Η Οικία Λέλας Καραγιάννη βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη αριθ. 1 και Σταυροπούλου στην Αθήνα, κοντά στην Πλατεία Αμερικής.

H oικία της Λέλας Καραγιάννη. (DIMSFIKAS)

Η Λέλα Καραγιάννη, γεννημένη στη Λίμνη Ευβοίας το 1898, υπήρξε αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης και αρχηγός της αντιναζιστικής οργάνωσης "Μπουμπουλίνα". Το αρχηγείο της ήταν στο διώροφο αυτό σπίτι της, όπου κατοικούσε με το σύζυγό της (που είχε φαρμακείο στην οδό Πατησίων, αλλά ήταν κι αυτός μέλος της οργάνωσης) και τα επτά παιδιά της.

Τον Ιούλιο το 1944, η Λέλα Καραγιάννη συνελήφθη από την Γκεστάπο μαζί με τα πέντε από τα παιδιά της, βασανίστηκε στα μπουντρούμια των Ες-Ες στην οδό Μέρλιν, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου Αττικής και τελικά, άκαμπτη στις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές, μαζί με άλλους 27 αγωνιστές της Αντίστασης, στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 στο 'Αλσος Χαϊδαρίου, κοντά στη μονή Δαφνίου, ένα μήνα περίπου πριν από την Απελευθέρωση. Το 1947 η Ακαδημία Αθηνών της απένειμε το Βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας.

Η Οικία Λέλας Καραγιάννη, κατασκευή του 1923, ανήκει στην ιδιοκτησία του Δήμου Αθηναίων και έχει κηρυχθεί από το 1995 ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική προστασία, ως "αξιόλογο δείγμα κτιρίου της ύστερης εκλεκτικιστικής περιόδου".

Μια μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα είναι τοποθετημένη (1987) από το Δήμο Αθηναίων στην πρόσοψη της οικίας, η οποία αναγράφει:

Αναμνηστική πλάκα στην oικία της Λέλας Καραγιάννη. (DIMSFIKAS)

"Σ' αυτό το σπίτι έζησε και το χρησιμοποίησε σαν αρχηγείο της η ηρωίδα της Κατοχής Λέλα Καραγιάννη, "Μπουμπουλίνα". Εκτελέστηκε στις 8.9.1944. Τιμής Ένεκεν, ο Δήμος Αθηναίων, 8-9-1987".

Μια μαρμάρινη προτομή της Λέλας Καραγιάννη, έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή (1919-2001), υπάρχει στον πεζόδρομο της οδού Τοσίτσα, ανάμεσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Πολυτεχνείο Αθηνών. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής έγιναν επί δημαρχίας Αγγ. Τσουκαλά από την πριγκίπισσα Ειρήνη της Ελλάδος στις 9 Ιουνίου 1963.
Πηγές

Κάτια Μητροπούλου: "Αθήνα: Μνήμες και κτήρια", α' έκδοση, Εκδόσεις "Ι. Σιδέρης", Αθήνα, Ιούλιος 2004.
Ζέττα Αντωνοπούλου: "Τα γλυπτά της Αθήνας" (Υπαίθρια Γλυπτική 1834 - 2004), α' έκδοση, Εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ, Αθήνα 2003.
Χαρά Τζαναβάρα: "Η ασέβεια της αδιαφορίας", Εφημ. Ελευθεροτυπία, 4.10.2007.
Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα", λήμμα "Καραγιάννη, Λέλα", τόμ. 32, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

Εξωτερικές συνδέσεις

Συναντήσεις με τη μητέρα μου, Λέλα Καραγιάννη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)

Μνημειώδη κτίρια Αθήνας