Ο Κλαρκ Γκέιμπλ (Clark Gable, 1 Φεβρουαρίου 1901 – 16 Νοεμβρίου 1960) ήταν Αμερικανός ηθοποιός του κινηματογράφου βραβευμένος με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου το 1934 για την ταινία του Φρανκ Κάπρα Συνέβη μια νύχτα (It Happened One Night). Στο κορύφωμα της δόξας του, τη δεκαετία του '30, ο Κλαρκ Γκέιμπλ αποκαλείτο Ο Βασιλιάς του Χόλιγουντ,[12] καθώς κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του τριάντα ήταν ο εμπορικότερος ηθοποιός του Χόλιγουντ, πίσω μόνο από τη Σίρλεϊ Τεμπλ. Ο γνωστότερός του ρόλος είναι εκείνος του Ρετ Μπάτλερ στην επική παραγωγή του 1939, Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone With The Wind). Είναι γνωστός επίσης για τις ταινίες: Συνέβη μια νύχτα (It Happened One Night, 1934), Ναυτική Ανταρσία (Mutiny On The Bounty, 1935), Σαν Φρανσίσκο, η πόλη της αμαρτίας (San Francisco, 1936), Φλεγόμενοι ουρανοί (Test-Pilot, 1938), Μογκάμπο (Mogambo, 1953) και Οι αταίριαστοι (The Misfits, 1961). Το 1999, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον κατέταξε στην 7η θέση στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.[13]
Πρώτα χρόνια
Ο Κλαρκ Γκέιμπλ γεννήθηκε στο Καντίζ του Οχάιο το 1901 από τον Γουίλιαμ "Μπιλ" Γκέιμπλ και την Αντελίν Χέρσελμαν. Ο πατέρας του έκανε γεωτρήσεις πετρελαίου,[14][15] ενώ η μητέρα του ήταν ιρλανδικής και γερμανικής καταγωγής. Το επίθετό του ήταν κανονικά Goebel (Γκέμπελ), αλλά η οικογένεια το άλλαξε σε Gable (Γκέιμπλ), κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, καθώς ήταν γερμανικό και το αμερικανικό έθνος έτρεφε αντιπάθεια προς τους Γερμανούς.
Ο Γκέιμπλ βαφτίστηκε καθολικός όταν ήταν έξι μηνών από την μητέρα του, η οποία ήταν άρρωστη. Τέσσερις μήνες αργότερα η μητέρα του πέθανε από εγκεφαλικό όγκο. Μετά το θάνατο της μητέρας του, το γεγονός ότι οι συγγενείς του πατέρα του δεν ήθελαν να τον αναθρέψουν ως καθολικό, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη σύγκρουση με την οικογένεια της μητέρας του. Τα πράγματα άλλαξαν όταν ο πατέρας του, επέτρεψε στον αδελφό της μητέρας του Γκέιμπλ να τον φιλοξενεί στη φάρμα του στην Πενσιλβάνια.
Ο πατέρας του Γκέιμπλ ξαναπαντρεύτηκε το 1903 κι η μητριά του, Τζένι Ντάνλαπ, του έμαθε να παίζει πιάνο και να περιποιείται τον εαυτό του. Στην εφηβεία του ο Γκέιμπλ, ήταν ένα ψηλό και ικανό παιδί με δυνατή φωνή, που του άρεσε να μαστορεύει δίπλα στον πατέρα του. Οι καλλιτεχνικές του τάσεις που ήταν έκδηλες από μικρό παιδί ενισχύθηκαν ακόμη περισσότερο, όταν στα δεκατρία του ήταν το μόνο ανήλικο μέλος της μουσικής μπάντας της πόλης. Επίσης λάτρευε τον Σαίξπηρ και του άρεσε να απαγγέλει τα σονέτα του. Ο πατέρας του, που προτιμούσε ο γιος του να ασχολείται με το κυνήγι, προθυμοποιήθηκε να τον βοηθήσει να βελτιώσει τη μόρφωσή του, αγοράζοντάς του μια εγκυκλοπαιδεία 72 τόμων με όλα τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Όταν ο Γκέιμπλ ήταν δεκαεπτά ετών, ο πατέρας του αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα και αναγκάστηκε να μετακομίσει μαζί με την οικογένειά του σε μια φάρμα κοντά στο Έϊκρον του Οχάιο. Ο Γκέιμπλ που δυσκολευόταν να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον, αποφάσισε να πάει να δουλέψει στο εργοστάσιο λάστιχων του Έϊκρον. Την ίδια χρονιά αποφάσισε να γίνει ηθοποιός αφότου παρακολούθησε την θεατρική παράσταση The Bird of Paradise.
Μετά το θάνατο της μητριάς του το 1922, ο είκοσι ενός χρονών Γκέιμπλ, έλαβε μια μικρή κληρονομιά κι ακολούθησε τον πατέρα του στην Τούλσα της Οκλαχόμας όπου άρχισε να εργάζεται κι εκείνος στις πετρελαιοπηγές, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις ερασιτεχνικών ομάδων. Έπειτα ξεκίνησε τη συνεργασία με ένα περιοδεύοντα θίασο και βρέθηκε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, όπου γνωρίστηκε με την ηθοποιό Λόρα Χόουπ Κρους, που τον ενθάρρυνε να αλλάξει θεατρική ομάδα. Η Τζοζεφίν Ντίλον, καθηγήτρια που του δίδαξε υποκριτική, τον πήρε υπό την προστασία της. Πλήρωσε για την επισκευή των δοντιών του και τον δίδαξε σωστή στάση του σώματος και ορθοφωνία. Ο Γκέιμπλ μετά από πολλή εξάσκηση κατάφερε να διορθώσει την άρθρωση και τον ψιλό τόνο της φωνής του. Έχοντας βελτιώσει την άρθρωσή του, ο Γκέιμπλ είχε καταφέρει να αποκτήσει φυσικότερη έκφρασή κατά την ομιλία.[16] Ήταν πλέον έτοιμος για να μεταφερθεί στο Χόλιγουντ.
Καριέρα
Θέατρο και βωβές ταινίες
Το 1924 ο Γκέιμπλ με την οικονομική βοήθεια της Ντίλον μεταφέρθηκε στο Χόλιγουντ. Στη συνέχεια παντρεύτηκαν κι η Ντίλον ανέλαβε καθήκοντα ατζέντη. Οι πρώτοι του ρόλοι ήταν σε βωβές ταινίες του Έριχ Φον Στρόχαϊμ, όπου εμφανιζόταν ως κομπάρσος. Συμμετείχε επίσης και σε ταινίες μικρού μήκους, αλλά το γεγονός ότι δε του ανέθεταν κανένα μεγάλο ρόλο τον απογοήτευσε και έτσι επέστρεψε στο θέατρο. Εκεί γνωρίστηκε με το Λάιονελ Μπάριμορ, με τον οποίο σύναψε μακροχρόνια φιλία. Ο Μπάριμορ αρχικά τον κατσάδιαζε για τον ερασιτεχνικό του τρόπο παιξίματος, αλλά στη συνέχεια τον παρότρυνε να συνεχίσει να εργάζεται στο θέατρο.[17] Την περίοδο 1927 - 1928, εμφανίστηκε σε πολλές παραστάσεις στο Χιούστον με τη θεατρική ομάδα των αδελφών Λάρκιν. Εκείνη τη χρονιά απέκτησε εμπειρία και αυτοπεποίθηση, ενώ παράλληλα η σύζυγός του, κατάφερε να του βρει δουλειά στο Μπρόντγουεϊ. Στο Μπρόντγουεϊ εμφανίστηκε στην παράσταση Machinal κερδίζοντας τις εντυπώσεις. Η εφημερίδα Morning Telegraph έγραψε για εκείνον:
Είναι νέος, με πυγμή και πολύ αρρενωπός.[18]
Η οικονομική κρίση των τελών της δεκαετίας του '20, σε συνδυασμό με την κατάργηση των βωβών ταινιών, προκάλεσε την ακύρωση πολλών θεατρικών παραστάσεων την περίοδο 1929 - 1930. Κατά συνέπεια ήταν δύσκολο να βρει κανείς δουλειά ως ηθοποιός.
Αρχή μιας λαμπρής καριέρας στον κινηματογράφο
Ο Κλαρκ Γκέιμπλ στην αρχή της καριέρας του
Αφού έλαβε καλές κριτικές για την εμφάνισή του στη θεατρική παράσταση The Last Mile στο Λος Άντζελες το 1930, υπέγραψε συμβόλαιο με την Metro-Goldwyn-Mayer και είδε το άστρο του να ανατέλλει. Πριν υπογράψει συμβόλαιο με την MGM, είχε ήδη στο ενεργητικό του ένα αποτυχημένο δοκιμαστικό για τη Warner, όπου είχε απορριφθεί από τον παραγωγό Ντάριλ Φ. Ζάνουκ, λόγω των μεγάλων του αυτιών.[19] Ο πρώτος του κινηματογραφικός ρόλος ήταν σε ένα γουέστερν χαμηλού προϋπολογισμού, με τίτλο The Painted Desert, όπου υποδυόταν έναν κακοποιό. Μετά την προβολή της ταινίας στα γραφεία της Metro, έφτασαν χιλιάδες γράμματα θαυμαστριών και σιγά σιγά η εταιρεία άρχισε να τον προωθεί όλο και περισσότερο. Το 1931 γύρισε συνολικά 12 ταινίες και συνεργάστηκε με τη Γκρέτα Γκάρμπο, τη Τζόαν Κρόφορντ, τη Τζιν Χάρλοου και τη Μύρνα Λόι. Μέσα σε διάστημα τριών ετών, είχε γίνει ο πιο εμπορικός ηθοποιός της Αμερικής, είχε κερδίσει όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου και τον αποκαλούσαν βασιλιά του Χόλιγουντ.
Βέβαια ένα χρόνο πριν γυρίσει την πρώτη του ταινία χώρισε την Τζοζεφίν Ντίλον, για να παντρευτεί ένα χρόνο αργότερα την κοσμική Ρία Φράνκλιν Πρέντις Λούκας Λάνγκαμ. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Η ταξιδιώτης (Possessed, 1931), σύναψε ερωτική σχέση με την Τζόαν Κρόφορντ, τότε παντρεμένη με τον Ντάγκλας Φέρμπανκς το νεώτερο. Ιστορικοί του κινηματογράφου σχολίασαν τη σχέση χρόνια αργότερα, ως τη σχέση που παραλίγο να κάψει το Χόλιγουντ.[20] Ο Λούι Μπι Μάγιερ τους απείλησε με απόλυση σε περίπτωση που δεν τη διέκοπταν. Ο Γκέιμπλ δήλωσε χρόνια αργότερα ότι η Κρόφορντ ήταν η αγαπημένη του συμπρωταγωνίστρια,[14] ενώ δεν συμπαθούσε καθόλου τη Γκάρμπο. Στα τέλη του 1931 συμμετείχε στην ταινία Ελεύθερες ψυχές (A Free Soul), πλάι στον παλιό του φίλο Λάιονελ Μπάριμορ και τη σύζυγο του παραγωγού της MGM, Νόρμα Σίρερ, με την οποία απέκτησε φιλικές σχέσεις. Στην ταινία, όπου υποδυόταν έναν παλιάνθρωπο την χαστούκιζε. Συνέπεια εκείνου το χαστουκιού ήταν να μην ξαναπαίξει δευτερεύοντα ρόλο. Το περιοδικό Hollywood Reporter έγραψε για εκείνον:
Ένα ανερχόμενο αστέρι έχει γεννηθεί και γνώμη μας είναι ότι θα επισκιάσει κάθε άλλο άστρο ... Δεν έχουμε ξαναδεί το κοινό να εκφράζει τόσο θαυμασμό για άλλον ηθοποιό, όσο για τον Κλαρκ Γκέιμπλ όταν εμφανίζεται στην οθόνη.[21]
Όσκαρ για το ανερχόμενο αστέρι
Με την Κλοντετ Κολμπέρ στην ταινία Συνέβη μια νύχτα.
To 1932 Γκέιμπλ πέρασε από ακρόαση για το ρόλο του Ταρζάν, τον οποίον έχασε από τον Τζόνι Βαϊσμίλερ, που ήταν ικανότερος κολυμβητής και είχε καλύτερα σωματικά προσόντα. Παρόλα αυτά το ζευγάρωμά του με την Τζιν Χάρλοου την ίδια χρονιά στην ταινία Μια γυναίκα πειρασμός (Red Dust) ενθουσίασε το κοινό. Η επιτυχία συνεχίστηκε με τη δεύτερη συνεργασία του με τη Χάρλοου στην ταινία Μες την αγκαλιά του (Hold Your Man). Οι δυο τους συνεργάστηκαν άλλες τέσσερις φορές. Η έκτη τους συνεργασία, ήταν για την ταινία Σαρατόγκα (Saratonga, 1935), κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της οποίας η Χάρλοου πέθανε από οξεία νεφρική βλάβη. Η Χάρλοου είχε ολοκληρώσει το 90% των γυρισμάτων και για το υπόλοιπο 10% χρησιμοποιήθηκε σωσίας, την οποία απαθανάτιζαν με μακρινές λήψεις. Ο Γκέιμπλ δήλωσε ότι αισθανόταν σαν να βρισκόταν αγκαλιά μ' ένα φάντασμα.
Στα γυρίσματα της ταινίας Ο χαρτοπαίκτης (No Man Of Her Own) το 1932, γνωρίστηκε με την ηθοποιό Κάρολ Λόμπαρτ και ο ένας ερωτεύτηκε τον άλλον, παρά το γεγονός ότι ήταν αμφότεροι παντρεμένοι. Ο Γκέιμπλ προθυμοποιήθηκε να αποζημιώσει χρηματικά τη σύζυγο του, προκειμένου να του παραχωρήσει διαζύγιο, κάτι που έγινε το 1939. Μετά το διαζύγιο παντρεύτηκε τον "έρωτα της ζωής του", την Κάρολ Λόμπαρντ.
Ο Γκείμπλ δεν ήταν η πρώτη επιλογή για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία του Φρανκ Κάπρα Συνέβη μια νύχτα. Ο Ρόμπερτ Μοντγκόμερι είχε ήδη απορρίψει το ρόλο. Ο Λούι Μπι Μπαγιερ τον δάνεισε στην Columbia Pictures το 1934, επειδή εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε κατάλληλος ρόλος για εκείνον και τον πλήρωναν χωρίς να έχουν κέρδος. Ο Γκέιμπλ που αρχικά ήταν αρνητικός με την ιδέα του να πρωταγωνιστήσει στο Συνέβη μια νύχτα, προσαρμόστηκε σε μικρό χρονικό διάστημα και απέκτησε καλές σχέσεις με τον Κάπρα.[22] Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων διασκέδαζε σκαρώνοντας φάρσες στην συμπρωταγωνίστριά του την Κλοντέτ Κολμπέρ. Η ερμηνεία του ως πονηρού και κεφάτου άνδρα θα χαρακτήριζε την καριέρα του από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα. Σε κάποια σκηνή της ταινίας ο Γκέιμπλ έπρεπε να βγάλει τη μπλούζα του, για να αποκαλύψει το γυμνό του θώρακα, καθώς φορούσε φανελάκι από μέσα. Αποτέλεσμα ήταν να επηρεαστεί το ανδρικό κοινό και να πέσουν αισθητά οι πωλήσεις εσωρούχων στις ΗΠΑ του 1934.[23]
Η ταινία κέρδισε όσκαρ καλύτερης ταινίας, σεναρίου, σκηνοθεσίας και Α' ανδρικού και γυναικείου ρόλου το 1934, κάτι που ούτε ο Γκέιμπλ, αλλά ούτε και η Κολμπέρ περίμεναν στην αρχή των γυρισμάτων. Ο Γκέιμπλ, πλέον κάτοχος βραβείου όσκαρ επέστρεψε στην Metro, όντας αστέρι πρώτου μεγέθους.
Επόμενη ταινία του ήταν η Ναυτική Ανταρσία, πλάι στον Τσαρλς Λότον και τον Φράντσο Τόουν. Η ταινία αυτή που ήταν βασισμένη στα γεγονότα που συνέβησαν κατά την ανταρσία του ιστιοφόρου Μπάουντι, έκανε μεγάλη επιτυχία, κέρδισε όσκαρ καλύτερης ταινίας το 1935 και του χάρισε τη δεύτερη υποψηφιότητα για όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου. Ο Γκέιμπλ, βρισκόταν πλέον στην κορυφή του Χόλιγουντ και τα έντυπα της εποχής τον αποκαλούσαν Βασιλιά του Χόλιγουντ.
Όσα παίρνει ο άνεμος
Παρά την απροθυμία του να παίξει το ρόλο του Ρετ Μπάτλερ, Γκέιμπλ είναι γνωστός μέχρι και σήμερα για την ερμηνεία του στο Όσα παίρνει ο άνεμος (Gone With The Wind, 1939), που του χάρισε την τρίτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου. Η σύζυγός του Κάρολ Λόμπαρντ ήταν η πρώτη που του πρότεινε να υποδυθεί το Ρετ Μπάτλερ, όταν του αγόρασε ένα αντίτυπο του μπεστ σέλερ, το οποίο ο Γκέιμπλ αρνήθηκε να διαβάσει.[24]
Ως Ρετ Μπάτλερ στο τρέιλερ του Όσα παίρνει ο Άνεμος(1939).
Από την κυκλοφορία του μυθιστορήματος, τόσο το κοινό όσο και ο παραγωγός της ταινίας Ντέιβιντ Ο' Σέλζνικ ήθελαν τον Γκέιμπλ για αυτό το ρόλο. Αλλά επειδή ο Σέλζνικ δεν είχε στην κατοχή της νεοσύστατης εταιρείας του, κανέναν μεγάλο αστέρα της εποχής, έπρεπε να πάρει ηθοποιό από άλλο στούντιο. Έτσι ο Σέλζνικ προσέγγισε πρώτα τον Γκάρι Κούπερ για να του προτείνει το ρόλο.[25] Όταν ο Κούπερ απέρριψε το ρόλο του Ρετ Μπάτλερ, λέγεται πως είπε ότι το Όσα παίρνει ο άνεμος επρόκειτο να είναι η μεγαλύτερη αποτυχία στην ιστορία του Χόλιγουντ.[26]
Ο Σέλζνικ ήταν πλέον αποφασισμένος να προσλάβει Γκέιμπλ και προσπαθούσε να βρει κάποιον τρόπο για να τον δανειστεί από την Metro-Goldwyn-Mayer. Στο μεταξύ ο Γκέιμπλ είχε αποφασίσει να δεχτεί το ρόλο, μη θέλοντας να απογοητεύσει το κοινό που τον είχε ταυτίσει με τον Μπάτλερ. Έχοντας πλέον δεχτεί το ρόλο ο Γκέιμπλ είπε: Νομίζω ότι καταλαβαίνω πλέον πως αισθάνεται η μύγα που βρίσκεται αιχμάλωτη στον ιστό αράχνης.[27] Το Όσα παίρνει ο άνεμος ήταν η πρώτη έγχρωμη ταινία στην καριέρα του Γκέιμπλ.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, η συμπρωταγωνίστριά του Βίβιαν Λι παραπονέθηκε για δυσοσμία του στόματος του Γκέιμπλ, η οποία είχε προφανώς προκληθεί από τα ψεύτικα του δόντια. Σε γενικές γραμμές όμως τα πηγαίνανε καλά μεταξύ τους.[28] Η διασημότερη ατάκα του Γκέιμπλ στην ταινία ήταν το Ειλικρινά, αγαπητή μου, δεν δίνω δεκάρα.
Ο Γκέιμπλ σύναψε επίσης φιλία με τη αφρο-αμερικάνα ηθοποιό Χάτι Μακ Ντάνιελ. Στη σκηνή στην οποία οι δυο τους γιορτάζουν τη γέννηση της κόρης της Σκάρλετ και του Ρετ, ο Γκέιμπλ έβαλε στο ποτήρι της αληθινό αλκοόλ. Επίσης απείλησε να μην παρευρεθεί στην πρεμιέρα της ταινίας στην Ατλάντα, σε περίπτωση που δεν επέτρεπαν στη Μακ Ντάνιελ να είναι παρούσα εκεί. Οι δυο τους παρέμειναν φίλοι μέχρι και το θάνατο της Μακ Ντάνιελ το 1952.
Η ταινία έγινε τεράστια επιτυχία και αποτελεί μέχρι και σήμερα έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Βραβεύτηκε με οχτώ όσκαρ συν δυο τιμητικά, αλλά ο Κλαρκ Γκέιμπλ που βρέθηκε για τρίτη φορά υποψήφιος για όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου, έχασε από τον Ρόμπερτ Ντόνατ που κέρδισε το βραβείο για την ταινία Αντίο, Ωραία Νιάτα (Goodbye Mr Chips!).
Κάμποσα χρόνια αργότερα, ο Γκέιμπλ, δήλωσε ότι κάθε φορά που η καριέρα του θα βρισκόταν σε ύφεση, μια επανέκδοση του Όσα παίρνει ο άνεμος αρκούσε για να αναβιώσει τη δημοτικότητά του. Ο Γκέιμπλ συνέχισε να εμφανίζεται σε ταινίες, για το υπόλοιπο της ζωής του, ως πρωταγωνιστής. Επιπλέον, είχε πρωταγωνιστήσει σε τρεις ταινίες που κέρδισαν το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Ο θάνατος της Κάρολ Λόμπαρντ
Η τρίτη σύζυγος του Κλαρκ Γκέιμπλ, η ηθοποιός Κάρολ Λόμπαρντ.
Ο γάμος του Κλαρκ Γκέιμπλ το 1939 με την τρίτη σύζυγό του, την επιτυχημένη αμερικανίδα ηθοποιό Κάρολ Λόμπαρντ, αποτέλεσε την πιο ευτυχισμένη περίοδο της προσωπικής του ζωής. Η Λόμπαρντ εργαζόταν ως ανεξάρτητη ηθοποιός και το ετήσιο εισόδημα της υπερέβαινε εκείνο του μισθού που ο Γκέιμπλ λάμβανε από την Metro-Goldwyn-Mayer. Η αμοιβή του Γκέιμπλ για το Όσα παίρνει ο άνεμος επέφερε ισοτιμία στο ζευγάρι.[29] Από τον γάμο τους, η Λόμπαρντ κέρδισε την προσωπική σταθερότητα που της έλειπε και εκείνος λάτρευε να βρίσκεται κοντά στο νεανικό, γοητευτικό, και ειλικρινές της πνεύμα. Στη Λόμπαρντ άρεσε να πηγαίνει για κυνήγι ή για ψάρεμα με τον Γκείμπλ και με τους συνεργάτες του. Και εκείνος έγινε πιο κοινωνικός με τους γύρω του. Τις περισσότερες φορές, η Λόμπαρντ ανεχόταν τις ερωτοτροπίες του Γκέιμπλ με άλλες σταρ, όπως για παράδειγμα με την Λορέτα Γιανγκ.
Οι Γκέιμπλ αγόρασαν ένα αγρόκτημα στο Εντσίνο της Καλιφόρνιας και αφότου ο Κλαρκ συνήθισε το ευθύ και εξωστρεφές πνεύμα της Λόμπαρντ, διαπίστωσαν ότι είχαν πολλά κοινά, παρά το γεγονός ότι ο Γκέιμπλ ήταν συντηρητικός δημοκρατικός ενώ εκείνη ήταν φιλελεύθερη δημοκρατική. Οι προσπάθειές τους να αποκτήσουν μωρό απέβησαν άκαρπες. Η Λόμπαρντ έμεινε έγκυος το 1940, αλλά απέβαλε.
Στις 16 Ιανουαρίου του 1942, η Λόμπαρντ επιβιβάστηκε σε αεροπλάνο της εταιρείας Trans-World Airlines. Είχε μόλις τελειώσει την 57η της ταινία, το Να ζει κανείς ή να μη ζει του Ερνστ Λιούμπιτς και μετά από μια επιτυχημένη περιοδεία, κατά τη διάρκεια της οποίας είχε καταφέρει να πουλήσει αρκετά ομόλογα πολέμου, επέστρεφε σπίτι. Το αεροσκάφος της όμως συνετρίβη σε ένα βουνό κοντά στο Λας Βέγκας της Νεβάδας, χωρίς να αφήσει κανέναν επιζώντα. Στο αεροπλάνο βρισκόταν επίσης η μητέρα της Λόμπαρντ και ο Ότο Ρίνκλερ, κουμπάρος του ζεύγους. Ο Γκέιμπλ πέταξε στον τόπο της συντριβής και είδε την πυρκαγιά που είχε προκληθεί από το δυστύχημα, στο δάσος της Νεβάδα. Η Λόμπαρντ δηλώθηκε ως το πρώτο γυναικείο θύμα του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου και ο Γκέιμπλ δέχτηκε τα συλλυπητήρια του προέδρου Φράνκλιν Ρούσβελτ. Σύμφωνα με τις έρευνες που έγιναν στη συνέχεια στο αεροσκάφος, το ατύχημα είχε προκληθεί από λάθος του πιλότου.[30]
Ο Γκέιμπλ επέστρεψε στο άδειο πλέον σπίτι του και ένα μήνα αργότερα, επέστρεψε στα κινηματογραφικά πλατό για να συνεργαστεί με την Λάνα Τέρνερ στην ταινία, Ανήσυχη σάρκα (Somewhere, I'll Find You). Ο τραγικός θάνατος της συζύγου του τον συνέτριψε και άρχισε να πίνει σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, κατάφερε να τελειώσει τα γυρίσματα της ταινίας. Ο Γκέιμπλ υπέκυψε για πρώτη φορά στον πόνο της απώλειας του δημοσίως, κατά τη διάρκεια της κηδείας της Λόμπαρντ. Εκείνη την περίοδο, η Τζόαν Κρόφορντ επέστρεψε στο πλευρό του για να προσφέρει την υποστήριξη και τη φιλία της.
Ο Γκέιμπλ έζησε στο αγρόκτημά του στο Εντσίνο, για το υπόλοιπο της ζωής του. Πρωταγωνίστησε σε είκοσι επτά ακόμη ταινίες και παντρεύτηκε άλλες δύο φορές. Αλλά όπως δήλωσε και η φίλη του, η ηθοποιός Έσθερ Γουίλιαμς:
Δεν ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος, καθώς η καρδιά του είχε βυθιστεί στον πόνο.[31]
Μετά το θάνατο της Λόμπαρντ, ο Γκέιμπλ κατατάχθηκε στην αεροπορία και έφυγε για τον πόλεμο.
Καριέρα μετά τον πόλεμο
Αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου, ο Γκέιμπλ επέστρεψε στο αγρόκτημά του. Συνέχισε τη σχέση που είχε ξεκινήσει πριν φύγει για το μέτωπο με την ηθοποιό Βιρτζίνια Γκρέι και φλέρταρε με τις στάρλετ της εποχής. Η πρώτη κινηματογραφική του συμμετοχή μετά τον πόλεμο, ήταν στην ταινία Ο τυχοδιώκτης (Adventure, 1945), όπου συμπρωταγωνίστησε με την Γκριρ Γκάρσον. Η ταινία δεν είχε επιτυχία, παρά την περίφημη λεζάντα της αφίσας της: "Ο Γκέιμπλ επέστρεψε και τον πήρε η Γκάρσον". Μετά από αυτή την ταινία, η καριέρα του Γκέιμπλ ως κορυφαίο αστέρι στο Χόλιγουντ διακόπηκε απότομα. Συνέχισε να γυρίζει ταινίες αλλά οι περισσότερες ήταν αδιάφορες.
Με την Άβα Γκάρντνερ στην ταινία Μογκάμπο το 1953.
Μετά το τρίτο διαζύγιό της, η Τζόαν Κρόφορντ προσέγγισε και πάλι τον Γκέιμπλ και οι δυο έζησαν μαζί για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Έλαβε καλές κριτικές για τη συμμετοχή του στην ταινία Οι γυρολόγοι (The Hucksters, 1947), μια μεταπολεμική σάτιρα που πραγματευόταν τη διαφθορά και την ανηθικότητα, στην οποία είχε ως συμπρωταγωνίστρια τη Ντέμπορα Κερ. Ακολούθησε ένα σύντομο ειδύλλιο με την Πολέτ Γκοντάρ και το 1949 παντρεύτηκε τη Σίλβια Άσλει, χήρα του Ντάγκλας Φερμπανκς. Η σχέση ήταν καταδικασμένη από την πρώτη στιγμή και οι δυο τους χώρισαν το 1952. Το 1953 συνεργάστηκε με τη Τζιν Τίρνεϊ στην ταινία Φθάνω την αυγή (Never Let Me Go, 1953). Η Τίρνεϊ ήταν μια από τις αγαπημένες του συμπρωταγωνίστριες και απογοητεύτηκε όταν εκείνη αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τα γυρίσματα της ταινίας Μογκάμπο (Mogambo, 1953), λόγω ψυχολογικών προβλημάτων.[32] Το ρόλο της Τίρνεϊ ανέλαβε η Γκρέις Κέλι. Το Μογκάμπο (Mogambo, 1953), σε σκηνοθεσία Τζον Φορντ, ήταν μια έγχρωμη εκτέλεση της ταινίας Μια γυναίκα πειρασμός που είχε γυρίσει το 1932 με τη Τζιν Χάρλοου. Το Μογκάμπο έκανε τεράστια επιτυχία, ενώ μετά το τέλος των γυρισμάτων έγινε γνωστό ότι είχε συνάψει ερωτικές σχέσεις με τη Γκρέις Κέλι.
Ο Γκέιμπλ δυσανασχετούσε όλο και περισσότερο με τους μέτριους ρόλους που του ανέθεταν στην Metro-Goldwyn-Mayer, ενώ η εταιρεία θεωρούσε ότι ο μισθός του ήταν πολύ υψηλός. Στις αρχές τις δεκαετίας του '50, το αμερικάνικο σινεμά άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα, λόγω της συνεχόμενης ανόδου της τηλεόρασης και στα μέσα της δεκαετίας, οι πρόεδροι των διαφόρων εταιρειών παραγωγής άρχισαν να απολύουν προσωπικό για να μειώσουν τα έξοδα. Το 1953, Γκέιμπλ αρνήθηκε να ανανεώσει τη σύμβασή του και άρχισε να εργάζεται ανεξάρτητα. Οι δύο πρώτες ταινίες του ήταν Ο τυχοδιώκτης του Χονγκ Κονγκ (Soldier Of Fortune, 1955) και Ρωμαλαίοι άνδρες (The Tall Men), που έκαναν μέτρια επιτυχία. Το 1955, ο Γκέιμπλ παντρεύτηκε ξανά. Πέμπτη γυναίκα του, ήταν η Κέι Σπρέκελς, ένα πρώην μοντέλο και ηθοποιός, που υπήρξε ήδη παντρεμένη τρεις φορές στο παρελθόν.
Το 1955, Γκέιμπλ δημιούργησε μια εταιρεία παραγωγής με την Τζέιν Ράσελ και το σύζυγό της Μπομπ Γουότερφιλντ. Οι τρεις τους χρηματοδότησαν την ταινία Ο βασιλιάς με τις τέσσερις βασίλισσες (The King and Four Queens, 1956), τη μοναδική ταινία στην οποία ο Γκέιμπλ εκτέλεσε και χρέη παραγωγού. Μετά από αυτό του το εγχείρημα, παράτησε την παραγωγή ταινιών, καθώς θεωρούσε ότι το κόστος της φορολογίας ήταν τεράστιο. Η επόμενη του ταινία με τίτλο Σάρκα και μαστίγιο (Band Of Angels, 1957), πλάι στο νεαρό Σίντνεϊ Πουατιέ, ήταν αποτυχημένη. Στη συνέχεια πρωταγωνίστησε στην ταινία Ο χαϊδεμένος της δασκάλας (The Teacher's Pet, 1959) πλάι στη Ντορις Ντέι. Η ταινία γυρίστηκε ασπρόμαυρη για να αποκρυφτεί η γήρανση του προσώπου του και το υπερβολικό βάρος του σώματός του. Έπειτα γύρισε Τα γεράκια των θαλασσών (Run Silent, Run Deep), με συμπρωταγωνιστή και παραγωγό τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Τα γεράκια των θαλασσών έλαβαν καλές κριτικές και ο Γκέιμπλ άρχισε να δέχεται προσφορές για συμμετοχή σε τηλεοπτικές σειρές, τις οποίες απέρριψε. Έπειτα γύρισε δυο κωμωδίες για την εταιρεία Paramount.Η πρώτη ήταν το Πάντα για σένα (But Not For Me) πλάι στην Κάρολ Μπέικερ και η δεύτερη το Διακοπές στη Νάπολη (It Started At Naples, 1960) με τη Σοφία Λόρεν. Και οι δύο έλαβαν κακές κριτικές και δεν είχαν εμπορικότητα.
Επόμενή του ταινία ήταν Οι αταίριαστοι (The Misfits, 1960), σε σκηνοθεσία Τζον Χιούστον, με συμπρωταγωνιστές την Μέριλιν Μονρόε και τον Μοντγκόμερι Κλιφτ. Η ταινία αυτή έμελλε να είναι, η τελευταία τόσο για εκείνον όσο και για τη Μονρόε. Πολλοί κριτικοί θεωρούν την ερμηνεία του στην ταινία αυτή, ως την καλύτερη της καριέρας του.[33] Ο Γκέιμπλ πέθανε λίγο μετά τη λήξη των γυρισμάτων, στα τέλη του 1960 και η Μονρόε ένα χρόνο αργότερα. Ο θάνατός του οφειλόταν σε θρόμβωση των στεφανιαίων αρτηριών. Η σύζυγός του ήταν έγκυος όταν εκείνος απεβίωσε και τέσσερις μήνες αργότερα, έφερε στον κόσμο τον Τζον Κλαρκ Γκέιμπλ. Ο Γκέιμπλ είχε επίσης μια κόρη, τη Τζούντι Λιούις,[34] καρπό της ερωτικής του σχέσης με την ηθοποιό Λορέτα Γιανγκ το 1934. Κανείς από τους δύο ηθοποιούς δεν παραδέχτηκε δημοσίως την πατρότητα της Λιούις. Η αλήθεια αναδύθηκε στην επιφάνεια μετά το θάνατο της Γιανγκ. Ο Κλαρκ Γκέιμπλ κηδεύτηκε πλάι στην αγαπημένη του Κάρολ Λόμπαρντ.
Φιλμογραφία
| Έτος | # | Ταινία | Ελληνικός Τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1931 | 1 | The Painted Desert | ||
| 2 | The Easiest Way | |||
| 3 | Dance, Fools, Dance | Πρώτο από τα οκτώ φιλμ που γύρισε με τη Τζόαν Κρόφορντ | ||
| 4 | The Finger Points | |||
| 5 | The Secret Six | Όταν η πόλις κοιμάται | Πρώτο από τα έξι φιλμ που γύρισε με τη Τζιν Χάρλοου | |
| 6 | Laughing Sinners | |||
| 7 | A Free Soul | Ελεύθερες ψυχές | ||
| 8 | Night Nurse | |||
| 9 | Sporting Blood | |||
| 10 | Susan Lenox (Her Fall and Rise) | Σούζαν Λένοξ | Συνεργασία με τη Γκρέτα Γκάρμπο | |
| 11 | Possessed. | Η ταξιδιώτης | ||
| 12 | Hell Divers | Τιτάνες του αέρος | ||
| 1932 | 13 | Polly of the Circus | ||
| 14 | Red Dust | Μια γυναίκα πειρασμός | ||
| 15 | Strange Interlude | Παράξενο ιντερμέτζο | ||
| 16 | No Man of Her Own | Ο χαρτοπαίκτης | Πρώτη ταινία με τη μελλοντική του σύζυγο Κάρολ Λόμπαρντ | |
| 1933 | 17 | The White Sister | ||
| 18 | Hold Your Man | Μες την αγκαλιά του | ||
| 19 | Night Flight | Νυχτερινή πτήσις | ||
| 20 | Dancing Lady | Η κυρία του Ντάνσινγκ | ||
| 1934 | 21 | It Happened One Night | Συνέβη μια νύχτα | Νικητής: Όσκαρ Α' Ανδρικού ρόλου |
| 22 | Men in White | Για μια νύχτα έρωτα | ||
| 23 | Manhattan Melodrama | Η τιμή του γκάνγκστερ | ||
| 24 | Chained | |||
| 25 | Forsaking All Others | Άστατη γυναίκα | ||
| 1935 | 26 | After Office Hours | Επιτέλους μόνοι | |
| 27 | The Call of the Wild | Χρυσοθήρες του 1936 / Όλα για την αγάπη της | ||
| 28 | China Seas | Οι θάλασσες της Κίνας | ||
| 29 | Mutiny on the Bounty | Ναυτική Ανταρσία | Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού ρόλου | |
| 1936 | 30 | Wife vs. Secretary | Σύζυγος εναντίον δαχτυλογράφου | |
| 31 | San Francisco | Σαν Φρανσίσκο, η πόλη της αμαρτίας | ||
| 32 | Cain and Mabel | Το σκάνδαλον μιας νύχτας | ||
| 33 | Love on the Run | Ερωτικό κοκτέιλ | ||
| 1937 | 34 | Parnell | Μονάρχης χωρίς θρόνο | |
| 35 | Saratoga | Σαρατόγκα | ||
| 1938 | 36 | Test Pilot | Φλεγόμενοι ουρανοί | |
| 37 | Too Hot to Handle | Μυστική αποστολή | ||
| 1939 | 38 | Idiot's Delight | ||
| 39 | Gone with the Wind | Όσα παίρνει ο άνεμος | Υποψήφιος - Όσκαρ Α' Ανδρικού ρόλου |
Δεκαετία του '40
| Έτος | # | Ταινία | Ελληνικός τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1940 | 40 | Strange Cargo | Αυτοί που ξέχασαν το Θεό | |
| 41 | Boom Town | Φλογισμένη γη / Η βοή της πόλης | ||
| 42 | Comrade X | Σύντροφος Χ | ||
| 1941 | 43 | They Met in Bombay | Ο κλέφτης της Βομβάης | |
| 44 | Honky Tonk | Χόνκι Τονκ | ||
| 1942 | 45 | Somewhere I'll Find You | Ανήσυχη σάρκα | |
| 1945 | 46 | Adventure | Ο τυχοδιώκτης | |
| 1947 | 47 | The Hucksters | Οι γυρολόγοι | |
| 1948 | 48 | Homecoming | Ο δρόμος του γυρισμού | |
| 49 | Command Decision | Εν όψει αποφάσεων | ||
| 1949 | 50 | Any Number Can Play | Στιγματισμένη ζωή |
Δεκαετία του '50
| Έτος | # | Ταινία | Ελληνικός τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1950 | 51 | Key to the City | Τα σκάνδαλα της κυρίας δημάρχου | |
| 52 | To Please a Lady | Για να αρέσεις σε μια γυναίκα | ||
| 1951 | 53 | Across the Wide Missouri | Οι αετοί του Μιζούρι | |
| 54 | Callaway Went Thataway | Ο εαυτός του | ||
| 1952 | 55 | Lone Star | Σύγκρουσις γιγάντων | |
| 1953 | 56 | Never Let Me Go | Φθάνω την αυγή | |
| 57 | Mogambo | Μογκάμπο | ||
| 1954 | 58 | Betrayed | Η ξανθή κατάσκοπος | |
| 1955 | 59 | Soldier of Fortune | Ο τυχοδιώκτης του Χονγκ Κονγκ | |
| 60 | The Tall Men | Ρωμαλαίοι άνδρες | ||
| 1956 | 61 | The King and Four Queens | Ο βασιλιάς με τις τέσσερις βασίλισσες | |
| 1957 | 62 | Band of Angels | Σάρκα και μαστίγιο | |
| 1958 | 63 | Run Silent Run Deep | Τα γεράκια των θαλασσών | |
| 64 | Teacher's Pet | Ο χαϊδεμένος της δασκάλας | ||
| 1959 | 65 | But Not for Me | Πάντα για σένα |
Δεκαετία του '60
| Έτος | # | Ταινία | Ελληνικός τίτλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1960 | 66 | It Started in Naples | Διακοπές στη Νάπολη | |
| 1961 | 67 | The Misfits | Οι αταίριαστοι |
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 118800124. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11958565s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Clark-Gable. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
SNAC. w6kh0sv0. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 67574. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 373. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
The Peerage. p31911.htm#i319102. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 1527397. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
filmportal.de. afa3e7e0c8cf478c99c9ed3ff85af5ec. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
Τζούντι Λιούις. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016.
Obituary Variety, November 23, 1960, page 71.
«AFI's 100 Years...100 Stars». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2006.
Spicer, Chrystopher (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 0-7864-1124-4.
Van Neste, Dan (1999). «Clark Gable Reconstructed Birthhome: Fit For A King». Classic Images. Ανακτήθηκε στις 2008-04-03.
Harris, p.24.
Harris, p.36.
Harris, p.49.
Turner Classic Movies (2006-09-01). Leading Men: The 50 Most Unforgettable Actors of the Studio Era. Chronicle Books. ISBN 0811854671.
Harris, p.82.
Harris, p.80.
Harris, p.129.
«The Shirt Off His Back». Snopes.com. Ανακτήθηκε στις 2008-04-03.
Harris, p.165.
Selznick, David O. (2000). Memo from David O. Selznick. New York: Modern Library, σελ. 172–173. ISBN 0-375-75531-4.
Donnelley, Paul (2003-06-01). Fade To Black: A Book Of Movie Obituaries. London: Omnibus Press. ISBN 0711995125.
Harris, p.189.
Stallings, Penny. Mandelbaum, Howard (1981). Flesh and Fantasy. New York: Bell Publishing Co.. ISBN 0517339684.
Harris, p. 224.
Harris, pp. 250-251.
Williams, Esther. Diehl, Digby (1999). The Million Dollar Mermaid. New York: Simon & Schuster. ISBN 0684852845.
Tierney and Herskowitz (1978) Wyden Books, Self- Portrait p.150-151
Miller, Arthur (1987). Timebends. New York: Grove Press, σελ. 485. ISBN 0-8021-0015-5.
Official site of Judy Lewis
Βιβλιογραφία
Χάρις, Γουόρεν Τ. (2002). Clark Gable: A Biography. New York: Harmony. ISBN 0-609-60495-3.
Λιούις, Τζούντι. Uncommon Knowledge (book by Gable's daughter with Loretta Young). (Pocket Books/Simon & Schuster 1994), ISBN 0-671-70019-7
Σπάισερ, Κρίστοφερ (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 0-7864-1124-4.
Clark Gable in the 8th Air Force, Air Power History, Spring 1999
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Ο Κλαρκ Γκέιμπλ στο imdb
Ο Κλαρκ Γκέιμπλ στο cine.gr
Βραβείο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
1928–1940
Εμίλ Γιάνινγκς (1928) Γουόρνερ Μπάξτερ (1929) Τζόρτζ Άρλις (1930) Λάιονελ Μπάριμορ (1931) Φρέντρικ Μαρτς / Γουάλας Μπίρι (1932) Τσαρλς Λότον (1933) Κλαρκ Γκέιμπλ (1934) Βίκτορ ΜακΛάγκλεν (1935) Πολ Μιούνι (1936) Σπένσερ Τρέισι (1937) Σπένσερ Τρέισι (1938) Ρόμπερτ Ντόνατ (1939) Τζέιμς Στιούαρτ (1940)
1941–1960
Γκάρι Κούπερ (1941) Τζέιμς Κάγκνεϊ (1942) Πολ Λούκας (1943) Μπινγκ Κρόσμπι (1944) Ρέι Μιλάντ (1945) Φρέντρικ Μαρτς (1946) Ρόναλντ Κόλμαν (1947) Λόρενς Ολίβιε (1948) Μπρόντερικ Κρόφορντ (1949) Χοσέ Φερρέρ (1950) Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ (1951) Γκάρι Κούπερ (1952) Γουίλιαμ Χόλντεν (1953) Μάρλον Μπράντο (1954) Έρνεστ Μποργκνάιν (1955) Γιουλ Μπρίνερ (1956) Άλεκ Γκίνες (1957) Ντέιβιντ Νίβεν (1958) Τσάρλτον Ίστον (1959) Μπαρτ Λάνκαστερ (1960)
1961–1980
Μαξιμίλιαν Σελλ (1961) Γκρέγκορι Πεκ (1962) Σίντνεϊ Πουατιέ (1963) Ρεξ Χάρισον (1964) Λι Μάρβιν (1965) Πολ Σκόφιλντ (1966) Ροντ Στάιγκερ (1967) Κλιφ Ρόμπερτσον (1968) Τζον Γουέιν (1969) Τζορτζ Σι Σκοτ (1970) Τζιν Χάκμαν (1971) Μάρλον Μπράντο (1972) Τζακ Λέμον (1973) Αρτ Κάρνεϊ (1974) Τζακ Νίκολσον (1975) Πίτερ Φιντς (1976) Ρίτσαρντ Ντρέιφους (1977) Τζον Βόιτ (1978) Ντάστιν Χόφμαν (1979) Ρόμπερτ Ντε Νίρο (1980)
1981–2000
Χένρι Φόντα (1981) Μπεν Κίνγκσλεϊ (1982) Ρόμπερτ Ντυβάλ (1983) Φ. Μάρεϊ Έιμπραχαμ (1984) Γουίλιαμ Χερτ (1985) Πολ Νιούμαν (1986) Μάικλ Ντάγκλας (1987) Ντάστιν Χόφμαν (1988) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (1989) Τζέρεμι Άιρονς (1990) Άντονι Χόπκινς (1991) Αλ Πατσίνο (1992) Τομ Χανκς (1993) Τομ Χανκς (1994) Νίκολας Κέιτζ (1995) Τζέφρεϊ Ρας (1996) Τζακ Νίκολσον (1997) Ρομπέρτο Μπενίνι (1998) Κέβιν Σπέισι (1999) Ράσελ Κρόου (2000)
2001–σήμερα
Ντένζελ Ουάσινγκτον (2001) Άντριεν Μπρόντι (2002) Σον Πεν (2003) Τζέιμι Φοξ (2004) Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν (2005) Φόρεστ Γουίτακερ (2006) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2007) Σον Πεν (2008) Τζεφ Μπρίτζες (2009) Κόλιν Φερθ (2010) Ζαν Ντιζαρντέν (2011) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2012) Μάθιου Μακόναχι (2013) Έντι Ρέντμεϊν (2014) Λεονάρντο Ντι Κάπριο (2015) Κέισι Άφλεκ (2016) Γκάρι Όλντμαν (2017)
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
