Τζέιν Ξ. Λούου (Jane X. Luu, βιετν.: Lưu Lệ Hằng[6]) είναι Αμερικανίδα αστρονόμος Βιετναμέζικης καταγωγής.
Τα πρώτα χρόνια
Η Λούου γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1963 στο τότε Νότιο Βιετνάμ (Σαϊγκόν). Ο πατέρας της τη δίδαξε γαλλικά όταν ήταν παιδί, αρχίζοντας μία ισόβια αγάπη της προς τις ξένες γλώσσες[7].
Η Λούου εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ ως πρόσφυγας το 1975, όταν το καθεστώς του Νότιου Βιτενάμ κατέρρευσε, καθώς ο πατέρας της εργαζόταν ως μεταφραστής για τα αμερικανικά στρατεύματα, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα την άμεση στοχοποίηση όλης της οικογένειας από το νέο καθεστώς[8]. Αρχικώς η Λούου και η οικογένειά της εγκαταστάθηκαν στο Κεντάκι, όπου είχαν συγγενείς. Μία επίσκεψη στο Jet Propulsion Laboratory στην Καλιφόρνια την ενέπνευσε να σπουδάσει αστρονομία[7]. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, παίρνοντας το πτυχίο της το 1984.[9]
Η ανακάλυψη της Ζώνης Κάιπερ
Ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Μπέρκλεϋ[10] και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (MIT), η Λούου συνεργάσθηκε με τον Αγγλοαμερικανό αστρόνομο Ντέιβιντ Τζούιτ σε μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του 20ού αιώνα στο Ηλιακό Σύστημα: την ανακάλυψη της Ζώνης Κάιπερ[7]. Το 1992, μετά από 5 χρόνια παρατηρήσεων, ανίχνευσαν το πρώτο γνωστό σώμα της ζώνης αυτής (αν και σήμερα πλέον ο γνωστός από το 1930 Πλούτωνας θεωρείται επίσης μέλος της Ζώνης) χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο των 2,2 μέτρων του Πανεπιστημίου της Χαβάης στο Μάουνα Κέα[8][11]. Το σώμα αυτό ήταν το (15760) 1992 QB1, το οποίο η Λούου βάφτισε «Σμάιλυ» από τον ομώνυμο ήρωα των κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων του Τζον Λε Καρρέ[9]. Μετά από αυτό, η Λούου δέχθηκε μία υποτροφία από το Επιστημονικό Ινστιτούτο του Διαστημικού Τηλεσκοπίου και επέλεξε το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ ως ίδρυμα εργασίας. Τον ίδιο χρόνο, το 1992, ολοκλήρωσε και τη διδακτορική διατριβή της στο MIT με τίτλο «Φυσικές μελέτες αναλλοίωτων σωμάτων του Ηλιακού Συστήματος».
Μετέπειτα σταδιοδρομία
Μετά το διδακτορικό της, η Λούου δίδαξε στο Χάρβαρντ (από το 1994) και στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν στην Ολλανδία[7]. Σήμερα όμως εργάζεται στο Εργαστήριο Λίνκολν του MIT.
Τον Δεκέμβριο του 2004, οι Λούου και Τζούιτ ανέφεραν την ανακάλυψη πάγου νερού στο μεγαλύτερο γνωστό τότε σώμα της Ζώνης Κάιπερ, τον Κουάοαρ. Υπέθεσαν ότι ο πάγος αυτός πρέπει να σχηματίσθηκε στο υπέδαφος και βγήκε στην επιφάνεια μετά από σύγκρουση με κάποιο άλλο σώμα της Ζώνης μέσα στα τελευταία εκατομμύρια έτη[12].
[13]
Προσωπική ζωή
Η Λούου έχει εργασθεί για τη φιλανθρωπική οργάνωση «Save the Children» στο Νεπάλ. Της αρέσουν οι υπαίθριες δραστηριότητες και παίζει βιολοντσέλο. Είναι παντρεμένη με έναν άλλον αστρονόμο, τον Ρόνι Χούγκερβερφ (Ronnie Hoogerwerf)[7].
Τιμητικές διακρίσεις
1991: Βραβείο Αστρονομίας Annie J. Cannon
2012: Βραβείο Σω στην αστρονομία[14], από κοινού με τον Τζούιτ, «για την ανακάλυψη και περιγραφή των υπερποσειδώνιων αντικειμένων, ενός θησαυρού που χρονολογείται από τον σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος και συνιστά την από μακρού αναζητούμενη πηγή των κομητών βραχείας περιόδου».
2012: Βραβείο Κάβλι στην αστροφυσική[15], από κοινού με τον Τζούιτ και τον Μάικλ Μπράουν, «για την ανακάλυψη και τον χαρακτηρισμό της Ζώνης Κάιπερ και των μεγαλύτερων μελών της, έργο που οδήγησε σε μείζονα πρόοδο της κατανοήσεως της ιστορίας του πλανητικού μας συστήματος».
Ο αστεροειδής 5430 Λούου της Κύριας Ζώνης, που ανακαλύφθηκε το 1988, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή της.
Η Λούου είναι μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων[16].
Επιλεγμένες δημοσιεύσεις
Μερικές από τις περισσότερες από 200 επιστημονικές εργασίες που έχει δημοσιεύσει η Λούου είναι οι εξής:
Luu, Jane; D.C. Jewitt; C. Trujillo (2000). «Water ice in 2060 Chiron and its implications for Centaurs and Kuiper Belt objects». Astrophysical Journal 531 (2): L151–L154. doi:10.1086/312536. PMID 10688775. Bibcode: 2000ApJ...531L.151L.
Luu, Jane; D.C. Jewitt (1998). «Deep Imaging of the Kuiper Belt with the Keck 10-Meter Telescope». Astrophysical Journal 502: L91–L94. doi:10.1086/311490. Bibcode: 1998ApJ...502L..91L.
Luu, Jane; B. Marsden; D.C. Jewitt; C. Trujillo; C. Hegenrother; J. Chen; W. Offutt (1997). «A New Dynamical Class of Object in the Outer Solar System». Nature 387 (6633): 573. doi:10.1038/42413. Bibcode: 1997Natur.387..573L.
Luu, Jane; D.C. Jewitt (1996). «Color Diversity among the Centaurs and Kuiper Belt Objects». Astronomical Journal 112: 2310–2318. doi:10.1086/118184. Bibcode: 1996AJ....112.2310L.
Luu, Jane; D.C. Jewitt (1992). «High Resolution Surface Brightness Profiles of Near-Earth Asteroids». Icarus 97 (2): 276–287. doi:10.1016/0019-1035(92)90134-S. Bibcode: 1992Icar...97..276L.
Luu, Jane (1991). «CCD Photometry and Spectroscopy of Outer Jovian Satellites». Astronomical Journal 102: 1213–1225. doi:10.1086/115949. Bibcode: 1991AJ....102.1213L.
The Shape Distribution of Kuiper Belt Objects (με τον Pedro Lacerda, Ιούνιος 2003)
Accretion in the Early Kuiper Belt I. Coagulation and Velocity Evolution (με τον Scott J. Kenyon, Astronomical Journal, Μάιος 1998)
Παραπομπές
«Store norske leksikon». (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Great Norwegian Encyclopedia. 1978. Jane_X._Luu.
Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2019.
aas.org/grants-and-prizes/annie-jump-cannon-award-astronomy. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2017.
Hữu Thiện: Jane Lưu lên núi ngắm sao..., Vietnamnet, 2004
An Interview With...Jane Luu, 21 Μαρτίου 2003
Bartusiak, Marcia (Φεβρουάριος 1996). «The Remarkable Odyssey of Jane Luu». Astronomy 24: 46. Bibcode: 1996Ast....24...46B. Autobiography of Jane Luu Αρχειοθετήθηκε 2015-09-28 στο Wayback Machine., 17 Σεπτεμβρίου 2012
Μάιος/Ιούνιος 1998 Feature Alum, Jane Luu, '84. CLASS NOTABLE: JANE LUU, '84, Scoping the Cosmos Αρχειοθετήθηκε 2008-09-07 στο Wayback Machine. της Erika Check, '99
The Kuiper Belt Michael E. Brown, Physics Today, doi:10.1063/1.1752422
University of Hawaii 2.2-meter telescope - Public Information Richard J. Wainscoat
Chang, Kenneth (9/12/2004). «Astronomers Entertain Visions of Icy Volcanoes in Faraway Places». The New York Times, σελ. A33.
Dresselhaus, Graybiel, Luu receive 2012 Kavli Prizes - MIT News Office
The Shaw Prize in Astronomy 2012 Αρχειοθετήθηκε 2017-10-20 στο Wayback Machine. 29 Μαΐου 2012
Kavli Prize 2012
«Gruppe 2: Astronomi, fysikk og geofysikk» (στα Νορβηγικά). Νορβηγική Ακαδημία των Επιστημών και των Γραμμάτων. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«No Starry Eyed Astronomer», Vijaysree Venkatraman (Οκτώβριος 2012), με φωτογραφία
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License