Το Μέγαρο Τσίλλερ, οικοδόμημα του ώριμου νεοκλασικισμού στη νεότερη Ελλάδα, βρίσκεται στην οδό Μαυρομιχάλη 6 στην Αθήνα απέναντι από το κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής της οδού Ακαδημίας. Ήταν η ιδιωτική κατοικία του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνστ (Ερνέστου) Τσίλλερ (Ernst Ziller, Όμπερλεσνιτς Σαξωνίας 1837 - Αθήνα 1923).

Τον Ιούνιο του 1876, ο Ερνστ Τσίλλερ παντρεύτηκε στη Βιέννη με την Σοφία Δούδου, κόρη του Έλληνα εμπόρου Κωνσταντίνου Δούδου από την Κοζάνη. Μετά το γάμο του εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ελλάδα, έγινε Έλληνας υπήκοος και έζησε στην Αθήνα επί εξήντα χρόνια, μέχρι το θάνατό του.

Το 1882 αγόρασε οικόπεδο στο κέντρο της Αθήνας και έκτισε εκεί την ιδιωτική κατοικία του. Το νεοκλασικό κτίριο της οδού Μαυρομιχάλη κοσμείται στην εξωτερική πρόσοψη με κεραμικές κεφαλές Καρυάτιδων, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχουν διακοσμητικά στοιχεία υψηλής ποιότητας, τοιχογραφίες, οροφογραφίες, τζάκια, μια ξυλόγλυπτη σκάλα που οδηγεί στο ανώγειο της κατοικίας. Εδώ στεγαζόταν και το αρχιτεκτονικό γραφείο του Τσίλλερ.

Η ζωγραφική διακόσμηση του μεγάρου Τσίλλερ ήταν δημιουργία του Σλοβένου ζωγράφου Γιούρι Σούμπιτς, ο οποίος είχε αναλάβει και τον εικαστικό διάκοσμο του Μεγάρου Σλήμαν ("Ιλίου Μέλαθρον"), έργο κι αυτό του Τσίλλερ.

Ο Ερνέστος Τσίλλερ, από τους κύριους εκπροσώπους της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα και πιστός στις επιταγές του κλασικισμού, οικοδόμησε την κατοικία του με πλούσια διακοσμητική έφεση, συνδυάζοντας ποικίλα αρχαιοπρεπή στοιχεία με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές τάσεις.

Το μέγαρο του Τσίλλερ ήταν πόλος έλξης και σημείο αναφοράς της υψηλής κοινωνίας της Αθήνας. Ήταν περίφημες οι εσπερίδες που οργάνωνε η Σοφία Δούδου-Τσίλλερ, όπου συγκεντρώνονταν άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων.

Στο μέγαρο αυτό έζησε ο Τσίλλερ με την οικογένειά του μέχρι το 1912, οπότε αγοράστηκε σε πλειστηριασμό από τον Κεφαλλονίτη τραπεζίτη, φιλότεχνο και συλλέκτη έργων τέχνης Διονύσιο Π. Λοβέρδο (1878 - 1934), προσωπικότητα της προπολεμικής Αθήνας, για να το χρησιμοποιήσει ως κατοικία του. Ένα μέρος της κατοικίας Λοβέρδου χρησιμοποιήθηκε ως μουσείο, όπου στέγασε τη συλλογή του από βυζαντινές εικόνες.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο αρχιτέκτονας Αριστοτέλης Ζάχος (1872 - 1939), μετά από παραγγελία του Δ. Λοβέρδου, κτίζει στο βάθος της πίσω αυλής του οικήματος ένα παρεκκλήσι, ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα με εντυπωσιακά διακοσμημένο θόλο.

Ο Τσίλλερ πέθανε στην Αθήνα στις 10 Νοεμβρίου του 1923 σε ηλικία 86 ετών και έχει ταφεί στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Πηγές

Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη: "Ερνστ Τσίλλερ 1837 - 1923: Η Τέχνη του Κλασικού", Εκδ. Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ, Αθήνα, 2006.
Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, περ. ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ, "Ερνέστος Τσίλλερ. Αρχιτέκτονας, οραματιστής" (αφιέρωμα), 10 Φεβρουαρίου 2002.
Εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Νίκου Βατόπουλου: "Η οικία Τσίλλερ αξιοποιείται...τον 21ο αιώνα", 5 Φεβρουαρίου 2006.
«Δύο νέα Μουσεία εμπλουτίζουν τον πολιτιστικό χάρτη της χώρας», άρθρο στον ιστότοπο In.gr, 28 Ιουνίου 2011.

Μνημειώδη κτίρια Αθήνας