Ο Γουόρεν Μπίτι (αγγλικά: Henry Warren Beatty, 30 Μαρτίου 1937) είναι Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός ταινιών, βραβευμένος με Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την ταινία του 1981 Οι Κόκκινοι (Reds, 1981). Στην πολύχρονη καριέρα του ο Μπίτι έλαβε συνολικά 14 υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ, 4 εκ των οποίων ήταν για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου, ενώ οι υπόλοιπες ήταν για τη σκηνοθεσία, τη συγγραφή σεναρίων και την παραγωγή ταινιών. Έχει επίσης βραβευτεί με 4 Χρυσές Σφαίρες, έχει λάβει το Βραβείο Cecil B. DeMille και βραβείο του Αμερικανικού Ινστιτούτο Κινηματογράφου για την προσφορά του στην έβδομη τέχνη.
Βιογραφία
Όταν ο Γουόρεν Μπίτι ξεκινούσε την καριέρα του κάνοντας την πρώτη εμφάνιση στην τηλεόραση το 1957 η αδελφή του Σίρλεϊ Μακ Λέιν είχε ήδη λάβει αναγνώριση στο χώρο του κινηματογράφου έχοντας συμμετάσχει στην ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ Ποιος σκότωσε τον Χάρι (The Trouble With Harry) το 1955 και στην ταινία που κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας το 1956 την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Ιούλιου Βερν Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες. Ο Μπίτι συνέχισε παράλληλα να σπουδάζει δράμα στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν, αφήνοντας πίσω του το χώρο του αμερικανικού ποδοσφαίρου στο οποίο είχε διαπρέψει κατά την εφηβεία του. Μετά το πρώτο έτος στο πανεπιστήμιο αποφάσισε να μεταφερθεί στη Νέα Υόρκη για να συνεχίσει τις σπουδές του στη σχολή της Στέλλα Άντλερ. Εμφανίστηκε σε πολλές θεατρικές παραστάσεις και το 1960 έλαβε υποψηφιότητα για βραβείο Τόνυ για τη συμμετοχή του στο θεατρικό του Γουίλιαμ Ινγκ A Loss of Roses. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που εμφανίστηκε στο Μπρόντγουεϊ.
Ένα χρόνο αργότερα ο σκηνοθέτης Ελία Καζάν του προσέφερε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Πυρετός στο Αίμα (Splendor in the Grass, 1961) πλάι στη Νάταλι Γουντ ταινία για την οποία έλαβε υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα για καλύτερη ανδρική ερμηνεία σε δράμα. Ακολούθησε η ταινία Το τέλος μιας αγάπης (The Roman Spring of Mrs. Stone, 1961) βασισμένη σε θεατρικό του Τένεσι Γουίλιαμς. Αφού το 1965 αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το σετ της ταινίας Χαρέμι για δυο (What's New Pussycat) χάρη στους χειρισμούς του Γούντι Άλεν ο Μπίτι έλαβε παγκόσμια φήμη και διθυραμβικές κριτικές για το επόμενό του εγχείρημα το γκανγκστερικό δράμα Μπόνι και Κλάιντ (Bonnie and Clyde) 1967. Ο Μπίτι που συμπρωταγωνίστησε με τη Φέι Ντάναγουεϊ και τον Τζιν Χάκμαν ήταν επίσης παραγωγός της ταινίας και είχε τον πλήρη έλεγχο πάνω στην πορεία της. Η ταινία έλαβε δέκα υποψηφιότητες για Όσκαρ και έκανε τεράστια επιτυχία. Την ίδια χρονιά σύναψε ερωτική σχέση με την Αγγλίδα ηθοποιό Τζούλι Κρίστι μια σχέση που κράτησε 7 χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70, ο Μπίτι συνέχισε την ανοδική του πορεία πρωταγωνιστώντας στις ταινίες: Η Έντιμος Κυρία και ο Χαρτοπαίκτης (McCabe And Mrs. Miller, 1971) του Ρόμπερτ Όλτμαν, Υπόθεση Πάραλλαξ (The Parallax View, 1974) του Άλαν Τζέι Πακούλα και Σαμπού (Shampoo, 1975) όπου συμμετείχε στη συγγραφή του σεναρίου. Το 1978 ο Μπίτι πρωταγωνίστησε, έγραψε το σενάριο, σκηνοθέτησε και έκανε την παραγωγή της ταινίας Ας Περιμένει ο Παράδεισος (Heaven Can Wait) η οποία έλαβε 9 υποψηφιότητες για όσκαρ κι ο Μπίτι βρέθηκε υποψήφιος σε τέσσερις κατηγορίες (κάτι που είχε να συμβεί από το 1941 όταν ο Όρσον Γουέλς βρέθηκε υποψήφιος για την παραγωγή, το σενάριο, τη σκηνοθεσία και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Πολίτης Κέιν (Citizen Kane, 1941)).
To 1979 είχε ερωτική σχέση με την Ντάιαν Κίτον την οποία προσέλαβε για το επόμενό του εγχείρημα την ταινία Οι Κόκκινοι (Reds, 1981) που πραγματευόταν τη ζωή του δημοσιογράφου Τζον Ριντ, ο οποίος έγραψε το μυθιστόρημα Οι δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Τα γυρίσματα ήταν δύσκολα και η ταινία βγήκε στους κινηματογράφους 2 χρόνια αργότερα λαμβάνοντας ευνοϊκές κριτικές. Η ακαδημία του κινηματογράφου την αντάμειψε με δώδεκα υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ, εκ των οποίων τέσσερις πήγαν πάλι στον Μπίτι. Από τις τέσσερις κατάφερε να κερδίσει μόνο Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Μετά τη νίκη του για την ταινία Οι Κόκκινοι έκανε εξαετές διάλειμμα και επέστρεψε στα κινηματογραφικά δρώμενα με την ταινία Ιστάρ (Ishtar, 1987) στην οποία συμπρωταγωνιστούσε με τον Ντάστιν Χόφμαν. Η ταινία ήταν μεγαλειώδης αποτυχία και ο Μπίτι πήρε άλλο ένα τριετές διάλειμμα για να επιστρέψει με την ταινία Ντικ Τρέισι (Dick Tracy, 1990) πλάι στη Μαντόνα με την οποία είχε ερωτική σχέση για σύντομο χρονικό διάστημα.
Το 1991 στα πλατό της ταινίας του Μπάρι Λέβινσον Μπάγκσι (Bugsy) γνωρίστηκε με την ηθοποιό Ανέτ Μπένινγκ την οποία παντρεύτηκε αμέσως μετά τα γυρίσματα. Η ταινία του χάρισε άλλη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου ενώ ο γάμος του με τη Μπένινγκ, με την οποία είναι παντρεμένος μέχρι και σήμερα του χάρισε 4 παιδιά[1]. Ο γάμος του με τη Μπένινγκ έβαλε τέλος φήμη του ασυγκράτητου γυναικά που τον συνόδευε για χρόνια εφόσον στο παρελθόν είχε ερωτικές σχέσεις με πολλές σταρ του Χόλιγουντ. Το ζευγάρι συμπρωταγωνίστησε επίσης στην ταινία Ένας μεγάλος έρωτας (Love Affair, 1994) έχοντας στο πλευρό του την Κάθριν Χέπμπορν, αλλά η ταινία δεν είχε επιτυχία.
Φιλμογραφία
| Έτος | Ταινία | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1961 | Πυρετός στο Αίμα (Splendor in the Grass) | Bud Stamper | Νίκη - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερος νέος ηθοποιός της χρονιάς Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα |
| Το Τέλος μιας Αγάπης (H The Roman Spring of Mrs. Stone) | Paolo di Leo | ||
| 1962 | Γύρω μου Γκρεμίστηκαν Όλα! (All Fall Down) | Berry-Berry Willart | |
| 1964 | Παράξενο Ρομάντζο (Lilith) | Vincent Bruce | |
| 1965 | Mickey One | Mickey One | |
| Όλα για Σένα (Promise Her Anything) | Harley Rummell | ||
| 1966 | Ο Χαρτοπαίκτης και η Μίνι Φούστα (Kaleidoscope) | Barney Lincoln | |
| 1967 | Μπόνι και Κλάιντ (Bonnie and Clyde) | Clyde Barrow | Νίκη - Ντάβιντ Ντι Ντονατέλο (Καλύτερος Ηθοποιός) Νίκη - Βραβείο Κριτικών του Κάνσας - Καλύτερη ταινία (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Δραματικής Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Δράμα Υποψηφιότητα – Βραβεία BAFTA Καλύτερος Ηθοποιός Υποψηφιότητα - Βραβείο Εθνικού Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου - Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) |
| 1970 | Το Παιχνίδι του Έρωτα και του Πόθου (The Only Game in Town) | Joe Grady | |
| 1971 | Η Έντιμος Κυρία και ο Χαρτοπαίκτης (McCabe & Mrs. Miller) | John McCabe | |
| Το Κόλπο (Dollars) | Joe Collins | ||
| 1974 | Υπόθεση Πάραλλαξ (The Parallax View) | Joseph Frady | |
| 1975 | Σαμπού (Shampoo) | George Roundy | Νίκη - Βραβείο Σωματείου Σεναριογράφων της Αμερικής Υποψηφιότητα - Βραβείο Εθνικού Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου - Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Ταινίας Κωμωδίας ή Μιούζικαλ (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ |
| Οι Προικοθήρες (The Fortune) | Nicky Wilson | ||
| 1978 | Ας Περιμένει ο Παράδεισος (Heaven Can Wait) | Joe Pendleton | Νίκη – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Ταινίας Κωμωδίας ή Μιούζικαλ (ως παραγωγός) Νίκη – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ Νίκη - Βραβείο Σωματείου Σεναριογράφων της Αμερικής Υποψηφιότητα – Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα - Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα – Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα - Βραβείο Σωματείου Σκηνοθετών της Αμερικής |
| 1981 | Οι Κόκκινοι (Reds) | Τζον Ριντ | Νίκη - Όσκαρ Σκηνοθεσίας Νίκη - Βραβείο Σωματείου Σκηνοθετών της Αμερικής Νίκη – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Σκηνοθεσίας Νίκη - Βραβείο Σωματείου Σεναριογράφων της Αμερικής Νίκη - Ντάβιντ Ντι Ντονατέλο - Καλύτερος Παραγωγός Νίκη - Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Καλύτερος Σκηνοθέτης Νίκη - Βραβείο Κριτικών Νέας Υόρκης - Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) Νίκη - Βραβείο National Board of Review - Καλύτερος Σκηνοθέτης Νίκη - Βραβείο National Board of Review - 10 Καλύτερες ταινίες της χρονιάς Νίκη - Αμερικανικά Βραβεία Κινηματογράφου - Καλύτερη Ταινία Υποψηφιότητα – Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου Υποψηφιότητα - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Δραματικής Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Δράμα Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερου Σεναρίου Υποψηφιότητα – Βραβεία BAFTA Καλύτερος Ηθοποιός Υποψηφιότητα – Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Καλύτερη ταινία (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Καλύτερου Σεναρίου |
| 1987 | Ιστάρ (Ishtar) | Lyle Rogers | |
| 1990 | Ντικ Τρέισι (Dick Tracy) | Dick Tracy | Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Ταινίας Κωμωδίας ή Μιούζικαλ (ως παραγωγός) |
| 1991 | Μπάγκσι (Bugsy) | Bugsy Siegel | Νίκη - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Δραματικής Ταινίας (ως παραγωγός) Νίκη - Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Καλύτερη Ταινία (ως παραγωγός) Νίκη - Βραβείο National Board of Review - Καλύτερος Ηθοποιός Νίκη - Βραβείο National Board of Review - 10 Καλύτερες Ταινίες της χρονιάς (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη Ανδρική Ερμηνεία σε Δράμα Υποψηφιότητα - Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Καλύτερος Ηθοποιός Υποψηφιότητα - Βραβείο Κριτικών της Νέας Υόρκης - Καλύτερος Ηθοποιός (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα - Βραβείο Εθνικού Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου - Καλύτερη ανδρική ερμηνεία |
| 1994 | Ενας Μεγάλος Ερωτας (Love Affair) | Mike Gambril | |
| 1998 | Bulworth | Sen. Jay Billington Bulworth | Νίκη - Βραβείο Κριτικών του Λος Άντζελες - Πρωτότυπου Σεναρίου Υποψηφιότητα – Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου Υποψηφιότητα - Βραβείο Σωματείου Σεναριογράφων της Αμερικής Υποψηφιότητα – Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Ταινίας Κωμωδίας ή Μιούζικαλ (ως παραγωγός) Υποψηφιότητα – Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ Υποψηφιότητα – Φεστιβάλ της Βενετίας - Χρυσός Λέοντας Υποψηφιότητα - Βραβείο Κριτικών του Σικάγο - Πρωτότυπου Σεναρίου |
| 2001 | Αιτία Διαζυγίου (Town & Country) | Porter Stoddard |
Παραπομπές
«Warren Beatty Biography at Yahoo! Movies». Yahoo.com.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Γουόρεν Μπίτι στην IMDb (Αγγλικά)
Ο Γουόρεν Μπίτι στο cine.gr
Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
1927–1950
Φρανκ Μπορζέιγκι (1927) Λιούις Μάιλστοουν (1928) Φρανκ Λόιντ (1929) Λιούις Μάιλστοουν (1930) Νόρμαν Τόρογκ (1931) Φρανκ Μπορζέιγκι (1932) Φρανκ Λόιντ (1933) Φρανκ Κάπρα (1934) Τζον Φορντ (1935) Φρανκ Κάπρα (1936) Λίο ΜακΚάρεϊ (1937) Φρανκ Κάπρα (1938) Βίκτορ Φλέμινγκ (1939) Τζον Φορντ (1940) Τζον Φορντ (1941) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1942) Μάικλ Κερτίζ (1943) Λίο ΜακΚάρεϊ (1944) Μπίλι Γουάιλντερ (1945) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1946) Ηλία Καζάν (1947) Τζον Χιούστον (1948) Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς (1949) Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς (1950)
1951–1975
Τζορτζ Στίβενς (1951) Τζον Φορντ (1952) Φρεντ Τσίνεμαν (1953) Ηλία Καζάν (1954) Ντέλμπερτ Μαν (1955) Τζορτζ Στίβενς (1956) Ντέιβιντ Λην (1957) Βινσέντε Μινέλι (1958) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1959) Μπίλι Γουάιλντερ (1960) Ρόμπερτ Γουάιζ και Τζέρομ Ρόμπινς (1961) Ντέιβιντ Λην (1962) Τόνι Ρίτσαρντσον (1963) Τζορτζ Κιούκορ (1964) Ρόμπερτ Γουάιζ (1965) Φρεντ Τσίνεμαν (1966) Μάικ Νίκολς (1967) Κάρολ Ριντ (1968) Τζον Σλέσιντζερ (1969) Φράνκλιν Σάφνερ (1970) Γουίλιαμ Φρίντκιν (1971) Μπομπ Φόσι (1972) Τζορτζ Ρόι Χιλ (1973) Φράνσις Φορντ Κόπολα (1974) Μίλος Φόρμαν (1975)
1976–2000
Τζον Άβιλντσεν (1976) Γούντι Άλεν (1977) Μάικλ Τσιμίνο (1978) Ρόμπερτ Μπέντον (1979) Ρόμπερτ Ρέντφορντ (1980) Γουόρεν Μπίτι (1981) Ρίτσαρντ Ατένμπορο (1982) Τζέιμς Λ. Μπρουκς (1983) Μίλος Φόρμαν (1984) Σίντνεϊ Πόλακ (1985) Όλιβερ Στόουν (1986) Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (1987) Μπάρι Λέβινσον (1988) Όλιβερ Στόουν (1989) Κέβιν Κόστνερ (1990) Τζόναθαν Ντέμι (1991) Κλιντ Ίστγουντ (1992) Στίβεν Σπίλμπεργκ (1993) Ρόμπερτ Ζεμέκις (1994) Μελ Γκίμπσον (1995) Άντονι Μιγκέλα (1996) Τζέιμς Κάμερον (1997) Στίβεν Σπίλμπεργκ (1998) Σαμ Μέντες (1999) Στίβεν Σόντερμπεργκ (2000)
2001–σήμερα
Ρον Χάουαρντ (2001) Ρόμαν Πολάνσκι (2002) Πίτερ Τζάκσον (2003) Κλιντ Ίστγουντ (2004) Ανγκ Λι (2005) Μάρτιν Σκορσέζε (2006) Αδερφοί Κοέν (2007) Ντάνι Μπόιλ (2008) Κάθριν Μπίγκελοου (2009) Τομ Χούπερ (2010) Μισέλ Χαζαναβίσιους (2011) Ανγκ Λι (2012) Αλφόνσο Κουαρόν (2013) Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου (2014) Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου (2015) Ντάμιεν Σαζέλ (2016) Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο (2017)
Βραβείο Σέσιλ Ντε Μιλ (Cecil B. DeMille)
Σέσιλ Ντε Μιλ (1952) Ουώλτ Ντίσνεϊ (1953) Ντάριλ Ζάνουκ (1954) Τζιν Χέρσολτ (1955) Τζακ Γουόρνερ (1956) Μέρβιν Λι Ρόϊ (1957) Μπάντι Άντλερ (1958) Μορίς Σεβαλιέ (1959) Μπινγκ Κρόσμπυ (1960) Φρεντ Ασταίρ (1961) Τζούντι Γκάρλαντ (1962) Μπομπ Χόουπ (1963) Τζόσεφ Ε. Λιβάιν (1964) Τζέιμς Στιούαρτ (1965) Τζον Γουέιν (1966) Τσάρλτον Ίστον (1967) Κερκ Ντάγκλας (1968) Γκρέγκορι Πεκ (1969) Τζόαν Κρόφορντ (1970) Φρανκ Σινάτρα (1971) Άλφρεντ Χίτσκοκ (1972) Σάμιουελ Γκόλντουιν (1973) Μπέτι Ντέιβις (1974) Χαλ Μπ. Ουόλις (1975) Ουόλτερ Μίρις (1977) Ρεντ Σκέλτον (1978) Λουσίλ Μπολ (1979) Χένρι Φόντα (1980) Τζιν Κέλλυ (1981) Σίντνεϊ Πουατιέ (1982) Λόρενς Ολίβιε (1983) Πολ Νιούμαν (1984) Ελίζαμπεθ Τέιλορ (1985) Μπάρμπαρα Στάνγουικ (1986) Άντονι Κουίν (1987) Κλιντ Ίστγουντ (1988) Ντόρις Ντέι (1989) Όντρεϊ Χέπμπορν (1990) Τζακ Λέμμον (1991) Ρόμπερτ Μίτσαμ (1992) Λορίν Μπακόλ (1993) Ρόμπερτ Ρέντφορντ (1994) Σοφία Λόρεν (1995) Σον Κόνερι (1996) Ντάστιν Χόφμαν (1997) Σίρλεϊ Μακ Λέιν (1998) Τζακ Νίκολσον (1999) Μπάρμπαρα Στρέιζαντ (2000) Αλ Πατσίνο (2001) Χάρισον Φορντ (2002) Τζιν Χάκμαν (2003) Μάικλ Ντάγκλας (2004) Ρόμπιν Ουίλιαμς (2005) Άντονι Χόπκινς (2006) Γουόρεν Μπίτι (2007) Στίβεν Σπίλμπεργκ (2009) Μάρτιν Σκορτσέζε (2010) Ρόμπερτ Ντε Νίρο (2011) Μόργκαν Φρίμαν (2012) Τζόντι Φόστερ (2013) Γούντι Άλεν (2014) Τζορτζ Κλούνεϊ (2015) Ντένζελ Ουάσινγκτον (2016) Μέριλ Στριπ (2017) Όπρα Γουίνφρεϊ (2018)
Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
