.
Ο Ρόμπερτ Γουίλσον (Robert Wilson) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης και συγγραφέας. Πολύπλευρο καλλιτεχνικό ταλέντο, έχει διακριθεί και ως σκηνογράφος, χορογράφος, εικαστικός, περφόρμερ και αρχιτέκτονας.
Γεννήθηκε στο Γουάκο (Waco) του Τέξας στις 4 Οκτωβρίου του 1941 από εύπορους γονείς και μεγάλωσε σε συντηρητικό περιβάλλον. Στα νεανικά του χρόνια αντιμετώπιζε πρόβλημα στην εκφορά του λόγου (τραυλισμό) και δυσκολία στην κοινωνική προσαρμογή. Μία 70χρονη δασκάλα χορού και θεραπεύτρια, η δεσποινίς Byrd Hoffman, λειτούργησε όμως σαν μέντοράς του και τον βοήθησε να απελευθερώσει την εσωτερική του ένταση με αργές και επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Η επίδραση της στον νεαρό τότε Γουίλσον αργότερα θα γίνει φανερή και στην κινησιολογία των σκηνοθετικών του έργων.
Αποφοίτησε από το τοπικό πανεπιστήμιο (Διοίκηση Επιχειρήσεων) και το 1963 πήγε στη Νέα Υόρκη για να παρακολουθήσει μαθήματα αρχιτεκτονικής στο Brooklyn's Pratt Institute. Εκεί ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το θέατρο, αρχικά ως σκηνογράφος (στο «America Hurrah» στο θέατρο La Mama) και έπειτα με την ομάδα του, που ονόμασε Byrd Hoffman School of Byrds προς τιμήν της δασκάλας του. Στα 24 του, υποφέροντας από κατάθλιψη, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει και κατόπιν χρειάστηκε να νοσηλευτεί σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Όταν βγήκε ωστόσο, τάραξε τα καλλιτεχνικά δρώμενα δημιουργώντας μια εικαστική εγκατάσταση από 676 τηλεφωνικούς στύλους και και μια σειρά περίπου 60 υβριδικών παραστάσεων στη Νέα Υόρκη. Με τα πρώτα έργα του («Deafman Glance», 1971, «Το Βλέμμα του Κωφού») έδωσε το δείγμα γραφής του και κέρδισε την αναγνώριση. Επρόκειτο για μια σιωπηλή όπερα στην οποία πρωταγωνιστούσε ένας κωφάλαλος έφηβος που ο σκηνοθέτης είχε υιοθετήσει κάποια χρόνια νωρίτερα.
Το 1972 λίγο προτού αναχωρήσει για το Ιράν όπου θα σκηνοθετούσε το «KΑ MΟUNTain and GUARDenia Terrace» και ενώ έκανε διακοπές στην Κρήτη, συνελήφθη για κατοχή χασίς και φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε με εγγύηση και τελικά ολοκλήρωσε την παράσταση που είχε διάρκεια 7 ημερών.
Η φήμη του εξαπλώθηκε το 1976, όταν παρουσίασε στο φεστιβάλ της Αβινιόν και σε συνεργασία με τον Φίλιπ Γκλας το έργο «Αϊνστάιν στην ακρογιαλιά» . Ακολούθησε διεθνή καριέρα στην σκηνοθεσία με λαμπερές συνεργασίες από τον χώρο της ροκ μουσικής (Τομ Γουέιτς, Λου Ριντ, Ντέιβιντ Μπερν), της όπερας (Τζέσι Νόρμαν), του μπαλέτου (Συλβί Γκιγιέμ) και ακόμα της μόδας και της πολιτικής.
Από το 1995 διατηρεί το θεατρικό εργαστήριο Γουετερμιλ Σέντερ (Watermill Center,Κέντρο του Νερόμυλου σε ελληνική απόδοση) .
Προσεχώς αναμένεται να σκηνοθετήσει στο Εθνικό Θέατρο, με Έλληνες ηθοποιούς και στην ελληνική γλώσσα μια δική του εκδοχή της Ομηρικής «Οδύσσειας».
Διακρίσεις
Έχει τιμηθεί με πολλά διακρίσεις. Ενδεικτικά:
Βραβείο Όμπι για σκηνοθεσία
Χρυσό λιοντάρι στη Μπιενάλε της Βενετίας για γλυπτική
Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών (American Academy of Arts and Letters)
Θεατρικά έργα που σκηνοθέτησε
The King of Spain, 1969
The Life and Times of Sigmund Freud, 1969
Deafman Glance (με τον Raymond Andrews), 1971
KA MOUNTain and GUARDenia Terrace, 1972
The Life and Times of Joseph Stalin, 1973
A Letter from Queen Victoria, 1974
Αϊνστάιν στην ακρογιαλιά (με τον Φίλιπ Γκλας), 1976
I Was Sitting On My Patio This Guy Appeared I Thought I Was Hallucinating] (με την Lucinda Childs), 1977
Death Destruction & Detroit, 1979
Edison, 1979
The Golden Windows (Die Goldenen Fenster), 1979
The Civil Wars: A Tree Is Best Measured When It Is Down|the CIVIL warS: a tree is best measured when it is down, 1984
Ουίλλιαμ Σαίξπηρ Βασιλιάς Ληρ, 1985
Χάινερ Μύλλερ Μηχανή Άμλετ, 1986
Ευριπίδη, Άλκηστις, 1986-1987
Death Destruction & Detroit II, 1987
Χάινερ Μύλλερ, Κουαρτέτο, 1987
Le Martyre De Saint Sébastien, 1988
Ορλάντο (από το ομώνυμο μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ), 1989
Louis Andriessen, De Materie, 1989
Ουίλιαμ Μπάροουζ, ο Μαύρος καβαλάρης σε μουσική του Tom Waits,(προσαρμογή Paul Schmidt) 1990
Ρίχαρντ Βάγκνερ, Πάρσιφαλ, Αμβούργο, 1991
Αλίκη σε μουσική του Τομ Γουέιτς (προσαρμογή Paul Schmidt) 1992
Γερτρούδη Στάιν, Doctor Faustus Lights the Lights, Hebbel Theatre (Berlin) 1992
Skin, Meat, Bone 1994
The Meek Girl (βασισμένο σε έργο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι), 1994
Timerocker σε μουσική του Λου Ριντ), 1997
O Corvo Branco, σε μουσική του Φίλιπ Γκλας, Teatro Camões (Lisbon), 1998
Monsters of Grace σε μουσική του Φίλιπ Γκλας, 1998
Lohengrin για την Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, 1998
Μπέρτολτ Μπρεχτ, Η Πτήση πάνω απ' τον ωκεανό με το Μπερλίνερ Ανσάμπλ, 1998
The days before - Death Destruction & Detroit III, 1999
Ρίχαρντ Βάγκνερ, Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν, Όπερα της Ζυρίχης
POEtry, (σε μουσική του Λου Ριντ), 2000
Hot Water (πολυμεσική συναυλία), 2000
Περσεφόνη, 2001
Γκέοργκ Μπύχνερ, Βόυτσεκ σε μουσική του Τομ Γουέιτς, 2002
Ρίχαρντ Στράους, Die Frau ohne Schatten, Opéra National de Paris (Opéra Bastille), 2002
Isamo Noguchi exhibition, 2003
Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου, Opéra National de Paris, 2003
I La Galigo, 2004
Λα Φονταίν,Οι μύθοι, 2005
Ερρίκος Ίψεν, Πέερ Γκυντ, 2005 (στη Νορβηγία)
Γκέοργκ Μπύχνερ, Λεόντιος και Λένα
VOOM Portraits, έκθεση, 2007,ACE Gallery, Λος Άντζελες
Μπέρτολτ Μπρεχτ Όπερα της Πεντάρας, Μπερλίνερ Ανσάμπλ, 2007
Σάμιουελ Μπέκετ, Χαρούμενες ημέρες, 2008
Rumi, Εθνική όπερα της Πολωνίας, 2008
Φάουστ, Εθνική όπερα της Πολωνίας, 2008
Σονέτα (βασισμένο στα σονέτα του Σαίξπηρ σε μουσική του Rufus Wainwright, Μπερλίνερ Ανσάμπλ, 2009
KOOL - Dancing in my mind, (περφόρμανς-πορτραίτο της Suzushi Hanayagi), 2009
Καρλ Μαρία φον Βέμπερ,Der Freischütz, Festspielhaus Baden-Baden, 2009
Σάμιουελ Μπέκετ, Τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ, 2009
Ορφέας, by Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Σκάλα του Μιλάνου,Μιλάνο 2009
Káťa Kabanová, Πράγα, 2010
Věc Makropulos, Πράγα, 2010
Σάμιουελ Μπέκετ, Ω οι ωραίες μέρες, Théâtre de l'Athénée Louis-Jouvet
Η Ζωή και ο θάνατος της Μαρίνας Αμπράμοβιτς, με την Μαρίνα Αμπράμοβιτς, Διεθνές Φεστιβάλ του Μάντσεστερ, 9–16 Ιουλίου 2011, The Lowry, Μάντσεστερ
Κλάουντιο Μοντεβέρντι,Η Επιστροφή του Οδυσσέα στη Πατρίδα, στη Σκάλα του Μιλάνου,Μιλάνο 2011
Κλωντ Ντεμπυσί, Πελλέας και Μελισσάνθη, Βασιλικό θέατρο της Μαδρίτης, 2011
Παραστάσεις του στην Ελλάδα
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας[1] οι μέχρι τώρα παραστάσεις του που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα είναι οι ακόλουθες:
1995: «Περσεφόνη», αρχαίο στάδιο των Δελφών
1999: «Monsters of Grace», τρισδιάστατη ψηφιακή όπερα, Φεστιβάλ Αθηνών
2001: «Προμηθέας», Μέγαρο Μουσικής
2007: «In the blink of the eye - Δερβίσηδες σε Εκσταση» στο «Παλλάς»
2007:«Κουαρτέτο» του Χάινερ Μίλερ με την Ιζαμπέλ Ιπέρ στο Φεστιβάλ Αθηνών
2010: «Οπερα της Πεντάρας» με το Berliner Ensemble στο «Παλλάς»
2010: «Τελευταία μαγνητοταινία του Κραπ» του Μπέκετ, με τον ίδιο ερμηνευτή, στο «Θέατρον» του ελληνικού Κόσμου
Μελλοντικά αναμένεται συνεργασία του στην Οδύσσεια σε παραγωγή του Εθνικού θεάτρου με Ελληνες ηθοποιούς στην ελληνική γλώσσα.
Πηγές
Επίσημη ιστοσελίδα του Ρόμπερτ Γουίλσον
Ιλειάνα Δημάδη, Ρόμπερτ Ουίλσον, Νεωτεριστής ή καπιταλιστής; Ιδού η απορία!, Αθηνόραμα, 14/1/2010 (ανακτήθηκε στις 5/1/12)
Σημειώσεις
Ιωάννα Κλεφτογιάννη (Τρίτη 8 Μαρτίου 2011). «Η ελληνική «Οδύσσεια» του Γουίλσον». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 2012-01-03.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
