Ο Μάικ Νίκολς (Mike Nichols, 6 Νοεμβρίου 1931 - 19 Νοεμβρίου 2014) ήταν Γερμανο-αμερικανός σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου βραβευμένος με Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την ταινία του 1967 Ο Πρωτάρης (The Graduate). Ο σκηνοθέτης ήταν επίσης γνωστός για τις ταινίες: Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ (Who's Afraid of Virginia Woolf, 1966), Η Γνωριμία της Σάρκας (Carnal Knowledge, 1971), Εργαζόμενο Κορίτσι (Working Girl, 1988), Εξ Επαφής (Closer, 2004), καθώς και για την τηλεοπτική μίνι σειρά Ο Θεός Ξέχασε τον Παράδεισο (Angels in America, 2003). Ο σκηνοθέτης ανέβασε στο Μπρόντγουεϊ για πρώτη φορά τις παραστάσεις Ξυπόλητοι στο Πάρκο, Λουβ, Το Παράξενο Ζευγάρι, Οι Ηλίθιοι και Σπάμαλοτ.
Ο Νίκολς ανήκει σε μια μικρή κατηγορία σκηνοθετών που έχουν βραβευτεί με Βραβείο Έμμυ, Γκράμι, Όσκαρ και Τόνι. Άλλες του διακρίσεις περιλαμβάνουν το βραβείο του ιδρύματος Λίνκολν το 1999, το Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών το 2001[2], το βραβειο ιδρύματος Κένεντι το 2003, καθώς και το βραβείο συνολικής προσφοράς στην έβδομη τέχνη από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Βιογραφία
O Μάικ Νίκολς, γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1931 και το πραγματικό του όνομα είναι Μίχαελ Ίγκορ Πεσκόβσκι[3]. Ο πατέρας του ήταν Ρώσος γιατρός και διανοούμενος, εβραϊκής καταγωγής που γνώριζε τον Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ και τον Μπόρις Παστερνάκ. Το 1939, η οικογένεια του Νίκολς αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις Η.Π.Α. για να ξεφύγει από τη συμφορά του Ναζισμού. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Μανχάτταν, όπου ο πατέρας του άνοιξε ένα επιτυχημένο ιατρείο.[4]. Το 1944 ο Νίκολς έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα. Το 1950 εισήγθη στην ιατρική στο πανεπιστήμιο του Σικάγο[5]. Όσο βρισκόταν στο Σικάγο, ο Νίκολς το έσκαγε από τα μαθήματα για να ασχολείται με θεατρικές δραστηριότητες, έτσι γνώρισε την ηθοποιό Ιλέιν Μέι[5]. Το 1954 ο Νίκολς παράτησε την ιατρική κι επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου εισήγθη στο Actor's Studio και διδάχτηκε δράμα από τον Λι Στράσμπεργκ.
Στα μέσα της δεκαετίας του '50 δημιούργησε με την Ιλέιν Μέι κι άλλους μια ομάδα αυτοσχεδιασμού κι άρχισε να σκηνοθετεί κωμωδίες που καυτηρίαζαν την κοινωνία της εποχής και ασκούσαν κριτική, πράγμα που επρόκειτο να χαρακτηρίσει και τις μετέπειτα ταινίες του[6].
Το 1966 έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, σε ηλικία 35 ετών, γυρίζοντας την ταινία Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; (Who's Afraid of Virginia Woolf?), που χάρισε στην Ελίζαμπεθ Τέιλορ το δεύτερό της Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου. Το Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ; έλαβε δεκατρείς υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ κι ο σκηνοθέτης ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την πρώτη του ταινία. Την επόμενη χρονιά η ταινία Ο Πρωτάρης (The Graduate, 1967) έκανε τεράστια εμπορική επιτυχία και του χάρισε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Η ταινία χάρισε επίσης παγκόσμια αναγνωρισιμότητα στον Ντάστιν Χόφμαν.
Το 1970 γύρισε την αντιμιλιταριστική σάτιρα Catch 22 (1970) που σε αντίθεση με τις δυο προηγούμενες δε θεωρήθηκε επιτυχημένη, παρά τη συμμετοχή σε αυτήν των ηθοποιών Όρσον Γουέλς, Άλαν Άρκιν, Άντονι Πέρκινς και Μάρτιν Μπαλσαμ. Την επόμενη χρονιά γύρισε την ταινία Η Γνωριμία της Σάρκας (Carnal Knowledge, 1971) μια ταινία που απέπνεε έντονο ερωτισμό με πρωταγωνιστές τους Τζακ Νίκολσον, Κάντις Μπέργκεν, Αν Μάργκρετ και Αρτ Γκαρφάνκελ. Ο σκηνοθέτης επρόκειτο να συνεργαστεί άλλες δυο φορές με τον Νίκολσον, το 1975 για την ταινία Οι Προικοθήρες (The Fortune) και το 1994 για την ταινία Γουλφ (Wolf).
Το 1984 σκηνοθέτησε την ταινία Η Εξαφάνιση της Κάρεν Σίλκγουντ (Silkwood) με πρωταγωνίστρια τη Μέριλ Στριπ στο ρόλο μιας εργαζόμενης σε πυρηνικό αντιδραστήρα, που αγωνίζεται για τη ζωή τόσο των συνεργατών της, όσο και τη δική της. Η συνεργασία του Νίκολς με τη Στριπ επαναλήφθηκε το 1990, όταν οι δυο τους συνεργάστηκαν για την ταινία Φλερτάροντας τη Ζωή (Postcards from the Edge). Στην ταινία συμμετείχε επίσης η Σίρλεϊ ΜακΛέιν στο ρόλο της μητέρας της Στριπ. Την επόμενη χρονιά σκηνοθέτησε τους Χάρισον Φορντ και Ανέτ Μπένινγκ στην ταινία Σχετικά με τον Χένρι (Regarding Henry). Το 1996 επανεκτέλεσε την ταινία του Εντουάρντο Μολινάρο Το Κλουβί με τις Τρελές (La Cage aux Folles, 1978), που προβλήθηκε με τίτλο Φτερά και Πούπουλα (The Birdcage) και πρωταγωνιστές τους Ρόμπιν Γουίλιαμς και Τζιν Χάκμαν. Το 1998 σκηνοθέτησε τους Τζον Τραβόλτα, Έμμα Τόμσον και Κάθι Μπέιτς στην ταινία Όλες οι Γυναίκες του Προέδρου (Primary Colors), εμπνευσμένη από το σκάνδαλο Λεβίνσκι. Πιο πρόσφατες αξιομνημόνευτες ταινίες του σκηνοθέτη είναι οι: Εξ Επαφής (Closer) με τους Τζούλια Ρόμπερτς, Νάταλι Πόρτμαν, Τζουντ Λο και Κλάιβ Όουεν και Παιχνίδια Εξουσίας (Charlie Wilson's War, 2007) με τους Τομ Χανκς και Τζούλια Ρόμπερτς. Μέγαλη επιτυχία γνώρισε επίσης η τηλεοπτική σειρά Ο Θεός Ξέχασε τον Παράδεισο (Angels in America, 2003) με τον Αλ Πατσίνο και τη Μέριλ Στριπ. Συνολικά στην καριέρα του ο σκηνοθέτης έχει λάβει 4 υποψηφιότητες για Όσκαρ Σκηνοθεσίας κι έχει κερδίσει ένα.
Πέθανε την 19η Νοεμβρίου 2014.
Φιλμογραφία
| Έτος | Ταινία | Υποψηφιότητες για Όσκαρ | Νίκες | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1966 | Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ (Who's Afraid of Virginia Woolf?) | 13 | 5 | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας |
| 1967 | Ο Πρωτάρης (The Graduate) | 7 | 1 | Νίκη Όσκαρ Σκηνοθεσίας |
| 1968 | Teach Me! | Μικρού μήκους | ||
| 1970 | Κατς 22 (Catch-22) | |||
| 1971 | Η Γνωριμία της Σάρκας (Carnal Knowledge) | 1 | ||
| 1973 | Η Μέρα του Δελφινιού (The Day of the Dolphin) | 2 | ||
| 1975 | Οι Προικοθήρες (The Fortune) | |||
| 1980 | Gilda Live | Ντοκιμαντέρ | ||
| 1983 | Η Εξαφάνιση της Κάρεν Σίλκγουντ (Silkwood) | 5 | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας | |
| 1986 | Φλογισμένες Σχέσεις (Heartburn) | |||
| 1988 | Τα Παιδιά απ' το Μπιλόξι (Biloxi Blues) | |||
| Εργαζόμενο Κορίτσι (Working Girl) | 6 | 1 | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας | |
| 1990 | Φλερτάροντας τη Ζωή (Postcards from the Edge) | 2 | ||
| 1991 | Σχετικά με τον Χένρι (Regarding Henry) | |||
| 1994 | Γουλφ (Wolf) | |||
| 1996 | Φτερά και Πούπουλα (The Birdcage) | 1 | ||
| 1998 | Όλες οι Γυναίκες του Προέδρου (Primary Colors) | 2 | ||
| 2000 | Από Ποιον Πλανήτη Κατέβηκες (What Planet Are You From?) | |||
| 2001 | Υψηλή Νοημοσύνη (Wit) | |||
| 2003 | Ο Θεός Ξέχασε τον Παράδεισο (Angels in America) | Νίκη Βραβείο Έμμυ Καλύτερης Σκηνοθεσίας μίνι σειράς | ||
| 2004 | Εξ Επαφής (Closer) | 2 | ||
| 2007 | Παιχνίδια Εξουσίας (Charlie Wilson's War) | 1 |
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
Lifetime Honors - National Medal of Arts
Faces of America: How 12 Extraordinary People Discovered Their Pasts, by Henry Louis Gates, Jr., 2010, p. 14 - 33
Mike Nichols’ life in the trenches By Glenn Kenny, LA Times, December 16, 2007, in print edition E-31.
Wakeman, John. World Film Directors, Volume 2. The H. W. Wilson Company. 1988. 704-710.
Coleman, Janet (1991). The Compass: The Improvisational Theatre That Revolutionized American Comedy. University Of Chicago Press, ISBN 978-0-226-11345-6
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Μάικ Νίκολς στην IMDb
Μάικ Νίκολς, σελίδα στον ιστότοπο της cine.gr (Ελληνικά).
Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας
1927–1950
Φρανκ Μπορζέιγκι (1927) Λιούις Μάιλστοουν (1928) Φρανκ Λόιντ (1929) Λιούις Μάιλστοουν (1930) Νόρμαν Τόρογκ (1931) Φρανκ Μπορζέιγκι (1932) Φρανκ Λόιντ (1933) Φρανκ Κάπρα (1934) Τζον Φορντ (1935) Φρανκ Κάπρα (1936) Λίο ΜακΚάρεϊ (1937) Φρανκ Κάπρα (1938) Βίκτορ Φλέμινγκ (1939) Τζον Φορντ (1940) Τζον Φορντ (1941) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1942) Μάικλ Κερτίζ (1943) Λίο ΜακΚάρεϊ (1944) Μπίλι Γουάιλντερ (1945) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1946) Ηλία Καζάν (1947) Τζον Χιούστον (1948) Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς (1949) Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς (1950)
1951–1975
Τζορτζ Στίβενς (1951) Τζον Φορντ (1952) Φρεντ Τσίνεμαν (1953) Ηλία Καζάν (1954) Ντέλμπερτ Μαν (1955) Τζορτζ Στίβενς (1956) Ντέιβιντ Λην (1957) Βινσέντε Μινέλι (1958) Γουίλιαμ Γουάιλερ (1959) Μπίλι Γουάιλντερ (1960) Ρόμπερτ Γουάιζ και Τζέρομ Ρόμπινς (1961) Ντέιβιντ Λην (1962) Τόνι Ρίτσαρντσον (1963) Τζορτζ Κιούκορ (1964) Ρόμπερτ Γουάιζ (1965) Φρεντ Τσίνεμαν (1966) Μάικ Νίκολς (1967) Κάρολ Ριντ (1968) Τζον Σλέσιντζερ (1969) Φράνκλιν Σάφνερ (1970) Γουίλιαμ Φρίντκιν (1971) Μπομπ Φόσι (1972) Τζορτζ Ρόι Χιλ (1973) Φράνσις Φορντ Κόπολα (1974) Μίλος Φόρμαν (1975)
1976–2000
Τζον Άβιλντσεν (1976) Γούντι Άλεν (1977) Μάικλ Τσιμίνο (1978) Ρόμπερτ Μπέντον (1979) Ρόμπερτ Ρέντφορντ (1980) Γουόρεν Μπίτι (1981) Ρίτσαρντ Ατένμπορο (1982) Τζέιμς Λ. Μπρουκς (1983) Μίλος Φόρμαν (1984) Σίντνεϊ Πόλακ (1985) Όλιβερ Στόουν (1986) Μπερνάρντο Μπερτολούτσι (1987) Μπάρι Λέβινσον (1988) Όλιβερ Στόουν (1989) Κέβιν Κόστνερ (1990) Τζόναθαν Ντέμι (1991) Κλιντ Ίστγουντ (1992) Στίβεν Σπίλμπεργκ (1993) Ρόμπερτ Ζεμέκις (1994) Μελ Γκίμπσον (1995) Άντονι Μιγκέλα (1996) Τζέιμς Κάμερον (1997) Στίβεν Σπίλμπεργκ (1998) Σαμ Μέντες (1999) Στίβεν Σόντερμπεργκ (2000)
2001–σήμερα
Ρον Χάουαρντ (2001) Ρόμαν Πολάνσκι (2002) Πίτερ Τζάκσον (2003) Κλιντ Ίστγουντ (2004) Ανγκ Λι (2005) Μάρτιν Σκορσέζε (2006) Αδερφοί Κοέν (2007) Ντάνι Μπόιλ (2008) Κάθριν Μπίγκελοου (2009) Τομ Χούπερ (2010) Μισέλ Χαζαναβίσιους (2011) Ανγκ Λι (2012) Αλφόνσο Κουαρόν (2013) Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου (2014) Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου (2015) Ντάμιεν Σαζέλ (2016) Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο (2017)
Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
