Ο Ανδρέας Τζήμας (Καστοριά, 1 Σεπτεμβρίου 1909 - Πράγα, 1 Δεκεμβρίου 1972)[1], επίσης γνωστός με το ψευδώνυμο Βασίλης Σαμαρινιώτης, ήταν Έλληνας πολιτικός και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, πρωταγωνιστής του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Ήταν ηγετικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (ΚΚΕ), πολιτικός επίτροπος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ), μέλος (ως πολιτικός επίτροπος) της τριανδρίας της Εθνικής Αντίστασης του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) μαζί με τον Άρη Βελουχιώτη και τον Στέφανο Σαράφη.[2]
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Ανδρέας Τζήμας γεννήθηκε στην Καστοριά, έχοντας καταγωγή από τη Σαμαρίνα του τότε νομού Κοζάνης. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και άσκησε δικηγορία στη Φλώρινα. Από τα φοιτητικά του χρόνια εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ και στη συνέχεια στο ΚΚΕ. Εκλέχθηκε βουλευτής Φλώρινας στις βουλευτικές εκλογές του 1936, τις τελευταίες εθνικές εκλογές του Μεσοπολέμου, εκπροσωπώντας ως βουλευτής της αντιπολίτευσης το Παλλαϊκό Μέτωπο,[3] επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Δεμερτζή. Με την κήρυξη ως παράνομου του εκλογικού σχήματος του Παλλαϊκού Μετώπου, που συγκρότησε το ΚΚΕ, επί της δικτατορικής κυβέρνησης Ιωάννη Μεταξά, συνελήφθη και φυλακίστηκε στη φυλακή του φρουρίου της Ακροναυπλίας.
Κατοχή - Αντίσταση
Ήταν ένας από τους 27 κομμουνιστές έγκλειστους πολιτικούς κρατούμενους που απελευθερώθηκαν στις 30 Ιουνίου 1941, στην υπόθεση της απελευθέρωσης των Μακεδόνων κομμουνιστών έπειτα από παρέμβαση της βουλγαρικής κυβέρνησης, τότε συμμαχικής των Δυνάμεων του Άξονα κατά την Κατοχή της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.[3]
Κατόπιν εντάχθηκε στον αντιστασιακό αγώνα και μαζί με τους πρώην συγκρατούμενούς του Ανδρέα Τσίπα, πρώην αναπληρωματικό μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, και Κώστα Λαζαρίδη, συνδικαλιστή καπνεργάτη, τον Πέτρο Ρούσο, τον Παντελή Καραγκίτση και τη Χρύσα Χατζηβασιλείου, συγκρότησαν τη Νέα Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ.[3] Στη συνέχεια εκλέχθηκε στην Κεντρική Επιτροπή της 6ης Ολομέλειας του ΚΚΕ. Με την επιμονή του Τζήμα καθιερώθηκε ο Άρης Βελουχιώτης ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ.
Τον Ιούλιο του 1943, εκπροσωπώντας τον ΕΛΑΣ μαζί με τον Στέφανο Σαράφη, υπέγραψε το Σύμφωνο των Εθνικών Ομάδων μαζί με άλλες αντιστασιακές οργανώσεις και τη Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή (ΒΣΑ) στην κατεχόμενη Ελλάδα, για το συντονισμό της αντίστασης εναντίον των κατοχικών δυνάμεων. Το Μάιο του 1944 εκλέχτηκε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου, εκπροσωπώντας την περιοχή της Φλώρινας.[4]
Πριν από το τέλος του πολέμου έπεσε σε δυσμένεια καθώς με δική του πρωτοβουλία υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με τους Γιουγκοσλάβους μαχητές, με αποτέλεσμα να λέγεται ότι διαγράφηκε μέχρι και από μέλος του ΚΚΕ. Κατά την Απελευθέρωση το Κομμουνιστικό Κόμμα διερευνούσε την πιθανότητα ένοπλης σύγκρουσης με τις κυβερνητικές δυνάμεις. Ο Τζήμας συμμετείχε στην αποστολή του ΚΚΕ ως πολιτικός επίτροπος του ΕΛΑΣ και αντιπρόσωπος του ΕΑΜ[5][6], με επικεφαλής τον Πέτρο Ρούσο, στην τότε Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας για να διερευνήσει τις διαθέσεις του Τίτο σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης του ΕΑΜ με τους κυβερνητικές δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια της αποστολής, ξέσπασαν στην Αθήνα τα Δεκεμβριανά και η αποστολή επέστρεψε άπραγη χωρίς να λάβει τις απαραίτητες εγγυήσεις από τις κομμουνιστικές κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης.
Ο Τζήμας θεωρούταν εντός του ΚΚΕ ως οπαδός της κατάληψης της εξουσίας από το ΕΑΜ.[7]
Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο
Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου βρέθηκε στη Γιουγκοσλαβία και από εκεί στην Ουγγαρία, όπου φυλακίστηκε σαν "τιτοϊκός πράκτορας". Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Τσεχοσλοβακία, όπου πέθανε αγνοημένος το 1972.
Πηγές
Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α' Τόμος 1918-1949, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
Ιστορία της Αντίστασης 1940-1945, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979
Παραπομπές
Ιωάννα Παπαθανασίου (23 Αυγούστου 2009). «Αντρέας Τζήμας- Σαμαρινιώτης». Εταιρία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940 – 1974 Κεντρικής - Δυτικής Μακεδονίας. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
Γιώργης Έξαρχος (2001). Οι Ελληνόβλαχοι (Αρμάνοι). Καστανιώτη, σελ. 195. ISBN 960-03-2784-Χ. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
Θανάσης Χατζής (1983). Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε. 1. Δωρικός, σελ. 117. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
«Η "Κυβέρνηση του Βουνού"». evrytan.gr. 6 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
Νικόλαος Μέρτζος (1981). Σβαρνούτ. Το προδωμένο αντάρτικο (3 έκδοση). Ερωδιός, σελ. 151. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
Γιάννης Ιωαννίδης (1979). Α. Παπαπαναγιώτου, επιμ. Γιάννης Ιωαννίδης, Αναμνήσεις. Προβλήματα της πολιτικής του ΚΚΕ στην Εθνική Αντίσταση, 1940-1945. Αθήνα: Θεμέλιο, σελ. 515. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2013.
*Κομπιλάκου Βασιλική, Η εθνική αντίσταση στην περιοχή της ορεινής Παρνασσίδας μέσα από τις προφορικές μαρτυρίες και τις πρωτογενείς πηγές, διδακτορική διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο, τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, σελίδα 8
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
