.
Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Πρεβέζης
Πρέβεζα, Αεροδρόμιο
Νικόπολις
Νικόπολις
Νικόπολη (Ταξιδιωτικό)
Αχ, κουράστηκα από την κίνηση,
Όλος ο πόνος κι η χαρά προς τι;
Γλυκειά ειρήνη,
Έλα, αχ, έλα μέσα μου.
(Γκαίτε)
Υπάρχουν κάποιοι χώροι που σου προσφέρουν την αληθινή ειρήνη. Είναι αυτές οι πολιτείες που ύστερα από τη μακραίωνη πολιτιστική τους πορεία αναγκάστηκαν να υποκύψουν στο νόμο της παρακμής, παραδίνοντας τη θέση τους στη φτώχεια και στην αβεβαιότητα μερικών βαρβαρικών φυλών. Τη λαμπρότητα των ναών και τον πλούτο των αρχοντικών ακολούθησαν ερείπια και άμορφοι λιθοσωροί. Στο χώρο όπου ο άνθρωπος σκέφτηκε και ύψωσε σύμβολα της φωτεινής του ψυχής, πέρασε το αλέτρι και κυματίζουν σιτάρια. Το πνεύμα πέθανε κάτω από τη δύναμη των αιώνων για να γεννηθεί μια αλήθεια που είναι η ίδια του η άρνηση. Πάλι όμως αυτή η βαρειά σιγή και το αγκάλιασμα του αέρα και του ήλιου πάνω από τα ερείπια κάνει μέσα σου ν' ανασαλεύει κάτι που σου δίνει το μέτρο της ύπαρξής σου. Και οπωσδήποτε ξαναπαραδίνεσαι, μ' όλη την επίγνωση της οδύνης που θα σκορπίσει ο αδυσώπητος νόμος της φθοράς, στη λατρεία του πνεύματος. Αυτή πρέπει να είναι, άλλωστε, και η σωστή πορεία του ανθρώπου που πάντα θα δικαιώνει και αυτόν ακόμη το θάνατο μερικών πόλεων.
Εδώ στη Νικόπολη νομίζεις πως κατοικούν θεοί που μιλούν μέσα στο φως και τα αρώματα, στη θάλασσα, που ντύνεται στο ασημί και στα ερείπια που τα σκεπάζουν λουλούδια. Είμαι καθισμένος σ' ένα λόφο που είναι φορτωμένος το παρελθόν. Είναι ένα ειρηνικό και ακίνητο πρωινό. Κοιτάζω κάτω τη μεγάλη πεδιάδα που είναι βυθισμένη στο μωβ, το γκρίζο και το βαθύ πράσινο. Πόσο αρμονικά έχουν γίνει όλα! Κάποιες ροδαλές εκρήξεις από ροδοδάφνες δίνουν μια γοητευτική παρουσία. Το φως κατεβαίνει καθάριο από ψηλά. Με τα χάδια του Αμβρακικού και τη μυστική άρπα του Ιονίου ταξιδεύει η γαλήνη στους ασημένιους ελαιώνες.
Ολόγυρά μου το παχύ και όμορφο χαλί που έχει απλώσει το δροσερό γρασίδι. Με ζώνουν και μύριες μυστικές φωνές που έρχονται από τη μακρινή θάλασσα και τα βάθη της γης. Είναι και οι ψίθυροι που φτάνουν από τους γκρεμισμένους κίονες, τα ακέφαλα αγάλματα, τους μαρμάρινους τάφους, τα ερείπια των ναών και των παλατιών, από έναν ολάκερο αρχαίο κόσμο που έχει χαθεί κάτω από τα απελπιστικά κύματα της αιωνιότητας...
Τα μάτια μου αναζητούν κάτι βαθύτερο. Κάτι πιο διαφορετικό από τις χρωματιστές σταγόνες που σιγοτρέμουν στις άκρες των ματιών. Ένα ασθενικό κελάρυσμα που διακόπτει τη σιωπή δίνει κάποια ερμηνεία στην προσδοκία μου. Στην καταπράσινη γαλήνη ξεχύνεται από τη βρύση της ομορφιάς το τραγούδι των περασμένων...
Δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός η ίδρυση της Νικόπολης. Είχε βαθιά μελετηθεί και είχε προγραμματιστεί και ο ρόλος της σαν χώρος όπου θα συναντιόνταν τα διάφορα έθνη. Ο Οκτάβιος ένοιωσε νωρίς την ανάγκη να ιδρυθούν στρατιωτικές αποικίες για την επιτήρηση της υπόδουλης τότε στους Ρωμαίους Ελλάδας. Έτσι στην είσοδο των δυο μεγάλης στρατιωτικής σημασίας κόλπων που βλέπουν στη Δύση και στην Ιταλία, του Αμβρακικού και του Κορινθιακού, υψώθηκαν η Πάτρα και η Νικόπολη.
Βέβαια ήταν και εκείνο το πρόβλημα των Ρωμαίων πολεμιστών που τώρα στην ειρηνική περίοδο είχαν γίνει, με τις αξιώσεις τους για χρηματικές αποζημιώσεις από το κράτος και διανομές χωραφιών, πολύ επικίνδυνα στοιχεία.
Και έπρεπε να διωχτούν από τη Ρώμη. Και μια που οι ιταλικές γαίες δεν ήταν αρκετές για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις, τους, η σκέψη του Οκτάβιου στράφηκε στην Ελλάδα.
Όμως πολλοί υποστήριξαν πως η ίδρυση της Νικόπολης, της Ρωμαϊκής πολιτείας που θεμελιώθηκε πάνω σε ελληνικό έδαφος, χρωστιέται στην επιθυμία του Οκτάβιου να τιμηθεί έτσι η μεγάλη του νίκη στο Άκτιο, τα γαλανά νερά του οποίου μας ανασταίνουν κάποιο θρύλο...
Κάπου στην Ταρσό της Κιλικίας. Ο Ρωμαίος συνάρχοντας της Ρώμης περιμένει να παρουσιαστεί η από τη μακεδονική δυναστεία των Λαγιδών βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα, να απολογηθεί για την ουδέτερη στάση της στους αγώνες του με τον Κάσιο. Ολόγυρά του οι αξιωματούχοι του, οι στρατιώτες και πλήθος κόσμου. Κάποια στιγμή μένει μόνος του. Όλοι τρέχουν στο μεγάλο ποτάμι που το διασχίζει ένα χρυσόπρυμνο πλοίο, από το οποίο, φτάνουν γλυκειές μελωδίες από αυλούς και κιθάρες. Λάμνουν τα ασημένια κουπιά και στους ιστούς και στο πηδάλιο κάθονται κορίτσια της ακολουθίας μεταμφιεσμένα σε νύμφες και χάριτες. Η Κλεοπάτρα, ξαπλωμένη, κάτω από μια χρυσοκέντητη ουρανία μοιάζει σα ζωντανή Αφροδίτη. Μια σειρά μικρών αγοριών με τη μορφή ερώτων τη δροσίζει με χρυσοστόλιστες βεντάγιες και από τις όχτες αναδίνονται αρώματα και θυμιάματα. Ο κόσμος θαμπώνεται από το εξαίσιο θέαμα και κραυγάζει: "Η Αφροδίτη έρχεται στο Διόνυσο".
Η συνάντηση τούτη της Κλεοπάτρας με τον Αντώνιο τους ένωσε για πάντα. Και η Κλεοπάτρα του στάθηκε η εμπνεύστρια μιας καθολικής ζωής που τον οδήγησε στην ηθική του πλήρωση.
Και οι δυο τους πίστεψαν στο παρελθόν και προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν κόσμο, έργο και ναό των θεών, που να σκορπίζει άπλετο φως και να γεφυρώνει το παρόν με το προβληματικό μέλλον. Έτσι η πεταλούδα του Ελληνισμού φτερούγισε ανανεωμένη σε όλη την Ανατολή με την ίδρυση από τον Αντώνιο ενός ισχυρού Ανατολικού Κράτους, με κέντρο την Αλεξάντρεια. Εκεί συγκέντρωσε αγάλματα και πίνακες ζωγραφικής που έφερε από την Ελλάδα και μερικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Πλούτισε ακόμη τις βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας με συγγράμματα Ελλήνων φιλοσόφων και ποιητών που έφερε από την περίφημη βιβλιοθήκη της Περγάμου. Στο νέο Κράτος χαρίζει ο Αντώνιος ολάκερες ρωμαϊκές επαρχίες και εκείνο το όνειρο που είχε πλάσει νωρίτερα ο Ιούλιος Καίσαρας για την ίδρυση μιας ελληνορωμαϊκής βασιλείας γίνεται τώρα πραγματικότητα. Τούτη η πραγμάτωση είχε σαν απόηχο αργότερα το έργο του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ο Αντώνιος με τις πράξεις του αυτές και με τη δύναμη που είχε πια αποχτήσει δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες στη Ρώμη και ο συνάρχοντας Οκτάβιος αρχίζει τον πόλεμο εναντίον της Κλεοπάτρας, για να μη πάρει ο αγώνας του τούτος το χαρακτήρα της εμφύλιας σύρραξης.
Έτσι στα γαλανά νερά του Άκτιου συναντιούνται το 31 π.Χ. οι δυο συνάρχοντες της Ρώμης, ο στόλος του Οκτάβιου και ο ενωμένος στόλος του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, που νικημένοι φεύγουν για την Αίγυπτο, όπου ύστερα από ένα χρόνο πολιορκούνται στενά από τον Οκτάβιο. Εκεί σε μια απελπιστική άμυνα αυτοκτονεί την 1η Αυγούστου του 30 π.Χ., ο Αντώνιος. Και σε λίγες μέρες τον ακολουθεί στο θάνατο και η Κλεοπάτρα, που προκειμένου να δώσει στον Οκτάβιο τη χαρά να στολίσει το θρίαμβό του στη Ρώμη με τη βασίλισσα δεμένη, προτίμησε να πιεί το δηλητήριο.
Κι εκεί στην αντίπερα του Άκτιου χερσόνησο, όπου ο Οκτάβιος είχε το στρατηγείο του και όπου πανηγυρίζοντας τη μεγάλη του νίκη περιμάντρωσε τον τόπο με μεγάλα τετράγωνα λιθάρια και τον στόλισε με τα έμβολα των πλοίων των νικημένων, αντηχεί ύστερα από δυο χρόνια, το 29 π.Χ., η δημιουργική σκαπάνη. Κι είπαν πως η καινούργια πολιτεία που πρόβαλε, χτίστηκε για την ανάμνηση της νίκης εκείνης, γι' αυτό και το όνομά της Νικόπολη. Όμως τούτη η ερμηνεία δε γίνεται εύκολα δεκτή γιατί δεν απαντιέται στην ιστορική διαδρομή η ανέγερση πόλεων σε ανάμνηση μιας νίκης. Σε μια τέτοια περίπτωση έχουμε ανέγερση ναών, επιγραφών και διαφόρων άλλων μνημείων. Εδώ κάνουμε τη σκέψη πως έχουμε μια πολιτική εκδήλωση του Οκτάβιου να εκμεταλλευτεί ψυχολογικά με την ανάμνηση αυτής της νίκης το χτίσιμο της πολιτείας, για να μη φανερωθεί στους ανήσυχους ακόμη Έλληνες, που μόλις έναν αιώνα νωρίτερα είχαν τελειωτικά καταχτηθεί από τους Ρωμαίους, η δουλωτική για τη χώρα τους τούτη ενέργειά του με την ίδρυση μιας ρωμαϊκής πολιτείας.
Πάνω από εκείνη την παλιά ερημιά του χώρου αυτού γεννήθηκε ένας καινούργιος κόσμος με ένα σύνολο ανθρώπων από όλους τους κατοίκους της Αμβρακίας, του Αμφιλοχικού Άργους, πολλών Αιτωλικών και Ακαρνανικών πόλεων και από πολλούς Ρωμαίους αποίκους που μεταφέρθηκαν αναγκαστικά στη Νικόπολη.
Ένα πλήθος αγάλματα φερμένα από πολλές ελληνικές πόλεις στολίζει την καινούργια πολιτεία και ένα σύνολο από περίτεχνα οικοδομήματα, γυμνάσιο, στάδιο, τέμενος, ιεροί ναοί, όπως ο ξακουστός του Απόλλωνα, δυο θέατρα, το ένα στον ιερό λόφο, όπου το σημερινό Μιχαλίτσι και το άλλο μεγαλύτερο βορεινά της ακρόπολης και άλλα, υψώνονται.
Τούτο το πάνω από τριακόσιες χιλιάδες σύνολο των κατοίκων υφαίνει με φρόνηση το μεταξένιο νήμα του πολιτισμού και η Νικόπολη πορεύεται πάνω από χίλια χρόνια σα γνήσια και φωτεινή Ελληνική πόλη. Έγινε η πρωτεύουσα της Παλαιάς Ηπείρου και της Ακαρνανίας που μετείχε με έξι ψήφους στο Αμφικτιονικό Συνέδριο. Και η φήμη της σαν λεύτερης και ιερής πολιτείας άπλωσε γρήγορα παντού. Για να βρίσκουν άσυλο και μεγάλη υποδοχή όσοι πρόστρεχαν σε αυτή, οι Ρωμαίοι και Έλληνες φιλόσοφοι και οι Ιουδαίοι κήρυκες της νέας θρησκείας. Έτσι, το 94 μ.Χ., που ο αυτοκράτορας Δομητιανός έδιωχνε από τη Ρώμη όλους τους φιλοσόφους, ήρθε εδώ ο Επίκτητος από τη Φρυγία και ίδρυσε Φιλοσοφική Σχολή. Από την περικοπή επιστολής του Απόστολου Παύλου στον Τίτο: " Όταν πέμψω Αρτεμάν προς σε ή Τυχικόν, σπούδασον ελθείν προς με εις Νικόπολιν εκεί γαρ σπούδασιν ελθείν προς με εις Νικόπολιν, εκεί γαρ κέκρικα παραχειμάσαι", υποστηρίζουν πολλοί πως ο Απόστολος Παύλος έμεινε στη Νικόπολη. Όμως δε διευκρινίζεται ότι έγραφε για τούτη τη Νικόπολη της Ηπείρου ή την άλλη της Κιλικίας, ή κάποιαν άλλη ομώνυμη.
Στην ιερή τούτη πολιτεία, νωρίς, στα τέλη περίπου του τρίτου αιώνα, η ειρηνική φύση έσμιξε με το χριστιανικό φως. Κάτω από ψηφιδωτούς θόλους εκκλησιών με παράδοξη υποβολή και γοητεία, αντήχησαν μελωδικές ψαλμωδίες. Μια σειρά επίσκοποι ζούσαν αυτό που πίστευαν. Και ο Χριστιανισμός σε όλη την περιοχή έγινε μια φλόγα που σιγόκαιγε και έσπρωχνε τις ψυχές στο λαμπάδιασμα.
Πέρασαν χιλιάδες χρόνια από τότε. Πώς έγιναν, αλήθεια, όλα τόσο σιωπηλά και έρημα! Η ιστορία και οι θύμησες θα μας δώσουν μια παρουσία της Νικόπολης ανάμεσα στους αιώνες. Με το σεισμό του 375 μ.Χ. που συντάραξε όλες σχεδόν τις ελληνικές πολιτείες και γκρέμισε εδώ πολλά από τα μνημεία που είχε αναστηλώσει ο Ιουλιανός. Με τη μερική καταστροφή της το 395 από τον Αλάριχο, τον αρχηγό των Βησιγότθων που έφτασε ως αυτά τα ακρογιάλια αφού πέρασε τις Δαλματικές και τις Ιλλυρικές χώρες. Με τις βιαιότητες των Βανδάλων το 475, που με αρχηγό το Γιζέριχο την κυρίεψαν και την κράτησαν για χρόνια, ώσπου την επέστρεψαν στον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ζήνωνα, με τον οποίο έκαναν συνθήκη ειρήνης. Με τις λεηλασίες των Γότθων του Τοτίλα το 551, που με τριακόσια πλοία λεηλατεί τα Ηπειρωτικά παράλια και πιο πολύ τις πόλεις της Δωδώνης και της Νικόπολης. Με τις θηριωδίες των Βουλγαρικών φύλων που το 829, την περίοδο της βασιλείας στο Βυζάντιο του Μιχαήλ του Β' του Τραυλού, μπήκαν στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο και έφτασαν ως εδώ στη Νικόπολη, την οποία κυρίεψαν. Για να την καταλάβουν και πάλι μεταξύ 918 και 929 και να εγκατασταθούν οριστικά σε αυτή αφού και ο βασιλιάς των Βουλγάρων Σαμουήλ όταν, τον καιρό του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου, έκανε πρωτεύουσά του την Πρέσπα, και άρχισε την κάθοδό του σε άλλα παράλια, αντάμωσε άλλους Βουλγάρους εγκαταστημένους στη Νικόπολη. Ύστερα κάποια ανάμνησή της από τους περιηγητές διαφόρων εποχών και κατόπιν η λησμονιά.
Στη φαντασία μας είχαμε αναστήσει αυτή την πολιτεία. Κι όλα πλημμύριζαν από την ομορφιά και την καρδιά της.
Τώρα το βλέπουμε καθαρά πως όλα έχουν χαθεί. Τα παλάτια, τα όρθια μάρμαρα, οι ξακουσμένοι κήποι, οι μεγάλες ώρες. Ζητήσαμε εδώ τη μεγάλη χαρά που δίνει η ζωντανή μνήμη.
Η περιπλάνηση μας φόρτωσε μόνο τη σκόνη των αιώνων..
Περνώ σιγά-σιγά στα ψηφιδωτά δάπεδα της βασιλικής του Δομητίου, μιας εκκλησιάς με μήκος 55 μ. και πλάτος 35 μ. που είναι μια έκφραση συγκινητική και μια επίφαση ζωής που φανερώνεται ξάστερη ύστερα από μαβιά νύχτα χιλίων πεντακοσίων περίπου χρόνων. Το ψηφιδωτό δάπεδο του νάρθηκα που είναι από τα λαμπρότερα μνημεία της παλαιοχριστιανικής τέχνης, εικονίζει σε εκατόν πενήντα παραστάσεις με φυσικότητα και εξαιρετική τέχνη φυτά, άνθη, ψάρια, πτηνά, κυνηγούς, ψαράδες και άλλα, ολάκερη τη δημιουργία. Σταματάμε στην επιγραφή εκεί στη βόρεια πτέρυγα της πρόθεσης που φανερώνει τον ιδρυτή, στα τέλη του πέμπτου αιώνα, αυτής της εκκλησιάς, το Δομήτιο και σε κάποια άλλα ψηφιδωτά, όπου οι άνθρωποι με εικόνες δανείζονται από τη φύση τη σοφία και τη δύναμη. Έτσι για το φανέρωμα της σοφίας αποτυπώνεται το ανθρώπινο κεφάλι, της δύναμης το σώμα του λιονταριού και της πανταχού παρουσίας του ανώτατου όντος το πέταγμα του πουλιού.
Η φλογισμένη άνοιξη κράζει εκείνα τα παλιά. Στη χλόη πέφτουν λουλούδια. Γέμισε ο τόπος κρινανθούς. Γέμισε η ψυχή γαλήνη. Τι ωφελεί να επιμένουμε σε αυτό το φανταστικό ζωντάνεμα; Από τούτο το ταξίδι μας έμεινε κάτι το ανάερο που ξεπερνάει την ύλη. Έμεινε η συνείδηση του πνεύματος, η συνείδηση της κλασικής ομορφιάς που φτερουγίζει πάνω από τα απομεινάρια του αρχαίου μόχθου.
Σωπαίνουμε γερμένοι πάνω σε ένα σπασμένο μάρμαρο που έχει κάτι το οριστικό και αιώνιο. Τούτη η σιωπή μας είναι η πιο μεγάλη προσφορά μας σε κάτι που αγαπάμε και που στέκει ολόρθο στο κύλισμα των αιώνων. Στη συγκέντρωση και στο κλασικό κάλλος...
(Β. Κραψίτη: "Ταξίδια στην Ηπειρο")
Γεωγραφία της Ελλάδας
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Κόσμος
Αλφαβητικός κατάλογος
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
