.
Ο Ταράς Γριγόροβιτς Σεβτσένκο (Taras Shevchenko, ουκρανικά: Тарас Григорович Шевченко, 1814 - 1861[21]) ήταν Ουκρανός ποιητής και καλλιτέχνης. Το συγγραφικό του έργο θεωρείται ως βάση της νεότερης ουκρανικής λογοτεχνίας και σε μεγάλο βαθμό της σύγχρονης ουκρανικής γλώσσας. Τιμάται ως ο εθνικός ποιητής της Ουκρανίας[22][23].
Βιογραφία
Αυτοπροσωπογραφία (1845).
Γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1814 στο χωριό Μορίντσι της Περιφερείας του Κιέβου στην Ουκρανία, η οποία εκείνη την εποχή αποτελούσε έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Οι γονείς του ήταν δουλοπάροικοι και από την παιδική του ηλικία έμεινε ορφανός[23]. Σε νεαρή ηλικία ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τη συγγραφή αλλά και τη ζωγραφική[24]. Αργότερα ακολούθησε τον ιδιοκτήτη του πρώτα στο Βίλνιους και έπειτα στην Αγία Πετρούπολη, όπου παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής[25].
Το 1838 πέτυχε την απελευθέρωσή του από το καθεστώς της δουλοπαροικίας[23] και αργότερα εισήλθε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης[24]. Παράλληλα με τις καλλιτεχνικές σπουδές συνέχισε την ενασχόλησή του με τη συγγραφή και το 1840 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή υπό τον τίτλο «Κομπζάρ»[22]. Επέστρεψε στην Ουκρανία[22] και εργάστηκε ως καθηγητής ζωγραφικής στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου[23]. Το 1847 συνελήφθη από τις αρχές εξαιτίας μιας σειράς αντιτσαρικών ποιημάτων στα οποία αναφερόταν ακόμη στην καταπίεση που υφίσταντο οι Ουκρανοί, προσβλέποντας σε μια μελλοντική επανάσταση. Κατόπιν καταδικάστηκε σε εξορία υπό τη μορφή υποχρεωτικής στρατολόγησης και παράλληλα του απαγορεύτηκε η συγγραφή[26], την οποία ωστόσο συνέχισε παρά τις απαγορεύσεις[27]. Απελευθερώθηκε το καλοκαίρι του 1857 και στις αρχές του επόμενου έτους επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη, θεωρούμενος ήρωας για τους συμπατριώτες του[22]. Έκτοτε συνέχισε[26] τη λογοτεχνική του παραγωγή, ασχολούμενος παράλληλα με τη ζωγραφική, τη γλυπτική και άλλες εικαστικές τέχνες.
Απεβίωσε στις 10 Μαρτίου[26] του 1861 στην Αγία Πετρούπολη και θάφτηκε αρχικά. Εντός του ίδιου έτους η σορός του μεταφέρθηκε στην Ουκρανία και ετάφη εκ νέου στις 22 Μαΐου σε λόφο που φέρει το όνομά του, κοντά στην κωμόπολη Κάνιβ[22][27].
Το έργο του
Σελίδα από το έργο «Χαϊνταμάκι» σε έκδοση του 1844.
Ο Σεβτσένκο χαρακτηρίζεται εθνικός ποιητής της Ουκρανίας[22][23]. Αναφέρεται ως ο κύριος εκπρόσωπος της ουκρανικής αναγέννησης και της κίνησης για την αποδέσμευση της ουκρανικής λογοτεχνίας από τη ρωσική επίδραση[21]. Το έργο του είναι επηρεασμένο από τη λαϊκή παράδοση της πατρίδας του και στα πρώτα του βήματα κινούνταν στο πλαίσιο του ρομαντισμού. Αργότερα στράφηκε προς πιο ρεαλιστικές μορφές και καταπιάστηκε με ηθικά και ιστορικά θέματα[21][26].
Το 1840 στην Αγία Πετρούπολη εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Κομπζάρ»[22]. Ακολούθησε το 1841 το μακροσκελές επικό ποίημα «Χαϊνταμάκι»[26] που κυκλοφόρησε το επόμενο έτος[22]. Άλλα σημαντικά έργα του είναι τα «Καύκασος», «Για τους νεκρούς και τους ζωντανούς» (ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 1845[22]), «Η δούλη», «Κατερίνα» κ.ά[21]. Ορισμένα γραπτά του, όπως το ποίημα «Τρίζνα» (1843) καθώς και διάφορα μυθιστορήματά του είναι γραμμένα στη ρωσική γλώσσα[22][27].
Το έργο του έγινε νωρίς γνωστό στο εξωτερικό και ξεκίνησε να μεταφράζεται ενώ ο ίδιος ήταν ακόμη εν ζωή, συγκεκριμένα στα πολωνικά και τα τσέχικα[27].
Ο Σεβτσενκο εκτός από ποιητής ήταν και ζωγράφος, με ιδιαίτερη επίδοση στις ακουαρέλες. Πάνω από 1000 έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, ελαιογραφιών και σχεδίου φέρουν την υπογραφή του.
Μεταθανάτιες τιμές
Το όνομα του Σεβτσένκο έχει δοθεί μεταξύ άλλων στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου[28], σε συνοικία της πόλης του Κιέβου, στο Φορτ-Σεβτσένκο, του δυτικού Καζακστάν, σε οδούς ανά τον κόσμο κλπ. Ακόμη έχουν ανεγερθεί προτομές και αγάλματα με θέμα τον ίδιο σε διάφορες πόλεις εντός και εκτός Ουκρανίας.
Παραπομπές
litopys.org.ua/shevchenko/shev113.htm.
Andrew Bell: «Encyclopædia Britannica». (Βρετανικά αγγλικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. Encyclopædia Britannica Inc.. 1768. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2017.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) The Great Russian Encyclopedia. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
«Historic Oakville statue stolen». 1 Ιανουαρίου 2007.
«Ukraine’s regions».
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
TheFreeDictionary.com. encyclopedia2.thefreedictionary.com/Shevchenko,+Taras+Grigorevich.
litopys.org.ua/shevchenko/docum08.htm.
(Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. The Great Russian Encyclopedia. bigenc.ru/literature/text/4693138. ISBN-13 978-5-85270-320-0. ISBN-10 5-85270-320-6.
allpoetry.com/poem/4937927-Shevchenko--The-Dream--translation--by-Vera-Rich.
link.springer.com/content/pdf/10.1134/S0965542509120100.pdf.
ukrweekly.com/archive/pdf1/1945/The_Ukrainian_Weekly_1945-03.pdf.
(Αγγλικά) Union List of Artist Names. 5 Νοεμβρίου 2010. 500121072. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2019.
«Ukraine». (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica Online.
«Sverstyuk's ‘last plea’». Sverstyuk's ‘last plea’. Σεπτέμβριος 1974. σελ. 55-61.
«Ukraine famous native sons and daughters». WorldAtlas.
www.cbc.ca/mobile/story/national/2007/01/03/statue-charge?staticMenu=regional&dynamicMenu=toronto.
«Lviv, Ukraine enters a golden age». 9 Φεβρουαρίου 2012.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
«Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature.
Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη. 21ος (πέμπτη έκδοση). Αθήναι: Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε. 1964. σελ. 432.
Grabowicz, George G. (2014). «Taras Shevchenko: The Making of the National Poet». Revue des études slaves (LXXXV-3): 421-439. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022.
Πουρνάρα, Μαργαρίτα (25 Φεβρουαρίου 2022). «Ο εθνικός ποιητής της Ουκρανίας: Τάρας Σεβτσένκο, όπως Διονύσιος Σολωμός». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
Buyniak, Victor O. (1965). «Shevchenko the Artist». Canadian Slavonic Papers / Revue Canadienne des Slavistes (Taylor & Francis, Ltd.) 7: 143.
«Дитинство та юнацькі роки». kobzar.info (στα Ουκρανικά). Kobzar. 5 Μαρτίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
«Taras Hryhorovych Shevchenko». britannica.com (στα Αγγλικά). Encyclopedia Britannica. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
Kirilyuk, Yevhen. «The Bard of Ukraine». shevchenko.ca (στα Αγγλικά). The Shevchenko Museum.
Αλεξόπουλος, Δημήτρης (27 Σεπτεμβρίου 2017). «Οι Ελληνικές Σπουδές «ανθίζουν» στην Ουκρανία (video)». ertnews.gr. ΕΡΤ. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
Περαιτέρω ανάγνωση
М.С. Грушевский, История Украинского Народа, Монолит, Москва 2002
Η βιογραφία του Σεβτσενκο στα ουκρανικά
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
