Η Νικομήδεια, το σημερινό Ιζμίτ (τουρκικά Izmit), είναι πόλη της Βιθυνίας. Είναι πρωτεύουσα της επαρχίας Κοτσαελί και έχει πληθυσμό 195.699 κατοίκους. Βρίσκεται στο βάθος του ομόνυμου κόλπου, σε απόσταση λιγότερη των 100 χιλιομέτρων από την Κωνσταντινούπολη. Είναι ιδιαιτέρως γνωστή ως η ιστορική πρωτεύουσα της Βιθυνίας, έδρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού και ιστορική έδρα ενός των σημαντικοτέρων Μητροπολιτών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ιστορία
Αρχαιότητα

Η Νικομήδεια ιδρύθηκε γύρω στο 264 π.Χ. από τον Νικομήδη Α' της Βιθυνίας, στη θέση της αρχαίας πόλης Ολβίας, η οποία ήταν αποικία των Μεγαρέων από τον 8ο π.Χ. αιώνα. Ήταν πρωτεύουσα του Βασιλείου της Βιθυνίας και κατόπιν της ρωμαϊκής επαρχίας της Βιθυνίας. Ήταν αντίπαλος της Νίκαιας. Ήταν χτισμένη στο δρόμο που ένωνε την Ευρώπη με την Ανατολή, πράγμα που την κατέστησε σπουδαίο εμπορικό κέντρο. Το 256 μ.Χ. καταστράφηκε από τους Γότθους. Ο Διοκλητιανός την κατέστησε το σημαντικότερο κέντρο του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά τον 4ο και 5ο αιώνα καταστράφηκε από σεισμούς και έκτοτε παρήκμασε.

Από τα κτίρια της αρχαίας πόλης (ναοί, θέατρο, αγορά, ανάκτορα) δεν υπάρχει τίποτε παρά μόνο ίχνη από δύο υδραγωγεία και τείχη των ρωμαϊκών χρόνων.

Βυζαντινή περίοδος

Το 293 εγκαταστάθηκε στη Νικομήδεια ο Διοκλητιανός. Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης μείωσε τη σημασία της. Επίσης, υπέστη τον ανταγωνισμό της Νίκαιας, η οποία είχε αποκτήσει πρόσθετα προνόμια λόγω του γεγονότος ότι εκεί υπήρχε θέρετρο της βασιλικής οικογένειας. Ακόμη λιγότερη έγινε η σπουδαιότητα της Νικομήδειας όταν η Νίκαια έγινε πρωτεύουσα της ομώνυμης Αυτοκρατορίας, μετά τη Δ΄ Σταυροφορία και την κατάληψη της Πόλης το 1204.

Οθωμανικοί και νεώτεροι χρόνοι

Το 1301 ο Σουλτάνος Οσμάν Α΄ επιχείρησε, χωρίς επιτυχία, να καταλάβει την πόλη. Μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες των Οθωμανών, η Νικομήδεια κατελήφθη το 1337. Η πόλη κατόπιν παρήκμασε. Μέρος του πληθυσμού εξισλαμίστηκε, ενώ μετά την παράδοση προνομίων από τον Σουλτάνο Μωάμεθ τον Πορθητή στον Πατριάρχη Γεννάδιο, ο χριστιανικός πληθυσμός της πόλης συσπειρώθηκε γύρω από την τοπική Μητρόπολη. Υπάρχει μαρτυρία ότι το 1795 υπήρχε στην πόλη χριστιανική σχολή.

Μετά την ανακωχή του Μούδρου (1918), οι Άγγλοι κατέλαβαν τη Νικομήδεια, ενώ μετά τη Διάσκεψη της Βουλώνης το ελληνικό 16ο Σύνταγμα ανέλαβε την πόλη, υπό αγγλική διοίκηση. Τον Ιούνιο του 1921, οι ελληνικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη.

Η πόλη σήμερα

Η σημερινή πόλη, είναι βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο. Εκεί βρίσκονται διυλιστήρια, και πλήθος βιομηχανιών, ιδίως χαρτοβιομηχανιών, οι οποίες καλύπτουν το 50% της εθνικής παραγωγής.