Ο πολυ-οργανοπαίχτης και συνθέτης Μακάντα Κεν Μακιντιρέ (Makanda Ken McIntyre, 7 Σεπτεμβρίου 1931 - 13 Ιουνίου 2001) υπήρξε μουσικός της τζαζ με πλούσια πανεπιστημιακή και διδακτική δράση ενώ ηχογράφησε και 11 προσωπικά άλμπουμς. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του χρησιμοποιούσε το όνομα Κεν Μακιντιρέ, αλλά το 1989, μετά από μία συναυλία του στη Ζιμπάμπουε υιοθέτησε το όνομα Μακάντα (makanda), το οποίο μεταφράζεται ως πολλά δέρματα ή μεγάλο κεφάλι, στις γλώσσες ndebele και shona αντίστοιχα.
Βιογραφία
Γεννημένος στις 7 Σεπτεμβρίου του 1931 από Τζαμαϊκανούς γονείς στην Βοστόνη της Μασαχουσέτης και μεγαλώνει στο South End, μια συνοικία μεταναστών από την Καραϊβική. Ο πατέρας του είχε γνώσεις μαντολίνου και υπήρξε ένας από τους πρώτους δασκάλους του στο γιουκαλίλι. Στην εφηβεία του παρακολουθεί μαθήματα πιάνου, ώσπου ένας φίλος του τού πουλάει ένα άλτο σαξόφωνο για 45 $. Σε ηλικία 19 ετών ανακαλύπτει τον Τσάρλι Πάρκερ και αυτή η ανακάλυψη θα του αλλάξει την ζωή και θα σφραγίσει την πορεία του. Ο Μακάντα Μακιντιρέ, οραματιστής και ανήσυχη φύση εμπνέεται από τον Πάρκερ αλλά δεν τον μιμείται, αναπτύσσοντας το δικό του προσωπικό στυλ στο σαξόφωνο και στα υπόλοιπα όργανα με τα οποία καταπιάνεται, όπως το φλάουτο ή το μπάσο κλαρινέτο.
Μετά από 2 χρόνια στρατιωτικής θητείας (1958-1959) θα σπουδάσει μουσική σύνθεση και φλάουτο στο Boston Conservatory of Music. Το 1960 είναι η χρονιά που φθάνει στην Νέα Υόρκη κάνοντας ισχυρή εντύπωση με το ταλέντο του στους διαφόρους τζαζ κύκλους. Ηχογραφεί δύο άλμπουμ για την εταιρεία New Jazz, το Stone Blues και το Looking Ahead, στο οποίο συνεργάζεται με τον Eric Dolphy. Πολλοί κριτικοί της εποχής ταύτιζαν το στυλ του με αυτό του Eric Dolphy. Ο Μακιντιρέ ήταν ανοιχτός στις καινοτομίες της Avant-garde, αλλά με μία διάχυτη μελωδικότητα και σεβασμό για την φόρμα. Πειραματίστηκε με κάθε είδους πνευστά όπως το όμποε, το μπάσο κλαρινέτο, το φλάουτο και κατάφερε να παίζει με δεξιοτεχνία 16 μουσικά όργανα συμπεριλαμβανομένου του μπάσου, των ντραμς και του πιάνου. Μεταξύ 1962 και 1963 κυκλοφόρησε άλλα δύο άλμπουμ για την United Artists, τα οποία σήμερα είναι εξαιρετικά δυσεύρετα.
Από το 1961, αδυνατώντας να συντηρηθεί οικονομικά μέσα από τη μουσική, ο Μακιντιρέ θα αφοσιωθεί στην εκπαίδευση, διδάσκοντας αρχικά σε δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης και αργότερα στο Central State University του Οχάιο (1967–69) και στο Wesleyan University του Κονέκτικατ (1969–71). Η εγγενής του μεταδοτικότητα και η βαθιά του πίστη ότι όλοι οι μαθητές του έχουν απεριόριστες δυνατότητες και δυνάμεις που μπορούν να τις μετατρέψουν σε μουσική τον έκαναν μία από τις πιο σεβάσμιες προσωπικότητες στους σχολικούς κύκλους των Αφροαμερικανών της Νέας Υόρκης. Στην δισκογραφία εμφανίζεται ξανά ως καλεσμένος το 1966 για τον Cecil Taylor στο θρυλικό «United Structures», ενώ ως leader ηχογραφεί 5 άλμπουμ για την Steeple Chase μεταξύ 1974 και 1978. Σε ένα από αυτά το «Hindsight» παίζει εναλλάξ 5 διαφορετικά όργανα σε σχήμα κουαρτέτου. Το 1983 ηχογραφεί με τον Craig Harris και είναι η χρονιά που ιδρύει το CAAMO (Contemporary AfricanAmerican Music Organization), έναν οργανισμό με σκοπό την προαγωγή της ελεύθερης έκφρασης και της συνέχειας της εκπαίδευσης της Αφροαμερικάνικης μουσικής. Το CAAMO πραγματοποίησε στην πορεία του πάνω από 250 συναυλίες και σεμινάρια στην Νέα Υόρκη. Την ίδια χρονιά θα επιστρέψει στην δισκογραφία με το άλμπουμ "a New Beginning". Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 συμμετείχε στην Liberation Music Orchestra του Τσάρλι Χέυντεν, περιοδεύοντας στην Ευρώπη (1985, 1987, 1991, 1994) και πραγματοποιώντας εμφανίσεις σε φεστιβάλ στην Αβάνα (1986), στο Μόντρεαλ (1989, 1992), στο Τόκιο (1990) και στο Παρίσι (1992).
Ο Μακάντα Κεν Μακιντιρέ πέθανε σε ηλικία 69 ετών στις 13 Ιουνίου του 2001, ύστερα από καρδιακή προσβολή.
Επιλεγμένη δισκογραφία
Stone Blues (1960) (New Jazz -OJC)
Looking Ahead (1960) (New Jazz -OJC)
Year Of The Iron Ship (1962) (United Artists)
Way Way Out (1963) (United Artists)
Hindsight (1974) (Steeple Chase)
Home (1975) (Steeple Chase)
Tribute (1991) (Serene)
A New Beginning (1991) (Passin Thru)
Παραπομπές
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb138973172. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
Montreux Jazz Festival Database. 895. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020.
Montreux Jazz Festival Database. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020.
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
