.
Η Ιόνια Οδός (Αυτοκινητόδρομος 5, Α5) είναι ένας αυτοκινητόδρομος στην Ελλάδα με μήκος 196 χλμ. Ξεκινάει από το Ρίο Αχαΐας, διέρχεται από το Μεσολόγγι, την Αμφιλοχία, την Άρτα και καταλήγει στα Ιωάννινα, όπου συνδέεται με την Εγνατία Οδό. Αποτελεί τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 55 (Ε55), από το Αντίρριο μέχρι και τον Α/Κ Αμβρακίας (κόμβος με αυτοκινητόδρομο 52 ή Α52). Από εκεί έως τη σύνδεσή του με την Εγνατία οδό, στον κόμβο Πεδινής, αποτελεί την Ευρωπαϊκή οδό 951 (Ε951). Κατασκευάστρια εταιρία ήταν η Νέα Οδός, η οποία έχει αναλάβει και ένα τμήμα του Α1.
Οι νομοί που διασχίζει διαδοχικά είναι οι Αχαΐας (για λίγο, στην περιοχή του Ρίου), Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Πρέβεζας και Ιωαννίνων. Η Ιόνια Οδός αποτελεί έναν ολοκληρωμένο αυτοκινητόδρομο, ενώ σε εκκρεμότητα βρίσκονται οι Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) οι οποίοι αναμένεται να λειτουργήσουν περί τα τέλη του 2017.
Στοιχεία έργου
Τεχνικά έργα
Συνοπτικά, το έργο περιλαμβάνει:[1]
196 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμου, με 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ) και διαχωριστικό τύπου New Jersey
19 ανισόπεδους κόμβους
133 άνω και κάτω διαβάσεις
4 δίδυμες σήραγγες
24 γέφυρες
4 μετωπικοί και 5 πλευρικοί σταθμοί διοδίων
5 ΣΕΑ (4 και στις δύο κατευθύνσεις)
Τμήματα
Αντίρριο – Νότιο άκρο Παράκαμψης Αγρινίου μήκους 42,9 χλμ
Ο αυτοκινητόδρομος στο μεγαλύτερο μέρος του ακολουθεί νέα χάραξη και τοπικά ακολουθεί την υφιστάμενη εθνική οδό. Επίσης, στο τμήμα αυτό κατασκευάστηκαν :
4 ανισόπεδοι κόμβοι με σύγχρονα γεωμετρικά χαρακτηριστικά (Α/Κ Αντιρρίου, Α/Κ Γαβρολίμνης, Α/Κ Ευηνοχωρίου, Α/Κ Μεσολογγίου).
3 δίδυμες σήραγγες συνολικού μήκους 4.400 μ. (σήραγγα Μακύνειας 600μ., σήραγγα Κλόκοβας 2900μ, σήραγγα Καλυδώνας 900μ) και λοιπά υπόγεια τμήματα (cut and cover), συνολικού μήκους 700 μ.
41 Γέφυρες άνω των 20 μ. συνολικού μήκους 2.800 μ. Από τις γέφυρες αυτές, 9 είναι άνω των 100 μ. συνολικού μήκους 1.800 μ.
27 Ανισόπεδες διαβάσεις τοπικού δικτύου.
Στις 13/4/2017 δόθηκε στην κυκλοφορία το μεγαλύτερο κομμάτι από το τμήμα αυτό και πιο συγκεκριμένα το τμήμα από τις σήραγγες της Κλόκοβας μέχρι το νότιο άκρο της παράκαμψης Αγρινίου. Το υπόλοιπο κομμάτι Αντίρριο-σήραγγα Κλόκοβας δόθηκε στην κυκλοφορία στη 1/6/2017.
Παράκαμψη Αγρινίου
Το τμήμα αυτό δόθηκε στην κυκλοφορία στις 28 Μαΐου του 2009 και ήταν το δεύτερο τμήμα της Ιόνιας Οδού που παραδόθηκε μετά την παράκαμψη Άρτας, ενώ είχε και την πρωτιά να είναι το μοναδικό τμήμα αυτοκινητόδρομου στην Δυτική Ελλάδα. Έχει μήκος 34 χιλιόμετρα και εκτείνεται από το Αιτωλικό έως τον Κουβαρά παρακάμπτοντας την πόλη του Αγρινίου. Περιλαμβάνει τους 4 κόμβους: Αιτωλικού, Αγγελόκαστρου, Ρίγανης και Κουβαρά καθώς και την γέφυρα του ποταμού Αχελώου. Σε αυτό το τμήμα έχει προστεθεί και ένας σταθμός διοδίων (Αγγελοκάστρου), ο οποίος ξεκίνησε να λειτουργεί στις 24/4/2017.
Παράκαμψη Αγρινίου – Παράκαμψη Άρτας, μήκους 53 χλμ.
Ο αυτοκινητόδρομος ακολουθεί νέα χάραξη και όχι την υφιστάμενη εθνική οδό. Για την βελτίωση και αποκατάσταση του τοπικού οδικού δικτύου, κατασκευάστηκε νέο οδικό δίκτυο μήκους 38 χλμ. Επίσης, στο τμήμα αυτό κατασκευάστηκαν :
3 ανισόπεδοι κόμβοι (Α/Κ Αμβρακίας, Α/Κ Αμφιλοχίας, Η/Κ Κομποτίου) με σύγχρονα γεωμετρικά χαρακτηριστικά.
9 Γέφυρες άνω των 20 μ. συνολικού μήκους 1.100 μ. Από τις γέφυρες αυτές, 3 είναι άνω των 100 μ. συνολικού μήκους 870 μ.
37 Ανισόπεδες διαβάσεις τοπικού δικτύου (δεν περιλαμβάνονται τα τεχνικά των ανισόπεδων κόμβων).
Σε αυτό το τμήμα περιλαμβάνεται και η λεγόμενη παράκαμψη Αμφιλοχίας, μήκους 25 χιλιομέτρων, η οποία εγκαινιάστηκε και δόθηκε στην κυκλοφορία στις 27 Δεκεμβρίου 2016.
Παράκαμψη Άρτας
Το τμήμα αυτό που εκτείνεται από το Κομπότι Άρτας έως την Φιλιππιάδα έχει συνολικό μήκος 17 χιλιόμετρα και μπορεί να χωριστεί σε 2 υποτμήματα. Το πρώτο του τμήμα (Άρτα Βόρεια-Φιλιππιάδα) μήκους 9 χιλιομέτρων δόθηκε στην κυκλοφορία το 2003 και ήταν ουσιαστικά το πρώτο τμήμα της Ιόνιας Οδού που παραδόθηκε. Ήταν επίσης το πρώτο τμήμα αυτοκινητόδρομου στην Ήπειρο μέχρι να δοθούν τα τμήματα της Εγνατίας Οδού. Το δεύτερο τμήμα (Σελλάδες-Άρτα Βόρεια) μήκους 8 χιλιομέτρων παραδόθηκε τον Απρίλιο του 2011 με εξαίρεση την γέφυρα του βόρειου κόμβου της Άρτας που ήταν ημιτελής. Η τελευταία ολοκληρώθηκε και δόθηκε στην κυκλοφορία στις 22 Νοεμβρίου του 2013.
Βόρειο Άκρο Παράκαμψης Άρτας – Εγνατία Οδός, μήκους 50 χλμ.
Ο αυτοκινητόδρομος ακολουθεί νέα χάραξη και όχι την παλαιά εθνική οδό. Για την βελτίωση και αποκατάσταση του τοπικού οδικού δικτύου, κατασκευάστηκε νέο οδικό δίκτυο μήκους 39 χλμ. Επίσης, στο τμήμα αυτό κατασκευάστηκαν:
6 ανισόπεδοι κόμβοι (Α/Κ Φιλιππιάδας, Η/Κ Αμμότοπου, Α/Κ Γοργόμυλου, Α/Κ Τερόβου, Α/Κ Αυγού, Α/Κ Πεδινής (σύνδεση με Εγνατία Οδό) με σύγχρονα γεωμετρικά χαρακτηριστικά.
1 Σήραγγα (Αμπελιάς) μήκους 950 μ.
17 Γέφυρες άνω των 20 μ. συνολικού μήκους 4.760 μ. Από τις γέφυρες αυτές, 10 είναι άνω των 100 μ. συνολικού μήκους 4.550 μ.
36 Ανισόπεδες διαβάσεις τοπικού δικτύου.
Στις 22 Φεβρουαρίου 2017, παραδόθηκε στην κυκλοφορία το τμήμα Φιλλιπιάδα - Πέρδικα (36 χλμ.) μειώνοντας την απόσταση Άρτα - Ιωάννινα από την 1 ώρα που απαιτούταν, στα 20 με 30 λεπτά[2]. Το υπόλοιπο τμήμα από την Πέρδικα έως και την σύνδεση με την Εγνατία Οδό (14 χλμ.) δόθηκε στην κυκλοφορία στις 3 Αυγούστου του 2017, λόγω καθυστέρησης στις απαλλοτριώσεις.
Συνολική πρόοδος έργου
Το πρώτο τμήμα της Ιόνιας Οδού Άρτα Βόρεια-Φιλιππιάδα, μήκους 9 χιλιομέτρων, δόθηκε στην κυκλοφορία το 2003. Ακολούθησε η παράδοση στην κυκλοφορία της Παράκαμψης Αγρινίου (Χαλίκι-Κουβαράς), μήκους 34 χιλιομέτρων, στις 28 Μαΐου του 2009. Το τμήμα Σελλάδες-Άρτα Βόρεια, μήκους 8 χιλιομέτρων, παραδόθηκε τον Απρίλιο του 2011, με εξαίρεση τη γέφυρα του βόρειου κόμβου της Άρτας, η οποία δόθηκε στην κυκλοφορία στις 22 Νοεμβρίου του 2013. Το τμήμα Κουβαράς - Αμφιλοχία (Παράκαμψη Αμφιλοχίας) μήκους 25 χλμ. αποδόθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2016. Μαζί με αυτό το τμήμα αναμενόταν να παραδοθεί και το τμήμα Γαβρόλιμνη - Κεφαλόβρυσο (33 χλμ.), που, λόγω εργασιών που εκκρεμούσαν, παραδόθηκε στην κυκλοφορία αργότερα.[3] . Το τμήμα Φιλιππιάδας-Πέρδικας Ιωαννίνων, μήκους 36 χλμ., δόθηκε στην κυκλοφορία στις 22 Φεβρουαρίου 2017. Λίγο αργότερα, στις 12 Απριλίου 2017, αποδόθηκε στην κυκλοφορία η μεγαλύτερη σε μήκος σήραγγα του αυτοκινητοδρόμου, η σήραγγα Κλόκοβας, η οποία διανοίχτηκε σε χρόνο ρεκόρ (14 μήνες). Ταυτόχρονα, δόθηκε το τμήμα Γαβρόλιμνη - Κεφαλόβρυσο. Την 1η Ιουνίου 2017 δόθηκε στην κυκλοφορία το τμήμα Αντίρριο-Σήραγγα Κλόκοβας, συνδέοντας πλέον την Ιόνια Οδό με τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου [4] και στις 26 Ιουλίου του 2017 το τμήμα Αμφιλοχία-Σελλάδες (Παράκαμψη Αμφιλοχίας-Άγιος Δημήτριος Άρτας)[5], δημιουργώντας έναν συνεχόμενο αυτοκινητόδρομο μήκους 182 χιλιομέτρων ( Αντίρριο - Πέρδικα ). Τέλος, στις 3 Αυγούστου του 2017 δόθηκε στην κυκλοφορία και το τελευταίο τμήμα (14 χλμ) Πέρδικα-Εγνατία (ένα από τα πιο δύσκολα τμήματα υπό κατασκευή αυτοκινητοδρόμου στην χώρα, λόγω του ορεινού ανάγλυφου του εδάφους που διασχίζει), ολοκληρώνοντας τον αυτοκινητόδρομο των 196 χιλιομέτρων δεκατέσσερα χρόνια μετά την παράδοση του πρώτου τμήματός του .
Σταθμοί διοδίων
Η Ιόνια Οδός περιλαμβάνει 4 Μετωπικούς & 5 Πλευρικούς Σταθμούς Διοδίων[6]
α. Μετωπικοί:
Κλόκοβας στη Χ. Θ. 10+100
Αγγελοκάστρου στη Χ. Θ. 57+212
Μενιδίου στη Χ. Θ. 111+300
Τερόβου στη Χ. Θ. 187+600
β. Πλευρικοί:
2 στον Α/Κ Γαβρολίμνης στη Χ. Θ. 14+300
2 στον Α/Κ Μεσολογγίου στη Χ. Θ. 27+530
2 στον Α/Κ Κουβαρά στη Χ. Θ. 75+500
2 στον Α/Κ Άρτας στη Χ. Θ. 135+400
2 στον Α/Κ Γοργόμυλου στη Χ. Θ. 163+110
Κατάλογος κόμβων
| Αυτοκινητόδρομος 5 (Ιόνια Οδός) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Κόμβος | Κατεύθ. Τσακώνα | Κατεύθ. Ιωάννινα | Σημειώσεις | Λωρίδες |
 (18) Πεδινή
|
 Εγνατία Οδός |
  |
||
| Σήραγγα Αμπελιάς (950 μ.) | Σήραγγα Αμπελιάς (950 μ.) | |
||
    |
|
 Δεκέμβριος 2017 |
|
|
 (17) Αβγό
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
| Γέφυρα Κρυφόβου | |
|||
| (16) Τέροβο
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
| Γέφυρα Τσαγκαροπούλου | |
|||
| (15) Γοργόμυλος
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
| Γέφυρα Γυμνοτόπου | |
|||
| (14) Αμμότοπος
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
|
|
|
Δεκέμβριος 2017 |
|
|
| (13) Φιλιππιάδα
Πρέβεζα Βόρεια
|
|
|
||
| Σήραγγα Σκαμνιάς (200 μ.) | |
|||
| (12) Άρτα
|
|
|
||
| Γέφυρα Αράχθου (200 μ.) | |
|||
| (11A) Κομπότι
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
| Γέφυρα Μενιδίου | |
|||
| (11) Αμφιλοχία
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
||
|
|
|
Δεκέμβριος 2017 |
|
|
| (10) ΚΑΔ Αμβρακίας
Λευκάδα, Πρέβεζα Νότια, Αεροδρόμιο Ακτίου
|
 Αυτοκινητόδρομος 52  Ευρωπαϊκή Οδός 952  Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
|
|
|
|
Δεκέμβριος 2017 |
|
|
| (9) Κουβαράς
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 |
|
|
| (8) Ρίγανη
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 952 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
||
| Γέφυρα Αχελώου (200 μ.) | |
|||
| (7) Αγγελόκαστρο
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
| (6) Άγιος Ηλίας
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
||
| (5) Χαλίκι
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
| (4) Μεσολόγγι
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
||
| Σήραγγα Καληδώνας (1200 μ.) | Σήραγγα Καληδώνας (1200 μ.) | |
||
| (3) Ευηνοχώρι
|
Ημίκομβος | Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
|
|
|
Δεκέμβριος 2017 |
|
|
| (3) Ευηνοχώρι
|
Ημίκομβος | Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
| Γέφυρα Εύηνου (100 μ.) | |
|||
| (2) Γαβρολίμνη
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 951 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
| Σήραγγα Κλόκοβας (2950 μ.) | Σήραγγα Κλόκοβας (2950 μ.) | |
||
| Σήραγγα Μακύνειας (542 μ.) | Σήραγγα Μακύνειας (542 μ.) | |
||
| (1) Αντίρριο
|
|
|
||
| Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης (2.883 μ.) | |
|||
| Ρίο-Λιμάνι
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 65 Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
| ΚΑΔ Ρίο
|
|
Επίσης: Ευρωπαϊκή Οδός 55 |
|
|
ΕΟ 5
ΕΟ 30
ΕΟ 40
ΕΟ 48
Ολυμπία Οδός
Το ζήτημα της Κλόκοβας
Από τον Νοέμβριο του 2012 που είχε ανακοινωθεί η κατασκευή ολόκληρου του άξονα από το Αντίρριο μέχρι τα Ιωάννινα υπήρχε έντονη φημολογία για «κούρεμα» του τμήματος στην Κλόκοβα. Το ζήτημα γύρω από τη Κλόκοβα ήταν η χάραξη. Η Κλόκοβα (Παλιοβούνα) είναι ο ορεινός όγκος που συναντά ο οδηγός αμέσως μετά το Αντίρριο. Ο δρόμος της ΠΕΟ είναι κυριολεκτικά κρεμασμένος πάνω στο βουνό και τις περισσότερες φορές η διέλευση του βουνού γίνεται σε «καραβάνια» καθώς αν υπάρχουν προπορευόμενα φορτηγά ο οδηγός υποχρεούται σε πορεία μιας και ο δρόμος είναι τόσο στενός και επικίνδυνος που δεν μπορούν να γίνουν προσπεράσεις. Όταν ανακοινώθηκε η κατασκευή της Ιόνιας Οδού το 2007 σε αυτή την περιοχή της Κλόκοβας ήταν προγραμματισμένη να γίνει διαπλάτυνση στην υφιστάμενη ΕΟ με ταυτόχρονη κυκλοφορία των οχημάτων. Αυτό απορρίφθηκε αμέσως καθώς θα ήταν πολύ προβληματικό λόγω της γεωγραφίας του μέρους. Η απόφαση για σήραγγα υπήρξε η πλέον ορθή όμως η σημερινή κρίση αποτελούσε το μεγαλύτερο ανάχωμα για την κατασκευή της. Τον Ιούλιο του 2014 ανακοινώθηκε τελικά πως ξεκινά η διάνοιξη της σήραγγας Κλόκοβας[7]. Πάραυτα η διάνοιξη αυτή δεν ξεκίνησε όπως προβλεπόταν, λόγω έλλειψης άδειας περιβαλλοντικών όρων. Μέχρι το Μάρτιο του 2015 είχαν ολοκληρωθεί μόνο κάποιες προκαταρκτικές εργασίες προκειμένου να μην μείνει το έργο πίσω.[8] Τελικά, τον Απρίλιο δόθηκε η άδεια για τη διάνοιξη της σήραγγας και τον επόμενο μήνα ξεκίνησαν οι εργασίες στην περιοχή. Η διάνοιξη πραγματοποιήθηκε και από τις δύο κατευθύνσεις της σήραγγας ταυτόχρονα για την ταχύτερη ολοκλήρωση της ενώ χρησιμοποιηθούν εκρηκτικά , καθώς αποδείχθηκε ότι το έδαφος ήταν κατάλληλο για τον τρόπο αυτό. Στις 28 Ιουνίου 2016, μόλις 13 μήνες αφού ξεκίνησε η διάνοιξη, η σήραγγα διανοίχθηκε πλήρως, σπάζοντας ένα μεγάλο ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα.[9][10]
Η επέκταση προς Κακαβιά
Μετά την παράδοση ολόκληρου του αυτοκινητόδρομου, τη σκυτάλη παίρνει το τμήμα Κοσμηρά-Σύνορα με Αλβανία. Πρόκειται για τη φυσική συνέχεια της Ιόνιας Οδού, μήκους 60 χιλιομέτρων, όπου θα μειώσει ακόμη περισσότερο την χρονοαπόσταση από Αθήνα μέχρι τα σύνορα. Το έργο αυτό είναι πολύ ώριμο μελετητικά. Σε πρώτη φάση θα δημοπρατηθεί το πρώτο τμήμα, Κοσμηρα-Καρυές Ιωαννίνων και στη συνέχεια το υπόλοιπο. Η επέκταση αυτή αποτελεί μακροχρόνιο αίτημα των κατοίκων των γύρω περιοχών αλλά και των Ιωαννιτών, όπου κυρίως σε περιόδους μαζικής μετακίνησης οχημάτων, βιώνουν ένα κυκλοφοριακό σοκ. Επιπλέον, με την εν λόγω επέκταση πρόκειται να ανέλθει σε υψηλά επίπεδα η τοπική οικονομία, κυρίως λόγω τουρισμού αλλά και λόγω της ευκολότερης μετακίνησης εμπορευμάτων.
Η κάθετη σύνδεση με Αγρίνιο και Πρέβεζα
Παρά το γεγονός ότι η Ιόνια Οδός ανέλαβε να βγάλει από την οδική απομόνωση μια περιοχή της χώρας η οποία, κατά γενική ομολογία, είχε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο οδικό δίκτυο και να προσφέρει ταχύτητα και ασφάλεια, τα ζητήματα δεν λείπουν. Αποτελεί αντικείμενο δριμείας κριτικής το γεγονός ότι ο αρχικός σχεδιασμός του δρόμου ήδη προ δεκαετίας προέβλεπε πως ο αυτοκινητόδρομος θα περνούσε αρκετά μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Δυτικής Ελλάδας και της Ηπείρου (με εξαίρεση το Μεσολόγγι και την Άρτα) και περαιτέρω δεν ελήφθη καμιά μέριμνα να υπάρξει κάποια λύση από αυτές που εφαρμόζονται σε ανάλογες περιπτώσεις, με την κάθετη σύνδεση των πόλεων με τους αυτοκινητοδρόμους. Ο Αυτοκινητόδρομος 5 αφήνει εκτός το μεγαλύτερο αστικό κέντρο που παρακάμπτει, το Αγρίνιο, οι κάτοικοι του οποίου πρέπει να διανύσουν αποστάσεις 21 χιλιομέτρων βόρεια και 22 χιλιομέτρων νότια για να εισέλθουν στην Ιόνια Οδό αλλά και την Πρέβεζα (στην τελευταία το πρόβλημα εμφανίζεται πάντως μικρότερο δεδομένου του ότι ο Α/Κ Αμβρακίας συνδέει τον Αυτοκινητόδρομο με τον υπό κατασκευή Α52 και κατ' επέκταση με την πόλη της Πρέβεζας. Από τον αρμόδιο υπουργό έχει αναφερθεί πως οι συνδέσεις είναι υπό μελέτη και σύντομα θα δημοπρατηθεί η κατασκευή τους αλλά προς το παρόν δεν έχει σημειωθεί καμιά εξέλιξη[11] [12][13] .
Φωτογραφίες
Η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου
Η Ιόνια Οδός
Χάρτης
Ιονία Οδός Α5 Google Maps
Παραπομπές
[1]
http://www.kathimerini.gr/897563/article/epikairothta/ellada/sthn-kykloforia-alla-36-xlm-ths-ionias-odoy
[2]
«Ιόνια Οδός: Παραδόθηκε στην κυκλοφορία το Αντίρριο-Κλόκοβα». ypodomes.com. 1-6-2017. Ανακτήθηκε στις 11-6-2017.
«Στην κυκλοφορία το τμήμα Αμφιλοχία-Σελλάδες Άρτας της Ιόνιας Οδού». naftemporiki.gr. 26-7-2017. Ανακτήθηκε στις 27-7-2017.
«Τιμές Διοδίων Τελών (Ιόνια Οδός)». neaodos.gr. Ανακτήθηκε στις 3/8/2017.
«Ιόνια Οδός: Ξεκινά η διάνοιξη Κλόκοβας, 1.600 άτομα στο έργο». www.ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 2016-05-06.
«Ιόνια Οδός: Αναμένονται οι περιβαλλοντικοί όροι για τη διάνοιξη της σήραγγας Κλόκοβας». ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 2016-05-06.
[3]
«Σπίρτζης: Η κατασκευή ρεκόρ της Σήραγγας Κλόκοβας υποψήφιa για το Ρεκόρ Γκίνες». ypodomes.com. 1-6-2017. Ανακτήθηκε στις 11-6-2017.
«Πακέτο οι συνδέσεις Αγρινίου και Πρέβεζας είπε για πρώτη φορά ο Σπίρτζης». agriniocultute.gr. 12-4-2017. Ανακτήθηκε στις 11-6-2017.
«Σπίρτζης σε Τσαπανίδου: Άμεσα η σύνδεση Αγρινίου με την Ιόνια Οδό σε ένα πακέτο μικρότερων έργων». agriniopress.gr. 2-6-2017. Ανακτήθηκε στις 11-6-2017.
«Σπίρτζης: "Η ολοκλήρωση της Ιόνιας Οδού σηματοδοτεί νέα έργα"». ert.gr. 3-8-2017. Ανακτήθηκε στις 3-8-2017.
|
Αυτοκινητόδρομοι της Ελλάδας |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
