Ο Μάξγουελ Άντερσον (James Maxwell Anderson, 15 Δεκεμβρίου 1888 - 28 Φεβρουαρίου 1959) ήταν Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας και δημοσιογράφος, γιος ιεροκήρυκα.
Γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1888 στο Ατλάντικ της Πενσυλβάνιας. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Ντακότα κι αργότερα στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (Stanford) στο Κονέκτικατ. Στα 1914 εργάστηκε ως καθηγητής των αγγλικών. Οι ιδέες του όμως άσκησαν αρνητική επιρροή στην καριέρα του. Ήταν αιτία να απολυθεί από τη θέση που είχε στο Κολλέγιο Whittier στην Καλιφόρνια, προπαγανδίζοντας το ειρηνιστικό κίνημα κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι πρώτες επιτυχίες
Οι πρώτες επιτυχίες του στο θέατρο ήταν πεζά ρεαλιστικά δράματα (prose realism). Σε συνεργασία με τον Λώρενς Στώλλινγκς (Laurence Stallings) γράφει το πολεμικό δράμα "Τί κοστίζει η δόξα" (What Price Glory?, 1924) κι αργότερα μια αστική σατιρική κωμωδία "γάμου" "Τα παιδιά του Σαββάτου" (Saturday's Children, 1927), όπως και τους "Θεούς της Αστραπής" (Gods of Lightning, 1928), μαζί με το δημοσιογράφο Χάρολντ Χίκερσον (Harold Hikerson), σχετικά με την υπόθεση Σάκκο-Βαντσέττι (Sacco-Vanzetti), όπου δύο αθώοι εργάτες μετά από δικαστική πλάνη καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν με την κατηγορία πως λήστεψαν και δολοφόνησαν έναν εισπράκτορα.
Η κορύφωση της καριέρας του
Αργότερα, το 1933, ο Άντερσον γράφει μια χιουμοριστική πολιτική σάτιρα "Και τα δυο σας σπίτια" (Both Your Houses, 1933), που του χάρισε το Βραβείο Πούλιτζερ. Ο Άντερσον είναι ο δραματουργός που καθιέρωσε στο αμερικανικό θέατρο την έμμετρη τραγωδία (verse drama). Η καριέρα του κορυφώνεται πράγματι με τα ιστορικά έμμετρα δράματά του "Βασίλισσα Ελισάβετ" (Elizabeth the Queen, 1930) για το μοιραίο έρωτα της βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ με το Λόρδο του Έσσεξ, τη "Μαρία της Σκωτίας" (Mary of Scotland, 1933) με ηρωίδα την αντίζηλο της Ελισάβετ Μαρία Στούαρτ, καθώς και το ποιητικό δράμα "Άννα των Χιλίων Ημερών" (1948) για την Άννα Μπολέιν και τον τραγικό γάμο της με τον Ερρίκο Η' της Αγγλίας.
Η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του Άντερσον φτάνει το 1935 με το ποιητικό δράμα (poetic drama) "Αποχείμωνο" (Winterset, 1935), σατιρίζοντας το σύγχρονό του υλιστικό κόσμο. Στο θέμα του φασισμού στρέφεται με το "Λάργκο Κη" (Largo key, 1939), δραματοποιώντας τον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας.
Θέματα παρμένα από την αμερικανική ιστορία ξετυλίγονται στα θεατρικά έργα του "Νύχτα στο Τάος" (Night over Taos, 1932) και "Βάλλυ Φορτζ" (Valley Forge, 1934) σχετικά με τη ζωή του Τζορτζ Ουάσινγκτον, από την αυστριακή ιστορία "Η Μάσκα των Βασιλιάδων" (Mask of Kings, 1937) για τον αινιγματικό θάνατο του πρίγκιπα Ροδόλφου των Αψβούργων και από τη μεσαιωνική ιστορία την "Ιωάννα της Λορραίνης" (Joan of Lorraine, 1946), που έγινε και κινηματογραφική ταινία το 1948 με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν.
Σε συνεργασία με το Γερμανό συνθέτη Κουρτ Βάιλ (Kurt Weill, 1900 - 1950), ο Άντερσον έγραψε και έργα για το μουσικό θέατρο - τη "Γιορτή της Νέας Υόρκης" (Knickerbocker Holiday, 1938), "Χαμένοι στ' αστέρια" (Lost in the Stars, 1949), μιούζικαλ βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νοτιοαφρικανού συγγραφέα Άλαν Πέιτον (Alan Paton) "Κλάψε, Αγαπημένη Πατρίδα" (Cry, the Beloved Country, 1948).
Σε δύο άλλα έργα του, το "Κερί στον Άνεμο" (Candle in the Wind, 1941) και "Παραμονή του Αγίου Μάρκου" (The Eve of St. Mark, 1942), ο Άντερσον πραγματεύεται γεγονότα από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στο "Ξυπόλυτος στην Αθήνα" (Barefoot in Athens, 1951) δραματοποιεί τη δίκη του Σωκράτη. Από τα τελευταία έργα του είναι "Ο κακός σπόρος" (The Bad Seed, 1954), μια θεατρική διασκευή του ομότιτλου μυθιστορήματος του Ουίλλιαμ Μαρτς (William March, 1893 - 1954).
Η αποτίμηση του έργου του και το τέλος
O Άντερσον, όπως έχει ειπωθεί, έγινε για το αμερικανικό θέατρο ό,τι ήταν ο Σίλερ για το γερμανικό και ο Ροστάν για το γαλλικό θέατρο. Πέθανε στις 28 Φεβρουαρίου 1959 από εγκεφαλικό στο Στάνφορντ του Κονέκτικατ.
Πηγές
John Gassner (edit.): "A Treasury of the Theatre", Maxwell Anderson: "What Price Glory?" & "Elizabeth the Queen", Volume Three, Simon and Schuster, New York, 1951.
John Russel Taylor: "The Penguin Dictionary of the Theatre", Penguin Books Ltd, 1968.
Αλλαρντάις Νίκολ: "Παγκόσμια Ιστορία του Θεάτρου", τόμ. Γ', σελ. 550 - 556, Εκδόσεις "ΠΝΟΗ", Αθήνα (χ.χρ.).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων
WorldCat VIAF: 24683691 LCCN: n50021938 ISNI: 0000 0001 0879 8035 GND: 118645145 SELIBR: 231357 SUDOC: 032896743 BNF: cb12383728n (data) BIBSYS: 90568456 MusicBrainz: f8688b5e-874d-4dee-8366-e9da3eef0186 NLA: 35006603 NDL: 001162047 NKC: jn20000600203 BNE: XX871695
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2014.
Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 91. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Maxwell-Anderson. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6sf2wng. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 7672. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 28. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) American National Biography. 1999. 1600038. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 226814. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12383728n. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
