.
Ο Κυνόδοντας (αγγλικός τίτλος: Dogtooth) είναι ταινία του ελληνικού κινηματογράφου παραγωγής 2009, σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου. Η ταινία απέσπασε πολλές διακρίσεις και βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ, ενώ υπήρξε υποψήφια για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας στην 83η απονομή των βραβείων το 2011.
Υπόθεση
Στο επίκεντρο της ταινίας βρίσκεται μία οικογένεια, την οποία αποτελούν οι γονείς και τα 3 ενήλικα παιδιά τους, 2 κόρες κι ένας γιος, ηλικίας μεταξύ 20 και 30 ετών. Τα παιδιά ζουν από την μικρή τους ηλικία ουσιαστικά αιχμάλωτα στο ακριβό απομονωμένο σπίτι της οικογένειας μετά από επιλογή των γονέων τους, μη έχοντας καμία επαφή με τον έξω κόσμο.
Τα παιδιά διδάσκονται γράμματα και εγκυκλοπαιδικές γνώσεις από τους γονείς τους μέσω μαγνητοφωνημένων μαθημάτων και η επιβράβευση για την πρόοδό τους είναι κάποια ευτελή δώρα. Ωστόσο κάποιες «επικίνδυνες» για την περιέργειά τους λέξεις, τα παιδιά τις διδάσκονται με διαφορετικές σημασίες από τις πραγματικές, ώστε να μην μάθουν ποτέ την πραγματική έννοιά τους.
Έτσι, το τηλέφωνο είναι η «αλατιέρα», η θάλασσα είναι είδος «δερμάτινης πολυθρόνας», αυτοκινητόδρομος είναι ο «πολύ δυνατός αέρας», εκδρομή είναι ένα «δομικό υλικό», αλλά και μία «απρεπής» λέξη που κατά λάθος έτυχε να ακούσουν τα παιδιά, η λέξη μουνί, δεν είναι παρά μία «μεγάλη λάμπα».
Ακόμα τα παιδιά μαθαίνουν ότι μία γυναίκα μπορεί να γεννήσει παιδιά όπως και σκύλους, αλλά αν θέλει μπορεί να αναβάλλει τη γέννα για αργότερα. Επίσης τα αεροπλάνα τα οποία τα παιδιά βλέπουν να πετούν στον ουρανό, δεν είναι τίποτε άλλο από παιχνίδια, ενώ μαθαίνουν ακόμα ότι ο Φρανκ Σινάτρα ήταν παππούς τους.
Για να πεισθούν τα παιδιά ότι δεν πρέπει να φύγουν από το σπίτι, οι γονείς τούς λένε ότι είχαν κι άλλον έναν αδελφό, ο οποίος έφυγε από το σπίτι, με αποτέλεσμα να τον κατασπαράξει μία γάτα, η οποία κατά τον πατέρα είναι το πιο επικίνδυνο ζώο που υπάρχει. Σύμφωνα με τον πατέρα, ένα παιδί είναι έτοιμο να φύγει από το σπίτι, μόνο αν πέσει ο αριστερός ή ο δεξιός κυνόδοντάς του. Και είναι σε θέση να οδηγήσει αυτοκίνητο, μόνο αν ο κυνόδοντας πέσει για δεύτερη φορά.
Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον και την ουσιαστική έλλειψη κοινωνικότητας αλλά και επαρκών εξωτερικών ερεθισμάτων, τα παιδιά, αν και ενήλικα, συχνά συμπεριφέρονται σαν ανήλικα, ενώ έχουν και μικρά ξεσπάσματα βίας. Το μόνο ξένο πρόσωπο το οποίο εισέρχεται στο σπίτι, είναι μία υπάλληλος Security του εργοστασιάρχη πατέρα, η οποία πληρώνεται με σκοπό να κατευνάζει τις σεξουαλικές ορμές του γιου. Παρ' όλα αυτά, φέρνει αναστάτωση στην οικογένεια και τελικά εκδιώκεται.
Ένα βράδυ, η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας, θεωρώντας ότι ήρθε η ώρα να ανακαλύψει τον κόσμο που βρίσκεται «κρυμμένος» πίσω από τον φράχτη του κήπου, σπάει μόνη της τον κυνόδοντά της στο μπάνιο του σπιτιού και κρύβεται στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου του πατέρα, προκειμένου το επόμενο πρωί να βρεθεί στον πραγματικό κόσμο.
Η ταινία
Σύμφωνα με τους ίδιους τους συντελεστές της, «η ιδέα του Κυνόδοντα γεννήθηκε από σκέψεις σχετικά με το μέλλον της οικογένειας. Το πώς o θεσμός της οικογένειας θα εξελιχθεί στο μέλλον και για το τι θα συνέβαινε αν αυτός ο κοινωνικός οργανισμός σταματούσε να υπάρχει όπως τον γνωρίζουμε (...) Προσπαθήσαμε να κάνουμε τον Κυνόδοντα το αντίθετο μιας κλειστοφοβικής ταινίας. Γι' αυτό τοποθετήσαμε τη δράση σε ένα εύπορο σπίτι με πισίνα και πράσινο. Υπάρχουν πολλές σκηνές που διαδραματίζονται εξωτερικά σε έναν όμορφο κήπο, ο οποίος φυσικά περικλείεται από έναν ψηλό φράχτη. Για τα παιδιά αυτά, αυτό είναι ο κόσμος. Ακριβώς αυτό άλλωστε μας ενδιέφερε: ο περιορισμός της αντίληψης ενός ανθρώπου (...)»
Στην ταινία υπάρχουν αναφορές για την εκπαίδευση των σκύλων (με αφορμή τον σκύλο του σπιτιού τον οποίο ο πατέρας έχει παραχωρήσει προς εκπαίδευση), που παραπέμπουν στην θεωρία της κλασικής εξάρτησης, όπως την ανέπτυξε ο Ιβάν Παβλόφ. Στα χαρακτηριστικά ακόμα της ταινίας είναι η σχεδόν παντελής έλλειψη μουσικής επένδυσης (υπάρχει μόνο όπου απαιτείται βάσει σεναρίου), αλλά και ορισμένες σκηνές αληθινού σεξ, κινηματογραφημένες με ρεαλιστική και όχι πορνογραφική αντίληψη.
Η παραγωγή
Η ταινία, δεύτερη μεγάλου μήκους του Λάνθιμου μετά την Κινέτα (2005), πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία παραγωγής Boo Productions (πρώτη μεγάλου μήκους για την εταιρεία) και κόστισε 200.000 ευρώ με την αρωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Το σενάριο ολοκληρώθηκε μέσα σε περίπου 2 χρόνια, οι πρόβες κράτησαν 1,5 μήνα, τα γυρίσματα περίπου 1 μήνα (τον Αύγουστο του 2008) και το μοντάζ 6 μήνες. Η Μαίρη Τσώνη, που στην ταινία υποδύεται την μικρή κόρη, δεν είναι επαγγελματίας ηθοποιός, αλλά τραγουδίστρια. [1] Η διανομή:
Χρήστος Στέργιογλου (Πατέρας)
Μισέλ Βάλεϊ (Μητέρα)
Αγγελική Παπούλια (Μεγάλη κόρη)
Χρήστος Πασσαλής (Γιος)
Μαίρη Τσώνη (Μικρή κόρη)
Άννα Καλαϊτζίδου (Υπάλληλος Security)
Διακρίσεις και βραβεύσεις
Ο Κυνόδοντας διαγωνίστηκε σε μία σειρά από διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ και κατάφερε να αποσπάσει πολλά βραβεία και διακρίσεις, καθώς και εξαιρετικές κριτικές.
Βραβείο Ένα Κάποιο Βλέμμα (Un Certain Regard) και Βραβείο Νεότητας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών του 2009 [2]
Ειδικό βραβείο επιτροπής και Α' βραβείο γυναικείας ερμηνείας για τις Αγγελική Παπούλια και Μαίρη Τσώνη στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Σαράγεβο
Βραβείο καλύτερης ταινίας επιτροπής νέων και Βραβείο Πολίτης Κέιν καλύτερου νέου σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ του Σίτζες (Διεθνές Φεστιβάλ του Φανταστικού Σινεμά της Καταλωνίας)
Βραβείο καλύτερης ταινίας στο Διεθνές Φεστιβάλ της Στοκχόλμης
Βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη στο Διεθνές Φεστιβάλ του Δουβλίνου
Ειδική μνεία στο Φεστιβάλ της Τεργέστης
Βραβείο νέων στο Φεστιβάλ του Μονπελιέ
Μέγα Βραβείο στο Φεστιβάλ του Εστορίλ (Πορτογαλία)
Βραβείο στο Φεστιβάλ Νέου Κινηματογράφου του Μόντρεαλ
Βραβείο καλύτερου σκηνοθέτη στο Διεθνές Φεστιβάλ RiverRun (ΗΠΑ)
Στην Ελλάδα, τον Μάιο του 2010, απέσπασε 5 πρώτα βραβεία κατά την τελετή απονομής της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας για τον Γιώργο Λάνθιμο, σεναρίου, μοντάζ και δεύτερου ανδρικού ρόλου για τον Χρήστο Πασσαλή). [3]
Επικράτησε της ταινίας Στρέλλα (η οποία απέσπασε 4 βραβεία), καθώς ήταν οι δύο υποψήφιες ταινίες ώστε να προταθούν προς την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας. Τον Ιανουάριο του 2011, η Ακαδημία ανακοίνωσε ότι ο Κυνόδοντας είναι ανάμεσα στις 5 καλύτερες ταινίες (από τις συνολικά 66 που προτάθηκαν από αντίστοιχα 66 χώρες) που θα διεκδικήσουν το Όσκαρ, [4] το οποίο τελικά κέρδισε η δανέζικη Hævnen.
Η πρεμιέρα της ταινίας δόθηκε στις 18 Μαΐου 2009 κατά την προβολή της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών. Στην Ελλάδα η πρώτη της προβολή έγινε στις 22 Οκτωβρίου 2009 (κινηματογραφική περίοδος 2009–10), ενώ 11 μήνες αργότερα (22 Σεπτεμβρίου 2010) κυκλοφόρησε και σε DVD.
Αμφιλεγόμενα
Η ταινία Κυνόδοντας προκάλεσε αντιδράσεις ύστερα από την αποκάλυψη πως ανάλογη ταινία, με παρόμοιο σενάριο είχε γυριστεί το 1976 στο Μεξικό με τίτλο El castillo de la pureza (Ο πύργος της αθωότητας). Μάλιστα, στον Κυνόδοντα υπάρχουν πανομοιότυπες σκηνες με τη μεξικάνικη ταινία. Εντούτοις, ο Λάνθιμος παρέλειψε να αναφέρει τις επιρροές του στην ταινία[5].
Παραπομπές
↑ LIFO: Συνέντευξη της Μαίρης Τσώνη
↑ Κυνόδοντας από την ιστοσελίδα του Φεστιβάλ των Καννών (Αγγλικά)
↑ Σκάι: Ο «Κυνόδοντας» απέσπασε πέντε πρώτα βραβεία
↑ Οι υποψηφιότητες των Βραβείων Όσκαρ (Αγγλικά) (pdf)
↑ «Κυνόδοντας» μεξικανικός;
Εξωτερικός σύνδεσμος
Η επίσημη ιστοσελίδα της ταινίας (Ελληνικά) & (Αγγλικά)
Δείτε επίσης
Ο ελληνικός κινηματογράφος στα Όσκαρ
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
