Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Η Πολιορκία του Γιόρκταουν (28/9-19/10 1781) ήταν η αποφασιστικότερη αναμέτρηση του Πολέμου της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, αφού ουσιαστικά προκάλεσε τελικά την αναγνώριση των ΗΠΑ από το Ηνωμένο Βασίλειο και τερμάτισε τον πόλεμο.

Προλεγόμενα

Παρά την τεράστια εις βάρος του ανισορροπία ισχύος ο Τζωρτζ Ουάσιγκτον και οι ομοϊδεάτες του, μετά από τις αψιμαχίες στο Λέξινγκτον και στο Κόνραντ το 1775, προχώρησε στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ από τη Μεγάλη Βρετανία στις 4/7 1776. Από την αρχή συνειδητοποίησε, ότι αν και φαινόταν αδύνατο να νικήσει, θα μπορούσε ωστόσο να παρατείνει τη σύγκρουση τόσο ώστε η βρετανική κοινή γνώμη να βαρεθεί το κόστος του πολέμου σε χρήμα και ανθρώπινες απώλειες και να τερματίσει τη σύγκρουση αποδεχόμενη την ανεξαρτησία. Ήταν έμπειρος αξιωματικός, με πολεμική πείρα από την Πολιορκία του Κεμπέκ από τη Μεγάλη Βρετανία. Ήξερε ότι η Μεγάλη Βρετανία είχε εξαπλωθεί τόσο πολύ παγκοσμίως, ώστε δεν είχε την πολυτέλεια να αναπτύξει στην Αμερικανική ήπειρο αρκετές δυνάμεις ώστε να συντρίψει την επανάσταση. Τα γεγονότα δικαίωσαν τελικά τις προβλέψεις του.

Κατά το πρώτο έτος του πολέμου (1776) οι συγκρούσεις περιορίστηκαν γύρω από τη Νέα Υόρκη και τη Βοστώνη. Σ' αυτές τις πρώτες συγκρούσεις νικήθηκαν τυπικά οι Αμερικανοί, αλλά κατόρθωσαν να διασώσουν τον κύριο όγκο των δυνάμεών τους.

Τον επόμενο χρόνο (1777) έγινε η επίσης αποφασιστική Μάχη της Σαρατόγκα. Αυτή κατέληξε σε νίκη των Αμερικανών, αρκετά καθαρή ώστε πολλά κράτη της Ευρώπης πήραν πλέον στα σοβαρά την επανάσταση και άρχισαν να την εκμεταλλεύονται για να πλήξουν το ΗΒ. Η Γαλλία πρώτη αναγνώρισε τις ΗΠΑ, ενώ επίσης η Ισπανία και η Ολλανδία κήρυξαν πόλεμο στη Μεγάλη Βρετανία.

Το 1778 ήταν αμφίρροπο: Η Μεγάλη Βρετανία κράτησε τις σημαντικές πόλεις-προπύργια Νέα Υόρκη και Βοστώνη αλλά δεν ήταν σε θέση να συντρίψει τον επαναστατικό στρατό. Ταυτόχρονα, ούτε ο Ουάσιγκτον διέθετε αρκετή ισχύ ώστε να πολιορκήσει τα βρετανικά φρούρια. Η σύγκρουση έμοιαζε να οδηγείται σε αδιέξοδο. Στα τέλη του έτους ο Βρετανός διοικητής Χένρυ Κλίντον, σκέφτηκε να αξιοποιήσει τη ναυτική του ισχύ και έστειλε μεγάλο μέρος του στρατού του υπό τον Τσαρλς Κορνουόλις να επιτεθεί στις Νότιες Πολιτείες (αποικίες τις αποκαλούσαν οι Βρετανοί). Πράγματι, κατέλαβε αρκετές πόλεις, ενώ τα τοπικά επαναστατικά στρατεύματα περιορίστηκαν σε ανταρτοπόλεμο. Η κατάσταση αυτή κράτησε ως την άνοιξη του 1781, οπότε ο Κορνουόλις κατέλαβε το Γιόρκταουν της Βιρτζίνια. Εκεί όμως σταμάτησε, οχύρωσε την πόλη και περίμενε ενισχύσεις και εφόδια από τη θάλασσα. Απέφυγε κάθε άλλη επιθετική πρωτοβουλία, παρά το γεγονός ότι υπερείχε ακόμη αριθμητικά 2:1 σε σχέση με τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή.

Αυτό ήταν και το ολέθριο λάθος του, αφού αντί να έρθουν ενισχύσεις γι' αυτόν ήρθαν τελικά για τους αντιπάλους του: Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τον Ζαν Μπατίστ Ποντόν ντε Ροσαμπώ και ο γαλλικός στόλος υπό το ναύαρχο Πωλ ντε Γκρας. Ήρθε επίσης και ο Ουάσιγκτον με τον κύριο όγκο των δυνάμεών του, αφού άφησε μικρές δυνάμεις να παρενοχλούν τα υπό βρετανική κατοχή φρούρια της Νέας Υόρκης και Βοστώνης, που ωστόσο κατόρθωσαν να καθηλώσουν τις εκεί ισχυρές βρετανικές φρουρές.
Η Πολιορκία

Μέχρι να φτάσει στην περιοχή κοντά στο Γιόρκταουν το Αμερικανικό πεζικό του Ουάσιγκτον, ο γαλλικός στόλος του Ντε Γρας απώθησε το βρετανικό, αποβίβασε τις γαλλικές ενισχύσεις στην περιοχή και απέκλεισε την είσοδο του Κόλπου Τσέσαπικ. Τέλη Σεπτεμβρίου 1781 έφτασε τελικά το Αμερικανικό πεζικό του Ουάσιγκτον και η πολιορκία άρχισε με βομβαρδισμό του οχυρού από τα 52 κανόνια του γαλλικού πυροβολικού. Ταυτόχρονα οι πολιορκητές έσκαψαν χαρακώματα προς το οχυρό, ώστε να το πλησιάζουν υπό κάλυψη. Στις 14 Οκτωβρίου έφοδος του Αμερικανογαλλικού πεζικού απώθησε τους Βρετανούς από τη γραμμή οχυρωμάτων και μετακίνησε πάνω σ' αυτά το πυροβολικό με αποτέλεσμα να μπορεί πλέον να βομβαρδίζει την ίδια την πόλη. Στις 17 Οκτωβρίου, ο Κορνουόλις ζήτησε κατάπαυση του πυρός και δέχθηκε παράδοση άνευ όρων των επιζώντων του στρατού του. Οι απώλειές του (δείτε τον παραπάνω πίνακα) δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλες, αλλά αποφάσισε ότι η αντίσταση ήταν πλέον μάταιη.

Κατά την τελετή της παράδοσης, ο Βρετανός διοικητής προφασίστηκε ασθένεια και έστειλε τον υπασπιστή του, Τσαρλς Οχάρα, να παραδώσει το ξίφος του, ως σύμβολο της παράδοσής του. Εκείνος, προσπάθησε να το παραδώσει στο Γάλλο διοικητή Ροσαμπώ, αλλά εκείνος αρνήθηκε να το παραλάβει και τον παρέπεμψε στον Ουάσιγκτον. Τελικά, ούτε ο Ουάσιγκτον παρέλαβε το ξίφος, αλλά διέταξε το δικό του υπασπιστή Βενιαμίν Φραγκλίνο.
Συνέπειες

Οι συνέπειες αυτής της Αμερικανογαλλικής νίκης ήταν η κατάρρευση της Βρετανικής Κυβέρνησης. Ακολούθησαν μερικές αψιμαχίες και τελικά η νέα Βρετανική Κυβέρνηση, στις 3 Οκτωβρίου 1783, αναγνώρισε την ανεξαρτησία των ΗΠΑ τερματίζοντας τον πόλεμο.

Υπήρξε μια ακόμη Αμερικανοβρετανική σύρραξη το 1812, όταν οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αποσπάσουν βρετανικά εδάφη από τον Καναδά και οι Βρετανοί αντεπιτέθηκαν σε εδάφη των ΗΠΑ, αλλά τελικά κατέληξε σε αιματηρή ισοπαλία, με τις δυο πλευρές να διατηρούν τα προπολεμικά τους εδάφη. Το ουσιαστικό όμως ήταν ότι και πάλι επιβεβαιώθηκε η σταθερότητα της νέας δημοκρατίας που έμελλε, με τις τεράστιες εκτάσεις και πλουτοπαραγωγικές πηγές που απέσπασε από τους ιθαγενείς, να γίνει μια παγκόσμια υπερδύναμη σε μόλις ενάμισυ περίπου αιώνα.

Όμως και η Ευρώπη δεν έμεινε χωρίς συνέπειες, αφού ή ιδέα της δημοκρατίας μεταδόθηκε στη Γαλλία, με αποτέλεσμα τη Γαλλική Επανάσταση του 1789 που κατέληξε στους Ναπολεόντιους Πολέμους.
Πηγές

Michael Lee Lanning: Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών, Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ.

Βιβλιογραφία

Col. H. L. Landers: The Virginia Campaign and the Blockade and Siege of Yorktown 1781, Historical Section, Army War College, 1931

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Yorktown Campaign (August-October 1781) (αγγλ.)

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Εγκυκλοπαίδεια Ιστορίας