Ο Ροντ Στάιγκερ (Rodney Stephen "Rod" Steiger, 14 Απριλίου 1925 - 9 Ιουλίου 2002) ήταν Αμερικανός ηθοποιός του κινηματογράφου και της τηλεόρασης βραβευμένος με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία Ιστορία ενός Εγκλήματος (In the Heat of the Night, 1967). Είναι επίσης γνωστός για τη συμμετοχή του στις ταινίες Το λιμάνι της αγωνίας (On the Waterfront, 1954), Άγγελοι με Ματωμένα Χέρια (The Big Knife, 1955), Οκλαχόμα (Oklahoma!, 1955), Έπεσαν Σκληρά (The Harder They Fall, 1956), Ο Φαντομάς των Δυο Ηπείρων (Across the Bridge, 1957), Ο Ενεχυροδανειστής (The Pawnbroker, 1964), Δόκτωρ Ζιβάγκο (Doctor Zhivago, 1965) και Βατερλώ (Waterloo, 1970). Αξιομνημόνευτες είναι επίσης οι ερμηνείες του στην τηλεοπτική σειρά του 1953 Marty καθώς και στη μίνι σειρά του 1977 Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ (Jesus of Nazareth).
Πρώτα Χρόνια
Ο Ροντ Στάιγκερ γεννήθηκε στο Γουεστθάμπτον της Νέας Υόρκης το 1925. Οι γονείς του ήταν οι Λορέιν Ντράιβερ και ο Φρέντερικ Στάιγκερ[10][11], γαλλικής, σκοτσέζικης και γερμανικής καταγωγής[12][13]. Δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του, ηθοποιό επιθεώρησης που συμμετείχε, μαζί με τη μητέρα του, σε έναν περιοδεύοντα μουσικοχορευτικό θίασο. Ο Στάιγκερ μεγάλωσε με την αλκοολική του μητέρα και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε ηλικία 16 ετών, κατετάγη στο Ναυτικό των Η.Π.Α. και συμμετείχε στις επιχειρήσεις των αντιτορπιλικών στον Ειρηνικό Ωκεανό[14].
Καριέρα
Ο Στάιγκερ εμφανίστηκε σε περισσότερες από 100 ταινίες. Ξεκίνησε την καριέρα του στο χώρο της υποκριτικής με εμφανίσεις στο θέατρο και την τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του '50. Η εμφάνισή του στην τηλεταινία του 1953 Marty, όπου ερμήνευε το ρόλο του μοναχικού χασάπη με τη χρυσή καρδιά κέρδισε την αγάπη του κοινού. Όταν ένα χρόνο αργότερα η εταιρία των Μπαρτ Λάνκαστερ και Χάρολντ Χεχτ αγόρασε τα δικαιώματα της τηλεταινίας, ο Στάιγκερ, αποφάσισε να μην επαναλάβει στη μεγάλη οθόνη, το ρόλο που τον είχε κάνει διάσημο φοβούμενος την ταύτιση με τον κεντρικό ήρωα. Άλλος ένας από τους λόγους που αρνήθηκε να αναλάβει το ρόλο, ήταν το γεγονός ότι έπρεπε να υπογράψει επταετές συμβόλαιο με την εταιρία του Λάνκαστερ. Η ταινία προβλήθηκε τελικά το 1955, με τίτλο Μάρτι (Marty) και πρωταγωνιστή τον Έρνεστ Μποργκνάιν, ο οποίος βραβεύτηκε με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του. Ο Στάιγκερ δε μετάνιωσε ποτέ το γεγονός ότι δεν ερμήνευσε το ρόλο.
Ο Στάιγκερ έκανε την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση το 1951 στην ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν Τερέζα (Teresa) και τρία χρόνια αργότερα εμφανίστηκε στην ταινία του Ελία Καζάν Το λιμάνι της αγωνίας (On the Waterfront, 1954) στο ρόλο του αδελφού του Μάρλον Μπράντο, Τσάρλι Μαλόι, έναν ρόλο που του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου. Ακολούθησε ο ρόλος του Τζαντ Φράι το 1955 στο μιούζικαλ σκηνοθεσίας Φρεντ Τσίνεμαν Οκλαχόμα (Oklahoma!). Συνέχισε τις κινηματογραφικές του εμφανίσεις κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '50 σε δευτερεύοντες κυρίως ρόλους, όπως εκείνος του διοργανωτή στημένων αγώνων πυγμαχίας στην ταινία του 1956 Έπεσαν Σκληρά (The Harder They Fall) στο πλευρό του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Όμως ήταν ο ρόλος του στην ταινία Αλ Καπόνε (Al Capone, 1959), όπου ερμήνευσε τον γκάνγκστερ της δεκαετίας του '20 που τον καθιέρωσε. Ακολούθησαν αξιόλογες ερμηνείες στην ταινία του Σίντνεϊ Λουμέτ Ο Ενεχυροδανειστής (The Pawnbroker, 1964) όπου υποδύθηκε έναν Εβραίο, επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος που προσπαθεί να προσαρμοστεί στη ζωή στη Νέα Υόρκη και στην κωμωδία του Τόνι Ρίτσαρντσον Να Ζήσει ο Μακαρίτης (The Loved One, 1965) Ο ρόλος του στην ταινία Ο Ενεχυροδανειστής (The Pawnbroker) του χάρισε την πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Το 1965 εμφανίστηκε στην επική υπερπαραγωγή του Ντέιβιντ Λιν Δόκτωρ Ζιβάγκο (Doctor Zhivago) στο πλευρό των Ομάρ Σαρίφ και Τζούλι Κρίστι. Ο Στάιγκερ ήταν ο μοναδικός Αμερικανός ηθοποιός στην ταινία και φοβόταν ότι η ερμηνεία του θα επισκιαζόταν από εκείνες των μεγαθηρίων του αγγλικού θεάτρου και κινηματογράφου Ραλφ Ρίτσαρντσον και Άλεκ Γκίνες που επίσης συμμετείχαν στην ταινία. Η ερμηνεία του έλαβε όμως καλές κριτικές κι ο ηθοποιός έγινε πολύ φίλος με τον Άγγλο ηθοποιό Τομ Κόρτνεϊ που υποδυόταν τον Πάσα Αντίποβ[15]. Οι δυο τους παρέμειναν φίλοι μέχρι και το θάνατο του Στάιγκερ.
Το 1967 συμπρωταγωνίστησε με τον Σίντνεϊ Πουατιέ στην ταινία του 1967 Ιστορία ενός Εγκλήματος (In the Heat of the Night). Ο ρόλος του ρατσιστή αστυνομικού Μπιλ Γκίλεσπι, που καταφέρνει να ξεπεράσει τις προκαταλήψεις του του χάρισε το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου, ενώ η ταινία βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε πλάι στους Τζορτζ Σίγκαλ και Λι Ρέμικ στο θρίλερ Κυνηγώντας το Δολοφόνο (No Way to Treat a Lady) όπου υποδύθηκε έναν κατά συρροή δολοφόνο, καθώς και στην ταινία Ο Λοχίας (The Sergeant) στο ρόλο ενός αξιωματικού που προσπαθεί να αποκρύψει τις ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις. Πρωταγωνίστησε, επίσης, στην ταινία Ο εικονογραφημένος άνθρωπος (The Illustrated Man) του 1969.
Κατά τη δεκαετία του '70 συμμετείχε τόσο σε τηλεοπτικές όσο και σε ευρωπαϊκές παραγωγές σκηνοθετών όπως ο Φράνκο Τζεφιρέλι, ο Φραντσέσκο Ρόζι, ο Σέρτζιο Λεόνε και ο Κλωντ Σαμπρόλ. Υποδύθηκε με επιτυχία τον Μέγα Ναπολέοντα στην ταινία του Σεργκέι Μπόρνταρτσουκ Βατερλώ (Waterloo) το 1970, τον Μπενίτο Μουσολίνι στην ταινία Μουσολίνι: Η Τιμωρία και το Τέλος ενός Δικτάκτορα (Mussolini: Ultimo atto, 1974) τον ηθοποιό Γουίλιαμ Σ. Φιλντς στην τηλεταινία W.C. Fields and Me, τον Πόντιο Πιλάτο στη μίνι σειρά του Τζεφιρέλι Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ (Jesus of Nazareth, 1977) και τον Αμερικανό λοχαγό Μπιλ Τίλχαμ στην ταινία Η Πιο Άγρια Συμμορία της Δύσης (Cattle Annie and Little Britches, 1981). Η συμμετοχή του σε ιταλικές ταινίες περιλαμβάνουν τις: Λάκι Λουτσιάνο (Lucky Luciano, 1974) σε σκηνοθεσία Φραντσέσκο Ρόζι και Κάτω τα Κεφάλια (Giù la testa, 1971) του Σέρτζιο Λεόνε. Το 1975 συμπρωταγωνίστησε με τη Ρόμι Σνάιντερ στην ταινία του Κλοντ Σαμπρόλ Αθώοι με Βρώμικα Χέρια (Les innocents aux mains sales). Ο ηθοποιός δήλωσε ότι η χειρότερη επιλογή που έκανε στην καριέρα του, ήταν η κίνησή του να απορρίψει το ρόλο του στρατηγού Τζορτζ Σμιθ Πάττον στην ταινία του 1970 Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας (Patton). Ο ηθοποιός θεωρούσε ότι η ταινία εξυμνούσε τον πόλεμο και γι' αυτό επέλεξε να απέχει[16]. Ο Τζορτζ Σι Σκοτ που ερμήνευσε τον αμφιλεγόμενο στρατηγό βραβεύτηκε με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου.
Τη δεκαετία του '90 ενώ οι καριέρα του είχε αρχίσει να φθίνει ανέλαβε ρόλους καρατερίστα στις ταινίες Οι Σπεσιαλίστες (The Specialist, 1994) και Οι Αρειανοί Επιτίθενται (Mars Attacks!, 1996). Το 1999 συμμετείχε στην ταινία Τυφώνας: Η Αληθινή Ιστορία (Hurricane) πλάι στον Ντένζελ Ουάσινγκτον, η ταινία αυτή σηματοδότησε τη δεύτερή του συνεργασία με το σκηνοθέτη Νόρμαν Τζούισον που τον είχε σκηνοθετήσει στην ταινία που του χάρισε το Όσκαρ Η Ιστορία ενός Εγκλήματος.
Προσωπική ζωή
Ο Ροντ Στάιγκερ νυμφεύτηκε πέντε φορές. Σύζυγοί του υπήρξαν η ηθοποιός Σάλι Γκρέισι (1952-1958), η ηθοποιός Κλερ Μπλουμ (1959-1969), η Σέρι Νέλσον (1973-1979), η Πόλα Έλις (1986-1997) και η ηθοποιός Τζόαν Μπένεντικτ Στάιγκερ. Απέκτησε δυο παιδιά: την τραγουδίστρια της λυρικής Αν Στάιγκερ από το γάμο του με την Κλερ Μπλουμ και τον Μάικλ Στάιγκερ από το γάμο του με την Πόλα Έλις.
Θάνατος
Ο ηθοποιός απεβίωσε στις 9 Ιουλίου του 2002 από πνευμονία, επιπλοκή εγχείρησης στην οποία υπεβλήθη για την αφαίρεση πολύποδα από την χοληδόχο κύστη[17]. Τελευταία του εμφάνιση ήταν στη μίνι σειρά A Month of Sundays.
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13900035s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Αγγλικά) SNAC. w67w6h47. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 60958. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 6593719. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) American National Biography. 1999. 1803778. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
filmportal.de. d0d7abeb3ddf4f69bfea07ef97a5c1bb. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
Current Biography, H.W. Wilson Co., 1991, σελ. 407, ISBN
Rod Steiger Biography
Ross, Helen (1962), The Player: A Profile of an Art, Simon and Schuster, σελ. 275, ISBN
Rod Steiger, Telegraph.co.uk, 2002-07-09
Obituary: Rod Steiger
McNeal, Jeff (2001-11-01), Rod Steiger interview, bigpicturedvd.com
Cornwell, Rupert (2002-07-10), Rod Steiger, 'brooding and volatile' Hollywood tough guy for more than 50 years, dies aged 77, The Independent, ανακτήθηκε στις 2009-05-21
10 July 2002 "Rod Steiger" The Guardian.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ροντ Στάιγκερ, σελίδα στον ιστότοπο Cine.gr (Ελληνικά).
Βραβείο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
1928–1940
Εμίλ Γιάνινγκς (1928) Γουόρνερ Μπάξτερ (1929) Τζόρτζ Άρλις (1930) Λάιονελ Μπάριμορ (1931) Φρέντρικ Μαρτς / Γουάλας Μπίρι (1932) Τσαρλς Λότον (1933) Κλαρκ Γκέιμπλ (1934) Βίκτορ ΜακΛάγκλεν (1935) Πολ Μιούνι (1936) Σπένσερ Τρέισι (1937) Σπένσερ Τρέισι (1938) Ρόμπερτ Ντόνατ (1939) Τζέιμς Στιούαρτ (1940)
1941–1960
Γκάρι Κούπερ (1941) Τζέιμς Κάγκνεϊ (1942) Πολ Λούκας (1943) Μπινγκ Κρόσμπι (1944) Ρέι Μιλάντ (1945) Φρέντρικ Μαρτς (1946) Ρόναλντ Κόλμαν (1947) Λόρενς Ολίβιε (1948) Μπρόντερικ Κρόφορντ (1949) Χοσέ Φερρέρ (1950) Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ (1951) Γκάρι Κούπερ (1952) Γουίλιαμ Χόλντεν (1953) Μάρλον Μπράντο (1954) Έρνεστ Μποργκνάιν (1955) Γιουλ Μπρίνερ (1956) Άλεκ Γκίνες (1957) Ντέιβιντ Νίβεν (1958) Τσάρλτον Ίστον (1959) Μπαρτ Λάνκαστερ (1960)
1961–1980
Μαξιμίλιαν Σελλ (1961) Γκρέγκορι Πεκ (1962) Σίντνεϊ Πουατιέ (1963) Ρεξ Χάρισον (1964) Λι Μάρβιν (1965) Πολ Σκόφιλντ (1966) Ροντ Στάιγκερ (1967) Κλιφ Ρόμπερτσον (1968) Τζον Γουέιν (1969) Τζορτζ Σι Σκοτ (1970) Τζιν Χάκμαν (1971) Μάρλον Μπράντο (1972) Τζακ Λέμον (1973) Αρτ Κάρνεϊ (1974) Τζακ Νίκολσον (1975) Πίτερ Φιντς (1976) Ρίτσαρντ Ντρέιφους (1977) Τζον Βόιτ (1978) Ντάστιν Χόφμαν (1979) Ρόμπερτ Ντε Νίρο (1980)
1981–2000
Χένρι Φόντα (1981) Μπεν Κίνγκσλεϊ (1982) Ρόμπερτ Ντυβάλ (1983) Φ. Μάρεϊ Έιμπραχαμ (1984) Γουίλιαμ Χερτ (1985) Πολ Νιούμαν (1986) Μάικλ Ντάγκλας (1987) Ντάστιν Χόφμαν (1988) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (1989) Τζέρεμι Άιρονς (1990) Άντονι Χόπκινς (1991) Αλ Πατσίνο (1992) Τομ Χανκς (1993) Τομ Χανκς (1994) Νίκολας Κέιτζ (1995) Τζέφρεϊ Ρας (1996) Τζακ Νίκολσον (1997) Ρομπέρτο Μπενίνι (1998) Κέβιν Σπέισι (1999) Ράσελ Κρόου (2000)
2001–σήμερα
Ντένζελ Ουάσινγκτον (2001) Άντριεν Μπρόντι (2002) Σον Πεν (2003) Τζέιμι Φοξ (2004) Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν (2005) Φόρεστ Γουίτακερ (2006) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2007) Σον Πεν (2008) Τζεφ Μπρίτζες (2009) Κόλιν Φερθ (2010) Ζαν Ντιζαρντέν (2011) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2012) Μάθιου Μακόναχι (2013) Έντι Ρέντμεϊν (2014) Λεονάρντο Ντι Κάπριο (2015) Κέισι Άφλεκ (2016) Γκάρι Όλντμαν (2017)
BAFTA Καλύτερου Α΄ Ανδρικού Ρόλου
1952–1967
Ραλφ Ρίτσαρντσον Βρετανός & Μάρλον Μπράντο αλλοδαπός (1952) Τζον Γκίλγκουντ Βρετανός & Μάρλον Μπράντο αλλοδαπός (1953) Κένεθ Μουρ Βρετανός & Μάρλον Μπράντο αλλοδαπός (1954) Λόρενς Ολίβιε Βρετανός & Έρνεστ Μποργκνάιν αλλοδαπός (1955) Πίτερ Φιντς Βρετανός & Φρανσουά Περιέ αλλοδαπός (1956) Άλεκ Γκίνες Βρετανός & Χένρι Φόντα αλλοδαπός (1957) Τρέβορ Χάουαρντ Βρετανός & Σίντνεϊ Πουατιέ αλλοδαπός (1958) Πίτερ Σέλλερς Βρετανός & Τζακ Λέμον αλλοδαπός (1959) Πίτερ Φιντς Βρετανός & Τζακ Λέμον αλλοδαπός (1960) Πίτερ Φιντς Βρετανός & Πωλ Νιούμαν αλλοδαπός (1961) Πήτερ Ο' Τουλ Βρετανός & Μπαρτ Λάνκαστερ αλλοδαπός (1962) Ντερκ Μπόγκαρντ Βρετανός & Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι αλλοδαπός (1963) Ρίτσαρντ Ατένμπορο Βρετανός & Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι αλλοδαπός (1964) Ντερκ Μπόγκαρντ Βρετανός & Λι Μάρβιν αλλοδαπός (1965) Ρίτσαρντ Μπάρτον Βρετανός & Ροντ Στάιγκερ αλλοδαπός (1966) Πολ Σκόφιλντ Βρετανός & Ροντ Στάιγκερ αλλοδαπός (1967)
1968–σήμερα
Σπένσερ Τρέισι (1968) Ντάστιν Χόφμαν (1969) Ρόμπερτ Ρέντφορντ (1970) Πίτερ Φιντς (1971) Τζιν Χάκμαν (1972) Γουόλτερ Ματάου (1973) Τζακ Νίκολσον (1974) Αλ Πατσίνο (1975) Τζακ Νίκολσον (1976) Πίτερ Φιντς (1977) Ρίτσαρντ Ντρέιφους (1978) Τζακ Λέμον (1979) Τζον Χερτ (1980) Μπαρτ Λάνκαστερ (1981) Μπεν Κίνγκσλεϊ (1982) Μάικλ Κέιν / Ντάστιν Χόφμαν (1983) Χενγκ Νγκορ (1984) Γουίλιαμ Χερτ (1985) Μπομπ Χόσκινς (1986) Σον Κόνερι (1987) Τζον Κλις (1988) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (1989) Φιλίπ Νουαρέ (1990) Άντονι Χόπκινς (1991) Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ (1992) Άντονι Χόπκινς (1993) Χιου Γκραντ (1994) Νάιτζελ Χόθορν (1995) Τζέφρεϊ Ρας (1996) Ρόμπερτ Καρλάιλ (1997) Ρομπέρτο Μπενίνι (1998) Κέβιν Σπέισι (1999) Τζέιμι Μπελ (2000) Ράσελ Κρόου (2001) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2002) Μπιλ Μάρεϊ (2003) Τζέιμι Φοξ (2004) Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν (2005) Φόρεστ Γουίτακερ (2006) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2007) Μίκι Ρουρκ (2008) Κόλιν Φερθ (2009) Κόλιν Φερθ (2010) Ζαν Ντιζαρντέν (2011) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2012) Τσιούετελ Έτζιοφορ (2013) Έντι Ρέντμεϊν (2014) Λεονάρντο Ντι Κάπριο (2015) Κέισι Άφλεκ (2016) Γκάρι Όλντμαν (2017)
Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
