Κατερίνη

Σχέδιο Καποδίστριας

Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Πιερίας

Η Κατερίνη είναι πόλη της Ελλάδας, βρίσκεται στην Μακεδονία και είναι πρωτεύουσα του νομού Πιερίας.

Έχει, σύμφωνα με την απογραφή του 2001,50.510 κατοίκους. Ο ομώνυμος δήμος είναι ο ένατος μεγαλύτερος της Ελλάδος και ο τρίτος μεγαλύτερος της βόρειας Ελλάδας. Βρίσκεται στο πιερικό ύψωμα, ανάμεσα στα Πιέρια Όρη και στον Θερμαϊκό κόλπο, σε υψόμετρο 14-45 μ. Απέχει 68 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, κάτι το οποίο έχει αποδειχθεί ευεργετικό για την ανάπτυξη της Κατερίνης τα τελευταία χρόνια. Αποτελεί συγκοινωνιακό κόμβο και τη διατρέχει ο πιο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος της χώρας (Εθνική Οδός 1). Είναι γνωστή στην ευρύτερη περιοχή για την έντονη νυχτερινή ζωή της.

Αξιοθέατα

Ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός, η Κατερίνη είναι πολύ κοντά στη θάλασσα (6 χλμ.), στον Όλυμπο και σε αρκετές αρχαιολογικές τοποθεσίες που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, όπως η αρχαία πόλη του Δίου (5ος αιώνας π.Χ., 17 χλμ. μακριά) και στο βενετικό κάστρο του Πλαταμώνα. Οι παραλίες του Κορινού, της Παραλίας, και της Ολυμπιακής Ακτής (ή Κατερινόσκαλας) είναι πολύ δημοφιλείς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Το 1992 ιδρύθηκε Ποντιακό Μουσείο , όπου εκτίθενται κειμήλια από τις αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου.

Ιστορία

Το όνομα της πόλης έχει τις ρίζες του στην Αικατερίνη της Αλεξανδρείας, μια χριστιανή μάρτυρα, που έζησε τον 4ο αιώνα. Απελευθερώθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στις 16 Οκτωβρίου 1912. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατελήφθη από τον γερμανικό στρατό στις 14 Απριλίου 1941 και απελευθερώθηκε τρία χρόνια αργότερα. Σήμερα η πόλη αποτελεί μια από τις πιο δυναμικές αστικές περιοχές της Μακεδονίας και όλης της Ελλάδας. Στις μέρες μας η ανάπτυξη της Κατερίνης ανακόπτεται αισθητά απο την παρουσία της γειτονικής Θεσσαλονίκης, που απορροφά σε συντριπτικό βαθμό όλες τις δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής.

Παρ' όλα αυτά, εξαιτίας της μεγάλης τουριστικής κίνησης που υπάρχει στον νομό Πιερίας, η πόλη βρίσκεται αισθητά στο προσκήνιο. Η πόλη διαθέτει ένα από τα ωραιότερα πάρκα της Ελλάδας, το οποίο διαθέτει και πολύ εντυπωσιακά συντριβάνια και ειδικά το καλοκαίρι αποτελεί όαση δροσιάς και χαλάρωσης, ιδιαίτερα τις πολύ θερμές ώρες της ημέρας.

Τα τελευταία χρόνια η Κατερίνη γνωρίζει αξιόλογη τουριστική κίνηση με την ανάπτυξη οργανωμένων παραθεριστικών κέντρων στις ακτές της. Παράλληλα, με δεδομένη την ύπαρξη τεράστιων επίπεδων εκτάσεων γύρω της, η πόλη γνωρίζει, πάλι τα τελευταία χρόνια, φρενήρη οικιστική ανάπτυξη, με συνεχή ένταξη νέων εκτάσεων, στην υπάρχουσα έκτασή της. Σημαντική ώθηση στην περαιτέρω ανάπτυξη της πόλεως, θα δώσει και η έναρξη λειτουργίας του καινούργιου νοσοκομείου. Επίσης, ο σιδηροδρομικός σταθμός της Κατερίνης, ανακατασκευάζεται και από την άνοιξη του 2008, η πόλη θα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ελλάδας, εφάμιλλο ίσως με τους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Θεσσαλονίκης και των Αθηνών.

Ονομασία

Είναι άγνωστο από πότε υπήρχε ως κωμόπολη. Πολλοί περιηγητές , όπως ο Leake, αλλά και σε χάρτες ήδη από το 13ο αιώνα (1264), αναφέρουν την πόλη με το όνομα Άτηρα (σταθμός ή πόλισμα Hatera) και αρκετοί είδαν και επίδραση στο όνομα της πόλης (Κατερίνη – Κάτηρα- Χάτηρα- Άτηρα). Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο Πουκεβίλ, ο οποίος σε χάρτη σημειώνει τον τόπο ως Kateri Hatera. Ο Heuzey υπολόγισε τη θέση της αρχαίας Άτηρας κοντά στην Κονταριώτισσα, ενώ ο Kurz τοποθετεί το πόλισμα κάπου ανάμεσα στους σημερινούς οικισμούς του Κορινού και της Καλλιθέας.

Άλλη υπόθεση κάνει λόγο για το εκκλησάκι της Αγίας Αικατερίνης, το οποίο βρίσκεται ανατολικά της πόλης και όπου βρίσκεται σήμερα το παλαιό νεκροταφείο. Οι εικόνες στο ναό χρονολογούνται από το 1831 και δεν αποκλείεται να υπήρχε από πριν στην ίδια θέση κάποιος άλλος ναός.

Η πόλη εμφανίζεται με τη λόγια ονομασία Αικατερίνη ή Αγία Αικατερίνη στη γλώσσα της γραφειοκρατίας και μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Τελικά επικράτησε η ονομασία Κατερίνη.

Πληθυσμός

Μετά την απελευθέρωση (1912) η Κατερίνη έγινε Δήμος (μέχρι τις 28 Ιουνίου 1918) . Το 1920-1930 η Κατερίνη αποτέλεσε Κοινότητα. Το πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο έλαβε χώρα στις 4 Σεπτεμβρίου 1929. Το 1931 ανεγέρθηκε η Δημοτική Αγορά της Κατερίνης. Τη δεκαετία αυτή , με την έλευση των προσφύγων, διπλασιάστηκε ο πληθυσμός της πόλης.

Το 1961, το πολεοδομικό συγκρότημα της Κατερίνης ήταν το τέταρτο αστικό κέντρο της Μακεδονίας, μετά τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και τις Σέρρες και το δωδέκατο της Ελλάδας. Η πληθυσμιακή αυτή ανάπτυξη, την οποία φυσικά ακολούθησε αντίστοιχη εξέλιξη της μορφής της πόλης, οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας και στην αύξηση της παραγωγής καπνών ποικιλίας Κατερίνης, τα οποία μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν περιζήτητα στη διεθνή αγορά για σημαντικό χρονικό διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι η συμβολή του καπνού στη διαμόρφωση του υψηλού σχετικά εισοδήματος της περιοχής της Κατερίνης και γενικότερα του νομού Πιερίας είναι μεγαλύτερη από ό, τι σε κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας.

Το 1806 ο William Leake αναφέρει 100 οικίες και το 1810 ο Daniel κάνει λόγο για 140. Το 1812, το 1880 και το 1890 ο αριθμός των οικιών είναι σταθερός (300) σύμφωνα με τις αντίστοιχες αναφορές του Henry Holland και του Επισκόπου Κίτρους, Νικολάου. Ειδικότερα, το 1890 αναφέρονται (Στατιστικοί Πίνακες του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης), 300 οικίες και 700 διαχειμαζόντες Βλαχολιβαδιώτες. Το 1900 υπήρχαν 2.070 Χριστιανοί και 600 Μουσουλμάνοι. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘ 20 αποχώρησαν από την πόλη οι Μουσουλμάνοι, οι οποίοι αριθμούσαν περί τους 8.000 ανθρώπους. Κατά την απογραφή του 1928 η Κατερίνη κατείχε την 45η θέση μεταξύ των μεγαλύτερων ελληνικών πόλεων. Σήμερα, με βάση την απογραφή του 2001 κατέχει τη 10η θέση.

Επίσημες απογραφές για πληθυσμό Κατερίνης

1920: 6.540 κάτοικοι

1928: 10.138 κάτοικοι

1940: 16.938 κάτοικοι

1951: 24.605 κάτοικοι

1961: 28.046 κάτοικοι

1971: 29.046 κάτοικοι

1981: 38.404 κάτοικοι

1991: 42.381 κάτοικοι

2001: 55.560 κάτοικοι

Αδελφοποιημένες Πόλεις

Ο Δήμος Κατερίνης έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις:

Μάινταλ, Γερμανία

Μόοσμπουργ, Αυστρία

Σουργκούτ, Ρωσία

Δήμαρχοι Κατερίνης

Βιβλιογραφία

• Heuzey L. , Le Mont Olympe et l’ Akarnanie, Παρίσι 1860.
• Leake W. M., Travels in Northern Greece, τ. 3, σ. 415, Λονδίνο 1835.
• Αναγνωστόπουλος Π. Ν., Η Αρχαία Ολυμπιακή Πιερία, εκδ. Εστίας Πιερίδων Μουσών, Θεσσαλονίκη 1971.
• Καζταρίδης Ιωάννης, Κατερίνη: από τη μικρή κώμη στην πολύτροπη πόλη, εκδ. ΜΑΤΙ.
• Πουκεβίλ, Ταξίδι στην Ελλάδα, Μακεδονία- Θεσσαλία (μετάφραση Νίκη Μολφέτα), Αθήνα 1995.
• Ράπτης Γ. Α., Όλυμπος- Πιέρια, Βέρμιο και Άθως στη ζωή των Μακεδόνων, έκδοση Όλυμπος, Κατερίνη, 1996.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Δημοτική Κοινότητα Κατερίνης
Ανδρομάχη, η
Κατερίνη, η
Νέα Χράνη, η
Νέο Κεραμίδι, το
Ολυμπιακή Ακτή, η
Δημοτική Κοινότητα Σβορώνου
Αγία Βαρβάρα, η
Προσήλιο, το
Σβορώνος, ο
Τοπική Κοινότητα Άνω Αγίου Ιωάννου
Άνω Άγιος Ιωάννης, ο
Νέος Άνω Άγιος Ιωάννης, ο
Τοπική Κοινότητα Γανοχώρας
Γανόχωρα, η
Τοπική Κοινότητα Νεοκαισαρείας
Νεοκαισάρεια, η