Ο Εχίνος (παλαιότερα και Σαχίν, βουλγαρικά: Шахин, τουρκικά: Şahin) είναι κωμόπολη της Π.Ε. Ξάνθης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 2.486 κατοίκους. Συγκαταλέγεται στα Πομακοχώρια της Θράκης[1] και αναφέρεται ως το οικονομικό και πνευματικό κέντρο των Πομάκων της Ελλάδας.[2]

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Ο Εχίνος βρίσκεται στις απολήξεις της δυτικής πλευράς της οροσειράς της Ροδόπης σε υψόμετρο 310 μέτρων[3] και σε απόσταση περίπου 26 χιλιομέτρων βορειοανατολικά από την πόλη της Ξάνθης. Αποτελεί εμπορικό και γεωργικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και διαθέτει διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, ενώ οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τις αγροτικές καλλιέργειες.[4]

Εχίνος Ξάνθης (*)

Εχίνος Ξάνθης, Τζαμί στο πομάκικο χωριό Εχίνος, Ξάνθη .

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Εχίνος αρχικά ήταν κτισμένος σε ύψωμα νότια της σημερινής του θέσης, ενώ ο νεότερος οικισμός πιθανότατα ταυτίζεται το χωριό Şahin Adası που αναφέρεται κατά το 1559 ως βακούφι στον καζά Κομοτηνής. Σύμφωνα με οθωμανικό έγγραφο που χρονολογείται την ίδια περίπου περίοδο, επρόκειτο για μουσουλμανικό χωριό όπου ζούσαν 41 οικογένειες (ανάμεσά τους και 18 ανύπαντρα άτομα) και υπαγόταν διοικητικά στον καζά Γενισέας. Παράλληλα, η οικονομία του στηριζόταν στην αγροτική παραγωγή: συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων παράγονταν σιτάρι, κριθάρι, κρεμμύδια, καρύδια κλπ, ενώ το χωριό διέθετε ακόμη μελίσσια και αμπέλια.[5] Το 1705 υπέστη σοβαρές καταστροφές εξαιτίας επιδρομής Τούρκων προερχόμενων από την Ανατολία. Στις αρχές του 20ού αιώνα υπαγόταν στον καζά Νταρή Ντερέ, ενώ την ίδια περίοδο υπολογίζεται πως διέθετε περισσότερες από 200 οικίες.[6]

Στις 14 Μαΐου του 1920, ενσωματώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Θράκη στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1928, η κοινότητα διέθετε 1890 κατοίκους (1004 άνδρες και 886 γυναίκες[7]). Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, οι οικονομικές δυσκολίες ανάγκασαν μερίδα κατοίκων του Εχίνου να μεταβεί για βιοποριστικούς λόγους προς τα αστικά κέντρα της Ελλάδας και τη Γερμανία. Παράλληλα, αρκετοί κάτοικοι κατευθύνθηκαν στην Τουρκία προκειμένου να φοιτήσουν στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της γειτονικής χώρας.[8]

Στο παρελθόν ο Εχίνος αποτελούσε μαζί με τη Μύκη, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της περιοχής. Στον Εχίνο λειτουργεί η μία από τις δύο (η άλλη είναι ο Μεντρεσές Κομοτηνής) μουσουλμανικές ιερατικές σχολές, γνωστές ως μεντρεσέδες (τουρκ: Şahin Medresesi - ο Μεντρεσές του Σαχίν), στην οποία εκπαιδεύονται μαθητές της μειονότητας της Θράκης. Το Ιεροσπουδαστήριο του Εχίνου ιδρύθηκε το 1903 και μετά από μια ενδιάμεση διακοπή, επαναλειτούργησε το 1956.[9] Παλαιότερα ήταν σχολή όπου εκπαιδεύονταν οι ιμάμηδες και χοτζάδες, αλλά σήμερα λειτουργεί ως σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.[10][11]

Για πολλά χρόνια μέχρι και το 1996, για την πρόσβαση στον Εχίνο και τους γύρω οικισμούς χρειαζόταν ειδική άδεια από τις αστυνομικές ή τις στρατιωτικές αρχές[12], λόγω του μέτρου των «επιτηρούμενων ζωνών» που ίσχυε σε ολόκληρη την ελληνική παραμεθόριο.[13] Ο Εχίνος διαθέτει τρία τεμένη. Το κεντρικό τέμενος κτίστηκε τη δεκαετία του 1960 στη θέση προϋπάρχοντος τεκέ και ονομάζεται Καρατζά Αχμέτ. Εντός του χώρου του διαθέτει συνδεδεμένο τεκέ, γνωστό ως Τεκκέ Τζαμισί, τον τάφο του σεΐχη Καρατζά Αχμέτ, καθώς και επιγραφή του 1882 που προέρχεται από τον κατεδαφισμένο τεκέ.[14] Ο Άγιος Γεώργιος είναι ο μόνος ορθόδοξος ναός στον Εχίνο[15].

Σε απόσταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου από την κωμόπολη βρίσκεται το Οχυρό Εχίνου[2], όπου τον Απρίλιο του 1941 σημειώθηκε τριήμερη μάχη μεταξύ ελληνικών και γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων στο πλαίσιο της γερμανικής εισβολής.[16][17] Σε λόφο κοντά στην κωμόπολη βρίσκεται επίσης ο πετρόκτιστος και κεραμοσκεπής τεκές της Καρατζά Αϊσέ.[18]

Διοικητικά, μετά την ενσωμάτωσή του στο ελληνικό κράτος, ο Εχίνος αποτέλεσε έδρα ομώνυμης κοινότητας της επαρχίας Ξάνθης, ενώ το 1997 υπήχθη στον δήμο Μύκης[3], όπου ανήκει μέχρι σήμερα. Στην κωμόπολη λειτουργεί Κέντρο Υγείας που εξυπηρετεί τον πληθυσμό της περιοχής.

Επεισόδια 2004

Το Νοέμβριο του 2004 κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της σειράς ''Αρχιπέλαγος'' του τηλεοπτικού σταθμού alpha, οι πρωταγωνιστές ξυλοκοπήθηκαν από Μουσουλμάνους κάτοικους της περιοχής διότι θεώρησαν τα γυρίσματα της επιτυχημένης σειράς απρεπή και προσβλητικά απέναντι στα στερεότυπα και τις παραδόσεις της μουσουλμανικής θρησκείας.

Αθλητισμός

Στην κωμόπολη εδρεύει το ποδοσφαιρικό σωματείο Α.Μ.Σ. Εχίνος Σπορ. Ιδρύθηκε το 1999 και έχει ως βασικά χρώματα το πράσινο, το μαύρο και το λευκό.[19] Το 2008, έχοντας κατακτήσει το πρωτάθλημα της Α΄ Κατηγορίας της ΕΠΣ Ξάνθης[20] κέρδισε την άνοδο στη Δ΄ Εθνική όπου συμμετείχε για μια τριετία. Έκτοτε συμμετέχει στις τοπικές διοργανώσεις της ΕΠΣ Ξάνθης.
Απογραφές πληθυσμού
Απογραφή 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 1.890[3] 2.830[3] 2.214[3] 2.484[3] 2.395[3] 2.296[3] 2.357[3] 2.232 2.486
Προσωπικότητες

Μέτσο Τζεμαλή, πρώην Μουφτής Κομοτηνής, γεννημένος στις 10 Μαρτίου 1937 στον Εχίνο.[21]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πληροφορίες για τον Εχίνο στην ιστοσελίδα της Νομαρχίας Ξάνθης

Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Περιφερειακή Ενότητα	Ξάνθης
Δήμος	Μύκης
Δημοτική Ενότητα	Μύκης
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Θράκης
Υψόμετρο	333 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	2.210
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Σαχίν
Ταχ. κώδικας	673 00

Παραπομπές

Χατζηδημητρίου, Σεβαστού Κ. (2005). Τοπωνυμιολογική θεώρηση των πομακικών οικισμών του Νομού Ξάνθης. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ - Διδακτορική Διατριβή. σελ. 77.
Μυλωνάς, Πόλυς Α. (1990). Οι Πομάκοι της Θράκης. Αθήνα: Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνη. σελ. 9-11.
Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2012). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Α΄. Αθήνα: ΤΑ ΝΕΑ. σελ. 235.
«Ορεινή Ξάνθη». xanthi.gr. Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2019.
Χατζηδημητρίου (2005). σελ. 53-54, 80-81.
Χατζηδημητρίου (2005). σελ. 81.
Νταρίδης, Ιωάννης (Μάιος 2013). «Η εγκατάσταση προσφύγων στην Ξάνθη. Το προσφυγικό ζήτημα κατά τη δεκαετία του 1920». Ιστορικά Θέματα (126/ Περίοδος Β΄): 41.
Μυλωνάς (1990). σελ. 142-143.
Σολταρίδης, Συμεών (1995). Η Ιστορία των μουφτείων της Δυτικής Θράκης. ΑΠΘ - Διδακτορική Διατριβή. σελ. 83.
Ednan Aslan. Islamic Education in Europe. Wien: Böhlau Verlag. σελίδες 169. ISBN 978-3-205-78310-7.
Τσαχιδέ Χασεκή - Σύμβουλος Καθηγητής: Παναγιώτης Παχής (2008). Εκπαίδευση και Ισλάμ: Η διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Θράκη. Μεταπτυχιακή Εργασία Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης. σελίδες 84–5.
«Eχίνος: H «μπάρα» έφυγε το 1996...». Τα Νέα. 2004-11-17. Ανακτήθηκε στις 2019-01-20.
Αλωνιστιώτου, Σίσσυ (18 Ιουνίου 2016). «Κατάσταση τράνζιτ εκεί όπου ζουν οι Πομάκοι». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2019.
Ζεγκίνη, Ευστρατίου Χ. (1985). Ο Μπεκτασισμός στην Δ. Θράκη. Συμβολή στην ιστορία της διαδόσεως του μουσουλμανισμού στον ελλαδικό χώρο. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ - Διδακτορική Διατριβή. σελ. 263-264.
«Εκκλησιασμός (Γ' Χαιρετισμοί) στον Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Εχίνου (13 Μαρ 2015)». ΕΑΑΣ Παράρτημα Ξάνθης. 14 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019.
Νικολάου, Μαρίνα (15 Απριλίου 2018). «Ξάνθη: Τίμησαν τους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους υπερασπιστές του Οχυρού Εχίνου». ert.gr. ΕΡΤ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2019.
«Οχυρό Εχινός». fortifications.gr. Οχυρωματικά έργα στην Ελλάδα. 23 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2019.
Ζεγκίνη (1985). σελ. 264-266.
Μότσης, Βασίλης, επιμ. (17 Σεπτεμβρίου 2010). «Δ΄ Εθνική 2010-11. Θα πέσουν...κορμιά». Ένθετο εφημερίδας Goal News: σελ. 2.
«Εχίνος Σπορ». epsxanthis.gr. Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ξάνθης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2019.
«Ιστοσελίδα Μουφτείας Κομοτηνής: Ο Μουφτής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2010.

Νομός Ξάνθης : Δήμος, Κοινότητα Ξάνθης | Αβδήρων | Βιστωνίδος | Μύκης | Σταυρούπολης | Τοπείρου | Θερμών | Κοτύλης | Σατρών | Σελέρου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ξάνθης