Ο Αναστάσιος Χαλκιάς (Τάσος Χαλκιάς) ήταν διάσημος Έλληνας μουσικός - κλαρινίστας, καταγόμενος από Ηπειρώτικη οικογένεια μουσικών της λαϊκής παράδοσης. Γεννήθηκε στο Φωτεινό (Γραννιτσοπούλα) Ιωαννίνων το 1914 και πέθανε στον Πειραιά το 1992.

Βιογραφικό

Κομπανία Χαλκιάδων

Ο Αναστάσιος Χαλκιάς είναι διαπρεπής λαϊκός εκτελεστής (κλαρινίστας) από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του μουσικού παραδοσιακού Χώρου όλων των Εποχών. Ο «Βενιαμίν» της μουσικής Κομπανίας των Χαλκιάδων (5ος γιος του Πολυχρόνη Χαλκιά) μπήκε από μικρός στα βάσανα, γιατί 4 ετών ορφάνεψε από πατέρα. Σε ηλικία 6 ετών ζήτησε από τη μητέρα του να του αγοράσει ένα κλαρίνο από περιπλανώμενο γύφτο και σχεδόν έμαθε μόνος του να παίζει χωρίς να γνωρίζει να διαβάζει παρτιτούρα. Μετά από περιπέτειες και αποσπασματική μαθητεία στα αδέλφια του (όλοι μουσικοί) έγινε δεκτός στην περίφημη Κομπανία των «Χαλκιάδων», δίπλα στα 5 αδέλφια του· ήταν τότε 17 ετών. Η «Κομπανία», το μεν καλοκαίρι έπαιζε στα πανηγύρια της Ηπείρου· τον δε χειμώνα ήταν εγκατεστημένη στην Αθήνα (στον Βοτανικό).[1]. Στο έπος του 1940 ο Αναστάσιος Χαλκιάς πολέμησε και τραυματίστηκε. Το 1941 σε γερμανικό βομβαρδισμό σκοτώθηκαν η γυναίκα και τα 2 του παιδιά. Τότε εκείνος εντάχτηκε στην Αντίσταση και πολέμησε τον Κατακτητή από τις γραμμές του ΕΛΑΣ. Μεταπολεμικά, η Κομπανία των Χαλκιάδων επανασυστάθηκε και περιόδευσε ανά τα πανηγύρια της χώρας, ενώ αρχισε και να δισκογραφεί στην «Κολούμπια». Το 1950 ο Τάσος Χαλκιάς επισκέφτηκε το Κάιρο με μεγάλη επιτυχία.[2] Κατόπιν, επισκέφτηκε την Αμερική (παρέμεινε εκεί στο διάστημα 1958-63 και κάθισε στο ίδιο «πάλκο» με τους: Γ. Παπαϊωάννου, Στ. Τζουανάκο, κ.ά.), όπου γνωρίσθηκε με τον διεθνούς φήμης κλαρινίστα Τζαζίστα Benny Goodman. Ο Benny Goodman όταν άκουσε τον Αναστάσιο Χαλκιά έμεινε άναυδος και έσπευσε να τον συγχαρεί ως τον καλύτερο κλαρινίστα του πλανήτη!!!. [3]. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, σχημάτισε το 1964 νέο «οικογενειακό» συγκρότημα και εμφανίστηκε σε γνωστά Κέντρα της Αθήνας («Μαυρομμάτη», «Ζούγκλα»,κ.λπ.). Όμως ξανάφυγε για την Αμερική, μένοντας εκεί άλλα 3 χρόνια και σ’ αυτό το διάστημα ηχογράφησε περί τα 180 τραγούδια («Βασιλικέ μου τρίκλωνε», «Έρωτα πανάθεμά σε», «Το παράπονο του τσοπάνου»,κ.λπ..). Επέστρεψε στην Αθήνα και το 1970 εμφανίστηκε με τους Δ.Σαββόπουλο. Το 1972 ανέλαβε τη μουσική του «Αίαντα» που ανέβασε το ΚΘΒΕ. Δέκα χρόνια αργότερα, ήταν ο «κουμανταδόρος» στις 3 πανηγυρικές συναυλίες που διοργανώθηκαν στο Θέατρο Λυκαβηττού (για να τιμηθούν τα 125 χρόνια των «Χαλκιάδων») στις οποίες μετείχαν όλοι «οι δυνάμενοι φέρειν όπλα» συγγενείς του. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του έπαιξε σε δεκάδες δίσκους και ηχογράφησε εκατοντάδες μουσικούς σκοπούς (για την Ακαδημία Αθηνών, το Γ΄ Πρόγραμμα και τη δισκογραφία).[4]

Δίσκοι του
Eτος 1938, Τάσος Χαλκιάς, Κυριάκος, και Φώτης Χαλκιάς, στη Θεσπρωτία

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, λόγω καρδιακών επεισοδίων και πνευμονικών οιδημάτων, είχε αποχωριστεί το τελευταίο κλαρίνο του (το οποίο μετά τον θάνατό του κατατέθηκε στο «Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων»). Στους LP δίσκους του περιλαμβάνονται: «Το κλαρίνο του Χαλκιά» (1967), «Ηπειρώτικος γάμος» (1973), «Τούρκοι βαστάτε τ’ άλογα» (1975), «Ηπειρώτικο γλέντι» (1976), «Ήπειρος» (1976), Τάσος Χαλκιάς: «Great Solos 4: Κλαρίνο» (1977), «Τα Ηπειρώτικα» (1982), «Ο Τ. Χαλκιάς και το κλαρίνο του, Νο 3» (1984), «Αθάνατα κλαρίνα» (1984), «Τ. Χαλκιάς» (1992). [5], [6]
To κλαρίνο στην Ελλάδα

Το πρώτο κλαρίνο του Τάσου Χαλκιά

Το Kλαρίνο (Clarinette διεθνώς), ως πνευστό λαϊκό μουσικό όργανο έρχεται στην Ελλάδα από την Τουρκία με τους «Τουρκόγυφτους», γύρω στα 1835 μΧ, αλλά και μέσω των Οθωμανικών στρατιωτικών συγκροτημάτων. Άλλη άποψη λέει, ότι ήρθε από την Ευρώπη μέσω των φιλαρμονικών των Ιονίων νήσων, Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Λευκάδα, περί το έτος 1780 μΧ. Πρωτοεμφανίζεται στην Ήπειρο, και στη δυτική Μακεδονία, απ' όπου και προχωρεί προς τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Μαζί, αρχικά με το Βιολί και το λαούτο και αργότερα και με το σαντούρι, αποτελούν την κομπανία, το κατεξοχήν λαϊκό μουσικό σχήμα που αντικαθιστά σιγά-σιγά την πατροπαράδοτη ζυγιά (= ζεύγος μουσικών οργάνων), νταούλι - ζουρνά και τη φλογέρα.[7]. Την εποχή που πρωτοεμφανίζεται το Κλαρίνο, γύρω στα 1835, το δημοτικό τραγούδι έχει κλείσει ουσιαστικά το δημιουργικό του κύκλο. Χάρη στις μεγαλύτερες τεχνικές και εκφραστικές του δυνατότητες σε σύγκριση με το ζουρνά, που σταδιακά παραμερίζεται από το κλαρίνο, παίρνει γρήγορα την πρώτη θέση ανάμεσα στα μελωδικά όργανα. Αναγνωρίζεται ως εθνικό όργανο και στα χέρια άξιων μουσικών γίνεται το κατεξοχήν εκφραστικό μουσικό εργαλείο στην ηπειρωτική Ελλάδα, ιδίως στην Ήπειρο και τη Στερεά Ελλάδα. [8]Στην ιστορία της δημοτικής δισκογραφίας, θεωρούνται ως οι πρυτάνεις του κλαρίνου οι Νίκος Καρακώστας, Βασίλης Σούκας, Αναστάσιος Χαλκιάς (Τάσος), Βασίλης Σαλέας, Πέτρος Χαλκιάς (Πετρολούκας), Ηλίας Καψάλης και οι Πρεβεζάνοι Νίκος Τζάρας, Βασίλης Μπεσίρης (Τουρκοβασίλης), και αργότερα ο σύγχρονος Ιωάννης Βασιλειάδης, και ο Μικρασιάτης Ιωάννης Χαρισιάδης.[9], [10].
Ο θάνατος του Αναστάσιου Χαλκιά - Ταφή με κλαρίνα
To πρώτο κλαρίνο του Τάσου Χαλκιά, Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας

Οπως προαναφέρθηκε ο Αναστάσιος Χαλκιάς απεβίωσε από παθολογικά προβλήματα στόν Πειραιά το 1992. Σύμφωνα με τα Ηπειρώτικα παλιά έθιμα και σύμφωνα με επιθυμία του, στην τελετή της ταφής του ομάδα από τριάντα κλαρινίστες συνεδέλφους του έπαιξαν ένα Ηπειρώτικο μοιρολόϊ πάνω από τον τάφο του. Η σκηνή αυτή έχει φωτογραφηθεί και δημοσιευθεί στόν τύπο.[11]. Το πρώτο κλαρίνο ιδιοκτησίας Τάσου Χαλκιά, έτους 1906, του Γαλλικού οίκου Buffet από ξύλο εβένου και ασημένια πλήκτρα, το οποίο του αγόρασε η μητέρα του από «γύφτο» δίνοντας 4 κατσίκια, περιήλθε αργότερα στον συνεργάτη του Αναστάσιου Χαλκιά, Χριστόφορο Μπεκιάρη (Μηλιανά Άρτας) και από εκείνον περιήλθε στόν Χαράλαμπο Γκούβα από το έτος 1982. Σήμερα, κοσμεί τη συλλογή του ιδρύματος «Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Πρέβεζας Χαράλαμπος Γκούβας». [12], [13]. Σύμφωνα με τον τεχνίτη επισκευής κλαρίνων Γεώργιο Αλεξά, ο Αναστάσιος Χαλκιάς είχε αλλάξει πολλά κλαρίνα στην καρριέρα του[14]. Το τελευταίο κλαρίνο του μετά τον θάνατό του το έτος 1992 κατατέθηκε στο «Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων».

Παραπομπές

↑ Τάκης Καλογερόπουλος: Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, Αθήνα 2001
↑ Τάκης Καλογερόπουλος: Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, Αθήνα 2001
↑ Ανδρέας Χρονόπουλος: "Θύμησες και σημειώσεις Τάσου Χαλκιά", Εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 1985
↑ Τάκης Καλογερόπουλος: Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, Αθήνα 2001
↑ Τάκης Καλογερόπουλος: Λεξικό της Ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, Αθήνα 2001
↑ Ανδρέας Χρονόπουλος: "Θύμησες και σημειώσεις Τάσου Χαλκιά", Εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 1985
↑ Δέσποινα Μαζαράκη: «Το λαϊκό κλαρίνο στην Ελλάδα», εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1984
↑ Αράπη Μαρία: «Το κλαρίνο στην ‘Ηπειρο», εφημερίδα τα Τζουμέρκα, Μάϊος 2009
↑ Τριάντης Βασίλειος: «Η δημοτική μουσική στην Πρέβεζα, 1930-1960», διπλωματική εργασία. Μουσείο Τεχνών και Επιστημών: Αρχεία
↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Η Ιστορία του Νομού Πρέβεζας", A έκδοση, Πρέβεζα, 2009, ISBN 978-960-87328-2-7
↑ Ελευθεροτυπία: "Εφυγε ο πατέρας του κλαρίνου. Με ηπειρώτικο μοιρολόϊ τον αποχαιρέτησαν οι συνάδελφοί του", Αθήνα 1994
↑ Ανδρέας Χρονόπουλος: «Τάσος Χαλκιάς Θύμησες και σημειώσεις», Εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 1985
↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Η Ιστορία του Νομού Πρέβεζας", A έκδοση, Πρέβεζα, 2009, ISBN 978-960-87328-2-7
↑ Γεώργιος Αλεξάς: Δήλωση στόν Χαράλαμπο Γκούβα, έτος 1985, Αθήνα