.
Ο Γιαν Προφόοστ (φλαμανδικά: Jan Provoost, επίσης αναφερόμενος και ως Jean Provost ή και Jan Provost, 1462/65 - Ιανουάριος 1529) ήταν Βέλγος ζωγράφος γεννημένος στη Μονς της Βαλλωνίας. Ήταν από τους πλέον διάσημους ζωγράφους της πρώιμης φλαμανδικής σχολής της γενεάς του.[1]
Paintings
The Martyrdom Of St. Catherine
Βίος
Ο Προφόοστ γεννήθηκε στη Μονς (ολλανδ. Μπέρχεν, Bergen).[2] Ανατράφηκε εκεί από τον πατέρα του, Γιαν Προφόοστ τον Πρεσβύτερο, που ήταν επίσης ζωγράφος. Συμπληρώνει την εκπαίδευσή του με τον ζωγράφο και εικονογράφο χειρογράφων Σιμόν Μαρμιόν στη Βαλανσιέν.[1] Ήταν παραγωγικός καλλιτέχνης, που εγκατέλειψε το πρώιμο εργαστήριό του στη Βαλανσιέν για να δημιουργήσει δύο άλλα, ένα στη Μπρυζ, στην οποία αρχικά εγκαταστάθηκε το 1492[3] Το 1493 μετέβη για σύντομο διάστημα στην Αμβέρσα, η οποία τότε ήταν το οικονομικό κέντρο των Κάτω Χωρών, για να δημιουργήσει το δεύτερο εργαστήριό του. Εκεί έγινε δεκτός στην τοπική Συντεχνία ζωγράφων και το 1494 επέστρεψε στη Μπρυζ της οποίας έγινε πολίτης το 1494.[3] Στη Μπρυζ λαμβάνει πολλές παραγγελίες από τη διοίκηση της πόλης, την ελεύθερη Μπρυζ και τις εκκλησίες. Κάποιοι από τους πίνακες που έφτιαξε δείχνουν διασύνδεση με τους λογοτεχνικούς και ανθρωπιστικούς κύκλους της πόλης καθώς και το επιμελητήριο της ρητορικής. Εκπληρώνει, επίσης, τις υποχρεώσεις του στις συντεχνίες των γλυπτών και των σελλοποιών. Πραγματοποιεί προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ την ίδια περίοδο (ή μεταξύ 1502-1505) και πιθανόν κατά την επιστροφή του γίνεται μέλος της αδελφότητας της Ιερουσαλήμ στη Μπρυζ.[1] Ήταν επίσης χαρτογράφος, μηχανικός και αρχιτέκτονας. Στην Αμβέρσα συναντήθηκε με τον Άλμπρεχτ Ντύρερ το 1520 και ένα πορτρέτο του Ντύρερ, σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου αποδίδεται στον Προφόοστ. Ήταν, επίσης, ο κύριος οργανωτής των διακοσμήσεων της πόλης προκειμένου να πραγματοποιηθεί η θριαμβευτική είσοδος του Καρόλου του Ε΄ στην πόλη.[1]
Μετά το 1497 ο Προφόοστ νυμφεύεται τη χήρα του Μαρμιόν Ζαν ντε Καρούμπ (Jeanne de Quaroube). Η σύζυγός του απεβίωσε το 1506, οπότε ο Προφόοστ νυμφεύεται την Μαντλέν Ζβάεφ (Madeleine Zwaef), με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Άντριααν (Adriaan), ο οποίος θα γίνει επίσης ζωγράφος. Μετά το θάνατο και της δεύτερης συζύγου του (πριν από τις 20 Ιανουαρίου του 1509), νυμφεύτηκε την Καταρίνα Μπωρέν (Catharina Beaureins, απεβίωσε πριν τον Ιανουάριο του 1528), με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Thomas, υαλόγράφο, την Anna και τη Maria. Το όνομα της τέταρτης συζύγου του δεν είναι γνωστό. Ο τέταρτος γάμος ήταν βραχύβιος, καθώς ο ίδιος πέθανε μόλις ένα χρόνο μετά από την τρίτη σύζυγό του.[3] Το 1523 ο Προφόοστ πιθανόν να έγινε Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Γκράαλ. Απεβίωσε στη Μπρυζ το 1529.[1]
Έργο
Το ύφος των Χέραρντ Ντάβιντ και Χανς Μέμλινγκ είναι εμφανές στα θρησκευτικά έργα του Προφόοστ. Η "Τελευταία Κρίση", που δημιουργήθηκε για το Δημαρχείο της Μπρυζ το 1525 είναι το μόνο έργο του για το οποίο υπάρχει σαφής τεκμηρίωση. Ο ίδιος έχει "υπογράψει" μόνον δύο έργα του.[1] Συνεπώς, το έργο του αποσαφηνίζεται μόνον από τα αποτελέσματα υφολογικών συγκρίσεων και τεχνικών ερευνών και ερευνών επί των χρησιμοποιουμένων υλικών. Το 1971 μια ανώνυμη, πανοραμική "Σταύρωση" που βρέθηκε στο ξωκκλήσι Koolkerke ταυτοποιήθηκε ως έργο του Προφόοστ. Σήμερα βρίσκεται, ως μόνιμο δάνειο, στο Groeningemuseum της Μπρυζ, το οποίο διαθέτει και ορισμένα άλλα έργα του Προφόοστ. Το 2008-9 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο αναδρομική έκθεση έργων του.
Παραπομπές
Flemish Primitives: Jan Provoost
Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Dictionnaire des peintres belges, Biographie d'artiste PROVOST, Jan του Henri Pauwels
Περαιτέρω ανάγνωση
Ron Spronk. Jan Provoost: Art Historical and Technical Examinations. Thesis/dissertation. 2 vls. Groningen: Rijksuniversiteit, 1993.
Bruges and the Renaissance: from Memling to Pourbus. Catalogue of exhibition held in 1998 in Bruges, ed. Maximiliaan P.J. Martens. 2 vols. Bruges, 1998
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Artcyclopedia: Jan Provost (on-line κατάλογος έργων)
Συλλογή πινάκων του Προφόοστ στην Web Gallery of Art
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
