.
Ο Έντουαρντ Νόρτον (αγγλικά: Edward Norton) γεννημένος στις 18 Αυγούστου 1969 είναι Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης.
Πρώτα χρόνια
Ο Έντουαρντ Νόρτον γεννήθηκε στη Βοστόνη, της Μασαχουσέτης, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 18 Αυγούστου 1969 και μεγάλωσε στο Κολούμπια του Μέριλαντ. Η μητέρα του, Ρόμπιν, πέθανε το 1997 εξαιτίας ενός όγκου στον εγκέφαλο, ενώ ο πατέρας του, Έντουαρντ ο πρεσβύτερος, είναι δικηγόρος και πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής υπό την κυβέρνηση του Τζίμι Κάρτερ. Αυτή τη στιγμή εργάζεται για την Nature Conservancy. Ο Έντουαρντ Νόρτον ο νεότερος είναι εγγονός του James W. Rouse ο οποίος μεταξύ άλλων σχεδίασε την πόλη στην οποία μεγάλωσε ο Νόρτον. Έχει δύο αδέλφια, τη Μόλυ και τον Τζιμ.
Ο Νόρτον αποφοίτησε από το Wilde Lake High School το 1987 και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Yale University το 1991 με Bachelor of Arts στην Ιστορία. Στο Yale ήταν το σημείο στο οποίο ο Νόρτον άρχισε να ασχολείται με το θέατρο και την υποκριτική. Παρακολούθησε αρκετά μαθήματα πάνω σε αυτό αν και ποτέ δεν ακολούθησε ανώτερες σπουδές πάνω στη δραματική τέχνη. Συμφοιτητές του ήταν οι ηθοποιοί Ron Livingston και Paul Giamatti.
Μετά την αποφοίτηση του, ο Νόρτον εργάστηκε στην Οσάκα την Ιαπωνίας ως σύμβουλος στην εταιρεία Enterprise Foundation η οποία ανήκε στον παππού του.
Κινηματογραφική καριέρα
Ο Νόρτον μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και ξεκίνησε την καριέρα του ηθοποιού στο θέατρο Off-Broadway. Στον κινηματογράφο τον γνωρίσαμε με την ταινία Primal Fear, η οποία έκανε την εμφάνιση της στις κινηματογραφικές αίθουσες εν έτει 1996 και στην οποία υποδύθηκε τον Aaron Stampler, έναν νεαρό άντρα ο οποίος κατηγορούνταν για φόνο. Η ερμηνεία του σε αυτή την ταινία του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για βραβείο Oscar δεύτερου αντρικού ρόλου καθώς και μια Χρυσή σφαίρα. Την ίδια χρονιά εμφανίστηκε στο μιούζικαλ του Γούντι Άλεν Everyone Says I Love You, στην οποία ο ηθοποιός απέδειξε πως μπορεί να τα βγάλει εξίσου καλά και με κωμικούς ρόλους. Η πρώτη του χρονιά στο κινηματογραφικό πανί έκλεισε με τη βιογραφική ταινία The People vs. Larry Flynt του Milos Forman.
Αφού πρόσθεσε αρκετά μυϊκά κιλά και ξύρισε τα μαλλιά του, ο Νόρτον έδωσε μια πολύ καλή ερμηνεία στο American History X το 1998. Στην ταινία αυτή υποδύθηκε έναν βίαιο νέο-ναζί,τον Derek Vinyard. Το American History X του χάρισε μια δεύτερη υποψηφιότητα για Oscar, αυτή τη φορά όμως για πρώτο αντρικό ρόλο. Το 1998 ο Έντουαρντ Νόρτον εμφανίστηκε και στην ταινία The Rounders στο πλάι του Matt Damon. Την επόμενη χρονιά, τον είδαμε στο Fight Club μαζί με τους Brad Pitt και Helena Bonham Carter, μια παράξενη ταινία γύρω από βίαιες υπόγειες ομάδες.
Ο Νόρτον έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία Keeping the Faith το 2000, στην οποία συμπρωταγωνίστησε με τον Ben Stiller. Η ιστορία της ταινίας αφορούσε ένα καθολικό ιερέα και ένα ραβίνο που ερωτεύονται την ίδια γυναίκα, ενώ ένα χρόνο αργότερα τον είδαμε στο The Score, μαζί με τους Marlon Brando και Robert De Niro. Μαζί με τη μνηστή του Salma Hayek συμπρωταγωνίστησε το 2002 στο Frida, στο οποίο συμμετείχε και ως σεναριογράφος. Ακολούθησαν το Red Dragon, prequel του ιστορικού Silence Of The Lambs καθώς και το 25th Hour του Spike Lee, στα οποία είχε πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Το 2003 είχε έναν μικρό ρόλο στο The Italian Job. Όπως έγινε γνωστό αργότερα, συμμετείχε στην ταινία εξαιτίας της εταιρείας παραγωγής, στην οποία και κατά κάποιο τρόπο "χρωστούσε" αυτή τη χάρη. Το 2005 υποδύθηκε τον εαυτό του στο πειραματικό show Stella ενώ κέρδισε διθυραμβικές κριτικές υποδυόμενος τον βασιλιά της Ιερουσαλήμ στο Kingdom of Heaven, στο οποίο δεν εμφανίστηκε καθόλου με το πρόσωπο του ούτε υπήρχε στους τίτλους τέλους της ταινίας.
Ακολούθησαν τα Down in the Valley και The Illusionist. Στο πρώτο υποδύθηκε έναν καουμπόι του σήμερα και στο δεύτερο έναν μάγο. Στο The Illusionist μάλιστα συμπρωταγωνίστησε με τον πρώην συμφοιτητή του Paul Giamatti. Πρόσφατα βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το The Painted Veil. Στα σκαριά είναι το Pride and Glory καθώς και το Motherless Brooklyn, η μεταφορά του γνωστού βιβλίου στη μεγάλη οθόνη, στο οποίο ο Νόρτον θα πρωταγωνιστήσει αλλά και θα σκηνοθετήσει.
Πολλαπλά πόστα
Πέρα από την επιτυχημένη καριέρα ηθοποιού, ο Έντουαρντ Νόρτον συμμετείχε σε πολλές ταινίες ως σεναριογράφος αλλά και ως παραγωγός. Αυτές είναι τα Keeping the Faith, στην οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, ήταν παραγωγός και σκηνοθέτης, το Down in the Valley στο οποίο συμμετείχε και ως παραγωγός ενώ έκανε και την παραγωγή του The Painted Veil. Αυτή την εποχή συμμετέχει στην παραγωγή των A Soldier of the Great War, Buffalo for the Broken Heart, Motherless Brooklyn και Pride and Glory. Στα δύο τελευταία θα έχει και πρωταγωνιστικούς ρόλους ενώ στο Motherless Brooklyn θα υπογράψει και το σενάριο, το οποίο θα είναι μεταφορά από γνωστό βιβλίο.
Δράση
Ο Έντουαρντ Νόρτον σε συνεργασία με τον αδελφό του, Jim Norton, δημιούργησε την εταιρεία παραγωγής ταινιών Class 5 Films, στην οποία συμμετέχουν επίσης ο συγγραφέας Stuart Blumberg και ο παραγωγός Bill Migliore. Η εταιρεία πρόσφατα ανακοίνωσε μια νέα συνεργασία με την Plan B του Brad Pitt και το National Geographic για την παραγωγή μιας σειράς δέκα επεισοδίων για το HBO, βασισμένη στο βιβλίο Undaunted Courage του Stephen Ambrose. Το The Painted Veil είναι η πιο πρόσφατα παραγωγή της Class 5. Άλλες παραγωγές της Class 5 είναι τα The Great Rivers Expedition και Dirty Work ενώ συνεργάστηκε με την Sea Studios Foundation για την παραγωγή του Strange Days on Planet Earth για το National Geographic.
Ο ηθοποιός έχει ακόμη διευρυμένη κοινωνική και περιβαλλοντική ακτιβιστική δράση, ενώ υποστηρίζει οικονομικά διάφορα projects όπως τα Nature Conservancy's Yunnan Great Rivers, Grand Canyon Trust, EarthJustice, Wilderness Society, Southern Center for Human Rights, American Museum of Natural History, Credit Where Credit is Due, American Visionary Arts Museum και Johns Hopkins Neuro-oncology Research Lab.
Φιλμογραφία
| Χρονιά | Τίτλος | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1996 | Primal Fear | Aaron Stampler | |
| The People vs. Larry Flynt | Alan Isaacman | ||
| Everyone Says I Love You | Holden Spence | ||
| 1998 | Rounders | Lester 'Worm' Murphy | |
| American History X | Derek Vinyard | ||
| 1999 | Fight Club | The Narrator | |
| 2000 | Keeping the Faith | Father Brian Finn | Σκηνοθέτης/παραγωγός |
| 2001 | The Score | Brian/ Jack 'Jackie' Teller | |
| 2002 | Death to Smoochy | Sheldon Mopes/Smoochy the Rhino | |
| Frida | Nelson Rockefeller | ||
| Red Dragon | Will Graham | ||
| 25th Hour | Monty Brogan | Παραγωγός | |
| 2003 | The Italian Job | Steve Frazelli | |
| 2004 | National Geographic's Strange Days on Planet Earth | Παρουσιαστής | |
| 2005 | Kingdom of Heaven | Baldwin IV | Δεν εμφανίστηκε στους τίτλους τέλους |
| 2006 | Down in the Valley | Harlan | Παραγωγός |
| The Illusionist | Eisenheim | ||
| The Painted Veil | Walter Fane | Παραγωγός | |
| Motherless Brooklyn | Lionel Essrog | Ανακοινώθηκε. Συγγραφέας, σκηνοθέτης και παραγωγός | |
| 2008 | The Incredible Hulk | Bruce Banner/Hulk | |
| Bustin Down The Door | Αφηγητής | Ντοκιμαντέρ | |
| Pride and Glory | Ray Tierney | ||
| 2009 | The Invention of Lying | Traffic Cop | |
| Modern Family | Spandau Ballet Bassist Izzy LaFontaine | τηλεοπτική σειρά (1 επεισόδιο) | |
| 2010 | Leaves of Grass | Bill Kincaid / Brady Kincaid | |
| Stone | Gerald "Stone" Creeson | ||
| 2012 | The Bourne Legacy | ||
| 2014 | Birdman | Ρίγκαν Τόμσον | |
| The Grand Budapest Hotel | Inspector Henckels |
The Grand Budapest Hotel Inspector Henckels
Σκηνοθέτης
Keeping the Faith (2000)
Παραγωγός
Undaunted Courage (2007)
Down in the Valley (2006)
The Painted Veil (2006)
Keeping the Faith(2000)
Μουσική
Death to Smoochy (2002) τραγούδι ("My Stepdad's Not Mean (He's Just Adjusting)")
Death to Smoochy (2002) τραγούδι ("Smoochy's Methadone Song" "Smoochy's Magic Jungle Theme" "The Cookie Chant")
Everyone Says I Love You (1996) τραγούδι ("Just You Just Me" "My Baby Just Cares for Me" "I'm Thru With Love")
Ενδεικτικοί μισθοί
The Italian Job (2003): $1,000,000
25th Hour (2002): $500,000
Red Dragon (2002): $8,000,000
Death to Smoochy (2002): $8,000,000
The Score (2001): $6,500,000
Primal Fear (1996): $50,000
Βραβεύσεις και υποψηφιότητες
| Χρονιά | Ομάδα | Βραβείο | Κέρδισε; | Ταινία |
|---|---|---|---|---|
| 2005 | Satellite Awards | Outstanding Actor in a Supporting Role, Drama | Όχι | Kingdom of Heaven |
| 2004 | Sant Jordi Awards | Best Foreign Actor (Mejor Actor Extranjero) | Ναι | 25th Hour |
| 2003 | Satellite Awards | Best Performance by an Actor in a Motion Picture, Drama | Όχι | 25th Hour |
| 2001 | Best Performance by an Actor in a Motion Picture, Comedy or Musical | Όχι | Keeping the Faith | |
| 2000 | Street Film Festival, Milan | Best Feature Film | Ναι | |
| MTV Movie Awards | Best Fight | Όχι | Fight Club | |
| Online Film Critics Society Awards | Best Actor | Όχι | ||
| Blockbuster Entertainment Awards | Favorite Action Team (with Brad Pitt) | Όχι | ||
| 1999 | Satellite Awards | Best Performance by an Actor in a Motion Picture - Drama | Ναι | American History X |
| Southeastern Film Critics Association Awards | Best Actor | Ναι | ||
| Online Film Critics Society Awards | Best Actor | Όχι | ||
| Chlotrudis Awards | Best Actor | Όχι | ||
| Chicago Film Critics Association Awards | Best Actor | Όχι | ||
| Academy Awards | Best Performance by an Actor in a Leading Role | Όχι | ||
| Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films | Best Actor | Όχι | ||
| 1997 | Southeastern Film Critics Association Awards | Best Supporting Actor | Ναι | Primal Fear |
| Kansas City Film Critics Circle Awards | Best Supporting Actor | Ναι | ||
| MTV Movie Awards | Best Villain | Όχι | ||
| Academy Awards | Best Actor in a Supporting Role | Όχι | ||
| Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films | Best Supporting Actor | Όχι | ||
| BAFTA Awards | Best Performance by an Actor in a Supporting Role | Όχι | ||
| Golden Globes | Best Performance by an Actor in a Supporting Role in a Motion | Ναι | ||
| Chicago Film Critics Association Awards | Most Promising Actor | Ναι | Primal Fear, The People vs. Larry Flynt and Everyone Says I Love You | |
| Florida Film Critics Circle Awards | Best Supporting Actor | Ναι | ||
| 1996 | Boston Society of Film Critics Awards | Best Supporting Actor | Ναι | |
| Los Angeles Film Critics Association Awards | Best Supporting Actor | Ναι | ||
| National Board of Review | Best Supporting Actor | Ναι | Everyone Says I Love You | |
| Society of Texas Film Critics Awards | Best Supporting Actor | Ναι | Primal Fear και The People vs. Larry Flynt |
Πηγές και σύνδεσμοι
Έντουαρντ Νόρτον
Wikipedia.org (στα Αγγλικά)
Edward Norton Information Page
Yahoo! Movies - Edward Norton
Έντουαρντ Νόρτον στο IMDb (Αγγλικά)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
