.

Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Πιερίας

Νομός Πιερίας Δήμος Ανατολικού Ολύμπου

Η Σκοτίνα είναι χωριό της Πιερίας, με 957 κατοίκους (απογραφή 2001), που ανήκει στο Δήμο Ανατολικού Ολύμπουυ και είναι έδρα του ομώνυμου Τοπικού Διαμερίσματος με τρεις οικισμούς και 1.024 κατοίκους. Η παραλία της προσελκύει πολλούς επισκέπτες και παραθεριστές, τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην Άνω Σκοτίνα, τα κάποτε εγκαταλελειμμένα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί από Ελληνες και ξένους τις τελευταίες δεκαετίες, με μεγάλο μεράκι και καλαισθησία και έχει διατηρηθεί η παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Πιστεύεται ότι πιθανότατα κτίστηκε κατά τα αρχές του 14ου αιώνα μετά την εγκατάλειψη του παλαιότερου οικισμού στην περιοχή της Βερδικούσιας στην οποία έμεινε να θυμίζει την ύπαρξη της τα χαλάσματα του οικισμού και το δάσος που φέρει την ονομασία δάσος της Σκοτίνας Η οικοδόμηση έγινε από Ηπειρώτες τεχνίτες, που σύμφωνα με την λαική παράδοση έκτισαν και τους οικισμούς του Πηλίου.Η κεντρική πλατεία στην Άνω Σκοτίνα αποτελεί στέκι των κατοίκων όχι μόνο της Κατερίνης αλλά και της Λάρισας. Στο χωριό βρίσκονται και οι μεταβυζαντινές εκκλησίες του Χριστού και της Θεοτόκου.

Γεωγραφία

Βρίσκετε στις υπόρριες του Ολύμπου νοτιοδυτικά της πόλεως Κατερίνης απο την οποία απέχει 32 km

Πληθησμός

1. 1981 1200

2. 1991 1096

3. 2001 1024

Το Δημοτικό Σχολείο και νηπιαγωγείο της Σκοτίνας

Ιστορικά

Στην περιοχή της Σκοτίνας εικάζεται ότι βρισκόταν η αρχαία Πίμπλεια τα Λείδηρα και τα Λείβηθρα, πόλεις που συνδέθηκαν με τη ζωή και το θάνατο του Ορφέα.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξε κεφαλοχώρι και στις αρχές του 20ού αιώνα είχε 500 Χριστιανούς Ορθοδόξους.Μεγάλη μορφή,ευεργέτης και καμάρι της Σκοτίνας αποτελεί ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ.κ. Καλλίνικος ο οποίος έχτισε την Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αγόρασε το χωριό απο τους Τούρκους για αυτό υπήρξε Κεφαλοχώρι έκτισε το Σχολείο το 1860 και άφησε κληροδότημα στην Ι.Μ.Αγίου Διονυσίου του Λιτοχώρου για την συντηρησή του και την μισθοδοσία των δασκάλων. Αξίζει να μνημονέυσουμε και την συμμετοχή του χωριού στην επανάσταση του Ολύμπου με εκπρόσωπο που απέστειλε στην Επαναστατική Επιτροπή του Ευάγγελου Κοροβάγγου αλλά και ως καταφύγειο για τους επαναστατημένους.

Απο τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του χωριού Σκοτίνα η σχέση της με την Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν πάρα πολύ στενή απο το οποίο εξήλθαν πάρα πολύ κληρικοί σε σημείο να αποκτήσει το προσωνύμιο "Παπαδοχώρι".Ακόμη και σήμερα ο αριθμός των Ιερέων που κατάγονται απο την Σκοτίνα αγγίζει τους 20.

Στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής αρκετοί κάτοικοι συμμετείχαν στο κομιτάτο των Πόρρων που ιδρύθηκε στους Πόρους το 1941 προβάλοντας έτσι σθεναρή αντίσταση στους Γερμανούς

Στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, η Σκοτίνα υπήρξε ορμητήριο ανταρτών και οι κάτοικοι της Παλιάς Σκοτίνας εγκατέλειψαν το χωριό και κατέφυγαν στο Λιτόχωρο, στη Θεσσαλονίκη και αλλού. Επιστρέφοντας, μετακίνησαν το χωριό προς τη θάλασσα

Στη δεκαετία του ' 30 το Δημοτικό της Σχολείο είχε 1 δάσκαλο και 72 παιδιά.

Ονομασία

Η ονομασία, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή , οφείλεται στα σκοτιά (μάλλινα υφάσματα, σκουτιά), τα οποία φτιάχνονταν στην περιοχή και από τα οποία γίνονταν οι κάπες η πανιά για τα Ιστιοφόρα πλοία της εποχής .Η Σκοτίνα ονομαζόταν Άνω Σκοτίνα μέχρι το 1965. Ο οικισμός Σκοτινιώτικα έλαβε την ονομασία Σκοτίνα, την ίδια χρονιά.Και η Παραλία Σκοτίνας ονομαζόταν Σκάλα Σκοτίνας. Σε πίνακα του πληθυσμού της Υποδιοικήσεως Κατερίνης του 1913 η Σκοτίνα αναφέρεται με την ονομασία Σκοτείνη και με πληθυσμό Ορθοδόξων 584 συνολικά και 120 οικίες. Ανήκε τότε στο Δήμο Λιτοχώρου.

Εκκλησιαστική Υπαγωγή

Η ενορία της Κοιμήσεως Θεοτόκου Σκοτίνας(Άνω Σκοτίνα σήμερα) υπαγόταν απο ιδρύσεως της στην Επισκοπή Πλαταμώνος και Αμπελακίων της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης μέχρι διαλύσεως της το 1899 έκτοτε υπήχθη στην Επισκοπή Κίτρους και Κατερίνης μέχρι το 1972 οπότε το χωριό μετεγκαταστάθηκε στην σημερινή Σκοτίνα.Σήμερα η ενορία του Αγίου Γεωργίου Σκοτίνας υπάγετε στην Μητρόπολη Κίτρους-Κατερίνης και Πλαταμώνος.

Έθιμα

Σημείο σταθμός όλων των εκδηλώσεων αποτελεί η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στης 15 Αυγούστου εκάστου έτους όπου λαμβάνει χώρα ο εορτασμός της εκκλησίας στην Άνω Σκοτίνα με μουσικοχορευτικές και άλλες εκδηλώσεις κατά την κυριόνυμη ημέρα μετά τον εκκλησιασμό.Ανήμερα βράδυ όλες οι ψησταριές και ταβέρνες του χωριού Σκοτίνας φιλοξενούν παραδοσιακά όργανα και ακολουθεί γλέντι μέχρι πρωίας Την εβδομάδα πριν την Κυριακή της Αποκριάς οι κάτοικοι του χωριού ντύνονταν καρναβάλια και γύριζαν παρέες-παρέες τα βράδια στα φιλικά σπίτια και στα καφενεία του χωριού με σκοπό να διασκεδάσουν χωρίς ν’ αποκαλύψουν τα πρόσωπά τους. Στις παρέες αυτές συμμετείχαν άτομα κάθε ηλικίας και οι δρόμοι και οι γειτονιές γέμιζαν κόσμο ,φωνές και γέλια.

Την Κυριακή της Αποκριάς , μόλις έπεφτε το σούρουπο, γινόταν το κάψιμο των κέδρων ή της ΄τσαγκάλας΄ όπως λέγεται στο χωριό.

Παλιότερα η κάθε γειτονιά είχε την ΄τσαγκάλα΄της. Τα τελευταία είκοσι χρόνια όμως υπάρχει μια ΄τσαγκάλα΄ στην αυλή του σχολείου , γύρω από την οποία χορεύουν, ενώ αυτή καίγεται , ντόπιοι και επισκέπτες. Προσφέρονται άφθονο κρασί, ψητή σαρδέλα και πίτες.

Το μεσημέρι της Καθαρής Δευτέρας γινόταν το μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού. Η κάθε γειτονιά ή παρέα προσπαθούσε να ετοιμάσει το καλύτερο θέμα για το καρναβάλι. Ο χορός και τα τραγούδια κρατούσαν μέχρι αργά το απόγευμα .

Μετά το κάψιμο των κέδρων πήγαιναν για συγχώρεση στους μεγαλύτερους της οικογένειας. Στους γάμους υπήρχε το έθιμο του φλάμπουρου και διαρκούσε μία εβδομάδα. Στους νιόπαντρους έδιναν συμβολικά χαλβά, ένα κουτάλι, ένα πιρούνι κι ένα πιάτο για το ξεκίνημα του νέου νοικοκυριού .Τέλος στις κηδείες κατά την έξοδο του νεκρού απο το σπίτη ομάδα ανδρών πυροβολούν στον αέρα γιατί νομίζουν ότι ξεπροβοδούν έτσι την ψυχή του..

Τοπικό Διαμέρισμα Σκοτίνας

Το Τοπικό Διαμέρισμα Σκοτίνας ιδρύθηκε το 1999 με το Νόμο Καποδίστρια. Περιλαμβάνει τρεις οικισμούς και έχει συνολικά 1.024 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2001. Οι τρεις οικισμοί είναι:

η Άνω Σκοτίνα (ακατοίκητη)
η Παραλία Σκοτίνας: αναπτυγμένο τουριστικό κέντρο, με 67 κατοίκους.
η Σκοτίνα: η έδρα του Διαμερίσματος, με 957 κατοίκους.

Υποδομή

Η Σκοτίνα βρίσκεται στα νοτιανατολικά της Πιερίας και η απόστασή της από την Κατερίνη είναι 30 χιλιόμετρα. Εντυπωσιακό είναι το μεγάλο πλατάνι της πλατείας του χωριού.

Ο κεντρικός ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο, ενώ υπάρχει o Άγιος Αθανάσιος, ναός του 14ου αιώνα με ξυλόγλυπτο τέμπλο, η Κοίμηση της Θεοτόκου και η Αγία Τριάδα. Υπάρχουν εστιατόρια και ταβέρνες, ιατρείο, Δημοτικό Σχολείο (και νηπιαγωγείο, στο ίδιο κτήριο), όμως ο αριθμός των μαθητών και μαθητριών φαίνεται να μειώνεται αισθητά. Η πρόσβαση στην Παλαιά Σκοτίνα, το παλιό χωριό (Άνω Σκοτίνα ή Απαλνή Σκοτίνα) είναι πια εύκολη μέσω ασφαλτοστρωμένης οδού.

Από τουριστική άποψη σημαντικό είναι το επίνειό της, η Παραλία Σκοτίνας, που προσελκύει παραθεριστές κυρίως από την Ευρώπη. Στην κατασκήνωση "Όλυμπος" έγινε με τη συμμετοχή 1.620 αυτοκινήτων, η 9η παγκόσμια συνάντηση των φίλων του αυτοκινήτου DCV , το 1999.

Προσβάση Μεταφορές

Η Σκοτίνα ευρίσκετε πλησίον της Εθνικής οδού Α 75(Αθηνών-Θεσσαλονίκης)ο οικισμός απέχει απο την ανωτέρω οδό 1χλμ και εξυπηρετείτε με τακτα δρομολόγια απο το ΚΤΕΛ Πιερίας συνδέοντας έτσι την Σκοτίνα με την Κατερίνη το Λιτόχωρο την Λεπτοκαρυά και τα γύρω όμορα χωριά όπως του Αγίου Παντελεήμονα του Πλαταμώνα και των Νέων Πόρρων καθόλη την διάρκεια της ημέρας,είτε μέσω τις παραπάνω εθνικής οδού είτε μέσω της επαρχιακής οδού Λεπτοκαρυάς Σκοτίνας η της Παραλιακής Οδού Παραλίας Αγίου Παντελεήμονα(Κάστρο) με την Σκοτίνα.

Επίσης το χωριό διατρέχει και η σιδηροδρομική γραμμή (Αθηνών - Θεσσαλονίκης)όπου υπάρχει μικρός σιδηροδρομικός σταθμός.

Η πρόσβαση στην Παλαιά Σκοτίνα, το παλιό χωριό (Άνω Σκοτίνα ή Απαλνή Σκοτίνα) είναι πια εύκολη μέσω ασφαλτοστρωμένης οδού από το χωριό Άγιος Παντελεήμονας ενώ επίκειντε και η ασφαλτόστρωση της οδού Σκοτίνας-Άνω Σκοτίνας.

Κλίμα

Το κλίμα του Δημοτικού Διαμερίσματος Σκοτίνας είναι μεσογειακό και υγρό σε ποσοστό 60% στα Παράλια και στα Πεδινά και ξηρό στα ορεινά(Άνω Σκοτίνα). Γενικότερα πάντως, η Σκοτίνα απολαμβάνει αρκετές ηλιόλουστες μέρες κατά την διάρκεια του έτους. Η μεγαλύτερη θερμοκρασία που έχει σημειωθεί, είναι τον Ιούλιο, που έφτασε τους 43^ο C και η χαμηλότερη κατά τους χειμερινούς μήνες στους -8^ο C. Κατά το υπόλοιπο, το κλίμα είναι ήπιο και η μέση ετήσια θερμοκρασία της, φτάνει τους 19^ο C

Η πόλη Λείβηθρον

Η πόλη αυτή βρισκόταν στους πρόποδες του Ολύμπου και στο βόρειο μέρος της Σκοτίνας. Εδώ βρίσκονταν και τα οστά του Ορφέα. Στο Λείβηθρο και στην Πίμπλεια ανακαλύφθηκαν τείχη, τα οποία κτίστηκαν από το Βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας, στα τέλη του 5ου π. Χ. αιώνα. Οι κάτοικοι της πόλης μετανάστευσαν στη Βοιωτία , στην περιοχή του βουνού Ελικώνας. Στον Ελικώνα μετέφεραν και τη λατρεία των Μουσών, ενώ το όνομά του οφείλεται σε ποταμό της Πιερίας.

Οικονομία

Η οικονομία του Χωριού βασίζεται στον πρωτογενή τομέα και στον τουρισμό. Στην Σκοτίνα καλλιεργούνται σημαντικά γεωργικά προϊόντα, όπως δημητριακά, κτηνοτροφικά φυτά,σταφύλια, κεράσια,ελιές,κάστανα και καπνός. Ειδικότερα, τα καπνά ποικιλίας «Σαμψούς Κατερίνης» απορροφούνται από τις διεθνείς αγορές και είναι από τα καλύτερα σε ποιότητα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι η συμβολή του καπνού στη διαμόρφωση του υψηλού σχετικά εισοδήματος της περιοχής της Σκοτίνας και γενικότερα του νομού Πιερίας είναι μεγαλύτερη από ό, τι σε κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας.

Πολύ αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Εξάλλου, υπάρχουν αξιόλογες βιομηχανικές μονάδες.Στον Όλυμπο γίνεται εκτροφή κοπαδιών από αιγοπρόβατα και βοοειδή. Τα πυκνά δάση της περιοχής προσφέρουν ξυλεία, πρώτες ύλες για την κατασκευή επίπλων και ξυλοκάρβουνο.Επίσης παράγετε ελαιόλαδο και προιόντα απόσταξης(ούζο-τσίπουρο)

Πολιτισμός

Απο πολιτιστικής απόψεως υφίσταντε η Πολιτιστική κίνηση Σκοτίνας με παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής και ο Πολιτιστικός Σύλλογος των απανταχού Σκοτινιωτών Θεσσαλονίκης με ζωντανή πολιτιστική παρουσία στην συμπρωτεύουσα μεταλαμπαδεύοντας κατ αυτόν τον τρόπο τα τοπικά ήθη και έθιμα.

Αθλητισμός

Από αθλητική άποψη, υφίσταται ο Αθλητικός Όμιλος Σκοτίνας του οποίου η ποδοσφαιρική ομάδα αγωνίζετε στο Β΄ερασιτεχνικό πρωτάθλημα Πιερίας.

Τουριστικά Αξιοθέατα-Μνημεία

1. Η γραφική και μεσαιωνική Άνω Σκοτίνα με τα πλακόστρωτα δρομάκια και σοκάκια

2. Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Άνω Σκοτίνα έτους 1860

3. Δημοτική Σχολή (Παλαιό Δημοτικό Σχολείο) Άνω Σκοτίνα έτους 1860

4. Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Άνω Σκτίνα του 14ου αιώνα

5. Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος του 16ου αιώνα

6. Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος(Χριστού) 16ου αιώνα

7. Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Χαλάλιου του 17ου αιώνα

8. Αρχαία Πόλη και Ακρόπολη των Λειβήθρων Σκοτίνα 3η με 4η Χιλιετηρίδα Π.Χ

Επίσης στην Παραλία της Σκοτίνας ανακαλείφθηκαν τα ερείπια αρχαίας πόλις η οποία εικάζετε ότι είναι τα Λείδηρα.Τέλος πλησίον της Σκοτίνας ευρίσκονταν και η Αρχαία πόλη Ηράκλειον την οποία τοποθετούν στην περιοχή του Κάστρου του Πλαταμώνα.

Τοπική Βιβλιογραφία

1. Πατριάρχου Αλεξανδρείας Καλλινίκου"Τα δίκαια του Οικουμενικού Θρόνου" Αθήνα Επανέκδοση 1901

2. Μητροπολίτου Μυτιλήνης Ιάκωβου Κλεομβρότου "Το ευρεθέν αρχείο του Πατράρχου Καλλινίκου" Αθήνα 1933

3. Πατράρχης Αλεξανδρείας Καλλίνικος Κατερίνη 2002

4. Απαλνή Σκοτίνα Ιωάννης Καλιαμπός Κατερίνη 2002

5. Ήθη και Έθιμα της Σκοτίνας Ιωάννης -Λαική Παράδοση Ιωάννης Καλιαμπός Κατερίνη 2004

6. Δημοτικό τραγούδι Ιωάννης Καλιαμπός Κατερίνη 2004

Πρόσωπα της Σκοτίνας

1. Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ.κ. Καλλίνικος Κυπαρίσης 1858-1862

2. Κωνσταντίνος Μήτσιος Διοικητής Γ΄Σώματος Στρατού 1946

Γαστρονομία

Παραδοσιακό έδεσμα της περιοχής αποτελεί το γλυκό κάστανο. Το γλυκό κάστανο είναι σιροπιαστό γλύκισμα με βάση το κάστανο.

Παραπομπές και σημειώσεις

↑ "Πλιούμπη Κ., Η αρχαία πόλις Πιερίς σελ. 16"

Βιβλιογραφία

* Εγκυκλοπαίδεια Μαλλιάρης- Παιδεία, τόμος 24, σελ. 27.

* Γιάννης Καζταρίδης, Κατερίνη- Από τη μικρή κώμη στην πολύτροπη πόλη, σελ. 93, 213, 275.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ταξίδι στον Νότιο Όλυμπο

---

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Λεπτοκαρυάς
Λεπτοκαρυά, η
Δημοτική Κοινότητα Πλαταμώνος
Πλαταμών, ο
Τοπική Κοινότητα Παντελεήμονος
Νέος Παντελεήμων, ο
Παντελεήμων, ο
Παραλία Παντελεήμονος, η
Τοπική Κοινότητα Πόρων
Άγιος Δημήτριος, ο
Νέοι Πόροι, οι
Πόροι, οι
Τοπική Κοινότητα Σκοτίνης
Άνω Σκοτίνα, η
Παραλία Σκοτίνης, η
Σκοτίνα, η

Νομός Πιερίας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Πιερίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Σκοτίνα Πιερίας

.