Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού

.

Κύπρος

Ο Άγιος Αμβρόσιος είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο. Διοικητικά αποτελεί κοινοτικό συμβούλιο.

Τοποθεσία

Ο Άγιος Αμβρόσιος βρίσκεται στον κύριο δρόμο Λεμεσού-Ομόδους-Πλατρών σε απόσταση 29 περίπου χιλιόμετρων βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού.[14] Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 475 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.[15] Στα νότια συνορεύει με το Παραμάλι και τη Σωτήρα, στα νοτιοδυτικά με το Πραστειό Αυδήμου, στα δυτικά με την Πάχνα, στα βόρεια με το Βουνί, στα βορειοανατολικά με τον Άγιο Θεράπων και στα ανατολικά με τις Πάνω Κυβίδες.
Φυσικό περιβάλλον

Ένα αξιόλογο γεωμορφολογικό φαινόμενο, που είναι συνδεδεμένο με την περιοχή του Αγίου Αμβροσίου, είναι και η «σύλληψη» των νερών του ποταμού του Παραμαλιού από τον ποταμό Κρυό, που είναι παραπόταμος του Κούρη. Ενώ ο Κρυός ποταμός κατεβαίνει από το Τροόδος και ακολουθεί σχεδόν ευθεία νοτιοδυτική κατεύθυνση και φαίνεται να είναι συνέχεια του ποταμού του Παραμαλιού, ακριβώς στα βόρεια του Αγίου Αμβροσίου κάνει μια στροφή 90 μοίρες στα ανατολικά για να ενωθεί με τον Κούρη. Μεταξύ της στροφής και του άνω μέρους του ποταμού του Παραμαλιού υπάρχουν όλα τα τεκμήρια που αποδεικνύουν πως πράγματι σε αυτή την περιοχή έχει γίνει η «σύλληψη» των νερών του ποταμού του Παραμαλιού. Είναι ένα από τα πολύ λίγα κλασσικά παραδείγματα «σύλληψης ποταμού» υπάρχουν στην Κύπρο.[14][16]
Αμπελοκαλλιέργειες

Ο Άγιος Αμβρόσιος είναι ένα από τα κρασοχώρια της επαρχίας Λεμεσού και είναι γνωστό για την αμπελοκαλλιέργεια του και τα κρασιά που παράγει το οικολογικό οινοποιείο του χωριού.[14][16]
Πληθυσμός
Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του χωριού από το 1881 έως το 1976 αυξανόταν. Στη συνέχεια ο πληθυσμός ξεκίνησε να μειώνεται λόγω αστυφιλίας.[14] Ωστόσο, στην τελευταία απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του χωριού παρουσιάζεται αυξημένος. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του Αγίου Αμβροσίου όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

View Larger Map

Ιερός Ναός Αγίου Αμβροσίου , Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού, Φωτογραφία : Αυγούστα Στυλιανού, ζωγράφος

Κοινοτάρχης : Μιχαλάκης Μιχαήλ

Άγιος Αμβρόσιος, Άγιος Αμβρόσιος, Άγιος Αμβρόσιος,

Άγιος Αμβρόσιος, Άγιος Αμβρόσιος,

Πληθυσμός

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του Αγίου Αθανασίου αυξανόταν συνεχώς. Τέλη της δεκαετίας του 1970 παρουσίασε μεγάλη αύξηση λόγω της οικοδόμησης των προσφυγικών οικισμών. Επιπρόσθετα, τις τελευταίες δεκαετίες η οικοδομική ανάπτυξη στην περιοχή οδήγησε σε μεγάλη αύξηση του πληθυσμού.[8][9]

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του Αγίου Αθανασίου όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.
Ιστορικό απογραφών Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού

Στην απογραφή του 1973 ο Άγιος Αθανάσιος είχε απογραφεί μαζί με άλλες περιοχές ως περιοχή προαστίων Λεμεσού.
Ιεροί ναοί

Στο χωριό υπάρχουν δύο εκκλησίες, του Άγιου Αμβροσίου και του Άγιου Εφραίμ. Επίσης, υπάρχουν δύο εξωκλήσια, της Αγίας Ελισάβετ και του Αγίου Γεωργίου.
Εκκλησία Αγίου Αμβροσίου

Η εκκλησία του Αγίου Αμβροσίου, επισκόπου Μεδιολάνων, βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Οικοδομήθηκε τον 14ον αιώνα. Ο ναός είναι μικρός σε όγκο. Είναι μονόκλιτη Βασιλική με δίκογχη στέγη. Το όλο οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο από μικρές πέτρες.[34]

Ο ναός στηρίζεται εξωτερικά από οκτώ μεγάλους πεσσούς με κιονόκρανα, οι οποίοι εξέχουν από τους δύο πλαϊνούς τοίχους. Από τις τρεις εισόδους του ναού και από ένα παράθυρο το οποίο κατασκευάστηκε μεταγενέστερα φωτίζεται το εσωτερικό του ναού. Πάνω από την δυτική είσοδο του ναού βρίσκεται ένα μικρός σε μέγεθος παράθυρο το οποίο δίνει λίγο φως στο γυναικωνίτη του ναού.[34]

Στα αριστερά της δυτικής εισόδου υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα το οποίο χρησιμοποιείται για την τοποθέτηση της εικόνας του Αγίου Αμβροσίου αλλά και των άλλων εικόνων κατά την λιτανεία που γίνεται στις μεγάλες γιορτές. Πάνω από το άνοιγμα αυτό υπάρχει σχετική επιγραφή η οποία αναφέρει το δωρητή του έργου αυτού «ΔΑΠΑΝΗ ΔΕΣΠΟΙΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟ-ΜΟΥ». Ακόμη υπάρχει και η σχετική χρονολογία (1838) της κατασκευής του μέρους αυτού του ναού η οποία βρίσκεται σε μικρή καμαρωτή πέτρα.[34]

Στη βόρεια είσοδο του ναού και πάνω από αυτή υπάρχει άνοιγμα στο οποίο ήταν γραμμένα κάποια στοιχεία σχετικά με το χρόνο κατασκευής του ναού. Σήμερα το μόνο που μπορεί κάποιος να διακρίνει μετά από σχολαστική παρατήρηση είναι οι αριθμοί 3 και 0. Στο ανατολικό μέρος του ναού και στην αριστερή άκρη βρίσκεται το καμπαναριό το οποίο είναι ενσωματωμένο στο βορειοανατολικό τοίχο. Είναι και αυτό πετρόκτιστο και βρίσκεται λίγο πιο πάνω από την στέγη του ναού. Έχει πάνω μια μόνο καμπάνα. Στο μέσο της εξωτερική κόγχης του ιερού βήματος υπάρχει εγχάρακτη χρονολογική επιγραφή που δηλώνει την χρονολογία οικοδόμησης του Ιερού Βήματος (1850) μαζί με το Χριστιανικό σύμβολο IC XC NI KA (Ιησούς Χριστός Νικά).[34]

Εσωτερικά ο ναός παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Το πάτωμα του ναού επιδιορθώθηκε με την τοποθέτηση μαρμάρου το οποίο αντικατέστησε το προηγούμενο πάτωμα. Υπάρχουν επίσης μερικές τοιχογραφίες από αυτές που έχουν σωθεί μετά από την καταστροφή που υπέστησαν από λάθος των ανθρώπων που προσπάθησαν να βελτιώσουν το ναό πριν από μερικά χρόνια. Στο βόρειο τοίχο του ναού υπάρχει ο ξύλινος άμβωνας ο οποίος αναγράφει και τον δωρητή του που είναι η Δεσποινού Οικονόμου.[34]

Ο γυναικωνίτης βρίσκεται στο δυτικό μέρος του ναού και στηρίζεται σε ξύλινη αψίδα. Γενικά είναι κατασκευασμένος από ξύλο. Το 1992 επιδιορθώθηκε και αυτός μαζί με ολόκληρο το ναό.[34]

Ο κυρίως ναός χωρίζεται από το Ιερό Βήμα με ένα ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο εικονοστάσι το οποίο κατασκευάστηκε το 1877 σύμφωνα με το χρονολογική επιγραφή η οποία βρίσκεται χαραγμένη στο κέντρο του πάνω από την ωραία πύλη. Στο εικονοστάσι υπάρχουν εικόνες οι οποίες χρονολογούνται από το 1853-1855 και 1866-1867. Η Αγία Τράπεζα είναι κατασκευασμένη από πέτρα. Είναι μια μικρογραφία ναού με τρούλο αφού στηρίζεται σε τέσσερις κίονες και σχηματίζει στο μέσο ένα μικρό τρούλο στον οποίο είναι αγιογραφημένος ο Παντοκράτορας από τον αγιογράφο Νέαρχο Γιαλλουρίδη.[34]

Ο ναός αποτελεί το σπουδαιότερο από αρχιτεκτονικής άποψης οικοδόμημα του χωριού. Το όλο οικοδόμημα έρχεται να συμπληρώσει και ο περίγυρος του ναού ο οποίος κατασκευάστηκε μαζί με την αναπαλαίωση του ναού το 1992. Οι χώροι αυτοί χρησιμοποιούνται για τις διάφορες εκδηλώσεις που γίνονται κατά καιρούς στο χωριό. Τελευταία έχει κατασκευαστεί στο χώρο αυτό και παραδοσιακή πετρόκτιστη βρύση, η οποία κοσμεί τον περίβολο.[34]

Εξωκλήσι Αγίας Ελισάβετ

Το εξωκλήσι της Αγίας Ελισάβετ (Οσία Ελισάβετ[35]) βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νότια του χωριού. Κτίσθηκε τον 16ον αιώνα στα θεμέλια παλαιότερης εκκλησίας. Ο ναός αυτός είναι μικρός σε όγκο. Είναι μονόκλιτη Βασιλική με δίκογχη εξωτερική στέγη καλυμμένη με κεραμίδια. Το όλο οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο από μικρές πέτρες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν συντηρηθεί από το τμήμα αρχαιοτήτων.[36]

Ο ναός στηρίζεται εξωτερικά από τέσσερις μεγάλους πεσσούς, οι οποίοι ξεχωρίζουν ως προς το μέγεθος τους και εξέχουν από τους δύο πλαϊνούς τοίχους. Πάνω από την δυτική είσοδο του ναού βρίσκεται ένα μικρό παράθυρο το οποίο δίνει λίγο φως στο εσωτερικό του ναού. Στο βόρειο και νότιο τοίχο ξεχωρίζουν μόνο οι δύο μεγάλοι πεσσοί. Στο μέσο της μοναδικής εξωτερικής κόγχης του ιερού βήματος υπάρχει μικρό παράθυρο το οποίο φωτίζει το Ιερό Βήμα.[36]

Εσωτερικά, η στέγη κατασκευασμένη από πέτρα είναι σε πολύ καλή κατάσταση μετά από την συντήρηση που έγινε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Σημείο αναφοράς είναι οι τοιχογραφίες του 16ου αιώνα οι οποίες διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση παρόλη τη φθορά που υπέστησαν από το πέρασμα του χρόνου αλλά και από την ανθρώπινη παρέμβαση. Υπάρχουν τοιχογραφίες του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Αγίου Ερμόλαου, του Αγίου Δαμιανού, του Αγίου Κοσμά, του Αγίου Δαμασκηνού και του Αγίου Παντελεήμονα. Υπάρχουν επίσης τοιχογραφίες του Αγίου Δημητρίου, του Αποστόλου Παύλου, των Ευαγγελιστών Μάρκου και Λουκά, του Αποστόλου Πέτρου, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Ονουφρίου.[36]

Ο κυρίως ναός χωρίζεται από το Ιερό Βήμα με απλό ξύλινο εικονοστάσι το οποίο κατασκευάστηκε μαζί ή λίγο αργότερα από τον υπόλοιπο ναό. Το Ιερό Βήμα είναι μικρό σε μέγεθος αλλά συμμετρικό με το όλο οικοδόμημα. Στο κέντρο του υπάρχει η Αγία Τράπεζα η οποία είναι κατασκευασμένη από πέτρα.[36]

Ο ναός πανηγηρίζει την Τρίτη του Πάσχα κατά την οποία μεταφέρεται η μνήμη της Οσίας Ελισάβετ από τις 24 Απριλίου λόγω της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Κοντά στο ναό, λίγα μέτρα πιο κάτω στην κοίτη του ποταμού, βρίσκεται το αγίασμα της Οσίας Ελισάβετ.[36]
Εξωκλήσι Αγίου Γεωργίου

Το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται σε απόσταση 6 περίπου χιλιομέτρων από το χωριό. Είναι ένας μικρός ναός με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τις τοιχογραφίες του, οι οποίες καλύπτουν όλο το χώρου του παλαιού αρχικού ναού. Είναι μονίκλιτη πετρόκτιστη Βασιλική με δίκογχη στέγη καλυμμένη με κεραμίδια και κτίστηκε τον 14ον αιώνα.[37]

Εξωτερικά ο ναός είναι ένα απλό οικοδόμημα 12 μέτρα μήκος και 3 μέτρα πλάτος και μια δίκογχη στέγη. Ο ναός εσωτερικά φωτίζεται από τρεις εισόδους, δύο στο νότιο τοίχο και μια στον δυτικό καθώς και από ένα μικρό παράθυρο στη κόγχη του ιερού βήματος. Ο αρχικός ναός ήταν 6 μέτρα επί 3 μέτρα και ήταν κτίσμα του 14ου αιώνα όπως μαρτυρούν οι τοιχογραφίες που βρίσκονται στην οροφή και στους δύο πλαϊνούς τοίχους που παριστάνουν σκηνές από τη ζωή του Χριστού (Γέννηση, Σταύρωση, Αποκαθήλωση, Ανάσταση), του Αγίου Γεωργίου και άλλων Αγίων μαζί με παραστάσεις από την Αγία Γραφή. Επέκταση του ναού έγινε αργότερα.[37]

Ο κυρίως ναός χωρίζεται από το ιερό βήμα με το νέο τέμπλο το οποίο κατασκευάστηκε πρόσφατα. Ξεχωρίζουν στο Ιερό Βήμα οι τοιχογραφίες του Χριστού, της Παναγίας και του Προδρόμου που βρίσκονται στη μοναδική κόγχη του ιερού, έργο του ίδιου αγιογράφου που ιστόρησε και τον υπόλοιπο ναό. Επίσης πολύ εντυπωσιακή είναι και η Αγία Τράπεζα που βρίσκεται στο ιερό βήμα και που αποτελείται από ένα κίονα με το κιονόκρανο το οποίο αποτελεί και τη βάση της Αγίας Τράπεζας.[37]

Το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου λειτουργείται τόσο κατά τη μνήμη του Αγίου στις 23 Απριλίου η οποία μεταφέρεται τη Δευτέρα του Πάσχα, όσο και στις 3 Νοεμβρίου, εορτή της ανακομιδής των τιμίων λειψάνων του Αγίου Γεωργίου του σπόρου.[37]
Προσωπικότητες και αγωνιστές

Στον Άγιο Αμβρόσιο γεννήθηκε ο Ηγούμενος Επιφάνιος, ηγούμενος στην Ιερά Μονή Τροοδιτίσσης.[38] Επιπρόσθετα, κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν στους βαλκανικούς πολέμους ως εθελοντές, στην εξέγερση των Οκτωβριανών το 1931, στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στον αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959).[39]
Παραπομπές

«ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Πιλοτικό Τοπικό Αναπτυξιακό Σχέδιο Κρασοχωριών Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2018.
«Union of Cyprus Communities - District of Limassol». (Αγγλικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019.
«Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου - Επαρχία Λεμεσού». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019.
«Κοινοτικό συμβούλιο». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
«Ιστορία». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2019.
«ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. σελ. 4.
«Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Agios Amvrosios». (Αγγλικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2018.
«Άγιος Αμβρόσιος». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
«Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών» (PDF). Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018.
Καρούζης 2001, σελ. 206-207
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
«Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4 Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 14.
«Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6 Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 11.
«Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31 Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 10.
«Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2 Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 10.
«Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24 Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 10.
«Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27 Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 8.
«Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10 Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 8.
«Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11 Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 14.
«Ιστορία». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1973. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30 Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of households, 1976». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30 Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 1992». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Census of population 1992». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018.
«Απογραφή πληθυσμού 2001». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 62.
«Census of population 2001». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2018. σελ. 62.
«Εκκλησία Αγίου Αμβροσίου». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
«http://www.impaphou.org/agia-elisabet.aspx». www.impaphou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2018. Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
«Εξωκλήσι Αγίας Ελισάβετ». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
«Εξωκλήσι Αγίου Γεωργίου». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
«Ηγούμενος Επιφάνιος». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.

«Μορφές αγώνων». www.agiosambrosios.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.

Βιβλιογραφία
Καρούζης, Γιώργος (2001). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (πόλη και επαρχία) (πρώτη έκδοση). Λευκωσία: ΣΕΛΑΣ Κεντρο Μελετων Ερευνων & Εκδοσεων. σελ. 206-207. ISBN 9963-566-67-7.

Γειτονεύει με τις κοινότητες Άγιος Θεράπων, Άνώγυρα, Δωρά, Κισσούσα, Κυβίδες, Πάχνας

• Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας
• Άγιος Αμβρόσιος Λεμεσού

Επαρχία Λεμεσού, Φωτογραφίες

Επαρχίες της Κύπρου Αμμόχωστου | Κερύνειας | Λάρνακας | Λεμεσού | Λευκωσίας | Πάφου

Κατάλογος δήμων και κοινοτήτων Κύπρου

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License