Μετά την εκδρομή, σε μια παράδοση του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών, η Παπασταύρου σηκώνεται για να απαγγείλει και να μεταφράσει τους στίχους του Σοφοκλή:[i]

Ἔρως ἀνίκατε μάχαν, Ἔρως, ὃς ἐν κτήμασι πίπτεις,

ὃς ἐν μαλακαῖς παρειαῖς νεάνιδος ἐννυχεύεις,

φοιτᾷς δ᾽ ὑπερπόντιος ἔν τ᾽ ἀγρονόμοις αὐλαῖς· καί σ᾽ οὔτ᾽ ἀθανάτων φύξιμος οὐδεῖς

οὔθ᾽ ἁμερίων σέ γι᾽ ἀνθρώπων. ὁ δ᾽ ἔχων μέμηνεν.

σὺ καὶ δικαίων ἀδίκους φρένας παρασπᾷς ἐπὶ λώβᾳ

Όμως σύντομα, σταματάει την απαγγελία στη μέση, μην μπορώντας να συγκρατήσει άλλο τα δάκρυά της, δείχνοντας ότι πλέον μπορεί να μεταφράσει ένα αρχαίο κείμενο, αλλά και ότι είναι ερωτευμένη με τον καθηγητή της. Η λήξη της χρονιάς βρίσκει την μαθήτρια να προβιβάζεται, κι αυτό χάρη στον καθηγητή της, που την ενέπνευσε. Μετά από πολλές προσπάθειες και αφού δεν κατάφερε να του πει τι νιώθει για αυτόν, μπαίνει στο αμάξι όπου την περιμένει η οικογένειά της. Ο πατέρας της, βλέποντας τον κύριο Φλωρά στον δρόμο σταματάει, του ζητάει να πάει μαζί τους και εκείνος δέχεται. Η ταινία τελειώνει, ενώ οι υπόλοιπες μαθήτριες ακολουθούν το αμάξι, απαγγέλλοντας τους παραπάνω στίχους του Σοφοκλή.
Παραγωγή

Στην ταινία συναντήθηκαν για πρώτη φορά η Αλίκη Βουγιουκλάκη και ο Μάνος Χατζιδάκις, μια συνάντηση που έμελλε να γίνει η αρχή μακρόχρονης συνεργασίας, καθώς οι δυο τους έχουν συνεργαστεί και σε άλλες ταινίες. Το σινγκλ της ταινίας, που περιείχε το "Γκρίζο γατί" (πιο γνωστό ως "Νιάου, βρε γατούλα") και το "Έχω ένα μυστικό", έγινε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και αποτέλεσε τον πρώτο χρυσό δίσκο στην Ελλάδα.[5]

Στην εκδρομή του σχολείου, τα γυρίσματα έγιναν στον Σχοινιά. Τα γυρίσματα της σκηνής όπου η Βουγιουκλάκη τραγουδά το "Γκρίζο γατί" κράτησαν 3 ημέρες. Τα γυρίσματα του σχολείου έγιναν στο Κολλέγιο Αθηνών στο Παλαιό Ψυχικό,[6][7] την καλοκαιρινή περίοδο, κι έτσι ήταν άδειο από μαθητές.[8]

Πρόκειται για την πρώτη συνεργασία μεταξύ Αλέκου Σακελλάριου και Αλίκης Βουγιουκλάκη. Έγινε λογομαχία μεταξύ τους, διότι εκείνη θεωρούσε ότι ο Σακελλάριος έκανε περισσότερα πλάνα στη Νίκη Λινάρδου (μετέπειτα σύζυγο του σκηνοθέτη). Η Βουγιουκλάκη ζήτησε από τον διευθυντή παραγωγής, Φιλοποίμενα Φίνο να ελέγξει τις σκηνές, εκείνος συμφώνησε μαζί της και οι σκηνές ξαναγυρίστηκαν.[9][10] Παρ' όλα αυτά, η συνεργασία Βουγιουκλάκη και Σακελλάριου συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια με τεράστια επιτυχία.[9]

Ο Αλέκος Σακελλάριος, αρχικά, είχε σκεφτεί για τον ρόλο του Πάνου Φλωρά τον ηθοποιό Δημήτρη Χορν. Ο Χορν όμως αρνήθηκε να ερμηνεύσει τον εν λόγω ρόλο, λέγοντας: «Όχι Αλέκο μου, δεν θα δεθώ εγώ στο άρμα της Βουγιουκλάκη σαν τον Μουσούρη».[9][11]

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ταινίας είναι τα πολλά χαστούκια που έδωσαν οι καθηγητές στις μαθήτριες, καθώς αυτός αποδείχτηκε ο τρόπος για να τις συνετίσουν. Στην ταινία δόθηκαν συνολικά 17 πραγματικά χαστούκια. Ήταν πραγματικά, διότι οι συντελεστές ήθελαν να αποφύγουν τα πολύωρα γυρίσματα για μια επιτυχημένη και πειστική σκηνή.[11] Τον Ιούλιο του 1976, σε συνέντευξή του στην εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού, Το πορτραίτο της Πέμπτης, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος είπε:[12]

«Λοιπόν, γυρίζουμε, και είναι καμιά τρακοσαριά οι κοπέλες. Παίζουνε κι ώσπου να 'ρθει η σειρά μου είχα βγει απέξω. Αλλά περνάνε ώρες και δε με φωνάζουν μέσα να συνεχίσουμε. Τί γίνεται; Πάω μέσα, ρωτώ γιατί σταματήσαμε; Όχι, δε σταματήσαμε, αλλά το ξύλο, δε γίνεται το ξύλο, μου λένε. (...) Ποιος χτυπάει; Ο Ορέστης Μακρής, ο Τσαγανέας, ο Γαβριηλίδης κλπ. Δεν το πετυχαίνουν. "Φέρε μία!" λέω του Αλέκου του Σακελλάριου (...) Έρχεται μία και φραπ! "Δόξα σοι" ο Θεός, είπε ο Σακελλάριος. (...) Έρχεται άλλη. Από τις 300 κοπέλες όλες θέλανε, πλέον όμως όχι. (...) Κάποια ψηλή ξανθιά λέει "εγώ"! Κραπ! και λέει αυτή: "αχ, το δόντι μου" (...) θα πήγαινε όμως να το βγάλει στον γιατρό.»

Διανομή
Ηθοποιός[13] Ρόλος[14]
Αλίκη Βουγιουκλάκη Λίζα Παπασταύρου
Δημήτρης Παπαμιχαήλ Πάνος Φλωράς
Χρήστος Τσαγανέας γυμνασιάρχης
Διονύσης Παπαγιαννόπουλος κ. Μακριδάκης
Ορέστης Μακρής κ. Γκίκας
Γιώργος Γαβριηλίδης κ. Μαυρομάτης
Θόδωρος Μορίδης Θεμιστοκλής Παπασταύρου
Μαρίκα Κρεββατά κ. Παπασταύρου
Μέλπω Ζαρόκωστα Πόπη Αλεξίου
Άννα Μαντζουράνη Πολυχρονοπούλου
Κατερίνα Γώγου Λαζάρου
Νίκη Λινάρδου Ξανθοπούλου
Άννυ Παπακωνσταντίνου Γιαδικιάρογλου
Μαίρη Μεταξά μαγείρισσα
Βαλεντίνη Ρούλη μαθήτρια
Γοργώ Χρέλια μαθήτρια
Άρης Βλαχόπουλος -
Άγγελος Λάμπρου -
Γιάννης Μπέρτος -
Βελισσάριος Κοντογιάννης -
Παντελής Παλιεράκης σοφέρ
Προβολή

Η ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες των κινηματογράφων τη σεζόν 1959-60 και έκοψε 239.530 εισιτήρια, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση, ανάμεσα από 52 ταινίες, στη σχετική λίστα, της σεζόν εκείνης. Εκτός από τις καλές κριτικές που απέσπασε η ταινία, έσπασε και κάθε ρεκόρ εισιτηρίων, αφού, μόλις από την πρώτη εβδομάδα έκοψε πάνω από 100.000 εισιτήρια.[15] Η ταινία, παρ' όλα αυτά, πρόκειται για μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου του Αλέκου Σακελλάριου.[5] Το έργο είχε ανέβει το 1944 στο θέατρο Κυβέλης,[16] και τον ρόλο της Παπασταύρου ερμήνευσε η Μαρία Καλουτά.[9] Η κινηματογραφική μεταφορά είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, που κατά τη χειμερινή περίοδο άνοιξαν και οι θερινοί κινηματογράφοι, για να μπορέσουν να ικανοποιήσουν το κοινό, το οποίο ήθελε απεγνωσμένα να τη δει. Η ταινία θεωρείται πως είναι η ταινία με τις περισσότερες θεάσεις στην Ελλάδα, καθώς μέσα στα πρώτα δέκα χρόνια, την είδαν πάνω από δέκα εκατομμύρια Έλληνες.[11][17]

Η Αλίκη Βουγιουκλάκη αρεσκόταν πολύ στο όνομα Λίζα για τους ρόλους της και σε πολλές ταινίες είχε αυτό το όνομα. Μάλιστα, το 1996, όταν εισήλθε στο νοσοκομείο, στη γραμματεία έδωσε το όνομα Λίζα Παπασταύρου, δηλαδή το ίδιο όνομα με τον χαρακτήρα της ταινίας.[11]
Κληρονομιά

Η ιστορία της ταινίας δημοσιεύθηκε με τη μορφή σινερομάντζου στο περιοδικό Θεατής τον Αύγουστο του 1960, το οποίο διήρκεσε 24 εβδομάδες.[11] Έχει κυκλοφορήσει και στο εξωτερικό, με τίτλο Maidens' Cheek (μτφ: Μάγουλα κοριτσιών). Στις 15 Μαρτίου του 2006 κυκλοφόρησε σε μορφή DVD.[14]

Η ταινία, που αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα εφηβικού κινηματογράφου, έχει γίνει πολλές φορές θεατρική παράσταση από διάφορα σχολεία της Ελλάδας.[18]
Σημειώσεις

i. ^ Έρωτα ανίκητε στη μάχη, Έρωτα, που σκλαβώνεις εκείνους που χτυπάς, συ που ξενυχτάς στα τρυφερά τα μάγουλα της κόρης, συ που γυρνάς στις θάλασσες και στις αγροτικές καλύβες και και σένα δεν μπορεί κανείς, μήτε θεός μητ' άνθρωπος εφήμερος, να σε ξεφύγει, κι αυτό που σ' έχει καταντά τρελός.[19] (Στίχοι 781-790).
Παραπομπές

«ΞΥΛΟ ΒΓΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ (ΤΟ) - Φιλμογραφία - Φιλμογραφία | Ταινιοθήκη Της Ελλάδος». www.tainiothiki.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο». Ελληνικος κινηματογραφος. 30 Απριλίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
Γρηγοριάδου, Μαρία Ξένια (2008). Η νεολαία στις ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες των δεκαετιών 1950 και 1960 (PDF). Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. σελ. 40.
Γρηγοριάδου, Μαρία Ξένια (2008). Η νεολαία στις ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες των δεκαετιών 1950 και 1960 (PDF). Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. σελ. 34.
Finos Film - 'Το Ξύλο Βγήκε Από Τον Παράδεισο' (1959), ανακτήθηκε στις 2018-12-15
«22 νοσταλγικές φωτογραφίες από μέρη όπου έχουν γυριστεί ταινίες του Ελληνικού Κινηματογράφου (μέρος 2ο)». Ελληνικος κινηματογραφος. 2 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.[νεκρός σύνδεσμος]
Lila (4 Ιουνίου 2016). «Κολλέγιο Αθηνών. Το σχολείο που ιδρύθηκε με τη στήριξη του Βενιζέλου για να "έχει την ελευθερία για καινοτομίες που στερείται το δημόσιο σχολείο". Πρώτος πρόεδρος ο Χαριλάου, που έδωσε το όνομά του σε συνοικία της Θεσσαλονίκης». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Ψυχικό: Το Νέο είναι ωραίο, το Παλαιό είναι... αλλιώς». Athens magazine. 5 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
fani (10 Σεπτεμβρίου 2015). «Δ. Χορν προς Σακελλάριο: «Όχι Αλέκο, δεν θα δεθώ εγώ στο άρμα της Βουγιουκλάκη σαν τον Μουσούρη». Σακελάριος προς Βουγιουκλάκη: "δεν θα μου πεις εσύ ένα σκατό πως να κάνω τη δουλειά μου". Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο, τα παρασκήνια». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Ιστορίες του παλιού κινηματογράφου vol. 56 (pics & vids)». www.gazzetta.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Το ξύλο βγήκε απ' τον Παράδεισο - retroDB». www.retrodb.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
Αρχείο Δημόσιας Τηλεόρασης, Ταινιοθήκη Τηλεόρασης[νεκρός σύνδεσμος] Στη σειρά «ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ» ο ΦΡΕΝΤΥ ΓΕΡΜΑΝΟΣ παρουσιάζει μια ανθολογία από τις εκπομπές του, συμπληρώνοντας πορεία 25 χρόνων στην ελληνική τηλεόραση. Καλεσμένος στο στούντιο στην εκπομπή «ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ» είναι ο μεγάλος Έλληνας κωμικός Ηθοποιός ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ. (-00:23:26)
«Το Ξύλο Βγήκε απ' τον Παράδεισο :: Κλασική ελληνική ταινία | Ταινίες Ελληνικού Κινηματογράφου Classic Greek Cinema». Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Cine.gr - Τανίες Το Ξύλο Βγήκε απ`τον Παράδεισο - Maiden`s Cheek - AKA : Το Ξύλο Βγήκε από τον Παράδεισο». www.cine.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
Περιοδικός Τύπος, Πάρη Νουάρδου, Μια ζωή σαν παραμύθι, Αλίκη (σ. 26)
Καραποστόλου, Χριστιάνα (2014). «Ένα βότσαλο στη λίμνη: Πρότυπα, δάνεια και επιρροές στη θεματική της ελληνικής μεταπολεμικής κωμωδιογραφίας». Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου Από τη χώρα των κειμένων στο βασίλειο της σκηνής.
«Το Ξύλο Βγήκε Απ' τον Παράδεισο». www.cinehellas.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Το ξύλο βγήκε απ τον παράδεισο...». taxydromos.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018.[νεκρός σύνδεσμος]

Απαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων, Σοφοκλέους Τραγωδίαι, (ΠΑΠΥΡΟΣ, 1975) (σ, 56-57)

Πηγές

Ταινίες για φίλημα, Εξάντας
Δίτομη Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικός Κινηματογράφος, 2005, Ελληνικά Γράμματα ISBN 9604067761

• Κατάλογος Ελλήνων ηθοποιών
• Ελληνικός κινηματογράφος
• Κατάλογος ελληνικών ταινιών