.
Ο Άλαν Ρεξ Σάντατζ (Allan Rex Sandage, 18 Ιουνίου 1926 − 13 Νοεμβρίου 2010) ήταν Αμερικανός αστρονόμος.
Βιογραφικά στοιχεία και έρευνα
Ο Σάντατζ γεννήθηκε στην Άιοβα Σίτυ της πολιτείας Αϊόβα από γονείς εβραϊκής καταγωγής και απεφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι το 1948. Πήρε το διδακτορικό του το 1953 από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια. Ο Σάντατζ υπήρξε ο καλύτερος από τους μαθητές και ο «διάδοχος» του ονομαστού αστρονόμου Έντγουιν Χαμπλ (Edwin Powell Hubble), συνεχίζοντας το ερευνητικό του πρόγραμμα στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Από τη δεκαετία του 1950 ως τη δεκαετία του 1970 ο Sandage θεωρείτο ως ο κορυφαίος παρατηρησιακός κοσμολόγος, καθώς έχει συμβάλει σημαντικά σε όλες τις πτυχές της κοσμολογικής κλίμακας αποστάσεων.
Ο Σάντατζ άρχισε να εργάζεται στο Αστεροσκοπείο του Πάλομαρ. Το 1958 δημοσίευσε την πρώτη καλή εκτίμηση για την τιμή της Σταθεράς του Hubble: 75 km/s/Mpc, που είναι κοντά και στην τιμή που γίνεται αποδεκτή σήμερα. Αργότερα πάντως έγινε ο κύριος υποστηρικτής της χαμηλής τιμής της σταθεράς (γύρω στα 50 km/s/Mpc, που υποδήλωνε ηλικία του Σύμπαντος περί τα 20 δισεκατομμύρια έτη).
Ο Σάντατζ διεξήγαγε φασματικές μελέτες σφαιρωτών αστρικών σμηνών και συνεπέρανε ότι είχαν ηλικία «τουλάχιστον 25 δισεκατομμυρίων ετών». Αυτό τον οδήγησε στην υπόθεση ότι το Σύμπαν δεν διαστέλλεται συνεχώς από τη δημιουργία του μέχρι σήμερα, αλλά ότι διαστέλλεται και συστέλλεται με περίοδο 80 δισεκ. έτη. Σήμερα γίνεται δεκτό ότι το Σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς, και ότι η ηλικία του είναι 13 δισεκατομμύρια έτη.
Ο Σάντατζ επίσης ήταν γνωστός για την ανακάλυψη στον Γαλαξία Μεσιέ 82 πιδάκων (jets) που εκτινάσσονται από τον πυρήνα του, ενώ ανεκάλυψε και τον αστεροειδή 96155 1973 ΗΑ (στις 27 Απριλίου 1973).
Ο Σάντατζ πέθανε από καρκίνο στο πάγκρεας σε ηλικία 84 ετών, στο Σαν Γκάμπριελ της Καλιφόρνια.
Τιμητικές διακρίσεις
Βραβεία:
Βραβείο Αστρονομίας Helen B. Warner (1957)
«Μετάλλιο Έντινγκτον» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1963)
Χρυσό μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1967)
Εθνικό Μετάλλιο Επιστήμης (1970)
Μετάλλιο Bruce (1975)
Βραβείο Crafoord (1991)
Ονομάσθηκαν προς τιμή του:
Ο αστεροειδής 9963 Σάντατζ (9963 Sandage)
Προσωπικές απόψεις
Σε ηλικία 50 ετών ο Σάντατζ έγινε Χριστιανός. Απάντησε στην ερώτηση «Μπορεί κάποιος να είναι ταυτόχρονα επιστήμονας και Χριστιανός;» ως εξής: «Ναι. Καθώς είπα και πριν, ο κόσμος είναι υπερβολικά περίπλοκος σε όλα τα μέρη του και τις διασυνδέσεις τους ώστε να οφείλεται στην τύχη και μόνο.»[1]
Στο βιβλίο του Lee Strobel The Case For Faith, ο Sandage αναφέρεται ότι είπε: «Το εκπληκτικότερο πράγμα για μένα είναι η ίδια η ύπαρξή μου. Πώς μπορεί η άψυχη ύλη να οργανώνεται έτσι ώστε να σκέπτεται τον εαυτό της;» (σ.92).
Παραπέρα διάβασμα
Alan P. Lightman & Roberta Brawer: Origins: the lives and worlds of modern cosmologists, Harvard University Press, 1990. Περιλαμβάνει συνεντεύξεις με σύγχρονους κοσμολόγους, μεταξύ των οποίων και με τον Sandage.
Timothy Ferris: The Red Limit: The Search for the Edge of the Universe, Harper Perennial, 2002. Εκλαϊκευμένη περιγραφή της έρευνας στην Κοσμολογία, κυρίως μέχρι το 1980 περίπου.
Dennis Overbye: Lonely Hearts of the Cosmos: the story of the scientific quest for the secret of the Universe, HarperCollins 1991, Back Bay (με νέο επίλογο), 1999. Ιστορική αναδρομή στη σύγχρονη Κοσμολογία μέσα από τις ζωές των επιστημόνων που τη διακόνησαν. Σε αυτή την αναδρομή ο Sandage είναι το κεντρικό πρόσωπο.
Εξωτερικός σύνδεσμος
Σελίδα στον ιστοτόπο των Μεταλλίων Bruce με φωτογραφία
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
