Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Χαλκιδικής

Το Γομάτι είναι χωριό του νομού Χαλκιδικής, στα βόρεια του Σιγγιτικού Κόλπου και στις υπώρειες του όρους Αθούλη[1]. Αποτελεί ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Παναγίας με τρεις συνολικά οικισμούς, συμπεριλαμβανομένης της έδρας του δήμου. Η απόστασή του χωριού από τη Μεγάλη Παναγία είναι 20 περίπου χιλιόμετρα και από τη Θεσσαλονίκη γύρω στα 108 χιλιόμετρα. Κοντά στον οικισμό βρίσκονται αρκετές παραλίες, όπως το Καστρί, η Μαλαθριά, το Δεβελίκι, η Χιλιαδού, ο Πύργος και άλλες. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία, η αλιεία και η κτηνοτροφία, όπως επίσης και εργάζονται στα μεταλλεία. Η έλλειψη υποδομής στον τομέα της αξιοποίησης των υδάτων αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού[2].

Στο χωριό υπάρχει μεταξύ άλλων νηπιαγωγείο,Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών καθώς επίσης και ποδοσφαιρική ομάδα, που αγωνίζεται στην Β΄ ερασιτεχνική κατηγορία στο τοπικό πρωτάθλημα της ΕΠΣ Χαλκιδικής. Πανηγυρίζει στις [9 Μαρτίου](βλ κουρμπάνι) και 15 Αυγούστου, οπότε εορτάζει ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου και των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Το χαρακτηριστικότερο έθιμο του χωριού (χρονολογείται από το 10ο αι.)είναι ο μεγάλος "φανός" που καίγεται το βράδι της Αναστάσεως. Λίγο έξω από το χωριό υπάρχει βυζαντινό τοξοτό γεφύρι και το εκκλησάκι του τοπικού Αγίου Γεωργίου, που έζησε στην περιοχή έως τις αρχές του 19ο αι. Ο Άγιος Γερβάσιος (18ος αι.)μόνασε στο Αγ. Όρος και γεννήθηκε και αυτός στο Γομάτι. Μεγάλο πανηγύρι με πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις γίνεται του "Αη-Λια". Επίσης κοντά στο Δημοτικό Διαμέρισμα Γοματίου λειτουργούν δύο κατασκηνώσεις, η μία είναι η χριστιανική κατασκήνωση του Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδος Θεσσαλονίκης και η άλλη είναι ιδιωτική και ονομάζεται Ελαιώνες.

Δ.δ. Γοματίου

Με 637 κατοίκους συνολικά το 2001, το Δημοτικό Διαμέρισμα Γοματίου συγκροτούν οι οικισμοί:

το Γομάτι [ 591 ], έδρα.
το Δεβελίκι [ 44 ], παραλιακό.
ο Πύργος Χιλιαδούς [ 2 ], επίσης παραλία.

Ιστορικά στοιχεία

Το 946 μΧ ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης ίδρυσε μονή γύρω από την οποία μετά χρόνια σχηματίστηκε οικισμός. Το έτος 1300 οι κάτοικοι αριθμούσαν περί τους 1200. Σύμφωνα με μια εκδοχή το όνομα ίσως οφείλεται στον επιστάτη Γόματο, ο οποίος επέβλεπε την περιοχή υπό τη Διοίκηση του Αγίου Όρους. Επίσης ο οικισμός ίσως οφείλει το όνομά του σε πρόσφυγες του όρμου και του εγκατελημένου πλέον χωριού Γοματίου της Λήμνου. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα 12 Μαδεμοχώρια[3].Το Γομάτι αποτελούσε Μετόχι των Ιερών Μονών Ιβήρων και Ξηροποτάμων, ενώ καταστράφηκε ολοσχερώς από σεισμό το 1932. [4]. Κατά την Επανάσταση του 1821, οι Γοματιανοί συμμετείχαν με πολλούς αγωνιστές[5], όπως ο Απόστολος Βασιλείου (1800-1833), ο Μιχαήλ Νικολάου και ο καπετάν Στεριανός Μαρίνος, ο οποίος ήταν πληρεξούσιος της Χαλκιδικής στην Α' Εθνοσυνέλευση Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος[6][7]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα Γομάτι: Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γοματιανών Θεσσαλονίκης

Παραπομπές

↑ Ιστοσελίδα Halkidiki-Online: Γομάτι Χαλκιδικής (Ανακτημένος εξωτερικός σύνδεσμος, 03/06/2008)
↑ Ιστοσελίδα GoHalkidiki, Πληροφορίες: Ανατολική Χαλκιδική: Γομάτι
↑ Ιστολόγιο Δούμπια, Τα χωριά της Χαλκιδικής και οι φόροι τους τον 18ο αιώνα-Οθωμανική περίοδος, 01/12/2010
↑ [http://www.tedkhalk.gr/mag.asp?CategoryID=288&MagID=247 Τοπική Ένωση Δήμων Κοινοτήτων Χαλκιδικής: Γομάτι
↑ Γενικά Αρχεία του Κράτους, Φάκελοι Αγωνιστών του 1821
↑ Ανδρέας Ζ. Μαμούκας, Τα κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος. Ήτοι, συλλογή των περί την αναγεννώμενην Ελλάδαν συνταχθέντων πολιτευμάτων, νόμων και άλλων επισήμων πράξεων από του 1821 μέχρι του 1832, Τυπογραφία Ηλίου Χριστοφίδου, Πειραιάς, 1839
↑ Ιστολόγιο Δούμπια, Σφραγίδες οπλαρχηγών του 1821 από τη Χαλκιδική, 21/02/2010

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Μεγάλης Παναγίας
Μεγάλη Παναγία, η
Τοπική Κοινότητα Γοματίου
Γομάτι, το
Δεβελίκι, το
Πύργος Χιλιαδούς, ο
Τοπική Κοινότητα Πυργαδικίων
Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος, ο
Άσσα, η
Πυργαδίκια, τα

Νομός Χαλκιδικής : Δήμος Πολυγύρου | Ανθεμούντα | Αρναίας | Ζερβοχωρίων | Καλλικράτειας | Κασσάνδρας | Μουδανιών | Ορμυλίας | Παλλήνης | Παναγίας | Σιθωνίας | Σταγίρων-Ακάνθου | Τορώνης | Τριγλίας Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Χαλκιδικής