Άγιος Τύχωνας

Άγιος Τύχωνας

Ο Άγιος Τύχωνας είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο. Διοικητικά αποτελεί κοινοτικό συμβούλιο.

Προσκυνηματικός Ιερός Ναός των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ & Άννης και Αγίου Στυλιανού, Άγιος Τύχωνας, Φωτογραφία : Αυγούστα Στυλιανού, ζωγράφος

Άγιος Τύχωνας, Φωτογραφία : Αυγούστα Στυλιανού, ζωγράφος

Μεσοβούνια, Καλόγηροι, Άγιος Τύχωνας, Ποταμός Γερμασόγειας, Λεμεσός και Green Area

Γερμασόγεια , Μουτταγιάκα Άγιος Τύχωνας , Καλόγηροι.

Αμαθούντα, Κύπρος

Τοποθεσία

Άγιος Τύχωνας
Χωριό της Κύπρου Κοινοτικό συμβούλιο
Χώρα	Κύπρος[1]
Διοικητική μονάδα	Επαρχία Λεμεσού[1]
Διοίκηση
• Σώμα	Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Τύχωνα[1]
• Κοινοτάρχης[1]	Χαράλαμπος Ιωάννου (από 2017)[1]
• Μέλος του/της	Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου[1]
Έκταση	10,421 3 km²[2]
Υψόμετρο	75 μ.[3]
Πληθυσμός	3 455 (2011)[4]
Γ.Κ.	5124[5]
Τ.Κ.	4521[6] και 4532[7]
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος

Ο Άγιος Τύχωνας βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη της Λεμεσού. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 75 μέτρων.[8] Δυτικά συνορεύει με την Μουτταγιάκα, βόρεια με το Αρμενοχώρι και ανατολικά με την Παρεκκλησιά. Διαθέτει μεγάλη σε μήκος ακτογραμμή, αποτελώντας ένα τουριστικό θέρετρο.

Ιστορία

Στο χωριό υπάρχουν απομεινάρια κάθε εποχής της ιστορίας της Κύπρου: αρχαιοελληνική, βυζαντινή, μεσαιωνική. Στο επίκεντρο βρίσκεται η πόλη-βασίλειο της Αμαθούντας στο παραλιακό μέτωπο του Αγίου Τύχωνα. Σύμφωνα με τον μύθο πήρε το όνομά της από την Αμαθούσα, μητέρα του βασιλιά Κινύρα της Πάφου.[9]

Σύμφωνα με μια άποψη το αρχικό χωριό κτίστηκε από ασβεστολιθικές πέτρες οι οποίες μεταφέρθηκαν από την αρχαία Αμαθούντα μετά την οριστική καταστροφή της το 1191 μ.Χ.. Στο χωριό υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Τύχωνα, του δεύτερου επισκόπου της Αμαθούντας. Η εκκλησία σήμερα είναι ερημωμένη και βρίσκεται κοντά στην παραλία.[10]

Αρχαία πόλη

Σύμφωνα με τον μύθο, την Αμαθούντα ίδρυσε ένας από τους γιους του Ηρακλή. Άλλος μύθος μιλά για την όμορφη Αριάδνη, κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, η οποία αφού βοήθησε τον Θησέα να σκοτώσει το Μινώταυρο, έφυγε από το Λαβύρινθο ακολουθώντας τον Θησέα στην περιοχή της Αμαθούντας όπου την παντρεύτηκε. Στη συνέχεια ο Θησέας την εγκατέλειψε και αυτή γέννησε τους δίδυμους γιους, Στάφυλο και Οινοποίωνα, πεθαίνοντας στη γέννα της. Οι δύο γιοι της δημιούργησαν τον πρώτο αμπελώνα στην περιοχή, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί στην περιοχή η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού. Η Αμαθούντα, η οποία είναι κτισμένη σε παραλιακούς λόφους, αναπτύχθηκε και κατέστη ένα από τα πιο πλούσια βασίλεια της Κύπρου. Τα αρχαιολογικά ευρήματα, μαρτυρούν ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή για τρεις και πλέον χιλιάδες χρόνια.[9]

Το λιμάνι της Αμαθούντας κτίστηκε στα προ-φοινικικά χρόνια, περί το 800 π.Χ. και ανέπτυξε έντονη εμπορική δραστηριότητα με τους λαούς της περιοχής.[9]

Στην κορυφή του λόφου κτίστηκε τον πρώτο αιώνα προ Χριστού, ναός αφιερωμένος στη θεά Αφροδίτη, όπου γίνονταν ετησίως οι Αδώνιοι αθλητικοί αγώνες, που περιελάμβαναν και κυνήγι αγριόχοιρου.[9]

Στους ρωμαϊκούς χρόνους έγινε πρωτεύουσα, της μιας εκ των τεσσάρων διοικητικών περιφερειών της Κύπρου, ενώ τον τέταρτο αιώνα μετά Χριστό, έγινε και επισκοπική έδρα συνεχίζοντας την ευημερία της μέχρι τη Βυζαντινή περίοδο. Περί τα τέλη του έκτου αιώνα μ.Χ γεννήθηκε εδώ ο Ιωάννης ο Ελεήμονας, προστάτης Άγιος του γνωστού Τάγματος του Αγίου Ιωάννη.[9]

Τα πράγματα όμως άλλαξαν, μέχρι την παρουσία στο νησί του μεγάλου βασιλέα των Σταυροφοριών Ριχάρδου Λεοντόκαρδου το 1191. Η Αμαθούντα βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο παρακμής, τα πλούτη της λεηλατούνταν και οι πέτρες από τα σπάνιας αρχιτεκτονικής κτίρια της μεταφέρονταν για ανέγερση νέων οικισμών στη Λεμεσό. Το 1869 πέτρες από την περιοχή χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και για την κατασκευή του φράγματος του Σουέζ.[9]

Οι ανασκαφές στην περιοχή άρχισαν το 1980 και συνεχίζονται από ομάδες Κυπρίων και Γάλλων αρχαιολόγων. Η Ακρόπολη, ο Ναός της Αφροδίτης, η Αγορά, τα Τείχη της πόλης, η Βασιλική και το Λιμάνι, είναι τα έργα που έχουν ολοκληρώσει οι ανασκαφές. Στην παραθαλάσσια πλευρά της αρχαίας πόλης υπάρχουν ενδείξεις μιας Πρωτο-Χριστιανικής Βασιλικής, ενώ στην κορυφή του λόφου ανακαλύφθηκαν και οικοδομήματα της Ελληνιστικής περιόδου. Στις δύο Ακροπόλεις, έχουν επίσης ανακαλυφθεί πολλοί τάφοι, από τους οποίους οι περισσότεροι άθικτοι. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της αρχαίας Αμαθούντας βρίσκονται στα Μουσεία της Λευκωσίας και της Λεμεσού, αλλά και στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης.[9]

Ένας από τους πολυτιμότερους και σίγουρα ο μεγαλύτερος θησαυρός που ανακαλύφθηκε στην περιοχή της αρχαίας Αμαθούντας, είναι το τεράστιας ιστορικής αξίας πιθάρι από ασβεστόλιθο, που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Η ιστορία του πιθαριού χρονολογείται τον 6ον αιώνα π.Χ. Έχει 1,85 μέτρα ύψος και περιφέρεια 2,2 μέτρα, ζυγίζει δε 1,4 τόνους. Κατασκευάστηκε από μια και μόνο μεγάλη πέτρα και έχει τέσσερα καμπύλα χερούλια διακοσμημένα με το κεφάλι ταύρου. Πιστεύεται ότι είναι ένα εκ των δύο πιθαριών που ήταν τοποθετημένα στην είσοδο του ναού. Ακόμη και σήμερα είναι ορατά κομμάτια από το δεύτερο πιθάρι. Θεωρείται ότι το πιθάρι τόσο από πλευράς μεγέθους όσο και κατασκευής είναι μοναδικό στον κόσμο. Το 1962 ο Μαρκήσιος De Vogue, διακεκριμένος γάλλος ακαδημαϊκός, απόκτησε το πιθάρι και το 1965 με ενέργειές του το Γαλλικό ναυτικό ανέλαβε να το μεταφέρει στο Μουσείο του Λούβρου, όπου βρίσκεται μέχρι τώρα.[9]

Πληθυσμός

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του χωριού μέχρι το 1992 κυμαινόταν κάτω από 500 κατοίκους. Στη συνέχεια η κοινότητα αναπτύχθηκε με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να πολλαπλασιαστεί. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του Αγίου Τύχωνα όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες 1881 72[11] —   34 38 1891 134[12] 86.1% 78 56 1901 173[13] 29.1% 99 74 1911 182[14] 5.2% 99 83 1921 208[15] 14.3% 110 98 1931 322[16] 54.8% 152 170 1946 272[17] -15.5% 1960 420[18] 54.4% 213 207 1973 460[19] 9.5% 232 228 1976 466[20] 1.3% 247 219 1982 268[21] -42.5% 136 132 1992 345[22] 28.7% 172 173 2001 2 115[23] 513.0% 1 017 1 098 2011 3 455[4] 63.4% 1 724 1 731
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Τουρισμός

Ο Άγιος Τύχωνας έχει αναπτυχθεί τουριστικά. Εντός των διοικητικών ορίων της κοινότητας υπάρχουν πολυτελή ξενοδοχεία και τουριστικά διαμερίσματα. Επτά παραλίες του Αγίου Τύχωνα έχουν εξασφαλίσει την μπλε σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τα επίπεδα καθαριότητας και τις υπηρεσίες που παρέχονται, σύμφωνα με τα περιβαλλοντικά κριτήρια, που καθόρισε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι παραλίες διαθέτουν κυματοθραύστες για διασφάλιση της ασφάλειας και ναυαγοσώστες.[24]

Κατά μήκος των παραλιών του Αγίου Τύχωνα διεξάγονται θαλάσσια σπορ όπως θαλάσσιο σκι, ιστιοπλοΐα, αλεξίπτωτα, κανό, ταχύπλοα σκάφη, μοτόρες θαλάσσης, σκούτερ. Ο Άγιος Τύχωνας διαθέτει επίσης το μοναδικό ιστιοπλοϊκό κέντρο της Κύπρου.[24]

Επιπρόσθετα, στο λιμάνι της Αρχαίας Αμαθούντας πραγματοποιούνται καταδύσεις από ειδική σχολή δυτών, για εκμάθηση αλλά και για μελέτη των περισσοτέρων από διακοσίων είδη ψαριών που υπάρχουν στη θάλασσα του Αγίου Τύχωνα, όπως επίσης των αρχαίων κιόνων του λιμανιού της Αρχαίας Αμαθούντας που βρίσκονται στο βυθό, σε κοντινή απόσταση από τις ακτές.[24]

Ακόμη, ο Άγιος Τύχωνας διαθέτει παραλιακό μονοπάτι έξι χιλιομέτρων, από το ξενοδοχείο Ποσειδώνια στα δυτικά, μέχρι το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας ανατολικά. Στο τέλος του μονοπατιού υπάρχει πευκόφυτο πάρκο και παιχνιδούπολη.[24]
Παραπομπές

«Ένωση Κοινοτήτων Επαρχίας Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2018.
«ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Αγγλικά, Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. σελ. 10.
«Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Αγγλικά, Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 13 Ιανουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Agios Pavlos». (Αγγλικά, Ελληνικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
«Agios Pavlos». (Αγγλικά, Ελληνικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών» (PDF). Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. σελ. 10. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2018-04-04. Ανακτήθηκε στις 2018-04-04.
«Άγιος Τύχωνας - Αρχαιότητες». www.agiostychonas.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-03-09. Ανακτήθηκε στις 2018-03-09.
Καρούζης 2001, σελ. 107-109
«Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881 (Κύπρος). 4 Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 13.
«Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891 (Κύπρος). 6 Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 10.
«Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901 (Κύπρος). 31 Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911 (Κύπρος). 2 Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921 (Κύπρος). 24 Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 9.
«Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931 (Κύπρος). 27 Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 7.
«Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946 (Κύπρος). 10 Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 8.
«Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960 (Κύπρος). 11 Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 14.
(Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1973 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30 Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 1992». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 2001». (Αγγλικά, Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001 (Κύπρος). Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 57-65.

«Άγιος Τύχωνας - Παραλίες». www.agiostychonas.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-03-09. Ανακτήθηκε στις 2018-03-09.

Πηγές

«Τμήμα Αρχαιοτήτων - Ανασκαφές». www.mcw.gov.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-01-09. Ανακτήθηκε στις 2018-03-09.

Βιβλιογραφία
Καρούζης, Γιώργος (2001). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (πόλη και επαρχία) (πρώτη έκδοση). Λευκωσία: ΣΕΛΑΣ Κεντρο Μελετων Ερευνων & Εκδοσεων, σελ. 107-109. ISBN 9963-566-67-7.

Επαρχία Λεμεσού, Φωτογραφίες