Τα Ιμαλάια εκτείνονται σε έξι χώρες: Τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, την Ινδία, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Νεπάλ και το Μπουτάν. Από την οροσειρά πηγάζουν τρία από τα μεγαλύτερα ποτάμια συστήματα της Γης: του Ινδού, των Γάγγη-Βραχμαπούτρα και του Γιανγκ-Τσε. Περίπου 750 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν από αυτό το ποτάμιο σύστημα, που εξαρτάται μερικώς από το λιώσιμο των χιονιών των Ιμαλαΐων, στις έξι ανωτέρω χώρες και στο Μπαγκλαντές. Οι παγετώνες και τα χιόνια των Ιμαλαΐων θα περιορισθούν στο μέλλον σημαντικά από το συνεχώς εντεινόμενο ανθρωπογενές φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Λόγω του μεγέθους και της έκτασής τους, τα Ιμαλάια αποτέλεσαν φυσικό εμπόδιο στις μετακινήσεις των λαών για χιλιάδες χρόνια. Συγκεκριμένα, απετράπη η ανάμειξη φυλών από την Ινδική Χερσόνησο με λαούς της Κίνας και της Μογγολίας, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν αρκετά διαφορετικές συνήθειες, γλωσσικά ιδιώματα και ήθη μεταξύ αυτών των περιοχών. Η οροσειρά επίσης δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό το εμπόριο, αλλά και εμπόδιζε στρατιωτικές εκστρατείες πέρα από αυτή, όπως την περίοδο κυριαρχίας του Τζένγκις Χαν, ο οποίος δεν μπορούσε να επεκταθεί νότια των Ιμαλαΐων.

Αρκετές περιοχές των Ιμαλαΐων έχουν επίσης θρησκευτική σημασία για τους Ινδουϊστές και τους Βουδιστές. Στον Ινδουϊσμό, τα Ιμαλάια προσωποποιήθηκαν στο θεό Himavat, τον πατέρα της Παρβάτι, συντρόφου του Σίβα.

Ο θρύλος λέει ότι πέρα από τις χιονισμένες βουνοκορφές των Ιμαλαΐων βρίσκεται το μυθικό βασίλειο της Σαμπάλα. Στο θρύλο αυτό βασίζεται και η ουτοπική πολιτεία της Σάνγκρι Λα.