Η Μπέττυ Φρίνταν (Betty Friedan, 4 Φεβρουαρίου 1921 – 4 Φεβρουαρίου 2006)[8][9] ήταν Αμερικανίδα ακτιβίστρια και φεμινίστρια, κορυφαία φιγούρα στο γυναικείο κίνημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το βιβλίο της «Το Γυναικείο Μυστήριο», που εκδόθηκε το 1963 συχνά πιστώνεται για την έναρξη του δεύτερου κύματος του Αμερικανικού φεμινισμού του 20ού αιώνα. Το 1966, η Φρίνταν συνίδρυσε και εκλέχτηκε πρώτη πρόεδρος της «Εθνικής Οργάνωσης για τις Γυναίκες» (NOW), η οποία στόχευε να φέρει τις γυναίκες στο επίκεντρο της αμερικανικής κοινωνίας τώρα σε ισότιμη σχέση με τους άνδρες.
Το 1970, μετά την αποχώρησή της ως πρώτη προέδρος της οργάνωσης NOW, η Φρίνταν οργάνωσε την Εθνική Απεργία Γυναικών για Ισότητα στις 26 Αυγούστου, με αφορμή την 50ή επέτειο της δέκατης ενάτης Τροποποίησης του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών που έδινε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Η εθνική απεργία ήταν επιτυχής πέρα από κάθε προσδοκία για τη διεύρυνση του φεμινιστικού κινήματος και η πορεία που οδήγησε η Φρίνταν στη Νέα Υόρκη προσείλκυσε πάνω από 50.000 ανθρώπους. Το 1971, η Φρίνταν μαζί με άλλες κορυφαίες φεμινίστριες ιδρύσαν το «Εθνικό Πολιτικό Επιμελητήριο Γυναικών». Η Φρίνταν ήταν επίσης ισχυρή υποστηρίκτρια της προτεινόμενης τροπολογίας για την Ισότητα Δικαιωμάτων στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών που πέρασε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών (με ψήφους 354-24) και τη Γερουσία (84-8) μετά από έντονες πιέσεις γυναικείων ομάδων υπό την ηγεσία του NOW στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Μετά το πέρασμα της τροπολογίας από το Κογκρέσο, η Φρίνταν τάχτηκε υπέρ της επικύρωσης της τροποποίησης στις πολιτείες και υποστήριξε άλλες μεταρρυθμίσεις των δικαιωμάτων των γυναικών, ιδρύοντας την «Εθνική Ένωση για την Κατάργηση των Νόμων κατά των Αμβλώσεων».
Θεωρούμενη ως επιφανής συγγραφέας και πνευματικός άνθρωπος, η Φρίνταν παρέμεινε ενεργή γράφοντας έξι βιβλία. Ήδη από τη δεκαετία του 1960 η Φρίνταν επέκρινε τις πολωμένες και ακραίες φατρίες του φεμινισμού που επιτέθηκαν σε ομάδες όπως οι άντρες. Ένα από τα πιο πρόσφατα βιβλία της, «Το δεύτερο στάδιο» (1981), επικρίνει τις εξτρεμιστικές υπερβολές ορισμένων φεμινιστριών.
Πρώιμα χρόνια
Η Φρίνταν που το πραγματικό της όνομα ήταν Μπέττυ Ναόμι Γκολντστάιν (Bettye Naomi Goldstein)[10][11][12] γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου του 1921 στην Πεόρια του Ιλλινόι, από τον Χάρυ και τη Μίριαμ Γκολντστάιν, των οποίων οι εβραϊκές οικογένειες προέρχονταν από τη Ρωσία και την Ουγγαρία.
Ως νεαρό κορίτσι, η Φρίνταν ήταν ενεργή τόσο στους μαρξιστικούς όσο και στους εβραϊκούς κύκλους ενώ αργότερα έγραψε πώς ένιωθε απομονωμένη από την δεύτερη κοινότητα κατά καιρούς και αισθάνθηκε ότι «το πάθος μου ενάντια στην αδικία ... προήλθε από τα συναισθήματα μου για την αδικία του αντισημιτισμού».[13]
Θάνατος
Η Φρίνταν πέθανε από ανακοπή καρδιάς στο σπίτι της στην Ουάσιγκτον στις 4 Φεβρουαρίου του 2006, στα γενέθλια των 85 της χρόνων.[14]
Άρθρα
Μερικά από τα άρθρα της Φρίνταν είναι αποθηκευμένα στη βιβλιοθήκη Schlesinger Library, στο Radcliffe Institute του πανεπιστημίου Harvard στο Cambridge της Μασαχουσέτης.[15]
Βραβεία και διακρίσεις
Honorary doctorate of humane letters from Smith College (1975)[16]
Humanist of the Year from the American Humanist Association (1975)[17]
Mort Weisinger Award from the American Society of Journalists and Authors (1979)[18]
Honorary doctorate of humane letters from the State University at Stony Brook (1985)[19]
Eleanor Roosevelt Leadership Award (1989)[18]
Honorary doctorate of humane letters from Bradley University (1991)[20]
Induction into the National Women's Hall of Fame (1993)[21]
Honorary doctorate of letters from Columbia University (1994)[22]
"The 75 Most Important Women of the Past 75 Years" – Glamour magazine listed Friedan as one of them (2014)[23]
Βιβλία
The Feminine Mystique (1963)
It Changed My Life: Writings on the Women's Movement (1976)
The Second Stage (1981)
The Fountain of Age (1993)
Beyond Gender (1997)
Life So Far (2000)
Σημειώσεις
Παραπομπές
LIBRIS. 26 Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/khwzz1f32pmjbt3. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11903613k. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Virginia Blain, Isobel Grundy, Patricia Clements: The Feminist Companion to Literature in English. σελ. 400. ISBN-13 978-0-300-04854-4. ISBN-10 0-300-04854-8.
openlibrary.org/works/OL2643704W/The_Feminine_Mystique. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2017.
openlibrary.org/works/OL2643702W/The_second_stage. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2017.
openlibrary.org/works/OL2643700W/The_fountain_of_age. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2017.
www.womenofthehall.org/inductee/betty-friedan/.
Library of Congress pronunciation guide
Random House Dictionary
Margalit Fox (February 5, 2006). «Betty Friedan, who ignited cause in 'Feminine Mystique,' dies at 85». The New York Times. Ανακτήθηκε στις February 2, 2010.
Sweet, Corinne (Feb. 7, 2006). Ground-Breaking Author of 'The Feminine Mystique' Who Sparked Feminism's Second Wave. The (London, Eng., U.K.) Independent (obit), Retrieved February 2, 2010.
Betty Friedan, in 300 Women Who Changed the World. Encyclopædia Britannica, Retrieved February 2, 2010.
Horowitz (2000)
"Betty Friedan, the feminist crusader and author whose searing first book, The Feminine Mystique, ignited the contemporary women's movement in 1963 and as a result permanently transformed the social fabric of the United States and countries around the world, died yesterday, her 85th birthday, at her home in Washington. The cause was congestive heart failure, said Emily Bazelon, a family spokeswoman. ... For decades a familiar presence on television and the lecture circuit, Ms. Friedan, with her short stature and deeply hooded eyes, looked for much of her adult life like a 'combination of Hermione Gingold and Bette Davis,' as Judy Klemesrud wrote in The New York Times Magazine in 1970."[10]
«Friedan, Betty. Additional papers of Betty Friedan, 1937-1993 (inclusive), 1970-1993 (bulk): A Finding Aid». oasis.lib.harvard.edu.
Felder, Deborah G.; Rosen, Diana (September 15, 2017). «Fifty Jewish Women Who Changed The World». Citadel Press – via Google Books.
«Humanists of the Year».
«Women's Equity Resource Center». www2.edc.org.
«For Friedan, a Life on the Run». www.nytimes.com.
«Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις April 7, 2014. Ανακτήθηκε στις 2014-03-20.
«Home - National Women's Hall of Fame». National Women’s Hall of Fame.
http://www.columbia.edu/cu/record/archives/vol19/vol19_iss30/record1930.23
«The Most Inspiring Female Celebrities, Entrepreneurs, and Political Figures». Glamour.
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
