Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς (James Earl Jones, 17 Ιανουαρίου 1931) είναι Αμερικανός ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Τα πρώτα χρόνια
Γιος του Ρόμπερτ Ερλ Τζόουνς και μεγαλωμένος στο Δουβλίνο του Μίτσιγκαν από τους μητρικούς παππούδες του, ο Τζόουνς είναι Αφρικανικής καταγωγής, αναφέρεται ότι έχει και Ιρλανδικές και Τσερόκι ρίζες. Μετακόμισε στο Μίτσιγκαν στην ηλικία των 5, όπου έκδηλωσε ένα τραύλισμα τόσο σοβαρό που έφτασε στο σημείο να αρνείται να μιλήσει. Παρέμεινε λειτουργικά αμίλητος για 8 χρόνια ώσπου έφτασε στο Γυμνάσιο. Ο Τζόουνς επαινεί ένα καθηγητή του Γυμνασίου, ο οποίος ανακάλυψε ότι είχε ένα χάρισμα στο να γράφει ποιήματα βοηθώντας τον να σταματήσει την σιωπή του. Ο καθηγητής πίστεψε ότι αναγκαστική δημόσια ομιλία θα τον βοηθούσε να κερδίσει την αυτοπεποίθηση του και επέμεινε να απαγγέλει ένα ποίημα στην τάξη κάθε μέρα. Ο Τζόουνς αναφέρει: «Ήμουν μουγγός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι η πρώτη χρονιά στο σχολείο ήταν η πρώτη βουβή χρόνια, και τα άφωνα χρόνια συνεχίστηκαν ώσπου έφτασα στο Γυμνάσιο». Ειρωνικά, είναι πολύ γνωστός για την βαθειά, επιβλητική φωνή του (ιδιαιτερα γνωστη ως η φωνη του Νταρθ Βεηντερ στον Πολεμο των Αστρων και ως η φωνη στο χαρακτηριστικο τηλεοπτικο σημα του CNN: This... is CNN).
Ο Τζόουνς αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Mίτσιγκαν. Επίσης γράφτηκε μέλος στην οργάνωση ROTC στο Μίτσιγκαν και ήταν αξιωματικός στην Αλάσκα στα τέλη του 1950. Η πρώτη του γυναίκα ήταν η ηθοποιός/τραγουδίστρια Julienne Marie, που είχε γεννηθεί στο Τολέντο του Οχάιο το 1933. Σήμερα ο Jones είναι παντρεμένος με την Σεσίλια Χαρτ, από το 1982, και έχουν ένα παιδί.
Κινηματογραφικές ταινίες και θεατρική καριέρα
Ο πρώτος κινηματογραφικός ρόλος του ήταν στο Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb το 1964. Η πρώτη επαφή του με την διασημότητα ήταν το υποκριτικό του πορτραίτο του μποξέρ Τζακ Τζέφερσον (βασισμένο στον πραγματικό μποξέρ Τζακ Τζόνσον, έναν ρόλο που είχε παίξει και στο Broadway) στην ταινία The Great White Hope. Για τον ρόλο του, ο Τζόουνς προτάθηκε για το βραβείο Best Actor Academy Award, χάνοντας όμως από τον George C. Scott.
Υποδύθηκε πολλούς ρόλους αλλά είναι ευρύτερα γνωστός σαν την καταχθόνια φωνή του Νταρθ Βέιντερ στις ταινίες Star Wars. Ο Νταρθ Βέιντερ σωματικά παίχτηκε από τον David Prowse στην αρχική τριλογία και από τον Hayden Christensen στο Star Wars Episode III: Revenge of the Sith. Κατά την επεξεργασία του φιλμ ο Τζόουνς επαναηχογράφησε την φωνή του Βέιντερ πάνω από τις ατάκες του David Prowse του οποίου η «παχιά» δυτική προφορά δεν συναντούσε τις απαιτήσεις του Τζορτζ Λούκας. Άλλοι ηχητικοί ρόλοι του Τζόουνς περιλαμβάνουν τον Mufasa στην ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney The Lion King, το σύνθημα του CNN "This Is CNN", η φράση που ανοίγει τη ειδησεογραφία του NBC για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και του 2004, την φωνή του Θεού στο βιντεοπαιχνίδι Under a Killing Moon, και αρκετές ειδικές εμφανίσεις στους The Simpsons.
Έπαιξε τον ρόλο του Terence Mann στο διάσημο έργο σχετικά με το μπέιζμπολ Field of Dreams, τον αιδεσιμώτατο Stephen Kumalo στο Cry, The Beloved Country, τον στρατηγό James Greer στο The Hunt for Red October, στο Patriot Games και στο Clear and Present Danger, ενώ ήταν και ο συγγραφέας της τηλεοπτικής μίνι-σειράς Roots.
Ο Τζόουνς είναι ένας επιτυχημένος θεατρικός ηθοποιός. Εχεί κερδίσει δύο Tony Awards: Το 1969 για το The Great White Hope και το 1987 για το Fences. Έλαβε το Kennedy Center Honors το 2002. Επίσης έπαιξε τον κακό Thulsa Doom στο Conan the Barbarian.
Άλλοι του ρόλοι περιλαμβάνουν τον ρόλο του General Solomon στο Command & Conquer: Tiberian Sun, έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο τηλεοπτικό Under One Roof αναπαριστώντας έναν χήρο αστυνομικό (ερμηνεία για την οποία έχει προταθεί για Βραβείο Εmmy) και ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις για την Verizon (πακέτο DSL). Είχε ειδικούς ρόλους σε σειρές όπως Will & Grace και το Everwood.
Bραβεία
Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς κέρδισε το Βραβείo Έμμυ για «Αξιοσημείωτο Πρωταγωνιστικό Ηθοποιό» στην δραματική σειρά Gabriel's Fire το 1991, για τον ρόλο του Gabriel Bird.
Διάφορα
Ο θάνατος του Τζόουνς λανθασμένα ανακοινώθηκε το 1998 από το σχολιαστή μπέιζμπολ του ραδιοφωνικού σταθμού Pittsburgh Pirates Lanny Frattare όταν ο Τζέιμς Ερλ Ρέι πέθανε.
Σε ένα επεισόδιο των The Simpsons όπου ο Bleeding Gums Murphy πέθανε (το επεισόδιο [[Round Springfield) όπου έχει ένα αφιέρωμα-φόρο τιμής για τον Τζόουνς, όπου ο Harry Shearer – ένας ηθοποιός της σειράς – εκστομίζει τις τρεις πιο γνωστές ατάκες , απ΄τους αντίστοιχους ρόλους του Τζόουνς: του Mufasa ("You must avenge my death, Simba"), Darth Vader ("Luke, I am your father"), και ο εκφωνητής του CNN ("This is CNN").
Σαν ηθοποιός θεάτρου υποδυόμενος τον πομπώδη Jaffe Joffer στο έργο του 1988 Coming to America, μαζί με την πρόσφατη Madge Sinclair, πιστεύεται ότι αργότερα αποτέλεσε έμπνευση για το «ζευγάρωμα» τους στο The Lion King. Επίσης ήταν συμπρωταγωνιστές και στο Gabriel's Fire.
To όνομα του αρχικά δεν εμφανίστηκε στα credits του Star Wars το 1977, ωστόσο το όνομα του υπάρχει στο The Star Wars Holiday Special του 1978. Kατά τη στιγμή της κυκλοφορίας της ταινίας, δεν αισθάνθηκε ότι είχε προσφέρει τόσα πολλά ώστε να αξίζει το όνομα του να συμπεριληφθεί στα credits. Το όνομα του προστέθηκε στην ειδική έκδοση της ταινίας το 1997. Του Lucas του άρεσε πάρα πολύ η «διοικητική» του φωνή και δεν είχε καμία πρόθεση να χρησιμοποιήσει τη φωνή του David Prowse, που εκφωνούσε τις ατάκες του Darth Vader κατά τα γυρίσματα.
Ο Τζορτζ Λούκας αρχικά σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει τη φωνή του Όρσον Ουέλς για να ξαναηχογραφήσει τις ατάκες του Vader αλλά μετά άλλαξε γνώμη θεωρώντας ότι η φωνή του Ουέλς ήταν πολύ γνωστή. Αντ' αυτού επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη σχετικά άγνωστη φωνή του Τζόουνς. Ωστόσο, ο Ουέλς πραγματοποίησε την αφήγηση του πρώτου trailer το 1976.
O Τζόουνς πιστεύεται ότι είναι πολιτικά συντηρητικός, από τότε που δημοποίησε την υποστήριξη του για τον Πόλεμο του Ιράκ τον Οκτώβριο του 2002, και επίσης είπε ότι είχε υποστηρίξει τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου και τον Πόλεμο του Κοσόβου. Πάντως, σε μία άλλη συνέντευξη δήλωσε ότι η υποστήριξη δεν ήταν για αμοιβή και περιέγραψε ότι τα πολιτικά του πιστεύω είναι προσωπικό θέμα.
Νοσηλεύτηκε λόγω πνευμονίας, ενώ έπαιζε στο Βroadway τον Ιούνιο του 2005.
Aποφθέγματα
«Ήμουν μουγγός. Δεν μπορούσα να μιλήσω. Έτσι το πρώτο έτος φοίτησης στο σχολείο ήταν το πρώτο βουβό έτος, και αυτά τα βουβά έτη συνεχίστηκαν έως το Γυμνάσιο».
«Οι τέχνες πάντα ήταν ένα σημαντικο συστατικό της υγείας ενός κράτους, αλλά δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο, ακόμα».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Τζέιμς Ερλ Τζόουνς στην IMDb
Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
