Η Αρίθα Φράνκλιν (Aretha Louise Franklin, 25 Μαρτίου 1942 - 16 Αυγούστου 2018) ήταν Αμερικανίδα τραγουδίστρια, συνθέτρια και πιανίστρια. Στους θαυμαστές της ήταν γνωστή ως "Βασίλισσα της Σόουλ". Ήταν φημισμένη για τις σόουλ ηχογραφήσεις της, αλλά είχε τραγουδίσει επίσης τζαζ, ροκ, blues, ποπ, γκόσπελ, μέχρι και όπερα.[2] Ήταν ευρύτατα αναγνωρισμένη για το γεμάτο πάθος ερμηνευτικό της στυλ, και τις φωνητικές της δυνατότητες.
Η Φράνκλιν, ήταν η δεύτερη πιο πολυβραβευμένη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Γκράμι. Είχε κερδίσει 20 βραβεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν το βραβείο του Ζωντανού Θρύλου και αυτό της Συνολικής Προσφοράς. Μεταξύ του 1968 και του 1975 κέρδισε έξι συνεχόμενα βραβεία, ενώ για το διάστημα αυτό, η κατηγορία "Καλύτερη Γυναικεία R&B Φωνητική Ερμηνεία" πήρε το παρατσούκλι "Το βραβείο της Αρίθα".[3]
Η Φράνκλιν είχε ένα σύνολο είκοσι νούμερο 1 σινκλς στο Billboard R&B Singles Chart. Δύο από αυτά, το "Respect" τη δεκαετία του 1960 και το ντουέτο της με τον Τζορτζ Μάικλ τη δεκαετία του 1980, "I Knew You Were Waiting (For Me)" ανέβηκαν μέχρι την πρώτη θέση του Billboard Hot 100.
Βιογραφία
Τα πρώτα χρόνια
Η Φράνκλιν γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1942 στο Μέμφις του Τενεσσί. Γονείς της ήταν ο Βαπτιστής ιερέας C. L. Franklin και η Barbara Siggers Franklin. Τα προβλήματα στην σχέση τους, τους ανάγκασαν να χωρίσουν όταν η Αρίθα ήταν έξι ετών, ενώ η μητέρα της πέθανε όταν ήταν δέκα. Μετά από μετακινήσεις, εγκαταστάθηκαν στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν όπου ο αιδεσιμότατος Φράνκλιν απέκτησε φήμη ως κήρυκας. Η Αρίθα, τραγουδούσε από μικρή στην ενορία της και γρήγορα χαρακτηρίστηκε ως παιδί - θαύμα για την χαρισματική φωνή της, και τις ικανότητές της στο πιάνο. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων υπέγραψε το πρώτο της συμβόλαιο με την Checker Records, και το 1956 κυκλοφόρησε το "Songs of Faith". Ισχυρότερες επιρροές της, οι μεγαλύτερες φωνές των γκόσπελ, Μαχάλια Τζάκσον και Κλάρα Γουόρντ, που περνούσαν αρκετές ώρες στο σπίτι της.
Δύο ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες σε ηλικία 14 και 16 ετών, όταν η Αρίθα γέννησε τους δύο από τους τέσσερις γιους της, καθυστέρησαν προσωρινά την εξέλιξη της καριέρας της.[4] Με την επιστροφή της στο τραγούδι, επέλεξε να συνεχίσει σε πιο ασφαλή ποπ μονοπάτια. Το 1960 υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia Records, απορρίπτοντας τη Motown και την RCA. Οι ηχογραφήσεις της από αυτή την περίοδο είναι περισσότερο επηρεασμένες από την τζαζ και όχι από τις γκόσπελ ρίζες της. Τραγούδια που γίνονται επιτυχίες ήταν το "Rock-A-Bye Your Baby (With A Dixie Melody)", "Today I Sing The Blues", "Won't Be Long" και "Operation Heartbreak". Στο τέλος του 1966 όμως, και αφού στα έξι χρόνια που έμεινε με την Columbia είχε μικρή εμπορική επιτυχία, υπέγραψε με την Atlantic Records. Όπως είπε και η ίδια αργότερα, "με έβαλαν να κάτσω στο πιάνο, και οι επιτυχίες ήρθαν".
Βραβεία και επιτεύγματα
Η Αρίθα Φράνκλιν συγκινημένη κατά την απονομή του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας στις 9 Νοεμβρίου 2005 στον Λευκό Οίκο.
Το 1985, ο τότε κυβερνήτης του Μίτσιγκαν, James Blanchard ανακήρυξε την φωνή της Αρίθα Φράνκλιν «εθνικό αγαθό».
Στις 3 Ιανουαρίου του 1987 έγινε η πρώτη γυναίκα που συμπεριλήφθηκε στο Rock and Roll Hall of Fame.
Τον Σεπτέμβριο του 1999 της αποδόθηκε το βραβείο Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών από τον πρόεδρο Κλίντον.
Το 2004 το περιοδικό Rolling Stone την έβαλε στην 9η θέση στον κατάλογο των 100 Greatest Artists of All Time.[5] Αξίζει να σημειωθεί, ότι στις πιο πάνω θέσεις προηγούνται οι Μπητλς, ο Μπομπ Ντίλαν, ο Έλβις Πρίσλεϊ, οι Ρόλιγκ Στόουνς, ο Τσακ Μπέρι, ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζέιμς Μπράουν και ο Λιτλ Ρίτσαρντ, ενώ ακολούθησε ο Ρέι Τσάρλς στην 10η θέση.
Το 2005 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζωρτζ Μπους
Δισκογραφία
Κύριο λήμμα: Δισκογραφία της Αρίθα Φράνκλιν
Αξιόλογα άλμπουμ
1967 I Never Loved a Man the Way I Love You
1967 Aretha Arrives
1968 Lady Soul
1968 Aretha Now
1969 Soul '69
1970 This Girl's in Love with You
1970 Spirit in the Dark
1971 Aretha Live at Fillmore West
1971 Young, Gifted and Black
1972 Amazing Grace
1973 Hey Now Hey (The Other Side of the Sky)
1974 Let Me in Your Life
1974 With Everything I Feel in Me
1975 You
1976 Sparkle
1977 Sweet Passion
1978 Almighty Fire
1979 La Diva
1980 Aretha
1981 Love All the Hurt Away
1982 Jump to It
1983 Get It Right'
1985 Who's Zoomin' Who?
1986 Aretha
1987 One Lord, One Faith, One Baptism
1987 The Collection
1989 Through the Storm
1991 What You See Is What You Sweat
1994 Greatest Hits 1980-1994
1998 A Rose Is Still a Rose
2002 The Queen in Waiting
2003 So Damn Happy
2007 Jewels in the Crown: All-Star Duets with the Queen
Σίνγκλς στα Top 10 US Hot 100 singles
| Έτος | Τίτλος | Υψηλότερη θέση |
|---|---|---|
| 1967 | "I Never Loved a Man (The Way I Love You)" | 9 |
| 1967 | "Respect" | 1 |
| 1967 | "Baby I Love You" | 4 |
| 1967 | "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman" | 8 |
| 1967 | "Chain of Fools" | 2 |
| 1968 | "(Sweet Sweet Baby) Since You've Been Gone" | 5 |
| 1968 | "Think" | 7 |
| 1968 | "The House That Jack Built" | 6 |
| 1968 | "I Say a Little Prayer" | 10 |
| 1971 | "Bridge Over Troubled Water" / "Brand New Me" | 6 |
| 1971 | "Spanish Harlem" | 2 |
| 1971 | "Rock Steady" | 9 |
| 1972 | "Day Dreaming" | 5 |
| 1973 | "Until You Come Back to Me (That's What I'm Gonna Do)" | 3 |
| 1985 | "Who's Zoomin Who?" | 7 |
| 1985 | "Freeway of Love" | 3 |
| 1987 | I Knew You Were Waiting (For Me)" (με τον Τζορτζ Μάικλ) | 1 |
Φιλμογραφία
The Blues Brothers (1980)
Motown 40: The Music Is Forever (1998) (ντοκιμαντέρ, ABC-TV)
Blues Brothers 2000 (1998)
DIVAS LIVE (1998)
Immaculate Funk (2000) (ντοκιμαντέρ)
Rhythm, Love and Soul (2002)
Tom Dowd & the Language of Music (2003) (ντοκιμαντέρ)
Singing in the Shadow: The Children of Rock Royalty (2003) (ντοκιμαντέρ)
From The Heart / The Four Tops 50th Anniversary and Celebration (2004)
Atlantic Records: The House that Ahmet Built (2007) (ντοκιμαντέρ)
Aretha Franklin , Chain Of Fools
Aretha Franklin , Do Right Woman, Do Right Man
Aretha Franklin , I Never Loved A Man
Aretha Franklin , Respect
Παραπομπές
Aretha Franklin
Dobkin, Matt (2004). I Never Loved a Man the Way I Loved You: Aretha Franklin, Respect, and the Making of a Soul Music Masterpiece. New York: St. Martin's Press, σελ. p221. ISBN 0-312-31828-6.
Austin, Mona (2008-02-22). «MUSICARES GIVES ARETHA FRANKLIN THE ROYAL TREATMENT: The Queen still commands r-e-s-p-e-c-t 40 years later». EURweb.
IMDb: Aretha Franklin
«The Immortals: The First Fifty». Rolling Stone Issue 946. Rolling Stone.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ιστοσελίδα του Legacy Recordings για την Αρίθα Φράνκλιν
Ιστοσελίδα για την Αρίθα Φράνκλιν από το Memorable Music Hall of Fame
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
