Ο Ντέιβιντ Ρίτενχαουζ (David Rittenhouse, 8 Απριλίου 1732 – 26 Ιουνίου 1796) ήταν Αμερικανός αστρονόμος, εφευρέτης, μαθηματικός, κατασκευαστής επιστημονικών οργάνων και κρατικός αξιωματούχος. Υπήρξε ο πρώτος στην ιστορία διευθυντής του νομισματοκοπείου των ΗΠΑ.
Βιογραφία
Ο Ρίτενχαουζ γεννήθηκε σε ένα χωριό-προάστιο της Φιλαδέλφειας, το Rittenhousetown. Με τον θάνατο του θείου του, κληρονόμησε τα ξυλουργικά εργαλεία του και τα σχετικά βιβλία. Χρησιμοποιώντας τα, άρχισε μία σταδιοδρομία εφευρέτη. Η ευφυΐα του αναδείχθηκε όταν κατασκεύασε ένα μοντέλο υπό κλίμακα του χαρτόμυλου του παππού του, το οποίο μπορούσε να λειτουργήσει. Υπήρξε εντελώς αυτοδίδακτος, μη έχοντας πάει ούτε στο δημοτικό σχολείο, και επέδειξε από νωρίς σημαντική ικανότητα στις φυσικές επιστήμες και στα μαθηματικά: Σε ηλικία 13 ετών είχε κατανοήσει τους νόμους του Νεύτωνα.
Σε ηλικία 19 ετών έστησε ένα εργαστήριο κατασκευής επιστημονικών οργάνων στο αγρόκτημα του πατέρα του, στο Ηστ Νόριτον της Πενσυλβάνια. Η επιδεξιότητά του φάνηκε στην κατασκευή δύο κινούμενων μοντέλων του Ηλιακού Συστήματος (orreries) για λογαριασμό του Πανεπιστημίου Ρούτγκερς. Σε ανταπόδοση, το ίδρυμα του χορήγησε μία υποτροφία για πτυχίο. Τα δύο αυτά μοντέλα σώζονται σήμερα, στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον.
Σε ηλικία 28 ετών ο Ρίτενχαουζ δημοσίευσε την πρώτη εργασία του στα μαθηματικά. Υπήρξε επίσης ένας από τους πρώτους ανθρώπους που κατασκεύασε τηλεσκόπιο στις ΗΠΑ. Με αυτό, χρησιμοποιώντας φυσικό ιστό αράχνης για σταυρόνημα, παρατήρησε και κατέγραψε μέρος από τη διάβαση της Αφροδίτης στις 3 Ιουνίου 1769, ενώ το 1781 έγινε ο πρώτος Αμερικανός που παρατήρησε τον πλανήτη Ουρανό[4]. Είχε εξάλλου χτίσει ένα οκταγωνικό ιδιωτικό αστεροσκοπείο για τις παρατηρήσεις του. Και το διάστημα 1779–1782 ήταν καθηγητής της αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Διάγραμμα που σχεδίασε ο Ρίτενχαουζ από τις παρατηρήσεις του της διαβάσεως της Αφροδίτης το 1769.
Το 1785 κατασκεύασε ίσως το πρώτο φράγμα περίθλασης, χρησιμοποιώντας 50 τρίχες ανάμεσα σε δύο βίδες, με περίπου 100 γραμμές ανά ίντσα[5].
Το 1813 ο ανηψιός του, ο Γουίλιαμ Μπάρτον, δημοσίευσε μία βιογραφία του Ρίτενχαουζ με τίτλο Memoirs of the life of David Rittenhouse[6].
Το 1768 ο Ρίτενχαουζ εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Υπηρέτησε εκεί ως βιβλιοθηκονόμος, γραμματέας και, μετά τον θάνατο του Φραγκλίνου, ως αντιπρόεδρος και πρόεδρος[7], μέχρι το 1796.[8][9] Εκλεχθηκε επίσης (1782) εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών[10].
Υπήρξε επίσης μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο για Αμερικανό. Αφότου έκτισε ένα σπίτι γεωργιανού ρυθμού στη Φιλαδέλφεια, προσκαλούσε εκεί κάθε Τετάρτη βράδυ τον Φραγκλίνο, τον Φράνσις Χόπκινσον, τον Πιέρ Εζέν ντυ Σιμιτιέρ και άλλους. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τόμας Τζέφερσον έγραψε ότι προτιμούσε να παρακολουθήσει μία από αυτές τις συναντήσεις «από το να περάσει μία ολόκληρη εβδομάδα στο Παρίσι»[11].
Οικογένεια
Ο Ρίτενχαουζ νυμφεύθηκε δύο φορές. Ο πρώτος γάμος του ήταν με την Ελεονώρα Κούλστον (Eleanor Coulston), στις 20 Φεβρουαρίου 1766, με την οποία απέκτησαν δύο κόρες, την Ελίζαμπεθ και την `Εστερ. Η Ελεονώρα πέθανε στις 23 Φεβρουαρίου 1771, σε ηλικία 35 ετών, από επιπλοκές κατά τη γέννηση του τρίτου τέκνου τους, το οποίο επίσης πέθανε στη γέννα. Ο δεύτερος γάμος του Ρίτενχαουζ ήταν με τη Χάνα Τζέικομπς (Hannah Jacobs), στις 31 Δεκεμβρίου 1772, με την οποία απέκτησαν ένα παιδί που πέθανε επίσης στη γέννα, στα τέλη του 1773. Η Χάνα έζησε τριάμισυ χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της.
Στο Νομισματοκοπείο
Ο Ντέιβιντ Ρίτενχαουζ υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομικών της Πενσυλβάνια από το 1777 μέχρι το 1789, και σε αυτή την περίοδο, με τη βοήθεια του Τζορτζ Ουάσινγκτον, διορίσθηκε ως ο πρώτος στην ιστορία διευθυντής του Νομισματοκοπείου των ΗΠΑ[12] Το Νομισματοκοπείο άνοιξε στις 2 Απριλίου 1792, αλλά πέρασαν σχεδόν 4 μήνες από τότε για να παραγάγει τα πρώτα του νομίσματα. Ο Ρίτενχαουζ πίστευε ότι ο σχεδιασμός ενός νομίσματος το καθιστούσε έργο τέχνης. Τα πρώτα νομίσματα κόπηκαν από πλάκα που έδωσε ο ίδιος ο Ουάσινγκτον το πρωί της 30ής Ιουλίου 1792 και εκτυπώθηκαν από τον Ρίτενχαουζ για να δοκιμασθεί ο νέος εξοπλισμός. Δωρήθηκαν στον Ουάσινγκτον ως δείγμα εκτιμήσεως για τη συνεισφορά του στη δημιουργία του Νομισματοκοπείου των ΗΠΑ. Το σχέδιο των πρώτων νομισμάτων δεν είχε εγκριθεί από το Κογκρέσο. Η παραγωγή νομισμάτων σε μεγάλη κλίμακα άρχισε μόλις το 1793. Ο Ρίτενχαουζ παραιτήθηκε από τη θέση στις 30 Ιουνίου 1795 για λόγους υγείας. Το 1871 το Κογκρέσο ενέκρινε την κοπή ενός αναμνηστικού μεταλλίου προς τιμή του.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
Ο κρατήρας Ρίτενχαουζ στη Σελήνη.
Η Πλατεία Ρίτενχαουζ στη Φιλαδέλφεια.
Παραπομπές
MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6zc83ch. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 22735. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Purvis, Thomas L. (1995). Revolutionary America, 1763–1800. Νέα Υόρκη: Facts On File, Inc, σελ. 289. ISBN 0-8160-2528-2.
Δείτε:
«An optical problem, proposed by Mr. Hopkinson, and solved by Mr. Rittenhouse», Transactions of the American Philosophical Society, τόμος 2, σσ. 201–206 (1786).
Thomas D. Cope (1932) «The Rittenhouse diffraction grating». Ανατυπ. στο: The Scientific Writings of David Rittenhouse, επιμέλεια Brooke Hindle, (Arno Press, Νέα Υόρκη 1980), σσ. 377–382.
Google Books
Ο Φραγκλίνος στη διαθήκη του θυμήθηκε τον Ρίτενχαουζ, αφήνοντάς του ένα τηλεσκόπιο.
David Rittenhouse (1732–1796). University of Pennsylvania
UNDAUNTED: David Rittenhouse (1732–1796). American Philosophical Society
«Book of Members, 1780–2010: Chapter R» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 28/7/2014. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Keim, 43
History of the Mint από το usmint.gov. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2009.
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
