Το λιμάνι της αγωνίας (αγγλ. On The Waterfront), είναι ταινία του 1954 του Ηλία Καζάν βραβευμένη με Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Πρωταγωνιστές αυτής της κλασσικής ταινίας της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ είναι ο Μάρλον Μπράντο, η Εύα Μαρί Σεντ, ο Ροντ Στάιγκερ και ο Καρλ Μάλντεν. Το φιλμ αυτό προτάθηκε για 12 βραβεία Όσκαρ και απέσπασε οκτώ. Το 1997 το Λιμάνι της αγωνίας έλαβε την 8η θέση ως μιά απ'τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών απ'το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
[1]
Υπόθεση
Ο Μάρλον Μπράντο ως Τέρι Μαλόι στο Λιμάνι της αγωνίας.
Στο Νιού Τζέρσεϊ της δεκαετίας του 50 μια ομάδα γκάνγκστερ έχει πάρει με τη βια την αρχηγεία του συνδικάτου των εργατών του λιμανιού. Οι εγκληματίες αυτοί βγάζουν χρήματα εκμεταλλευόμενοι την εργασία των εργατών, στους οποίους σπέρνουν τον τρόμο. Όσοι επαναστατούν τιμωρούνται, ακόμα και με θάνατο. Αρχηγός της σπείρας είναι ο Τζόνι Φρέντλι (Τζέι Λι Κομπ) και δεξί του χέρι ο Τσάρλι Μαλόι (Ροντ Στάιγκερ). Όταν ο αδερφός του Τσάρλι, Τέρι (Μάρλον Μπράντο), ένας αποτυχημένος πυγμάχος, γίνεται αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας ενός εκ των εργαζομένων του λιμανιού, αρχίζει να δέχεται πιέσεις από την αστυνομία για να καταθέσει ενάντια του Τζόνι Φρέντλι. Ο Τέρι αρχικά αρνείται, αλλά οι τύψεις τον βαραίνουν και μεγαλώνουν όταν γνωρίζεται και ερωτεύεται την αδελφή του θύματος Ίντι Ντόιλ (Εύα Μαρί Σεντ). Η Ίντι που ξέρει ότι ο Τέρι γνωρίζει πολλά περισσότερα για τη δολοφονία του αδελφού της, τον φέρνει σε επαφή με τον παπά της ενορίας, πατέρα Μπάρι (Καρλ Μάλτεν), ο οποίος πείθει τον Τέρι να καταδώσει στις αρχές τη σπείρα του λιμανιού. Ο Τέρι παίρνει την απόφαση να μιλήσει και έρχεται σε κόντρα τόσο με τον αδελφό του, όσο και με τους εγκληματίες του λιμανιού, με συνέπειες που θα αποβούν θανάσιμες.
Παραγωγή
Η ιδέα για την δημιουργία της ταινίας προέκυψε τον Απρίλιο του 1948, αφότου ο σεναριογράφος Μπαντ Σούλμπεργκ διάβασε μια σειρά άρθρων που είχαν δημοσιευτεί από την εφημερίδα The New York Sun και έριχναν φως στη διαφθορά και στα κρούσματα οργανωμένου εγκλήματος που μάστιζαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ο συγγραφέας των εικοσιτεσσάρων αυτών άρθρων ήταν ο δημοσιογράφος Μάλκολμ Τζόνσον και η δημοσίευσή τους του εξασφάλισαν το Βραβείο Πούλιτζερ, εκείνη τη χρονιά. Ο Σούλμπεργκ σκέφτηκε ότι το θέμα, που πραγματεύονταν τα άρθρα, θα ήταν ιδανικό για να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη. Ο Αντονι Ντι Βιντσέντζο, ο οποίος κατέδωσε στις αρχές τη σπείρα των κακοποιών του λιμανιού, ήταν το άτομο που ενέπνευσε τον Σούλμπεργκ να δημιουργήσει τον ρόλο του Τέρι Μαλόι, που αργότερα ερμηνεύτηκε από τον Μάρλον Μπράντο.
Το 1951, ο Σούλμπεργκ προσέγγισε τον Ηλία Καζάν για να του προτείνει να συνεργαστούν, καθώς είχε ήδη ξεκινήσει να δουλεύει το σενάριο της ταινίας που εξιστορούσε τα εγκλήματα μιας σεσημασμένης σπείρας κακοποιών του λιμανιού του Νιου Τζέρσεϊ. Ο Σούλμπεργκ συνέχισε τις έρευνες για υλικό για το σενάριο της ταινίας, ενώ ο Καζάν έκλεισε ραντεβού με τον διευθυντή της 20th Century Fox, Νταρυλ Φ. Ζάνουκ, με τον οποίο είχε συμβόλαιο για την πραγματοποίηση ακόμη μιας ταινίας. Όταν ο Σούλμπερκ και ο Καζάν συναντήθηκαν με το Ζάνουκ, εκείνος εκμυστηρεύτηκε και στους δυο, ότι δεν του άρεσε καθόλου το αντικείμενο που πραγματευόταν το σενάριο και ισχυρίστηκε ότι κανείς δεν επρόκειτο να ενδιαφερθεί για μια ομάδα λιμενεργατών.
Δίχως να χάσουν στιγμή σκηνοθέτης και σεναριογράφος, ζήτησαν τη βοήθεια του ανεξάρτητου παραγωγού Σαμ Σπίγκελ, ο οποίος ενδιαφέρθηκε για το εγχείρημα και εξασφάλισε τη διανομή της ταινίας από την εταιρία Columbia Pictures. Στη συνέχεια ο Σπίγκελ έστειλε το σενάριο στον Μάρλον Μπράντο που είχε ήδη συνεργαστεί με τον Καζάν δυο φορές, το 1951 για την ταινία Λεωφορείον ο Πόθος (A Streetcar Named Desire) και το 1952 για το Βίβα Ζαπάτα (Viva Zapata!). Ο Μπράντο που μετά την κατάθεση του Καζάν ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, είχε υποσχεθεί να μην ξανασυνεργαστεί με τον σκηνοθέτη και έστειλε το σενάριο πίσω στον Σπίγκελ, χωρίς να το έχει διαβάσει. Ο Σπίγκελ κατάλαβε ότι ο Μπράντο δεν κοίταξε καν το σενάριο, όταν βρήκε στη θέση τους τα μικρά κομμάτια χαρτιού που είχε τοποθετήσει ανάμεσα στις σελίδες. Ο Καζάν και ο Σπίγκελ τότε προσέφεραν το ρόλο στο Φρανκ Σινάτρα, ο οποίος δέχτηκε να τον ερμηνεύσει, όταν ο Μπράντο άλλαξε αναπάντεχα γνώμη και αποφάσισε να δεχτεί το ρόλο.
Όλοι οι δευτερεύοντες ρόλοι ανατέθηκαν σε βετεράνους του Χόλιγουντ, όπως ο Καρλ Μάλντεν και ο Ροντ Στάιγκερ, εκτός από εκείνον της Ίντι Ντόιλ που δόθηκε στην πρωτοεμφανιζόμενη Εύα Μαρί Σεντ. Ο Καζαν και ο Σούλμπεργκ την είχαν ανακαλύψει σε ένα από τα θέατρα του Μπρόντγουεϊ.
Πολιτικό υπόβαθρο της ταινίας
Το φιλμ χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η απάντηση του Καζάν σε όλους όσους τον κατέκριναν για το γεγονός ότι το 1952 κατέδωσε οκτώ από τους συναδέλφους ως κομμουνιστές στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων. Ο Μπαντ Σούλμπεργκ είχε επίσης καταδώσει συναδέλφους του την ίδια περίοδο με τον Καζάν[2].(βλ. Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ).
Με το Λιμάνι της αγωνίας προσπάθησαν να αποδείξουν, ότι μπορεί να υπάρχει ηρωισμός στην ψυχή του ατόμου που κατονομάζει συνανθρώπους του. Στην ταινία επαναλαμβάνεται επίσης συχνά ο κωδικός του λιμανιού του "D και D" (από τα αρχικά του deaf και του dumb «κωφάλαλος») και υπογραμμίζεται ο φόβος των λιμενεργατών που δίσταζαν να κατονομάσουν τα μέλη της σπείρας που τους καταδυνάστευαν, τα οποία παρουσιάζονται μεταφορικά ως "φίλους τους". Ο Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος υπήρξε φίλος με τον Καζάν και κατέκρινε δημόσια την πράξη του να καταδώσει συναδέλφους, απάντησε στην ταινία του Καζάν με τη συγγραφή του επόμενου θεατρικού του έργου, το Ψηλά από τη Γέφυρα (A View from the Bridge), που παρουσιάζει με αντίθετο τρόπο εκείνους που καταδίδουν.
Διανομή ρόλων
| Ηθοποιός | Ρόλος |
| Μάρλον Μπράντο | Τέρι Μαλόι |
| Εύα Μαρί Σεντ | Ίντι Ντόιλ |
| Ροντ Στάιγκερ | Τσάρλι Μαλόι |
| Τζέι Λι Κομπ | Τζόνι Φρέντλι |
| Καρλ Μάλντεν | Αιδεσιμότατος Μπάρι |
| Τζον Χάμιλτον | Ποπ Ντόιλ |
| Πατ Χένινγκ | Τίμοθι Τζέι "Κάγιο" Ντάγκαν |
| Λιφ Έρικσον | Γκλόουβερ |
| Τζέιμς Τσέστερφιλντ | Μπιγκ Μακ |
Κριτικές και βραβεία
Ο προϋπολογισμός της ταινίας ήταν 960 χιλιάδες δολάρια και τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Χόμποκεν του Νιου Τζέρσεϊ και διήρκεσαν 36 ημέρες. Αρχικά η ταινία είχε τίτλο Waterfront τον οποίο αναγκάστηκαν να αλλάξουν όταν μαθεύτηκε ότι υπήρχε σειρά με το ίδιο όνομα. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη τον Ιούλιο του 1954 και έκανε αμέσως επιτυχία καθώς αγαπήθηκε τόσο από τον κόσμο όσο και από τους κριτικούς. Έκανε εισπράξεις 9,5 εκατομμυρίων δολαρίων κατά την πρώτη της προβολή στους κινηματογράφους. Στη συνέχεια έλαβε 12 υποψηφιότητες για όσκαρ.
Η βραδιά των όσκαρ στις 30 Μαρτίου του 1955 ανέδειξε την ταινία, ως την καλύτερη της χρονιάς. Ο Καζάν έλαβε το δεύτερο του όσκαρ σκηνοθεσίας και ο Μάρλον Μπράντο το πρώτο του όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου μετά από τρεις αποτυχημένες συνεχόμενες υποψηφιότητες. Η ταινία έλαβε συνολικά 8 βραβεία όσκαρ[3].
Βραβεία Ακαδημίας Κινηματογράφου (Όσκαρ)
Βράβευση:
Καλύτερης Ταινίας – Σαμ Σπίγκελ
Σκηνοθεσίας – Ελία Καζάν
Α’ Ανδρικού Ρόλου - Μάρλον Μπράντο
Β’ Γυναικείου Ρόλου – Εύα Μαρί Σεντ
Διασκευασμένου Σεναρίου – Μπαντ Σούλμπεργκ
Φωτογραφίας, Ασπρόμαυρη ταινία – Μπόρις Κάουφμαν
Μοντάζ – Τζιν Μίλφορντ
Καλλιτεχνικής διεύθυνσης (σκηνικών) - Ρίτσαρντ Ντέι
Υποψηφιότητα:
Β’ Ανδρικού Ρόλου – Ροντ Στάιγκερ
Β’ Ανδρικού Ρόλου – Τζέι Λι Κομπ
Β' Ανδρικού Ρόλου – Καρλ Μάλντεν
Μουσικής Επιμέλειας - Λέοναρντ Μπέρνσταϊν
Παραπομπές
«AFI's 100 Years...100 Stars». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 23/10/2006. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Haas, Geneveive (November 21, 2006). «Dartmouth acquires Budd Schulberg '36 papers». Dartmouth News. Ανακτήθηκε στις 2007-01-06.
«(Film and Broadcasting) - Vatican Best Films List». USCCB. Ανακτήθηκε στις 2010-03-07.
Βιβλιογραφία
Ρέιμοντ, Άλεν, Waterfront Priest (New York: Henry Holt and Company, 1955); forward by On the Waterfront screenwriter Budd Schulberg
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Το λιμάνι της αγωνίας στο imdb
Το λιμάνι της αγωνίας στο cine.gr
Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας
1927/28–1940
Wings / Τα Φτερά (1927/28) The Broadway Melody / Η Μελωδία του Μπρόντγουεϊ (1928/29) All Quiet on the Western Front / Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο (1929/30) Cimarron / Σίμαρον (1930/31) Grand Hotel / Γκραντ Οτέλ (1931/32) Cavalcade / Καβαλκάντι (1932/33) It Happened One Night / Συνέβη μια νύχτα (1934) Mutiny on the Bounty / Ναυτική Ανταρσία (1935) The Great Ziegfeld / Ο μέγας Ζίγκφελντ (1936) The Life of Emile Zola / Η Ζωή του Εμίλ Ζολά (1937) You Can't Take It With You / Δε θα τα πάρεις μαζί σου (1938) Gone with the Wind / Όσα παίρνει ο Άνεμος (1939) Rebecca / Ρεβέκκα (1940)
1941–1960
How Green Was My Valley / Η κοιλάδα της κατάρας (1941) Mrs. Miniver / Κυρία Μίνιβερ (1942) Casablanca / Καζαμπλάνκα (1943) Going My Way / Ο Δρόμος της Αγάπης (1944) The Lost Weekend / Το Χαμένο Σαββατοκύριακο (1945) The Best Years of Our Lives / Τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας (1946) Gentleman's Agreement / Συμφωνία Κυρίων (1947) Hamlet / Άμλετ (1948) All the King's Men / Όλοι οι Άνθρωποι του Βασιλιά (1949) All About Eve / Όλα για την Εύα (1950) An American in Paris / Ένας Αμερικανός στο Παρίσι (1951) The Greatest Show on Earth / Το Όγδοο Θαύμα (1952) From Here to Eternity / Όσο υπάρχουν άνθρωποι (1953) On the Waterfront / Το λιμάνι της αγωνίας (1954) Marty / Μάρτι (1955) Around the World in 80 Days / Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες (1956) The Bridge on the River Kwai / Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι (1957) Gigi / Ζιζί (1958) Ben-Hur / Μπεν Χουρ (1959) The Apartment / Η Γκαρσονιέρα (1960)
1961–1980
West Side Story / Γουέστ Σάιντ Στόρι (1961) Lawrence of Arabia / Ο Λόρενς της Αραβίας (1962) Tom Jones / Τομ Τζόουνς (1963) My Fair Lady / Ωραία μου Κυρία (1964) The Sound of Music / Η Μελωδία της Ευτυχίας (1965) A Man for All Seasons / Ένας άνθρωπος για όλες τις εποχές (1966) In the Heat of the Night / Η Ιστορία ενός Εγκλήματος (1967) Oliver! / Όλιβερ! (1968) Midnight Cowboy / Ο Καουμπόι του Μεσονυχτίου (1969) Patton / Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας (1970) The French Connection / Ο Άνθρωπος από τη Γαλλία (1971) The Godfather / Ο Νονός (1972) The Sting / Το Κεντρί (1973) The Godfather Part II / Ο Νονός ΙΙ (1974) One Flew Over the Cuckoo's Nest / Στη Φωλιά του Κούκου (1975) Rocky / Ρόκι: Τα χρυσά Γάντια (1976) Annie Hall / Ο Νευρικός Εραστής (1977) The Deer Hunter / Ο Ελαφοκυνηγός (1978) Kramer vs. Kramer / Κράμερ εναντίον Κράμερ (1979) Ordinary People / Συνηθισμένοι Άνθρωποι (1980)
1981–2000
Chariots of Fire / Οι Δρόμοι της Φωτιάς (1981) Gandhi / Γκάντι (1982) Terms of Endearment / Σχέσεις Στοργής (1983) Amadeus / Αμαντέους (1984) Out of Africa / Πέρα από την Αφρική (1985) Platoon / Πλατούν (1986) The Last Emperor / Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας (1987) Rain Man / Ο Άνθρωπος της Βροχής (1988) Driving Miss Daisy / Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (1989) Dances with Wolves / Χορεύοντας με τους Λύκους (1990) The Silence of the Lambs / Η Σιωπή των Αμνών (1991) Unforgiven / Οι Ασυγχώρητοι (1992) Schindler's List / Η Λίστα του Σίντλερ (1993) Forrest Gump / Φόρεστ Γκαμπ (1994) Braveheart (1995) The English Patient / Ο Άγγλος Ασθενής (1996) Titanic / Τιτανικός (1997) Shakespeare in Love / Ερωτευμένος Σαίξπηρ (1998) American Beauty (1999) Gladiator / Μονομάχος (2000)
2001–σήμερα
A Beautiful Mind / Ένας Υπέροχος Άνθρωπος (2001) Chicago / Σικάγο (2002) The Lord of the Rings: The Return of the King / Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά (2003) Million Dollar Baby (2004) Crash (2005) The Departed / Ο Πληροφοριοδότης (2006) No Country for Old Men / Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους (2007) Slumdog Millionaire (2008) The Hurt Locker (2009) The King's Speech / Ο Λόγος του Βασιλιά (2010) The Artist (2011) Argo / Επιχείρηση: Argo (2012) 12 Years a Slave / 12 Χρόνια Σκλάβος (2013) Birdman / Birdman ή Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας (2014) Spotlight / Spotlight: Όλα στο Φως (2015) Moonlight (2016) The Shape of Water / Η Μορφή του Νερού (2017)
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
