Τα Βραγγιανά είναι ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας. Είναι χτισμένα σε υψόμετρο 1.060 μέτρων στις πλαγιές των Αγράφων.[1] Ονομάζονται και Μεγάλα Βραγγιανά, σε αντίθεση με τα Μικρά Βραγγιανά στην Καρδίτσα. Υπάγονται διοικητικά στον καλλικρατικό Δήμο Αγράφων και ο πληθυσμός τους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 42 κατοίκους,[2] οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Απέχουν 77 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι, 15 χιλιόμετρα από τα Άγραφα και 53 χιλιόμετρα από την Καρδίτσα.

View Larger Map

-Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Βρανιανά η οποία αναγράφεται σε κώδικα των Μετεώρων του 13ου - 14ου αιώνα.[3] Η ονομασία αυτή προήλθε από την μεγάλη Βυζαντινή οικογένεια των Βρανάδων που διατηρούσαν θερινές βοσκές και κατοικίες στην περιοχή. Οικογένειες Βρανά αναφέρονται στα 1454 σε φορολογική απογραφή των Τούρκων ως κάτοικοι Βραγγιανών. Η εξέλιξη της ονομασίας σε Βραγγιανά παρατηρείται το 20ο αιώνα.

Η κοινότητα των Βραγγιανών παρουσίασε οικονομική και δημογραφική ανάπτυξη κατά την τουρκοκρατία και ιδιαίτερα τον 17ο και 18ο αιώνα.

Αποτέλεσμα της ανάπτυξης υπήρξε και η ίδρυση από τον Ευγένιο τον Αιτωλό το 1661 Σχολής για ανώτερη μόρφωση (που αργότερα έλαβε την ονομασία Ελληνομουσείον Αγράφων).[3] Συνεχιστής του υπήρξε ο μαθητής του, Αναστάσιος ο Γόρδιος από το 1682 μέχρι 1728.[3] Κατόπιν την διεύθυνση της Σχολής ανέλαβε ο μαθητής του Γορδίου, Θεοφάνης μέχρι στα 1750 περίπου.[3] Η Σχολή πιστεύεται ότι υπέστη καταστροφή κατά την επανάσταση του 1770. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Αναστάσιος Γόρδιος συγκρότησε στη Σχολή βιβλιοθήκη με 4000 τόμους βιβλίων, χειρόγραφα και έντυπα. Μετά την καταστροφή της Σχολής η βιβλιοθήκη διασκορπίστηκε.[4]

Το 1806, το χωριό κάηκε από τους Τούρκους, γιατί οι κάτοικοι αρνούνταν να καταδώσουν τον αρματολό Κατσαντώνη.

Η διακύμανση του πληθυσμού του χωριού είναι η εξής:[5]
Έτος 1889 1900 1961 1991 2001
Πληθ. 426 716 646 58 285

Παραπομπές

Νομός Ευρυτανίας, σελ. 116
Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011
Νομός Ευρυτανίας, σελ. 117
Νομός Ευρυτανίας, σελ. 229

Ντάσιος, σελ. 257

Βιβλιογραφία

Χριστόφορος Δ. Αλεξάκης, Βραγγιανά Αγράφων και Ελληνομουσείο Αγράφων, Αθήνα 1991
Χριστόφορος Δ. Αλεξάκης, Τα Γράμματα στην Περιοχή Αγράφων κατά την Τουρκοκρατία, Αθήνα 2001
Συλλογικό έργο, 2006, Νομός Ευρυτανίας, τόμος 13, σειρά ΕΛΛΑΔΑ, Αθήνα, Εκδόσεις Δομή
Τάκης Ντάσιος, 1999, Στ' Άγραφα, Αθήνα, Εκδόσεις Μίλητος, ISBN 960-8460-13-1

--

Αναστάσιος Γόρδιος
Ευγένιος Γιαννούλης

----

T.δ. Βραγγιανών [617]

τα Βραγγιανά [285]
το Βαλάριον [103]
ο Δένδρος [38]
ο Έλατος [67]
η Καρυά [23]
η Κουστέσα [101]