Ο Τομ Υψηλάντης (αγγλικά: Thomas John Ypsilantis, Σολτ Λέικ Σίτυ, 24 Ιουνίου, 1928 - 16 Αυγούστου 2000) ήταν ελληνοαμερικανός φυσικός.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στο Σολτ Λέικ Σίτυ των ΗΠΑ και ήταν γιος του Ιωάννη Υψηλάντη και της Ευγενίας Τζερεφού (το γένος Κυρανάκου) (Ορθοδόξων Ελλήνων), που είχαν μεταναστεύσει στην Αμερική από την Ελλάδα το 1924. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Αθανάσιος. Υποστηρίζεται ότι ήταν απόγονος[2] της οικογένειας Υψηλάντη. Σπούδασε χημεία στο πανεπιστήμιο της Γιούτα, από το οποίο αποφοίτησε το 1950, και εν συνεχεία εντάχτηκε στην ομάδα του φυσικού Εμίλιο Σεγκρέ (Emilio Segrè). Το 1955 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη φυσική στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκελεϊ.
Απεβίωσε από καρδιακό επεισόδιο στην Ελβετία.
Επιστημονικό έργο
Έγινε γνωστός για την ανακάλυψη του αντιπρωτονίου το 1955 μαζί με τον Σεγκρέ, τον Κλάιντ Βίγκαντ (Clyde Wiegand), τον Εντ Λόφγκρεν και τον Όουεν Τσάμπερλεν (Owen Chamberlain). Αν και συμμετείχε στην ομάδα ανακάλυψης ούτε ο Βίγκαντ ούτε ο Υψηλάντης βραβεύτηκαν με το Νόμπελ Φυσικής που δόθηκε το 1959 στους Τσάμπερλεν και Σεγκρέ.[3]
Το κύριο πεδίο εργασίας του ήταν η σωματιδιακή φυσική και συγκεκριμένα η κατασκευή ανιχνευτών σωματιδίων και κυρίως νετρίνων. Συνεργάστηκε στενά με το CERN.
Παραμονή στην Ελλάδα
Το 1963, ύστερα από πρόσκληση του Θεμιστοκλή Κανελλόπουλου, και αφού έλαβε άδεια από το πανεπιστήμιο του Μπερκλει, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα προκειμένου να συνδράμει στις προσπάθειες οργάνωσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» παραμένοντας στην Ελλάδα μέχρι το 1966. Η παρουσία του στον «Δημόκριτο» προσέδωσε κύρος στο Εθνικό Κέντρο ενώ υπήρξε και καθοριστική για την έγκριση κονδυλίων για την αγορά ηλεκτρονικού υπολογιστή και επιταχυντή.[4] Προκειμένου να αντιμετωπίσει τις γραφειοκρατικές δυσκολίες που συνάντησε πλήρωνε από τον μισθό του και εν αγνοία των άμεσα ενδιαφερομένων ειδικευόμενες γραμματείς που είχαν μετεκπαιδευτεί στο CERN.[5]
Παραπομπές
(Αγγλικά) SNAC. w6k939bj. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Steiner, Herbert (2003). «Thomas Ypsilantis—The early years» (PDF). Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A 502 (2003) 1.
Seguinot, Jacques (2001). «Obituaries: Thomas John Ypsilantis». Physics Today.
Ρεντετζή Μαρία, Αόρατοι τεχνικοί στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Δημόκριτος, Φύλο και φυσική στη μεταπολεμική Ελλάδα, σελ. 59
Ρεντετζή Μαρία, Αόρατοι τεχνικοί στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Δημόκριτος, Φύλο και φυσική στη μεταπολεμική Ελλάδα, σελ. 62
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
