-- Δήμος Στυραίων --

Τα Στύρα Εύβοιας είναι μια κωμόπολη στην νότια Εύβοια και υπάγεται στην Δ.Ε. Στυραίων του Δήμου Στυραίων. Έχει υψόμετρο 80 m και πληθυσμό 1.000 κατοίκους με την απογραφή του 2011. Έχει ταχυδρομικό κώδικα τον αριθμό 340 15. Τα Στύρα μέσω του λιμανιού των Νέων Στύρων ή Γκισούρι συνδέονται με το λιμάνι της Αγίας Μαρίνας και έχει καθημερινό δρομολόγιο.Το Αρσάκειο σχολείο. 1 Το 1885 ιδρύθηκε σχολείο στα Στύρα Ευβοίας. Το σχολείο λειτούργησε μέχρι το 1892 . Δυστυχώς έκλεισε κι αυτό για τους ίδιους ακριβώς λόγους με τα υπόλοιπα Αρσάκεια σχολεία, αφού οι δασκάλες που προσπάθησαν να διδάξουν εκεί αντιμετώπισαν την καχυποψία και πολλές φορές τις αντιδράσεις των κατοίκων.

View Larger Map

Πρώτη αναφορά για τα Στύρα

Η πρώτη γραπτή αναφορά σχετικά με τα Στύρα γίνεται από τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, στον νηών κατάλογο, όπου καταγράφεται η συμμετοχή της πόλης, μαζί με τις άλλες ευβοϊκές, στην εκστρατεία κατά της Τροίας, υπό τις διαταγές του Ελαφήνορα. Η αρχαία ελληνική ιστοριογραφία, ειδικότερα ο Ηρόδοτος, κατατάσσει τους κατοίκους των Στύρων στο προελληνικό ινδοευρωπαϊκό φύλο των Δρυόπων.

Γιατί ονομάστηκαν Στύρα

Η συγκριτιστική γλωσσολογία στα τέλη του 19ου αιώνα θέλησε να ταυτίσει ετυμολογικά την προέλευση του τοπωνυμίου Στύρα με τη θεά των Φοινίκων Αστάρτη (Αστυρα) και την εγκατάσταση στην περιοχή εμπορικού σταθμού από τη Φοινίκη, γεγονός που σήμερα έχει απορριφθεί. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι η ονομασία «Στύρα» προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη «Στούρα», που φανερώνει ταύρο, βόδι και η οποία επεκράτησε γύρω στον 9ο π.Χ. αιώνα.η όπως αναφέρεται ΣΓΟΥΡΑΙ
Στύρα – εκστρατεία Περσών 490π.Χ.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Περσών κατά της Ελλάδας το 490 π.Χ., τα Στύρα κατακτήθηκαν από τα στρατεύματα του Πέρση στρατηγού Δάτη. Στο σημερινό νησάκι Στύρα, την αρχαία Αιγίλεια, οι Πέρσες, πριν από τη μάχη του Μαραθώνα, μετέφεραν τους αιχμαλώτους Ερετριείς. Κατά τη δεύτερη περσική εκστρατεία κατά των Ελλήνων οι Στυριείς συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα κατά των στρατευμάτων του Ξέρξη με δυο τριήρεις και πεζοπόρο τμήμα που μετείχε στη μάχη των Πλαταιών το 479 π.Χ.

Η πόλη συμμετέχει μαζί με τις υπόλοιπες ευβοϊκές στην Αθηναϊκή Συμμαχία από το 477 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της Σικελικής εκστρατείας το 415 π.Χ. στα πλαίσια της δεύτερης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου οι Στυριείς λαμβάνουν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Αθηναίων. Φαίνεται ότι στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα τα Στύρα τίθενται υπό την κυριαρχία της Ερέτριας, αφού οι επιγραφικές μαρτυρίες της εποχής τα αναφέρουν σαν ερετριακό χώρο. Στη διάρκεια του Λαμιακού πολέμου, το 322 π.Χ., ανάμεσα στους Μακεδόνες του Αντίπατρου και τους Αθηναίους τα Στύρα συμμάχησαν με τους πρώτους και για το λόγο αυτό καταστράφηκαν από τα στρατεύματα του Αθηναίου στρατηγού Λεωσθένη.
Στύρα – περίοδος Φραγκοκρατίας

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Εύβοια ο οικισμός των Στύρων βρίσκεται στη σημερινή του θέση, στη σκιά του κάστρου των Αρμένων ή Λαρμένων, που τα ερείπιά του σώζονται στην κορυφή του Αγίου Νικολάου ή Διακόφτι (υψ. 450 μ.), πάνω στο Κλιόσι. Το κάστρο χτίστηκε πάνω στο τείχος της αρχαίας Ακρόπολης των Στύρων. Στις αρχές του 1300 καταλαμβάνεται από τους Καταλανούς, οι οποίοι το 1373 πωλούν το οχυρό στους Ενετούς. Η χρήση του συνεχίζεται και μετά την κατάληψη της Εύβοιας το 1470 από τους Οθωμανούς.

Την περίοδο της Φραγκοκρατίας γίνεται και η πρώτη εγκατάσταση αλβανόφωνων πληθυσμών στην Εύβοια ύστερα από απόφαση της Βενετικής Γερουσίας (20 Απριλίου 1402) με σκοπό να χρησιμοποιηθούν στην άμυνα του νησιού. Ένα δεύτερο μεταναστευτικό κύμα αλβανόφωνων φτάνει στην Εύβοια γύρω στο 1425. Οι αλβανόφωνοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, που εκτείνεται από τη βόρεια πλευρά της Όχης έως το Αυλωνάρι και το Αλιβέρι. Αυτοί οι πληθυσμοί συγχωνεύτηκαν και αφομοιώθηκαν από τους προϋπάρχοντες ελληνικούς. Η μνήμη αυτού του γεγονότος μένει σήμερα σαν γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής των Στύρων, που έχει σαν βάση τα αρβανίτικα, καθώς και στα τοπωνύμια της περιοχής.

Στύρα – Ελληνική Επανάσταση 1821

Οι Στουραϊτες συμμετέχουν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Οθωμανών. Στις 12 Ιανουαρίου του 1822 στο λόφο του Κοκκινόμυλου, βορειοδυτικά των Στύρων, γράφτηκε μία από τις δραματικότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης (πρωτότοκος γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη) ταμπουρώθηκε μέσα σε έναν ανεμόμυλο, που τα χαλάσματά του υπάρχουν ακόμη στην περιοχή, με λιγοστά παλικάρια πολιορκήθηκαν από τις ορδές των Οθωμανών του Ομέρ Μπέη της Καρύστου και εκεί βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Ο θάνατός του αποτέλεσε σοβαρό πλήγμα για την Επανάσταση, καθότι ήταν άνθρωπος με μεγάλες αρχηγικές ικανότητες και γενναιοφροσύνη. Ένα μνημείο ανεγέρθηκε για να θυμίζει τον τόπο της θυσίας του Μανιάτη οπλαρχηγού και των συναγωνιστών του μέσα στο οποίο βρίσκονται τα οστά του Μαυρομιχάλη.

Λίγους μήνες μετά από τη μάχη στον Κοκκινόμυλο τον Ιούνιο του 1822, ο Νικόλαος Κριεζώτης διορίζεται πεντακοσίαρχος των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων στην Εύβοια. Στις 20 Μαρτίου του 1823 οχυρώνει την πλαγιά στο Διακόφτι, κάτω από το κάστρο των Αρμένων με σκοπό να χρησιμοποιήσει το χώρο σαν βάση των πολεμικών επιχειρήσεων για την πολιορκία της Καρύστου.

Στις 23 Μαρτίου του 1823 οι οθωμανικές δυνάμεις προσπάθησαν να καταλάβουν το χώρο και να διαλύσουν τους επαναστάτες. Μετά από εξάωρη μάχη οι δυνάμεις του Ομέρ Μπέη της Καρύστου απωθήθηκαν από τους Έλληνες αγωνιστές. Η μάχη στο Διακόφτι επηρέασε σημαντικά την πορεία της επανάστασης στην Εύβοια, τονώνοντας το ηθικό των αγωνιστών, γιατί ήταν η πρώτη φορά που ο τρομερός Μπέης της Καρύστου ηττήθηκε σε μάχη από τα επαναστατικά στρατεύματα.

Ακρόπολη Στυρών

Στην κορυφή του Αγίου Νικολάου ή Διακόφτι, σε ύψος 450 μέτρων, στο όρος Κλιόσι, βρίσκεται η Πύλη των Αρμένων ή Λαρμένων. Το κάστρο χτίστηκε πάνω στο τείχος της αρχαίας Ακρόπολης των Στυρών, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, και η μεγαλιθική πύλη της σώζεται μέχρι σήμερα, προκαλώντας δέος και θαυμασμό στον επισκέπτη.

Οι Καταλανοί το 1300 μ.Χ. καταλαμβάνουν το κάστρο, το οποίο 73 χρόνια αργότερα (1373 μ.Χ.) το μεταβιβάζουν με πώληση στους Ενετούς. Εν συνεχεία, μετά την κατάληψη της Εύβοιας από τους Οθωμανούς, το 1470 μ.Χ., το οχυρό περνάει στα χέρια των Τούρκων.

Είναι τόση μεγάλη η ιστορία της ευρύτερης περιοχής και κρύβει τόσο μυστήριο, που συναρπάζει τον επισκέπτη και αναστατώνει τις αισθήσεις του από την πρώτη στιγμή. Σε αυτόν τον λόφο του μυστηρίου κατοικεί ο μύθος του δράκου, τόσο παλιός όσο και η ιστορία των πρώτων κατοίκων που εγκαταστάθηκαν στην Νότια Εύβοια. Εκτός από την μεγαλιθική Πύλη των Αρμένων , εδώ συναντάς και τα ρωμαϊκά λατομεία, από όπου γινόταν η εξόρυξη του παγκοσμίως γνωστού Στυραϊκού μαρμάρου cipollino, καθώς και το εξωκλήσι της Παναγίας, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα. Σε αυτή την περιοχή, εκατοντάδων στρεμμάτων, βρίσκεται συγκεντρωμένη όλη η πλούσια ιστορία της περιοχής, που στέκεται δεσποτικά εκεί ψηλά και επιμένει στο πέρασμα των αιώνων, περιμένοντας τον σημερινό και μελλοντικό επισκέπτη, ώστε να ανακαλύψει το απόκρυφο μυστήριο και τις ομορφιές της.

Μην περιμένεις λοιπόν! Με την πρώτη ευκαιρία επισκέψου την περιοχή και άφησε τον εαυτό σου να περιηγηθεί σε ένα απαράμιλλο ταξίδι ιστορίας και αισθήσεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, στις 25 Ιανουαρίου του 2011, με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, εγκρίθηκε η προσωρινή οριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου του λόφου Αγίου Νικολάου Στύρων και των παρακείμενων ρωμαϊκών λατομείων της περιοχή των Στύρων.