.

Ελλάδα

Τύμβος Καστά ή απλά λόφος Καστά ονομάζεται ο κυκλικός λόφος στην περιοχή της αρχαίας Αμφίπολης στην Μακεδονία και στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, σε απόσταση περίπου 900 μέτρων νοτιοανατολικά από το χωριό Νέα Μεσολακκιά Σερρών. Είναι επίσης γνωστός ως ο τάφος της Αμφίπολης, ονομασία που προέρχεται από το Μακεδονικό ταφικό μνημείο της πρώιμης ελληνιστικής περιόδου, που ανακαλύφθηκε στο εσωτερικό του λόφου. Στα μέσα του 1950 και έως την δεκαετία του 1970 είχαν γίνει ανασκαφές πάνω στην επιφάνεια του τύμβου από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος ανακάλυψε ένα σύνολο από λιτούς τάφους που χρονολογούνται από την εποχή του Σιδήρου.

Ο χώρος άρχισε να ανασκάπτεται περιμετρικά ξανά το 2012[1] από την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη και αναδείχθηκε στο ευρύ κοινό τον Αύγουστο του 2014, το χρονικό σημείο όπου έγιναν και οι αποκαλύψεις των πρώτων ευρημάτων στην νότια πλευρά του τύμβου όπου και βρίσκεται το ταφικό μνημείο των ανασκαφών που είναι σε εξέλιξη. Ανακαλύφθηκαν τρεις θάλαμοι και συνολικά τέσσερις χώροι συνυπολογίζοντας την είσοδο και σκαλιά προς το εσωτερικό του τάφου. Ο μαρμάρινος περίβολος του κυκλικού τύμβου έχει περίμετρο 497 μέτρων και η έκταση του αντιστοιχεί σε περίπου 20 στρέμματα[2], κάτι που τον καθιστά στο σύνολό του ως ταφικό μνημείο το μεγαλύτερο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στην Ελλάδα, και μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2014 διεθνώς[3]. Στον τέταρτο χώρο βρέθηκε τάφος με οστά τα οποία ανήκουν σε 5 άτομα -καθώς και υπολείμματα απο σκελετό αλόγου- με τους σκελετούς να μην είναι πλήρεις[4].

Η συσχέτιση του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου είχε συζητηθεί ευρέως από την κοινή γνώμη[5][6] ως ένας από τους πιθανούς υποψήφιους, ωστόσο δεν θεωρείται πιθανό από την επιστημονική κοινότητα καθώς δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες και αρχαιολογικά ή ανθρωπολογικά δεδομένα που να υποδεικνύουν κάτι τέτοιο.

Κατά τον Σεπτέμβριο του 2015 και σύμφωνα με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφικής ομάδας στον Τύμβο Καστά ως προς τις έρευνες που διεξήγαγαν από το 2012 έως το 2014, ανακοινώθηκε πως το μνημείο κατασκευάστηκε κατά παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα, με τον κατασκευαστή να είναι ο Δεινοκράτης.[7]

Ιστορικά στοιχεία για την Αμφίπολη

Κύριο λήμμα: Αμφίπολη

Η Αμφίπολη ιδρύθηκε από Αθηναίους αποίκους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, αλλά πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου την περίοδο 431-421 π.Χ., και ιδιαίτερα με την μάχη της Αμφίπολης το 422 π.Χ. όπου σκοτώθηκαν οι σημαντικοί φιλοπόλεμοι στρατηγοί Κλέωνας και Βρασίδας. Η Νικίειος Ειρήνη το 421 π.Χ. προέβλεπε να αποδοθεί στους Αθηναίους η Αμφίπολη, μια υπόσχεση που δεν υλοποιήθηκε.

Στη συνέχεια η Αμφίπολη έμεινε στην επιρροή των Σπαρτιατών. Μια τελευταία προσπάθεια ανάκτησής της από τους Αθηναίους το 358 π.Χ. απέτυχε και τον επόμενο χρόνο καταλήφθηκε από τον Φίλιππο Β´ της Μακεδονίας, τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και έγινε μέρος του βασιλείου των Μακεδόνων, όπου και εξελίχθηκε σε σημαντικό λιμάνι.

Με την κατάκτηση του Μακεδονικού Βασιλείου από τους Ρωμαίους η Αμφίπολη έγινε μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ορίστηκε πρωτεύουσα σε μία από τις τέσσερις διοικητικές περιφέρειες στις οποία χώρισαν οι Ρωμαίοι την Μακεδονία, τις λεγόμενες μερίδες. Η μερίδα της Αμφίπολης στη συνέχεια ενσωματώθηκε στην επαρχία της Θράκης. Από την πόλη διερχόταν η περίφημη Εγνατία οδός. Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια είχε σημαντική οικονομική ανάπτυξη, κάτι που μαρτυρούν και εντυπωσιακές σε μέγεθος και διακόσμηση εκκλησίες της πόλης του 5ου και 6ου αιώνα μ.Χ.

Μετά τις επιδρομές των Σλάβων στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ. η Αμφίπολη ερήμωσε σταδιακά, για να εγκαταλειφθεί εντελώς τον 8ο αιώνα, όταν οι περισσότεροι κάτοικοι κατέφυγαν στην κοντινή παραθαλάσσια πόλη Ηιώνα, που πλέον είχε μετονομαστεί από τους Βυζαντινούς σε Χρυσόπολη.
Ο λόφος Καστά - οι πρώτες ανασκαφές - Λόφος 133

Ο λόφος Καστά ήταν γνωστή περιοχή στην οποία βρισκόταν ταφικά μνημεία της Αμφίπολης. Ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης έκανε σημαντικό αριθμό δημοσιεύσεων για ευρήματα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Είχε αρχίσει τις ανασκαφές στην περιοχή το 1954, ενώ οι πρώτες ανασκαφές στον περίβολο του τύμβου Καστά έγιναν το 1964 οπότε αποκάλυψε 41 μέτρα της περιμέτρου του[8]. Το 1965 Ο Λαζαρίδης έκανε δοκιμαστικές τομές στον τύμβο που αποκάλυψαν ότι ο τύμβος ήταν τεχνητός και αποτελείτο από αλλεπάλληλα στρώματα λεπτής άμμου και σκληρού χώματος. Η αποκάλυψη του περιμετρικού τοίχου τον οδήγησαν στην εκτίμηση ότι στον τύμβο υπήρχε είτε μεγάλο ταφικό οικοδόμημα είτε περισσότεροι μικροί τάφοι[9].

Ο τύμβος Καστά και ο τάφος στην ίδια κλίμακα (η θέση του είναι ενδεικτική και μόνο)

Πανοραμική άποψη του τύμβου Καστά

Την περίοδο από το 1971 μέχρι το 1985 ανακαλύφθηκαν από την κορυφή του λόφου ασύλητοι τάφοι της εποχής του Σιδήρου. Συγκεκριμένα, ανασκάφηκε το βόρειο, το δυτικό και το ανατολικό μέρος του τύμβου. Το φυσικό έδαφος (ο βράχος) του τύμβου βρέθηκε στα δυο μέτρα από την επιφάνεια στο βόρειο τμήμα και στα 6,5 μ. στο δυτικό. Το 1982 βρέθηκαν δέκα κιβωτιόσχημοι ή λακκοειδείς τάφοι της όψιμης αρχαϊκής εποχής, από τους οποίους οι οκτώ ήταν στο βόρειο τμήμα του τύμβου και οι δυο στο ανατολικό[10]. Επιπλέον βρέθηκε οικοδόμημα με διαστάσεις 10x10 μ., με 5 μ. ύψος. Το κτίριο αυτό είχε αρχικά θεωρηθεί ταφικό σήμα, αργότερα όμως αναγνωρίστηκε ως θεμέλιο του βάθρου στο οποίο είχε τεθεί το γλυπτό που αποκαλείται σήμερα Λέων της Αμφίπολης.

Σε μικρή απόσταση από τον τύμβο Καστά (250 μέτρα από τη βάση τους - 500 μέτρα απόσταση μεταξύ κορυφών τους) βρίσκεται ο λόφος 133, θέση οικισμού προϊστορικών και ελληνιστικών χρόνων. Και οι δυο τοποθεσίες ανήκουν στον διαρκή κατάλογο των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδος[11] και έχουν οριστεί στην Α΄ Ζώνη Προστασίας του αρχαιολογικού χώρου και ιστορικού τόπου του όρους Παγγαίου[12]
Ανασκαφές στον τύμβο
Τύμβος Καστά, σχηματική αναπαράσταση του τάφου

Οι πρώτες ανασκαφές του λόφου Καστά έγιναν το 1964, οπότε αποκαλύφθηκε η περίμετρος του τύμβου. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν μετά το 1971, αλλά επικεντρώθηκαν στην κορυφή του λόφου.

Το 2012 ανασκάφηκε ο περίβολος του τύμβου Καστά[1] και βρέθηκε να έχει μήκος 497 μέτρων και ύψος 3 μέτρων, κατασκευασμένος από 2.500 περίπου κυβικά μέτρα μαρμάρου από τη Θάσο. Υπεύθυνη της ανασκαφής ήταν η διευθύντριά της ΚΗ' Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη. Τον Αύγουστο του 2014 η ανασκαφή αποκάλυψε την είσοδο του τύμβου, όπου βρέθηκε θύρα πάνω από την οποία υπάρχουν δύο μαρμάρινες σφίγγες στις οποίες λείπουν τα κεφάλια και τα φτερά. Κατά τη συνέχεια των ανασκαφών, στο εσωτερικό του τύμβου, πάνω σε πεσσούς, βρέθηκαν σκαλισμένες δύο Καρυάτιδες[13]. Ήδη και από το εξωτερικό του μνημείου, αλλά και στις σφίγγες, στις Καρυάτιδες και στο μικρό τμήμα του μνημείου που αποκαλύφηκε, υπήρχαν ίχνη χρωμάτων που διακοσμούσαν την κατασκευή και τα γλυπτά του.

Τον Οκτώβριο του 2014 βρέθηκε επιδαπέδιο ψηφιδωτό στο δεύτερο θάλαμο με θέμα την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Το θέμα είναι γνωστό από την ελληνική μυθολογία και έχει αναπαρασταθεί σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις σε μακεδονικό τάφο.
Αρχική θέση του Λέοντα της Αμφίπολης

Κύριο λήμμα: Λέων της Αμφίπολης

Ο Λέων της Αμφίπολης είναι γλυπτό μεγάλων διαστάσεων με ύψος 5,37 μ. του οποίου τα τμήματα βρέθηκαν αρχικά από Έλληνες στρατιώτες το 1913 και κατόπιν από Άγγλους στρατιώτες το 1916 που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στην ευρύτερη περιοχή, σε απόσταση 4,4 χλμ σε ευθεία γραμμή από τον τύμβο. Το γλυπτό απεικονίζει λιοντάρι που κάθεται στα πίσω του πόδια. Το 1936 συναρμολογήθηκε και τοποθετήθηκε κοντά στην περιοχή όπου βρέθηκε, στη δυτική όχθη του Στρυμόνα. Αργότερα, από τις ανασκαφικές έρευνες αποδείχθηκε ότι η αρχική του θέση ήταν πάνω στο οικοδόμημα 10x10 μέτρων που βρέθηκε στην κορυφή του λόφου Καστά.

Ο Λέων της Αμφίπολης

Η θέση του τύμβου Καστά, της Αμφίπολης και του Λέοντα

Ο τάφος στον τύμβο Καστά

Η αμφισβήτηση της χρονολόγησης

Μετά τις πρώτες ανεπίσημες ανακοινώσεις ότι ο τάφος είναι μακεδονικός, τον Σεπτέμβριο του 2014 η αρχαιολόγος Όλγα Παλαγγιά έκανε την υπόθεση ότι ο τάφος είναι ρωμαϊκός και μάλιστα του 1ου πΧ αιώνα και μάλιστα συνδέεται με τη μάχη των Φιλίππων (42 πΧ).[14] Τον Νοέμβριο του 2014 η ίδια δήλωσε ότι ο πυρήνας του τάφου είναι μακεδονικός και ότι τον 1ο αιώνα προστέθηκαν οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες και πιθανότατα το ψηφιδωτό.[15] Ο αρχαιολόγος Antonio Corso που μελέτησε τα γλυπτά του τάφου από κοντά, απέρριψε τις υποθέσεις της Παλαγγιά και θεώρησε ότι αυτές σχετίζονται με δόγματα αμερικανικών πανεπιστημίων.[16]
Ο τάφος
Είσοδος του τάφου: Οι σφίγγες και ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος

Η είσοδος βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Ο εξωτερικός χώρος έχει βοτσαλωτό δάπεδο με άσπρα βότσαλα, οριοθετημένα σε ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα από μαύρα βότσαλα. Το δάπεδο πλαισιώνεται στο κατώτερο επίπεδο των πλευρικών τοίχων με κυανή ταινία (σοβατεπί). Η πρόσβαση στον τάφο γίνεται από θύρα ανοίγματος 1,67 μέτρων, πάνω από την οποία, στο υπέρθυρο, εδράζονται οι δυο ακέφαλες σφίγγες, από τις οποίες έλειπαν οι κεφαλές (από τις οποίες η μια βρέθηκε θαμμένη στον τρίτο θάλαμο του τάφου) και τα φτερά (τμήματα των οποίων επίσης βρέθηκαν στο εσωτερικό του τάφου, μαζί με την κεφαλή της σφίγγας). Οι σφίγγες μετρήθηκαν να έχουν ύψος 1,45 μ. και οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι θα είχαν συνολικό ύψος 2 μ. περίπου, συνυπολογίζοντας τα μέρη που λείπουν. Ακριβώς πίσω από τη θύρα υπήρχε ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος, ο οποίος εμπόδιζε την πρόσβαση.
Ο πρώτος θάλαμος και οι Καρυάτιδες στο βάθος του

Ο πρώτος θάλαμος βρίσκεται μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου και έχει μήκος 6 μέτρα και πλάτος 4,5 μέτρα, ενώ το ύψος του είναι στις άκρες περίπου 4 μέτρα και στο μέσο (όπου βρίσκεται ο θόλος),ακόμη μεγαλύτερο. Ενδεικτικά, οι Καρυάτιδες μαζί με το βάθρο τους φτάνουν τα 3,67 μέτρα από το επίπεδο του εδάφους του πρώτου θαλάμου. Η πρόσβαση γίνεται από τη θύρα με τις σφίγγες και στο βάθος του πρώτου θαλάμου βρισκόταν ο δεύτερος διαφραγματικός τοίχος, πίσω από τον οποίο υπήρχαν στήλες με δυο Καρυάτιδες με το ένα χέρι της μιας απλωμένο προς την πλευρά της άλλης. Οι Καρυάτιδες είναι σκαλισμένες σε πεσσούς από μάρμαρο Θάσου διατομής 0,20 μ. επί 0,60 μ.

Αναπαράσταση γεωμετρικού σχήματος ρόδακα, του τύπου που βρέθηκε στην οροφή του πρώτου θαλάμου

Το δάπεδο του πρώτου θαλάμου

Καλλιτεχνική αναπαράσταση των Καρυάτιδων εμπνεόμενη από τα ευρήματα

Έχουν ύψος 2,27 μ. και βρίσκονται σε βάθρα από μάρμαρο με μήκος 1,33 μ. και πλάτος 0,68μ. Τα βάθρα έχουν ύψος 1,40 μ., πλάτος 1,36 μ. και πάχος 0,72 μέτρα. Το άνοιγμα που σχηματίζουν τα βάθρα και οι Καρυάτιδες έχει πλάτος 1,68 μ., όσο είναι και το πλάτος της πρώτης θύρας (της θύρας με με τις σφίγγες)[17]. Το πάτωμα του πρώτου θαλάμου έχει κόκκινο χρώμα με μικρά λευκά τμήματα μαρμάρου, το οποίο δημιουργεί μια εικόνα μωσαϊκού. Ο πρώτος θάλαμος είχε βρεθεί σχεδόν γεμάτος με χώματα. Οι τοίχοι στον πρώτο θάλαμο έχουν μαρμάρινη επικάλυψη. Η οροφή είναι θολωτή και βρέθηκε σε καλή κατάσταση.
Ο δεύτερος θάλαμος και το δάπεδο με την αρπαγή της Περσεφόνης

Ο δεύτερος θάλαμος βρίσκεται πίσω από το δεύτερο διαφραγματικό τοίχο και είσοδό του αποτελούν οι στήλες με τις Καρυάτιδες. Ο δεύτερος θάλαμος είναι υπερυψωμένος σε σύγκριση με τον πρώτο κατά 7 εκ., διαφορά που καλύπτεται με ένα σκαλοπάτι μικρού ύψους, κάτω από τις Καρυάτιδες, χρωματισμένο με μπλε χρώμα στο κάθετό του μέρος. Ο δεύτερος θάλαμος είχε βρεθεί σχεδόν γεμάτος με χώματα, όπως και ο πρώτος. Εκτίμηση των αρχαιολόγων ήταν ότι τα χώματα είχαν αφεθεί από τους κατασκευαστές του τάφου, για να εμποδιστεί η σύλησή του[18].

Το ψηφιδωτό του δευτέρου θαλάμου με τη σκηνή της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα

Φτερωτή μορφή σε τοίχο του δευτέρου θαλάμου

Ανθρώπινες μορφές με ζώο ανάμεσα τους

Οι τοίχοι του δευτέρου θαλάμου έχουν μαρμάρινη επικάλυψη. Η οροφή είναι θολωτή και βρέθηκε σε καλή κατάσταση. Το ύψος του είναι περίπου 6 μέτρα, έχει 4,5 μέτρα πλάτος και 3 μέτρα μήκος. Στο πάτωμα του δεύτερου θαλάμου βρέθηκε ψηφιδωτό με διαστάσεις 4,5 x 3 μέτρα (καλύπτει όλο το δάπεδο του θαλάμου) που απεικονίζει τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Το ψηφιδωτό να έχει υποστεί φθορά κυκλικού σχήματος στο κέντρο του. Η παράσταση περιλαμβάνει άρμα με δυο λευκά άλογα το οποίο οδηγεί στεφανωμένος γενειοφόρος άνδρας (ο Πλούτων), δίπλα στον οποίο βρίσκεται γυναίκα (η Περσεφόνη). Μπροστά, και δίπλα στα άλογα, τρέχει ο Ψυχοπομπός Ερμής με φτερωτά σανδάλια, κρατώντας το κηρύκειο, φορώντας πέτασο και μανδύα. Στο βάθος του δευτέρου θαλάμου υπήρχε ο τρίτος διαφραγματικός τοίχος. Στο βάθος του δεύτερου θαλάμου υπάρχει μαρμάρινο θύρωμα με άνοιγμα 1,50 μ., που οδηγεί στον τρίτο θάλαμο[17]. Στο κάτω της μέρος υπάρχει μαρμάρινο κατώφλι το οποίο έχει διακόσμηση ιωνικού κυματίου.[19].
Ο τρίτος θάλαμος, ο τάφος και σκελετικά κατάλοιπα

Το θύρωμα που οδηγεί στον τρίτο θάλαμο έχει στροφείο στο αριστερό μέρος και μαρμάρινη θύρα, με σκαλισμένη απομίμηση μεταλλικών καρφιών. Η μαρμάρινη θύρα βρέθηκε σπασμένη και τμήματά της ανακτήθηκαν από την επίχωση. Μπροστά στο θύρωμα βρέθηκαν μεταλλικά (χάλκινα και σιδερένια) καρφιά. Ο τρίτος θάλαμος είχε βρεθεί με λιγότερη επιχωμάτωση από τους άλλους δύο. Οι τοίχοι έχουν μαρμάρινη επικάλυψη, όπως και στους άλλους δυο θαλάμους. Η θολωτή οροφή βρέθηκε με αρκετές ρωγμές αλλά και με καταπόνηση στους τοίχους. Ο τρίτος θάλαμος είναι τετράγωνος, με διαστάσεις 4,5 μ. x 4,5 μ.[20]. Κατά τις εργασίες σταδιακής αφαίρεσης των χωμάτων τον Οκτώβριο του 2014 βρέθηκε το κεφάλι της ανατολικής σφίγγας της εισόδου μαζί με υπολείμματα των φτερών, το οποίο έχει ύψος 60 εκατοστά. Επίσης βρέθηκε και το βόρειο τμήμα του μαρμάρινου κατωφλιού της εισόδου στον θάλαμο [21]. Το δάπεδο διαπιστώθηκε ότι έχει ρόλο σφράγισης με πώρινους λίθους. Κάτω από τους λίθους, βρέθηκε τεχνητό όρυγμα στο φυσικό έδαφος (σχιστολιθικής φύσης) με επιφάνεια 4 επί 2,10μ[22]. Σε βάθος 1.60 μ. στο όρυγμα ανακαλύφθηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος και οστά τα οποία ήταν μέσα και γύρω από τον τάφο[23][24]. Αναλύσεις των σκελετικών καταλοίπων έδειξαν ότι στον τάφο ήταν θαμμένα πέντε άτομα: μια γυναίκα με ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών, δυο άντρες μεταξύ 35 και 45 ετών, με ενδείξεις ότι τομές που βρέθηκαν στο σκελετό του νεώτερου από τους δυο πιθανόν προκάλεσαν το θάνατό του, ένα μωρό (νεογνό) και τα οστά ενός άνδρα το σώμα του οποίου είχε αποτεφρωθεί[4]. Στον τρίτο θάλαμο υπάρχουν αχνοί χρωματισμοί και ενδείξεις από ανθρώπινες απεικονίσεις (ανδρική και γυναικεία μορφή, καθώς και φτερωτές μορφές) στα επιστύλιά του και γενικότερα βρέθηκε διακόσμηση στα μέλη του θριγκού: ρόδακες κάτω από τις μαρμάρινες δοκούς της οροφής, ιωνικό κυμάτιο, στο πάνω μέρος του επιστυλίου[25][26].
Κριτική
Η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη, επικεφαλής των ανασκαφών

Στα πλαίσια κριτικής που ασκήθηκε από μερίδα του επιστημονικού κόσμου για την περίπτωση της ανασκαφής του 2014 στον τύμβο, ως «άτεχνη σκηνοθετημένη ιστορία με σκοπό να αποσπαστεί η προσοχή των Ελλήνων από αυθαίρετα οικονομικά μέτρα», χαρακτήρισε το σύνολο του ανασκαφικού έργου του 2014 ο ακαδημαϊκός Βασίλειος Πετράκος, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Εκτός αυτού ο ακαδημαϊκός τόνισε πως «Το μνημείο το ίδιο έως τώρα δεν προσέφερε κάτι το νέο και οι ιστορικές πληροφορίες που θα μπορούσε να δώσει η ανασκαφή φαίνεται πώς χάθηκαν εξαιτίας της διεξαγωγής της από πρόσωπα που αγνοούν την επιστήμη και τη μέθοδό της»[27].

Για το ίδιο θέμα, ο αρχαιολόγος Εμμ. Μελάς δήλωσε ότι "η περίπτωση της Αμφίπολης εξυπηρετούσε καπιταλιστικές και εθνικιστικές επιδιώξεις"[28]
Αποτελέσματα της μελέτης των ευρημάτων

Μετά την μελέτη των ευρημάτων έγιναν παρουσιάσεις από την Κατερίνα Περιστέρη, η οποία ανέφερε ότι βρέθηκε επιγραφή «Παρέλαβον Ηφαιστίωνος» στον περίβολο του μηνμείου, η οποία μαζί με το μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου που βρέθηκε, θεωρεί ότι το μνημείο ήταν αφιερωμένο στον Ηφαιστίωνα[29] Οι εκτιμήσεις από την μελέτη των ευρημάτων, όπως η εξέταση ξυλάνθρακα στην επίχωση του τάφου είναι ότι η κατασκευή του τάφου χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα[30].

Περαιτέρω μελέτες έδειξαν πως τμήματα γλυπτών που υπήρχαν στον εξωτερικό περίβολο ή και πάνω στον τύμβο, βρίσκονται σήμερα στα μουσεία της Κωνσταντινούπολης, Λούβρου και Γκεττύ.[31][32]

Παραπομπές

Ένα λιοντάρι δείχνει τον τύμβο της Αμφίπολης. Αρχίζει σήμερα η νέα ανασκαφική έρευνα για την πλήρη αποκάλυψη του μνημείου, Το Βήμα, 01/09/2013
Ο τύμβος της Αμφίπολης και το μυστικό των 2.500 ετών, Έθνος, 15/8/2014
«Top 10 Discoveries of 2014 - archaeology.org, 16.12.2014».
«Αμφίπολη: Oμαδικός τάφος με τουλάχιστον 5 σκελετούς στον τύμβο - skai.gr, 19.01.2015».
«BBC news - Greeks captivated by Alexander-era tomb at Amphipolis».
«rogueclassicism.com - Alexander the great tomb in Amphipolis...Yeah about that...».
«Περιστέρη: Το μνημείο της Αμφίπολης είναι του Ηφαιστίωνα». Πρώτο Θέμα. 30 Σεπτεμβρίου 2015.
Η ιστορία των ανασκαφών στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, 21 Αυγ. 2014, in.gr
Οι άγνωστες σημειώσεις για την Αμφίπολη, 1960-1965 Τα πρώτα σημάδια στον λόφο Καστά, ethnos.gr, 8/11/2014
Οι άγνωστες σημειώσεις για την Αμφίπολη, 1981-1983, Κορυφώνονται οι έρευνες για το αρχαίο Γυμνάσιο, ethnos.gr, 23/9/2014
Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Ελλάδος, Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού
Καθορισμός Ζώνης Α΄ και οριοθέτηση Ζώνης Β΄ Προστασίας εντός του αρχαιολογικού χώρου και ιστορικού τόπου του όρους Παγγαίου
«ΜΕΣ4: (Μεσολακκιά) Θέση «Τρελλός», λόφος 133. Οικισμός προϊστορικών και ελληνιστικών χρόνων.
ΜΕΣ5: (Μεσολακκιά) Λόφος «Καστάς». Αρχαία νεκρόπολη προϊστορικών και ιστορικών χρόνων.»
Αμφίπολη: Αποκαλύφθηκαν δυο καρυάτιδες στον τύμβο Καστά!, Σκάϊ.gr, 07/09/2014
Όλγα Παλαγγιά, "Το μνημείο της Αμφίπολης χρονολογείται στη Ρωμαϊκή εποχή", συνέντευξη στην εφημ. "Αυγή", 16 Σεπτεμβρίου 2014
Όλγα Παλαγγιά «Σε κοινό θνητό ανήκει ο σκελετός της Αμφίπολης», συνέντευξη, "Πρώτο Θέμα", 16/11/2014
Antonio Corso για Όλγα Παλαγγιά: "Υπηρετεί τα δόγματα και όχι τα δεδομένα", συνέντευξη στην εφημ. "Χρονόμετρο", Καβάλα, 7-1-2016
Αμφίπολη: Στον τέταρτο θάλαμο το μεγάλο μυστικό; Οι εντυπωσιακές Καρυάτιδες, τα πανέμορφα χρώματα και η μαρμάρινη πόρτα, Ημερησία, 21/9/2014
Κορυφώνεται η αγωνία για το «μυστήριο» που κρύβει η Αμφίπολη, Καθημερινή, 14.09.2014
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δελτίο Τύπου για την ανασκαφική έρευνα στον λόφο Καστά Αμφίπολης, Κυριακή, 12 Οκτωβρίου 2014
Νεκρικός θάλαμος στα σχέδια του Πλάτωνα, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014
«ΥΠΠΟ δελτίο τύπου 21 Οκτωβρίου 2014».
«ΥΠΠΟ δελτίο τύπου 31 Οκτωβρίου 2014».
«ΥΠΠΟ δελτίο τύπου 12 Νοεμβρίου 2014».
Περιστέρη: «Ο τάφος της Αμφίπολης ανήκει σε επιφανή μακεδόνα στρατηγό», ΤΑ ΝΕΑ, 12/11/2014
Αμφίπολη: Ανθρώπινες απεικονίσεις στα επιστύλια του τάφου, in.gr, 22 Νοε. 2014
Αμφίπολη: Αποκαλύπτονται οι παραστάσεις στα επιστύλια, Ναυτεμπορική, 03 Δεκεμβρίου 2014
««Σκηνοθετημένη ιστορία, η ανασκαφή στην Αμφίπολη» υποστηρίζει ο Βασίλης Πετράτος». e-typos.com. 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2015.
Εμμανουήλ Μελάς, συνέντευξη στα πλαίσια Διημερίδας για τις Αρχαιολογικές Έρευνες του ΔΠΘ στην Κάρπαθο το 2014, 25-26 Μαΐου 2015, Κομοτηνή, στον ιστοχώρο "Παρατηρητής της Θράκης", 22.05.2015
Αμφίπολη: Καταπληκτική ανακάλυψη οικουμενικής αξίας - See more at: http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/299120/katapliktiki-anakalypsi-oikoumenikis-axias#sthash.bGLG574E.dpuf, Ο Φιλελεύθερος, 14 Φεβρουαρίου 2016
«Αμφίπολη: Συγκλονιστικά νέα στοιχεία για το μνημείο στον Τύμβο Καστά». In.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-03-04.
«Κομμάτια του τύμβου της Αμφίπολης βρίσκονται σε μουσεία όλου του κόσμου». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. Ανακτήθηκε στις 2016-11-18.
koyvaras (2016-10-29). «Κομμάτια από τον Τάφο της Αμφίπολης σε μουσεία όλου του κόσμου!». thepressroom.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-11-18.

Νομός Σερρών: Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Σερρών

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License