Γαληνή
Χωριό της Κύπρου Κοινοτικό συμβούλιο
Γαληνή
Χώρα	Κύπρος[1]
Διοικητική μονάδα	Επαρχία Λευκωσίας[1]
• Μέλος του/της	Ένωση Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας[2]
Γ.Κ.	1451[3]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)

Κοινοτάρχης : Μιχαήλ Χατζηπαύλου

Η Γαληνή είναι οικισμός της Επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο. Σήμερα ανήκει στο κατεχόμενο τμήμα της νήσου από το καιρό της Τουρκικής Εισβολής, ενώ αναφέρεται σήμερα ως εγκαταλελειμμένος οικισμός.

Ονομασία

Για την ονομασία του οικισμού υπάρχουν διάφορες απόψεις, με επικρατέστερη ότι πήρε το όνομα του από την "γαλήνη" που αποπνέει το φυσικό τοπίο της περιοχής.
Γεωγραφία

Η Γαληνή είναι κτισμένη στην βόρεια ακτή του νησιού της επαρχίας Λευκωσίας, στον κόλπο της Μόρφου. Απέχει γεωγραφικά περίπου δυο χιλιόμετρα από την θάλασσα και σε υψόμετρο 300 με 400 μέτρων περίπου. Ο οικισμός γειτνιάζει με τις τοπικές κοινότητες Λουτρού, Βαρίσιας, Αμπελικού, Ποταμού του Κάμπου και Καραβοστασίου. Με καθαρό ορίζοντα, φαίνονται οι παράλιες ακτές και οι δυτικές απολήξεις του ορεινού συμπλέγματος του Ταύρου, στην επαρχία της Μερσίνης στην σημερινή νότια Τουρκία. Απέχει οδικώς 25 χιλιόμετρα από την Μόρφου και 65 χιλιόμετρα από την Λευκωσία.
Ιστορία
Αρχαιότητα

Κύριο λήμμα: Αρχαίοι Σόλοι

Σε κοντινή θέση που βρίσκεται σήμερα ο οικισμός της Γαληνής, βρίσκονταν στην αρχαιότητα το αρχαίο βασίλειο της αρχαία ελληνικής πόλης Σόλοι. Βασιλιάς ήταν ο Φιλόκυπρος, ο οποίος σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ίδρυσε την πόλη έπειτα από πρόταση του μεγάλου νομοθέτη της αρχαιότητας, τον Σόλωνα, ώστε να μετοικήσουν οι κάτοικοι μιας άλλης αρχαίας πόλης, της Αιπείας λόγω το ανθυγιεινού κλίματος όπως αναφέρεται. Τους νόμους της νέας πόλης που βρίσκονταν κοντά στη θάλασσα, έγραψε ο Σόλων και ονομάστηκε προς τιμήν του η νέα πόλη.

Οθωμανική Κυριαρχία
Ίδρυση

Ο σύγχρονος οικισμός της Γαληνής ιδρύθηκε στα νεότερα χρόνια. Σύμφωνα με μαρτυρία της Άννας Γιανναπά, που καταγόταν από την Γαληνή, οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν οικογένειες καρβουνιάρηδων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ώστε να μπορούν να έχουν εύκολη ξυλεία από το παρακείμενο δάσος. Αναφέρονται τα επώνυμα Χριστόδουλος, Δελήγιωρκης και Δελήγιαννης ως οι πρώτοι οικιστές της. Σύμφωνα δε με μαρτυρία της Ευγενίας Σιάχουρου, που καταγόταν, επίσης, από τον ίδιο οικισμό, οι πρώτοι κάτοικοι προήλθαν από την τοποθεσία Χολλάδες κοντά στον σημερινό αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Σόλων, προκειμένου να αποφύγουν τον έλεγχο των οθωμανικών αρχών.
Βρετανική Κυριαρχία και Κυπριακή Δημοκρατία
Απελευθερωτικός αγώνας

Κατά την περίοδο της Βρετανικής Κυριαρχίας, ανακαλύφθηκαν το 1934 στην Γαληνή ανακαλύφθηκαν φλέβες χρυσού.[1] Κατά την περίοδο της δράσης της ΕΟΚΑ, κάτοικοι του οικισμού συμμετέχουν στα σώματα εναντίον του Βρετανικού Στέμματος. Πολλοί από αυτούς φυλακίζονται και βασανίζονται από τις αρχές, παραμένουν χωρίς το δικαίωμα δίκαιης δίκης σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ οι έρευνες στο χωριό ήταν συχνές. Στο ψηλότερο σημείο του χωριού, στήθηκε μεταγενέστερα ο ανδριάντας του ήρωα του απελευθερωτικού αγώνα, του Χαριλάου Μιχαήλ, ο οποίος απαγχονίστηκε από τις αποικιοκρατικές αρχές τον Αύγουστο του 1956.
Στο ανεξάρτητο κυπριακό κράτος

Μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, κάτοικοι του οικισμού εγκαταστάθηκαν πιο κοντά στην παραλία του νησιού, ιδρύοντας έναν νέο οικισμό, που αναφέρεται ως Ποταμός του Κάμπου, σε κοντινή απόσταση από το Καραβοστάσι. Στο κέντρο του χωριού, υπήρχαν δυο ναοί, ένας παλαιότερος μικρός ναός και ένας νεώτερος μεγάλος, κτισμένος το 1930, στον οποίο ετελείτο συνήθως η Θεία Λειτουργία. Πολιούχος της ήταν ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος και κατά την εορτή του στις 8 Μαΐου κάθε χρόνου, πραγματοποιούνταν μεγάλη πανήγυρη με συμμετοχή πιστών από την Γαληνή και από τα κοντινά χωριά της περιοχής, με εμπόρους και μικροπωλητές από κοντινές ή άλλες περιοχές. Σε διάφορες περιοχές της κοινότητας υπήρχαν τα παρεκκλήσια του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Κουρνούτου, του Αγίου Ελευθερίου και της Αγίας Μαύρας.

Τουρκική εισβολή και κατοχή

Η Γαληνή καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό κατά την Τουρκική Εισβολή στις 4 Σεπτεμβρίου 1974, μετά από αιφνιδιαστική επίθεση στις 3 τα ξημερώματα και ενώ στο χωριό παρέμεναν, με δική τους απόφαση, ορισμένοι κάτοικοι του χωριού, κυρίως ηλικιωμένοι. Οι περισσότεροι από αυτούς συνελήφθησαν από τον Τουρκικό στρατό και έκτοτε αγνοούνται. Η γραμμή αντιπαράταξης που δημιουργήθηκε τότε στην Κύπρο, χώρισε τον οικισμό σε δύο μέρη, με το ένα να ανήκει στο κατεχόμενο τουρκικό τμήμα, ενώ το άλλο αποτελεί μέρος της νεκρής ζώνης.

Σήμερα

Σήμερα η Γαληνή δεν κατοικείται λόγω της τουρκικής κατοχής αλλά και λόγω της απαγόρευσης πρόσβασης της κοντινής νεκρής ζώνης. Ο άλλοτε ακμάζων οικισμός, είναι σήμερα λεηλατημένος και κατεστραμμένος. Οι κάτοικοι της αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν κυρίως στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου και στην Ελλάδα, όπως επίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον Καναδά, στην Αυστραλία και άλλες χώρες.
Δημογραφικά στοιχεία και εκπαίδευση

Κατά την απογραφή της Κυπριακής Δημοκρατίας που έγινε το 1960, η κοινότητα Γαληνής ήταν ένας μεγάλος οικισμός με συνολικά 1265[2][3]κατοίκους. Την δεκαετία του 1960, αναφέρεται ότι το δημοτικό σχολείο του χωριού είχε 130 περίπου μαθητές, ενώ τα λεωφορεία της επαρχίας εξυπηρετούνταν το χωριό με τέσσερα δρομολόγια καθημερινά. Οι κάτοικοι της Γαληνής αυτήν την περίοδο ήταν Έλληνες και Ορθόδοξοι κατά απόλυτη πλειοψηφία. Οι απόφοιτοι του Δημοτικού Σχολείου, μπορούσαν να συνεχίσουν την φοίτηση τους στα τέσσερα Γυμνάσια της Μόρφου, στην Τεχνική Σχολή του Ξερού και ορισμένοι σε Γυμνάσια και σε Κολέγια της Λευκωσίας.

Πληθυσμός

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.

Ιστορικό απογραφών
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες 1881 283[4] —   140 143 1891 325[5] 14.8% 157 168 1901 404[6] 24.3% 197 207 1911 498[7] 23.3% 234 264 1921 583[8] 17.1% 285 298 1931 812[9] 39.3% 412 400 1946 849[10] 4.6% 1960 1 295[11] 52.5% 643 652 1973 888[12] -31.4% 456 432
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Τοπική οικονομία

Οι κάτοικοι της Γαληνής ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι, γεωργοί και μεταλλωρύχοι της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας (CMC), η οποία εξόρυσσε από τα ορυχεία της περιοχής χαλκό, κοιτάσματα του οποίου ήταν γνωστά από την αρχαιότητα και εκμεταλλεύονταν οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής. Η τοπική αγροτική παραγωγή περιελάμβανε σταφύλια, αμύγδαλα, χαρούπια, σύκα, δημητριακά, εσπεριδοειδή, πατάτες, ελιές, μπανάνες, οπωροκηπευτικά και άλλα προϊόντα.

Η κτηνοτροφία βασιζόταν στην εκτροφή και εκμετάλλευση παραγωγικών ζώων, με σκοπό την γαλακτοπαραγωγή και την πώληση κρέατος αιγοπροβάτων και βοοειδών. Από το γάλα και το κρέας των ζώων, παρήγαγαν γαλακτοκομικά όπως γιαούρτι και χαλούμι και προϊόντα κρέατος όπως τσαμαρέλα (είδος παστού κρέατος).
Προσωπικότητες

Μιχαήλ Χαρίλαος ( 9 Φεβρουαρίου 1935 Γαληνή - 9 Αυγούστου 1956 Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας) Αγωνιστής , ΕΟΚΑ

Παραπομπές

↑ Εγκυκλοπαιδεία ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ : ΝΕΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, ΤΟΜΟΣ ΕΝΔΕΚΑΤΟΣ, σελίδα 270, έκδοση 1978 έως 1980.
↑ Εγκυκλοπαιδεία ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ : ΝΕΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, ΤΟΜΟΣ ΕΝΔΕΚΑΤΟΣ, σελίδα 270, έκδοση 1978 έως 1980.
↑ Εγκυκλοπαιδεία : ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITANNICA, Τόμος 13, σελίδα 190, έκδοση 2006 (Συνεργάτης: Α. ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ). ISBN 960-8322-84-7

Δείτε επίσης

Επαρχία Λευκωσίας
Κατάλογος οικισμών της Κύπρου

Περισσότερα στοιχεία για Γαληνή

Ιστοσελίδα: kyproekloges.com, Πρόεδρος Κοινότητας
Ιστοσελίδα: exarhiaptcy.com, Αγιοταφίτης Ίουστίνος Κουρίτης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσ. MyKypros, Γαληνή
Κέντρο Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Αγώνα της ΕΟΚΑ, Χαρίλαος Μιχαήλ

Παραπομπές

«ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά, Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Ένωση Κατεχόμενων Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2018.
«ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Αγγλικά, Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 13 Ιανουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881 (Κύπρος). 4 Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891 (Κύπρος). 6 Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2018. σελ. 7.
«Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901 (Κύπρος). 31 Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2018. σελ. 6.
«Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911 (Κύπρος). 2 Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2018. σελ. 6.
«Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921 (Κύπρος). 24 Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2018. σελ. 6.
«Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931 (Κύπρος). 27 Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018. σελ. 4.
«Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946 (Κύπρος). 10 Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018. σελ. 3.
«Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960 (Κύπρος). 11 Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018. σελ. 4.

(Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1973 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πηγές
«Galini». www.prio-cyprus-displacement.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-10-06. Ανακτήθηκε στις 2018-10-06.

Επαρχία Λευκωσίας Φωτογραφίες