Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε (Robert Mugabe, 1924- 6 Σεπτεμβρίου 2019) ήταν πολιτικός από τη Ζιμπάμπουε. Από το 1987 ως το 2017 ήταν πρόεδρος της χώρας και ηγήθηκε ενός καθεστώτος, που έχει επανειλημμένα καταγγελθεί διεθνώς για μη σωστό τρόπο άσκησης της εξουσίας. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 υπογράφηκε συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, με βάση την οποία ο Μουγκάμπε αναγνωρίστηκε από την Αντιπολίτευση (από το Κίνημα για τη Δημοκρατική Αλλαγή) ως πρόεδρος και ο Μόργκαν Τσβανγκιράι έγινε πρωθυπουργός.[19]
Στις 3 Αυγούστου 2013 η Εκλογική επιτροπή ανακοίνωσε ότι ο Μουγκάμπε είχε κερδίσει την 7η θητεία του στην προεδρία, επικρατώντας του Μόργκαν Τσβανγκιράι με ποσοστό 61% των ψήφων.[20] Το 2015-2016 ανέλαβε την προεδρία της Αφρικανικής Ένωσης.
Έπειτα από στρατιωτικό κίνημα στις 15 Νοεμβρίου 2017 που τον έθεσε σε κατ' οίκον περιορισμό, και την καθαίρεσή του από αρχηγό του κόμματός του (ZANU-PF), και υπό την απειλή μομφής, παραιτήθηκε από την προεδρία στις 21 Νοεμβρίου 2017.[21]
Πρώτα χρόνια
Το πλήρες όνομά του ήταν Robert Gabriel Mugabe και ο τίτλος του είναι KCB. Γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1924 και μεγάλωσε στην επαρχία Ζίμπα. Ο πατέρας του φέρεται να κατάγεται από το Μαλάουι. Σπούδασε δάσκαλος σε ηλικία 17 ετών. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Νότια Αφρική.
Κάθοδος στην πολιτική και ένοπλος αγώνας
Επέστρεψε στη Νότια Ροδεσία το 1960, ενώ μετείχε στα πολιτικά με τον Joshua Nkomo και το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα (NDP), μετέπειτα Zimbabwe African Peoples Union (ZAPU), τα οποία αμέσως απαγορεύτηκαν από τον Ίαν Σμιθ.Έφυγε από το ZAPU το 1963 και ιδρυσε το αντίπαλο Zimbabwe African National Union (ZANU) από κοινού με τον αιδεσιμότατο Ndabaningi Sithole και το δικηγόρο Herbert Chitepo.Ο Mugabe ορίστηκε Γενικός Γραμματέας.Τέθηκε υπό κράτηση με τους Joshua Nkomo και Edson Zvobgo το 1964 και παρέμεινε στη φυλακή επί δεκαετία. Ηγήθηκε του χρηματιζόμενου από την Κίνα στρατού του ZANU, του Zimbabwe African National Liberation Army (ZANLA), στη διάρκεια του πολέμου κατά της κυβέρνησης Ίαν Σμιθ, από τη Μοζαμβίκη. Μετά τη δολοφονία του Chitepo με βόμβα στη Ζάμπια, ο στρατός του Μουγκάμπε σταμάτησε τον ένοπλο αγώνα.
Πρωθυπουργία
Μετά τη διεξαγωγή των δεύτερων εκλογών, στις 4 Μαρτίου 1980, ο Μουγκάμπε έγινε πρωθυπουργός. Το ZANU κέρδισε 57 επί συνόλου 80 εδρών στο νέο Κοινοβούλιο, με τις 20 από αυτές να προορίζονται για λευκούς. Το 1987 καταργήθηκε η θέση του Πρωθυπουργού.
Θητεία στο ύπατο αξίωμα
Ο Μουγκάμπε ανέλαβε πρόεδρος στις 31 Δεκεμβρίου 1987 και θέλησε να αναδιοργανώσει τη χώρα του, αν και κατηγορήθηκε για αυταρχισμό από τη Δύση. Παντρεύτηκε τον Αύγουστο του 1996 με την κατά 40 χρόνια μικρότερή του, Γκρέις Μαρούφου και απέκτησαν 3 παιδιά.
O Αντιπρόεδρος Σάιμον Μουσέντα, που κατείχε το αξίωμα από το 1987, πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 2003. O Mουγκάμπε επανεξελέγη πρόεδρος για 5η φορά σε εκλογές που αμφισβητήθηκαν από διεθνείς παρατηρητές, στις 9 με 11 Μαρτίου 2002, με 56,2% έναντι 41,9% για τον υποψήφιο της Αντιπολίτευσης, Μόργκαν Τσανγκιράι (ο Μουγκάμπε είχε εκλεγεί την προηγούμενη φορά στις 18 Μαρτίου 1996). Στις βουλευτικές εκλογές του 2000, το κυβερνών ZANU-PF κέρδισε 62 από τις 120 συνολικά έδρες έναντι 57 του MDC της Αντιπολίτευσης.
Απόπειρα πραξικοπήματος 2007
Η κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε απέτρεψε φερόμενη απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία θα εκδηλωνόταν στις 2 Ιουνίου ή στις 15 Ιουνίου 2007. Στην απόπειρα έλαβαν μέρος σχεδόν 400 στρατιώτες και υψηλά ιστάμενα στελέχη του στρατού. Όλοι οι φερόμενοι ως επικεφαλής του εγχειρήματος συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη, με την κατηγορία της προδοσίας. Οι συλληφθέντες είναι ο απόστρατος Άλμπερτ Ματάπο, ο εκπρόσωπος του στρατού Μπεν Ενκιούμπ, ο Ταγματάρχης Ένγκελμπερτ Ρουγκέτζε και ο αξιωματικός της Αεροπορίας, Έλσον Μόγιο.
Σύμφωνα με τις αρχές, οι επίδοξοι πραξικοπηματίες σχεδίαζαν να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Ρόμπερτ Μουγκάμπε και να ζητήσουν από τον υπουργό Έμερσον Μανανγκάουα να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, υπό τις ευλογίες των αρχηγών του Στρατού. Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές στη Χαράρε, οι επικεφαλής του πραξικοπήματος είχαν έρθει σε επαφή με κυβερνήσεις χωρών της Δύσης, ζητώντας τους να υποστηρίξουν το πραξικόπημα.
Εκλογές 2008
Στις γενικές εκλογές , που διεξήχθησαν στις 29 Μαρτίου του 2008, το κόμμα του Μουγκάμπε, ZANU-PF, απώλεσε για πρώτη φορά τον έλεγχο της Βουλής και ισοφάρισε σε αριθμό εδρών με την Αντιπολίτευση στη Γερουσία.[22]. Τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών καθυστερούσαν να ανακοινωθούν και ο ίδιος ο Μουγκάμπε φαινόταν να αναμετράται σε δεύτερο γύρο με τον αντίπαλό του, Μόργκαν Τσβανγκιράι. Επακολούθησαν πέντε συλλήψεις του αντιπάλου του Μουγκάμπε και κλίμα πολιτικής βίας, που έκανε τον Τσβανγκιράι να αποσυρθεί από τις εκλογές στις 23 Ιουνίου του 2008, καταγγέλλοντας το κλίμα τρομοκρατίας από τις κυβερνητικές αρχές. Παράλληλα, η Διεθνής Κοινότητα με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο καταδίκασε την πρακτική του καθεστώτος Μουγκάμπε, ενώ ο ΓΓ του ΟΗΕ ζήτησε την αναβολή του δευτέρου γύρου των εκλογών, που διεξήχθη κανονικά στις 27 Ιουνίου. Το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέφρασε τη λύπη του για την απόφαση της Ζιμπάμπουε να προχωρήσει στη διαδικασία ενώ δεν ίσχυαν οι προϋποθέσεις για ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Στις εκλογές μοναδικός υποψήφιος ήταν ο Μουγκάμπε, ο οποίος και οδεύει προς τη νίκη. Τα κρατικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για "μαζική συμμετοχή" στις εκλογές, κάτι που διαψεύστηκε από αυτόπτες μάρτυρες και παρατηρητές[23].
Ο Μουγκάμπε ανακηρύχθηκε νικητής των εκλογών στις 29 Ιουνίου με ποσοστό 85,51% και την ίδια ημέρα ορκίστηκε Πρόεδρος στη Χαράρε για μία ακόμα πενταετή θητεία[24].
Πολιτικές συνομιλίες
Έπειτα από μεσολάβηση του προέδρου της Νότιας Αφρικής, Τάμπο Μπέκι, ο Τσβανγκιράι συναντήθηκε για πρώτη φορά και αντάλλαξε χειραψία με τον Μουγκάμπε στη Χαράρε, στις 22 Ιουλίου του 2008. Παράλληλα, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας ανάμεσα στο MDC και στο ZANU-PF.[25]
Στο τέλος της 4ης ημέρας των συνομιλιών, ο Μπέκι ανακοίνωσε ότι οι πλευρές υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας.[26] Με βάση τη συμφωνία θα παρέμεινε πρόεδρος ο Μουγκάμπε και πρωθυπουργός θα γινόταν ο Τσβανγκιράι. ο οποίος όμως θα είχε και την ουσιαστική εξουσία.[27][28][29] Ωστόσο, νοτιοαφρικανικά ΜΜΕ μετέδωσαν ότι ο Μουγκάμπε αρνήθηκα να υπογράψει συμφωνία που περιόριζε τις εξουσίες του.[30] Εκπρόσωπος του Κινήματος για τη Δημοκρατική Αλλαγή ανακοίνωσε ότι με βάση τη συμφωνία η εκτελεστική εξουσία θα ασκούνταν από τον πρόεδρο, από τον πρωθυπουργό και από το υπουργικό συμβούλιο μαζί.[31]
Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 υπογράφηκε η συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με μοίρασμα της εξουσίας ενώπιον των ηγετών από τα 14 κράτη-μέλη της Αναπτυξιακής Κοινότητας της Νότιας Αφρικής. Η συμφωνία υπογράφηκε με μια συμβολική χειραψία και με χαμόγελα από τους Μουγκάμπε και Τσβανγκιράι στη Χαράρε και με βάση αυτήν θα τερματιζόταν και η πολιτική κρίση. Ο Μουγκάμπε θα παρέμενε πρόεδρος και πρωθυπουργός θα γινόταν ο Τσβανγκιράι.[19] Το MDC θα αποκτούσε τον έλεγχο της αστυνομίας, το Zanu (PF) τη διοίκηση του στρατού και ο Άρθουρ Μουταμπάρα θα γινόταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.[32][33]
Στις 27 Ιανουαρίου του 2009 επιτεύχθηκε συμφωνία έπειτα από διαπραγματεύσεις στην Πρετόρια για ορκωμοσία νέας κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Τσβανγκιράι[34]. Στις 11 Φεβρουαρίου του 2009 ο Τσβανγκιράι ορκίστηκε στην πρωθυπουργία του κράτους.[35]
Προεδρικές εκλογές 2013
Το 2013 ο γηραιός Μουγκάμπε επανεξελέγη με ποσοστό 61% των ψήφων και ορκίστηκε για νέα θητεία στις 22 Αυγούστου. Οι ανεξάρτητοι εκλογικοί παρατηρητές ανέφεραν περιστατικά εκτεταμένων παρατυπιών, ενώ ακόμα και η διορισμένη από το κράτος εκλογική επιτροπή ανέφερε ότι πολλοί ψηφοφόροι εμποδίστηκαν ή βοηθήθηκαν από τους εκλογικούς αξιωματούχους.[36]
Πραξικόπημα 2017
Η άμεση αιτία του πραξικοπήματος της 15ης Νοεμβρίου ήταν η κλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ της φατρίας της Αφρικανικής Εθνικής Ένωσης-Πατριωτικό Μέτωπο της Ζιμπάμπουε (ZANU-PF) που ήταν κοντά στην σύζυγο του προέδρου, Γκρέις Μουγκάμπε, και εκείνων που ήταν πιστοί στον πρώην αντιπρόεδρο Έμερσον Μανανγκάγκουα. Ο ανταγωνισμός μεταξύ αυτών των φατριών επικεντρώθηκε στο ερώτημα του ποιος θα διαδεχτεί τον 93χρονο Μουγκάμπε, του οποίου η υγεία επιδεινώθηκε ταχέως τα τελευταία χρόνια.[37]
Θάνατος
Ο Μουγκάμπε απεβίωσε σε ηλικία 95 ετών στη Σινγκαπούρη, όπου νοσηλευόταν, στις 6 Σεπτεμβρίου 2019 και η ασθένειά του δεν ανακοινώθηκε.[38][39]
Παραπομπές
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ρόμπερτ Μουγκάμπε
www.nndb.com/people/973/000022907/.
(Αγγλικά) SNAC. w62k0bmh. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Munzinger-Archiv. 00000014799. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. mugabe-robert-gabriel. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) BnF authorities. 119518966.
Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Miroslav Krleža Lexicographical Institute. 1999. 42295. ISBN-13 978-953-6036-31-8. ISBN-10 953-6036-31-2.
«Zimbabwe ex-President Robert Mugabe dies aged 95». BBC. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2019.
www.channelnewsasia.com/news/singapore/mugabe-death-mfa-assisting-gleneagles-hospital-singapore-11881156. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2019.
www.nytimes.com/2004/10/24/travel/24zambia.html.
www.nytimes.com/2008/12/28/world/africa/28farmers.html?pagewanted=all.
LIBRIS. 15 Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/ljx029b42ml1rn1. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) BnF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119518966. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
collection.britishmuseum.org/id/person-institution/191592.
lanic.utexas.edu/project/granma/1985.html.
www.arcgis.com/apps/MapTour/index.html?appid=2aef2dacfb15408ebdc99907a619c2ab.
web.archive.org/web/20150118121242/http://www.v1.sahistory.org.za/pages/artsmediaculture/culture%20&%20heritage/national-orders/1994.htm.
«The Daily Telegraph». (Αγγλικά) The Daily Telegraph. Λονδίνο, Ταϊλάνδη.
jis.gov.jm/information/awards/order-of-jamaica/.
edition.cnn.com, Rivals sign Zimbabwe power-share deal
«Mugabe Declared Winner of Disputed Election in Zimbabwe». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2013.
Παπαϊωάννου, Η-Β (2017-11-21). «Ζιμπάμπουε: Παραιτήθηκε ο Μουγκάμπε - Διάδοχός του ο Μνανγκάγκουα - ert.gr». ert.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-22. Ανακτήθηκε στις 2017-11-22.
The Mirror[νεκρός σύνδεσμος]
in.gr Αρχειοθετήθηκε 2008-06-30 στο Wayback Machine.,Διεθνής απαξία για το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Ζιμπάμπουε, 28 Ιουνίου 2008
in.gr Αρχειοθετήθηκε 2008-07-01 στο Wayback Machine., Πρόεδρος με συνοπτικές διαδικασίας ορκίστηκε ο Μουγκάμπε, χωρίς διεθνή αναγνώριση, 29 Ιουνίου 2008
Zimbabwe Rivals Meet in Bid to End Crisis, New York Times, 22 Ιουλίου 2008
newsnet.co, Deal finally sealed[νεκρός σύνδεσμος]
guardian.co.uk, Zimbabwe deal gives power to Tsvangirai
capetimes.co.za, Zimbabwe rivals reach historic power deal
«hararetribune.com, GNU deal between Mugabe and Tsvangirai agreed on». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2009.
www.dispatch.co.za, Zimbabwe leaders ‘closing in on deal’
nytimes.com, Zimbabwe Rivals Strike a Bargain to Share Power
timesonline.co.uk, Power-sharing deal signed in Zimbabwe
www.msnbc.msn, Zimbabwe power-sharing deal signed
Καθημερινή[νεκρός σύνδεσμος], Συμφωνία για νέα κυβέρνηση στη Ζιμπάμπουε, 27 Ιανουαρίου 2009.
«Tsvangirai sworn in Zimbabwe PM». BBC News. BBC. 11 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2009.
Zimbabwe poll body acknowledges mistakes
Γιατί ο στρατός της Ζιμπάμπουε εγκατάλειψε τον Μουγκάμπε
Cotterill, Joseph (6 Σεπτεμβρίου 2019). «Zimbabwe dictator Robert Mugabe dies at 95». Financial Times. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2019.
«Mugabe died in Singapore, body to be flown back to Zimbabwe: MFA». CNA (στα Αγγλικά). CNA. 6 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2019.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
