.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Λασιθίου

Νομός Λασιθίου Δήμος Λεύκης

-- Δήμος Σητείας --

Τα Μέσα Μουλιανά είναι χωριό του δήμου Σητείας και απέχει από αυτήν 19 χιλ. στο δρόμο για Αγ. Νικόλαο. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 208 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 400 μέτρα. Στην κοινότητα των Μ. Μουλιανών, ανήκει επίσης και ο μικρός οικισμός με την ονομασία Καλαβρός, ο οποίος έχει 30 κατοίκους, ο οποίος βρίσκεται πάνω από τις απόκρημνες ακτές του Κρητικού πελάγους.

View Larger Map

Ιστορικά στοιχεία

Είναι επίσης μία σπουδαία αρχαιολογική περιοχή με πλήθος ευρημάτων. Στην τοποθεσία "Σελλάδες" το 1903 ο Στέφανος Ξανθουδίδης ανάσκαψε δύο Μινωικούς θολωτούς τάφους της ύστερο-μινωικής εποχής με συνέχεια ταφών και κατά την πρωτογεωμετρική εποχή. Στον πρώτο τάφο παρατηρούνται και τα δυο συστήματα ταφής και της καύσεως και του ενταφιασμού που είναι χαρακτηριστικό της πρωτογεωμετρικής εποχής. Μεταξύ των ευρημάτων ήταν χρυσή προσωπίδα, ψευδόστομοι αμφορείς, πήλινα και χάλκινα αγγεία, ξίφη, χάλκινη πόρπη. Πολύ σημαντικός είναι ο κωδωνόσχημος πρωτογεωμετρικός κρατήρας, στον οποίο από την μία πλευρά εικονίζεται ένας κυνηγός που θηρεύει δύο αγρίμια - προφανώς γίδες άγριες - και στην άλλη η πρώτη γνωστή στην Κρήτη απεικόνιση έφιππου άνδρα.[1] Στην ίδια τοποθεσία έχει εντοπιστεί Μινωικός οικισμός ενώ επίσης μινωικά ευρήματα προέρχονται από τις θέσεις Βουρλιά (θολωτός τάφος), Γούβες και Ελληνικά ή Πύργος.

Τοποθεσίες με την ονομασιά Σαρακίνα παραπέμπουν στην κατάκτηση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς τον 8ο και 9ο αιώνα μ.Χ. Ακολουθούν τα χρόνια της Ενετοκρατίας με την πιθανή ονομασία του χωριού από τους αδελφούς Mouliani που έδωσαν το όνομα στα Μέσα και στα Έξω Μουλιανά. Μια άλλη εκδοχή που πρότεινε ο Ξανθουδίδης και ακολούθησε ο Μιχαήλ Καταπότης είναι το όνομα Μουλιανά προέρχεται από το ρήμα μύλλω - μουλλώνω, που σημαίνει κύπτω, κλίνω, επειδή ο οικισμός βρίσκεται στην κατωφέρεια του βουνού.[1] Η παλαιότερη μνεία στο χωριό γίνεται σε δικόγραφο του 1370, τμήμα του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα, όπου αναφέρεται ως Muliana. Ο Φραγκίσκος Μπαρότσι το 1577 τα αναφέρει ως Mesamuliana στην επαρχεία Σητείας. Στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 (Κ138) αναφέρονται δύο συνοικίες, η Mugliana messa ditto Vardacori με 291 κατοίκους και Mugliana messa με 458 κατοίκους, τις οποίες χωρίζει το ρέμα Κεφαλοβρύσι. Οι δύο συνοικίες μαζί είχαν 749 κατοίκους, γεγονός που καθιστούσε τα Μουλιανά το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας. Ο Βασιλικάτα αναφέρει επίσης το χωριό το 1630. Στην τουρκική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Mesa Mulyana με 20 χαράτσια.[1]

Στην απογραφή του 1881 τα Μέσα Μουλιανά είχε 472 Χριστιανούς κατοίκους και 14 Τούρκους κατοίκους, και ανήκε στο δήμο Τουρλώτης.[1] Πολύ από τους νεότερους κάτοικους, ακολουθώντας το κύμα της αστικοποίησης, κατέφυγαν στις πόλεις ώστε να έχουν περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματικό προσανατολισμό, έτσι οι κάτοικοι του είναι στην πλειοψηφία ηλικιωμένοι. Παρόλα ταύτα οι Μουλιανίτες που έχουν φύγει δεν ξεχνούν την καταγωγή τους και τον τόπο τους. Έτσι επιστρέφουν συχνά στο χωριό είτε για διακοπές είτε για να καλλιεργήσουν τα αμπέλια και τις ελιές τους.

Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:[1]

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	450	459	456	512	517	483	384	331		279	208

Σημεία ενδιαφέροντος

Στην παλιά εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο κεντρικό κλίτος διακρίνονται υπολείμματα τοιχογραφιών. Στο σπήλαιο Κρυφός Σπήλιος υπάρχουν ενδείξεις κατοικήσεως της ύστερο-μινωικής εποχής. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μιά θαυμάσια περίοπτη οθωμανική κρήνη σε πολύ καλή διατήρηση. Επίσης στο κέντρο του χωριού βρίσκεται μία θαυμάσια κρήνη από την περίοδο της Τουρκοκρατίας με την ονομασία "Κυμέρι".

Το χωριό αν και μικρό έχει τρία καφενεία, ένα βενζινάδικο, μία ταβέρνα καθώς και ένα μπακάλικο για τα απαραίτητα των κατοίκων του. Αποτελείτε από ένα όμορφου τοπίου ειδικότερα, λόγο κάποιων σημείων του χωριού που το κάνουν να ξεχωρίζει και ένα από αυτά είναι το κεφαλοβρύσι, όπου υπάρχουν τρεχούμενα νερά, εκεί βρίσκεται κ η ταβέρνα. Παίρνοντας κανείς το μονοπάτι που οδηγεί, μέσα από πλούσια χλωρίδα με πανύψηλα δέντρα πολλών χρόνων και τα τρεχούμενα νερά που σχηματίζουν ένα μικρό ποτάμι, ως στο τέρμα του χωριού οπού είναι και τα καφενεία.
Οικονομία

Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η καλλιέργεια των σταφυλιών για την παραγωγή κρασιού και ρακής και η καλλιέργεια της ελιάς για παραγωγή ελαιόλαδου. Οι ντόπιοι ασχολούνται επίσης με το κυνήγι, την κτηνοτροφία και την καλλιέργεια διαφόρων προϊόντων. Το χωριό είναι γνωστό και από την αρχαιότητα, για το Μουλιανίτικο κρασί που προέρχεται από λιάτικο σταφύλι καλλιεργημένο κυρίως σε αμπελώνες στης περιοχή "Αγριλός", μία εξαιρετική τοποθεσία για την καλλιέργεια τους, που βρίσκεται λίγα μέτρα πάνω από το χωριό.

Παραπομπές

Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης, σελ. 554-5.

Τ.δ. Μέσα Μουλιανών [ 304 ]

τα Μέσα Μουλιανά [ 279 ]
ο Καλαβρός [ 25 ]

Νομός Λασιθίου : Δήμος, Κοινότητα

Βραχασίου

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Λασιθίου

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Μέσα Μουλιανά Λασιθίου

.