.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτική Μακεδονία
Νομός : Φλώρινας

Νομός Φλώρινας

-- Κοινότητα Κρυσταλλοπηγής --

Η Κρυσταλλοπηγή είναι ακριτικό ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.130 μέτρων στις πλαγιές του Τρικλάριου Όρους και αποτελεί ένα από τα πιο ορεινά χωριά της Ελλάδας. Στην περιοχή, η οποία απέχει από τα ελληνοαλβανικά σύνορα 1,5 χλμ, βρίσκεται μεθοριακός σταθμός-τελωνείο, γύρω από τα οποίο έχουν καταγραφεί διάφορα συμβάντα[1][2].

Η Κρυσταλλοπηγή ανήκει στην Κοινότητα Κρυσταλλοπηγής και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 573 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την τυροκομία. Επί τουρκοκρατίας, αναφέρεται ως Σμαρδές από τον Πετσίβα, (γαλλ. Smardech) από τον Μπρανκώφ και (γερμ. Smrdes) σε αυστριακό χάρτη. Επίσης αναφέρεται και ως Σμαρδέσι, σε χάρτη του Κοντογιάννη, από τον Χαλκιόπουλο και σε αναφορές του Πατριαρχείου και του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου, (βουλγ. Смърдешъ) από τον Κίτσωφ και Σμάρδεσι από το Σχινά[3]. Από το 1912 έως το 1928 ονομαζόταν Σμαρδέσι, οπότε και μετονομάστηκε σε Κρυσταλλοπηγή[4][5]. Απέχει 51 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα και 38 χιλιόμετρα από την Καστοριά.

Ιστορία
Εκκλησία στην Κρυσταλλοπηγή της Φλώρινας

Ο παλιός οικισμός είναι τουλάχιστον 400 ετών.

Στις αρχές του 20ού αιώνα και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, η περιοχή αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης μεταξύ ελληνικών, τουρκικών και βουλγαρικών δυνάμεων για τη διεκδίκηση των εδαφών και τη θρησκευτική κυριαρχία ανάμεσα σε πατριαρχικούς και εξαρχικούς. Η παρουσία των Βουλγάρων αρχηγών Βασίλ Τσακαλάρωφ και Μπορίς Σαράφωφ το 1903 στο χωριό, όπου ζούσαν 345 οικογένειες, βουλγαρικές και ελληνικές, υπήρξε η βασική αφορμή για την ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού ύστερα από συγκρούσεις Τούρκων και Βουλγάρων. Από την Κρυσταλλοπηγή καταγόταν ο Μακεδονομάχος Βασίλειος Καρατζίδης, ο οποίος πήρε μέρος επίσης στο Βορειοηπειρωτικό Αγώνα και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον ελληνικό στρατό[6][7][8]. Σημαντικοί Μακεδονομάχοι από την Κρυσταλλοπηγή ήταν επίσης ο Νικόλαος Γκίτσας[9], οι αδερφοί Ηλίας και Λάζαρος Κοβάτσης[10], οι αδερφοί Γεώργιος[11] και Χαράλαμπος Κοβατσίδης[12] και οι Νικόλαος Κύρτσος[13] , Λάζαρος Κύρτσος[14] και Χρήστος Κύρτσος[15][16].[17]

Το 1951 το χωριό εγκαταλείφθηκε εντελώς και κάποια χρόνια αργότερα ιδρύθηκε νεότερος οικισμός, το 1957, από Βλάχους κατοίκους της Ηπείρου.

Το καλοκαίρι του 2007 στο χωριό εκδηλώθηκε πυρκαγιά, καθώς και στη θέση Βάρμπα-Σφήκα του δήμου Πρεσπών, η οποία έφτασε μέχρι την περιοχή εισερχόμενη από την γειτονική Αλβανία.[18][19].

Εκκλησια στη Κρυσταλλοπηγή Φλώρινας (Πληροφορία για την φωτογραφία)

Στο χωριό ομιλούταν η βλάχικη γλώσσα[20].

Στην Κρυσταλλοπηγή γίνεται πανηγύρι στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων την 1η Ιουλίου.
Πορεία του πληθυσμού

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του πληθυσμού[21]
Έτος 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Πληθ. 598 624 0 364 309 265 213 573
Πηγές - Παραπομπές

↑ "Μετανάστες: Κράτος εν κράτει το τελωνείο Κρυσταλλοπηγής". Ελλάδα, Θεσσαλονίκη. Ελευθεροτυπία. 27/12/2006. Ανακτήθηκε την 16/4/2009.
↑ "Φλώρινα: Συνελήφθησαν 4 λαθρομετανάστες κι άλλοι τόσοι διακινητές". ΕΡΤ3. 7/2/2009. Ανακτήθηκε την 16/4/2009.
↑ Δημήτρης Λιθοξόου
↑ Ίνστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδας
↑ Μετονομασίες 1919-1971
↑ Αρχείο Διεύθυνσης Εφέδρων Πολεμιστών, Αγωνιστών, Θυμάτων και Αναπήρων
↑ Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα
↑ "Αφανείς, Γηγενείς Μακεδονομάχοι", επιστημονική επιμέλεια: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, εκδόσεις University Studio Press, 2008
↑ "Ημερολόγιο Βάρδα 1904-1907", επιμέλεια Γ. Πετσίβα, τόμος Β΄1, σελ. 65
↑ "The Greek struggle in Macedonia, 1897-1913", Douglas Dakin, σελ. 48
↑ Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, "Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα", σελ. 106
↑ Επετηρίς Παλαιών Αγωνιστών, α.α.1626
↑ Επετηρίς Παλαιών Αγωνιστών, α.α.1906
↑ "Ημερολόγιο Βάρδα 1904-1907", επιμέλεια Γ. Πετσίβα, τόμος Α΄, σελ. 171
↑ Αρχείο Διεύθυνσης Εφέδρων Πολεμιστών, Αγωνιστών, Θυμάτων και Αναπήρων
↑ Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα
↑ "Αφανείς, Γηγενείς Μακεδονομάχοι", επιστημονική επιμέλεια: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, εκδόσεις University Studio Press, 2008
↑ Χρήστος Βήττας (30/7/2007). "Σε πύρινο κλοιό η Δ. Μακεδονία". Εφημερίδα "Μακεδονία". Ανακτήθηκε την 16/4/2009.
↑ Κώστας Ονισένκο (3/8/2007). "Οι εμπρηστές απείλησαν τον Όλυμπο". Καθημερινή. Ανακτήθηκε την 16/4/2009.
↑ Riki Van Boeschoten (2001). "Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)". Identités, Mémoires, Représentations. Laboratoire dynamiques sociales et recomposition des espaces. Ανακτήθηκε την 16/4/2009.(Γαλλικά)
↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΠΗΓΗΣ
Τοπική Κοινότητα Βατοχωρίου
Βατοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Κρυσταλλοπηγής
Κρυσταλλοπηγή, η
Τοπική Κοινότητα Κώτα
Κώτας, ο

Νομός Φλώρινας : Δήμος, Κοινότητα

Βαρικού | Κρυσταλλοπηγής | Λεχόβου | Νυμφαίου

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Φλώρινας.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License