.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αιτωλοακαρνανίας

Νομός Αιτωλοακαρνανίας

-- Δήμος Κεκροπίας --

Η Πάλαιρος είναι κωμόπολη έδρα του δήμου Κεκροπίας της πρώην επαρχίας Ξηρομέρου του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Έχει πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του 2001, 2.474 κατοίκους. Παρουσιάζει ελαφριά αύξηση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια καθώς, το 1971 αριθμούσε 1.873 κατοίκους, και το 1981 ήταν 2039 κάτοικοι. Ο Πάλαιρος βρίσκεται βορειοδυτικά του Μεσολογγίου σε απόσταση 100 χιλιόμετρα, επί της ανατολικής ακτής του ομώνυμου όρμου (Όρμος Παλαίρου) και σε υψόμετρο 20 μέτρων. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Ζαβέρδα [1]

Γεωγραφική Θέση

Η παράκτια ζώνη βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος ενώ η ενδοχώρα συνορεύει με τους Δήμους: Ανακτορίου, Αλυζίας, Μεδεώνων. Σε μικρή απόσταση από τις ακτές του Δήμου εκτείνονται τα νησιά: Λευκάδα, Κάλαμος, Μεγανήσι κ.α. Η γεωγραφική δομή της περιοχής του Δήμου Παλαίρου παρουσιάζει μια ποικιλία. Περιλαμβάνει: παράκτιες ζώνες, αρμυρόβαλτους, πεδινές εκτάσεις, δάση, ορεινούς όγκους, λίμνες. Στο Δήμο υψώνεται ο ορεινός όγκος του Σέρεκα (1171μ.), ο οποίος αποτελεί έναν από τους τρεις μεγάλους όγκους των Ακαρνανικών ορέων, ακόμα υπάρχουν και άλλα μεγάλα και μικρά βουνά. Ενδιαφέρον ακόμη παρουσιάζει η παράκτια ζώνη με τις βραχώδεις ακτές προς την πλευρά του Ιονίου η λιμνοθάλασσα που βρίσκεται ανάμεσα στον Δήμο και στην Λευκάδα, οι αρμυρόβαλτοι λίμνη Βουλκαριά.

Πάλαιρος (*)

Ιστορία
Η αρχαία Πάλαιρος

Η σημαντικότερη θέση στην περιοχή είναι η Αρχαία Πόλη της Παλαίρου, η οποία βρισκόταν στη σημερινή Κεχροπούλα στα Νοτιοανατολικά της Χερσονήσου. Η Πόλη θεωρείται ότι υπήρχε από την Μυκηναϊκή περίοδο.
Απόδειξη γι' αυτό είναι τα τείχη της Πόλης που τμήμα της ανήκει στην 2η χιλιετηρίδα π.χ.. Η κατασκευή των τειχών εναλλάσσεται ανάμεσα σε Τραπεζιόσχημα και Πολυγωνικό σύστημα και το σύνολό τους ανήκει σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Το αρχαιότερο τμήμα του τείχους ανάγεται στην Μυκηναϊκή περίοδο. Το λιμάνι της Αρχαίας Παλαίρου βρισκόταν στη θέση της σημερινής Πογωνιάς, στο Νοτιοανατολικό τμήμα της Χερσονήσου, όπου έχουν εντοπιστεί λείψανα των λιμενικών εγκαταστάσεων Ανατολικά του χωριού.
Στο Κέντρο περίπου της Χερσονήσου της Πλαγιάς στη θέση Στέρνα υπήρχε φρούριο, που έλεγχε οπτικά την περιοχή προς Βορειοδυτικά και Νοτιανατολικά.

Το φρούριο είχε κατασκευαστεί στα μέσα του 5ου αιώνα και κατά μια άποψη ταυτίζεται με την Αρχαία Πόλη Σόλλιον, αποικία των Κορινθίων. Σήμερα στη θέση αυτή σώζονται ερείπια και οι απόψεις των Ιστορικών για το φρούριο της Στέρνας αν εκεί υπήρχε κάποια μεγάλη αρχαία πόλη και ποια ήταν αυτή διίστανται. Άλλοι τοποθετούν το Σόλλιο, άλλοι τοποθετούν την Νήρικο και άλλοι τοποθετηθούν στην Στέρνα άλλη αρχαία πόλη με τεράστια δύναμη. Υπέρ αυτής της γνώμης συνηγορεί το γεγονός της θέσης στην οποία βρίσκεται το φρούριο, απ' την οποία μπορεί κανείς να έχει τον έλεγχο μιας τεράστιας γεωγραφικής περιοχής. Το Σόλλιον ήταν ένας ναυτικός σταθμός της Κορίνθου που εκυριεύθει κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο από τους Αθηναίους και σύμφωνα με το Θουκυδίδη (430 π.Χ.) περιήλθε στην κατοχή των Παλαιραίων-Ακαρνάνων. Τα ενδιαφέροντα των Αθηναίων από το 454 π.Χ.,οδηγούν σε συγκρούσεις, στις οποίες εμπλέκονται οι Ακαρνανικές πόλεις τον 5ο αι. π.Χ.. Η Ακαρνανία στον πελοποννησιακό πόλεμο βρίσκεται στο πλευρό των Αθηναίων και προς τα τέλη του 5ου αι. κερδίζει δύναμη.

Βόρεια της πόλεως της Παλαίρου απλώνεται η Λίμνη Βουλκαριά, η Λίμνη Μυρτούντιον κατά τον Στράβωνα. Λίμνη πιθανόν κατάλοιπο της λιμνοθάλασσας που κατέκλειε την έκταση της σημερινής πεδιάδας της Παλαίρου κατά τα Ομηρικά χρόνια. Η λιμνοθάλασσα αυτή ήταν κατά την παράδοση σωτήρας της Βασίλισσας Κλεοπάτρας, όταν κατά την Ναυμαχία του Ακτίου κυνηγημένη από τους διώκτες της πέρασε εύκολα με τα πλοία της από το ρηχό αύλακα της Παλαίρου. Ανάμνηση του παραπάνω περάσματος της Βασίλισσας της Αιγύπτου αποτελεί η διατήρηση της Επωνυμίας του αρχαίου περάσματος ως "Μόλος της Κλεοπάτρας".

Μετά την νίκη των Ρωμαίων στο Άκτιο το 31 π.Χ., χάνονται τα ίχνη της αρχαίας Παλαίρου και Ιστορικά αυτό αποδίδεται στην ίδρυση της Νικοπόλεως μετά την Ναυμαχία του Ακτίου. Η ίδρυση της Νικοπόλεως το 30 π.Χ. είναι σημαντικό γεγονός για την κατανομή των πληθυσμών και την οικονομία σε ολόκληρη την Αιτωλοακαρνανία. Οι γύρω πόλεις χάνουν σημαντικό μέρος του δυναμικού τους, με αποτέλεσμα να μετατραπούν σε περιοικίδες πόλεις της νέας Μητρόπολης, έτσι η Ακαρνανία γίνεται territorioum της νέας αυτής πόλης.

Επί Τραιανού ολόκληρη η Ακαρνανία υπάγεται στη αυτοκρατορική επαρχία της Ηπείρου, που είχε έδρα την Νικόπολη. Αργότερα, η Νικόπολη ανακηρύσσεται έδρα της Επαρχίας Παλαιάς Ηπείρου από τον Διοκλητιανό, στην οποία περιλαμβάνεται και η σημερινή Αιτωλοακαρνανία. Έκτοτε όλη η Αιτωλοακαρνανία ακολουθεί τις τύχες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στην οποία ανήκε. Η Πάλαιρος ήταν μεταξύ των πόλεων που εμφανίζονται και στην αρχαιότητα, στην Μυκηναϊκή περίοδο, και στην Ρωμαϊκή περίοδο.

Αν τοποθετηθούμε γύρω στην 2η χιλιετερίδα π.Χ. θα παρατηρήσουμε ότι η χερσόνησος της σημερινής Πλαγιάς ήταν αυτόνομο νησί. Η Πλαγιά βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του Ν. Αιτωλ/νίας και χωρίζεται από την Λευκάδα με διώρυγα που αρχικά κατασκεύασαν οι Κορίνθιοι το 600 π.Χ. περίπου, με σκοπό να βελτιώσουν την επικοινωνία του Βορείου Ιονίου πελάγους με τον Πατραϊκό κόλπο. Το κανάλι αυτό απέκοψε το σημερινό νησί από την Αιτωλοακαρνανία, με την οποία ενωνόταν με μια σειρά από βάλτους και νησίδες.

Υπέρ του ισχυρισμού περί της νήσου Πλαγιάς συνηγορεί το γεγονός της υψομετρικής διαφοράς του κάμπου της Παλαίρου που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας με έδαφος αμμουδερό, όπου υπήρχε θάλασσα με την οποία ήταν αποκομμένη η χερσόνησος στην οποία βρίσκεται η σημερινή Πλαγιά από την υπόλοιπη Αιτωλοακαρνανία με τέναγος το οποίο εξετείνετο από τον όρμο της σημερινής Παλαίρου μέχρι του όρμου του Αγίου Νικολάου Βόνιτσας. Κατάλοιπο της λιμνοθάλασσας η Λίμνη Βουλκαριά η συνδεόμενη και σήμερα με τάφρο προς τη θάλασσα. Η άποψη ότι η Πλαγιά ήταν νησί κατά τα Ομηρικά χρόνια πυροδοτεί θεωρίες για την οποία ήταν η γεωγραφική τοποθέτηση της Ομηρικής Ιθάκης.

Ο Γερμανός ερευνητής Dorpfeld, όσον αφορά την Χερσόνησο της Πλαγιάς, την κατατάσσει στο χώρο της γεωγραφικής ενότητας της Ομηρικής Ιθάκης ( Ομήρου ω 353 ) και την πόλη της Αρχαίας Παλαίρου την ταυτίζει με την Ομηρική Νήρικο, ενώ για την κλασική Νήρικο θεωρεί ότι βρισκόταν στο λόφο του Αγίου Γεωργίου, όπου υπάρχει σήμερα το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου.

Οι απόψεις των μελετητών διίστανται όσον αφορά την τοποθέτηση της Ομηρικής Ιθάκης και πολλές είναι οι θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί. Κατά τον Γερμανό Dorpefld, η χερσόνησος της Πλαγιάς, η οποία ήταν αρχικά νήσος, θεωρείται ότι ήταν η Ομηρική χώρα των Κεφαλλήνων, όπου βρισκόταν η πόλη Νηρίκος, την οποία είχε εκπορθησεί ο Λαέρτης και προσαρτήθηκε στην Ιθάκη, ενώ οι Κεφαλλήνες έγιναν πολεμιστές του Οδυσσέα. Στην Χερσόνησο της Πλαγιάς, κατά αυτήν την άποψη, η οποία χρησιμοποείται και σήμερα όπως και στην αρχαιότητα ως βοσκότοπος δύναται ο Οδυσσέας να είχε τις αγέλες των χοίρων, προβάτων, βοών, αιγών. Για τον Βουκόλο Φιλοίτιο πληροφορεί ο ποιητής ότι έμενε στον Δήμο Κεφαλλήνων. Οι Κεφαλλήνες έμεναν κατά την εποχή του Οδυσσέα στη απέναντι ηπειρωτική ακτή, και οι αγέλες του Οδυσσέα όπως γνωρίζουμε κατά τον Οδυσσέα (ξ, 100 και υ, 210) ευρίσκοντο επί της χερσονήσου της Στερεάς και συγχρόνως στην περιοχή των Κεφαλλήνων.

Αρχαιολογικοί χώροι - μνημεία

Τα κυριότερα μνημεία που σώζονται σήμερα στη περιοχή είναι:

Το Κάστρο της Κεχροπούλας. Σώζεται ένας πυλώνας ο διπλός περίβολος της Αρχαίας Ακαρνανικής Πόλης και επίσης έχουν διασωθεί λείψανα αρχαίων οικοδομημάτων.
Ο Αρχαιολογικός χώρος της Στέρνας, που βρίσκεται κοντά στην Παλιά Πλαγιά.
Τα Καστέλια της Πλαγιάς, που μάλλον αποτελούσαν τμήμα του οχυρωματικού συγκροτήματος της Στέρνας.
Το Κάστρο του Γρίβα στη Περατιά.
Το Ενετικό Κάστρο της Πλαγιάς με την ονομασία Άγιος Γεώργιος που χτίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα και έχει κηρυχθεί διατηρητέο από το 1998. Στο λόφο που είναι κτισμένο το Κάστρο τοποθετεί ο Dorpfeld την κλασσική Νήρικο.
Το Αρχοντικό του Γρίβα στη Περατιά.
Το Αρχοντικό του Ράγκου στην Πάλαιρο.

Επίσης μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Παλιοχώρι της Πογωνίας και το παλιό χωριό της Πλαγιάς, όπου σώζονται οικοδομήματα των παλιών αυτών οικισμών. Στην περιοχή υπάρχουν κάποιες σπηλιές οι οποίες είναι ανεξερεύνητες.

Η περιοχή έχει να επιδείξει πολλές εκκλησίες και παρεκκλήσια, απ' αυτά αξίζει να σημειωθούν:

Η Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στην Πάλαιρο και χτίστηκε περίπου τον 16ο αιώνα. Το καθολικό της εκκλησίας είναι μονόχωρη λιθόκτιστη και με ημικυκλική αψίδα και δίρριχτη κεραμιδωτή στέγη, και
Το Μοναστήρι της Παναγίας της Ρόμβης, που βρίσκεται στο Βάτο, είναι ρυθμού βασιλικής μονόκλιτη και πλακοσκέπαστη το οποίο θεωρείται ότι χτίστηκε 100 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης.

Παραπομπές

↑ Πανδέκτης, Μετονομασίες

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Η αρχαία Πάλαιρος

T.δ. Παλαίρου [2.561]

η Πάλαιρος [2.474]
η Μονή Αγίου Δημητρίου [0]
τα Περιβόλια [57]
τα Σκλάβαινα [30]

Νομός Αιτωλοακαρνανίας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Αιτωλοακαρνανίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Πάλαιρος Αιτωλοακαρνανίας

.