Το Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι (αγγλικά: The Hobbit: An Unexpected Journey) είναι αμερικανική, επική, περιπετειώδης ταινία φαντασίας παραγωγής 2012. Ο Πίτερ Τζάκσον ανέλαβε τη σκηνοθεσία, την παραγωγή και έγραψε το σενάριο μαζί με τους Φραν Γουόλς, Φιλίπα Μπόγιενς και Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο. Βασίζεται στο μυθιστόρημα Το Χόμπιτ του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν[5] και αποτελεί το πρώτο μέρος των συνολικά τριών ταινιών, οι οποίες λειτουργούν ως πρίκουελ της τριλογίας Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών. Πρωταγωνιστούν οι Μάρτιν Φρίμαν, Ρίτσαρντ Άρμιταζ, Τζέιμς Νέσμπιτ και Κεν Στοτ καθώς και άλλοι ηθοποιοί που επαναλαμβάνουν τους ρόλους τους από την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, ανάμεσά τους οι Ίαν ΜακΚέλεν, Κέιτ Μπλάνσετ, Άντι Σέρκις, Χιούγκο Γουίβινγκ, Κρίστοφερ Λι, Ίαν Χολμ και Ελάιτζα Γουντ.
Ο Μπίλμπο Μπάγκινς προσεγγίζεται ξαφνικά από το μάγο Γκάνταλφ τον Γκρίζο και γίνεται μέλος μίας ομάδας δεκατριών Νάνων, οι οποίοι ηγούνται από τον θρυλικό πολεμιστή, Θόριν Δρύασπη και η αποστολή τους είναι να ανακτήσουν το χαμένο Βασίλειο των Νάνων του Έρεμπορ, από τον δράκο Νοσφιστή. Το ταξίδι τους περιλαμβάνει επικίνδυνα μονοπάτια, μέσω τοπίων γεμάτα με Τελώνια και Ορκ, θανάσιμους Βαργκς (λύκους), Γιγάντιες Αράχνες και Μάγους. Αν και ο στόχος τους βρίσκεται στην Ανατολή, στο Βουνό της Μοναξιάς, πρώτα θα πρέπει να αποδράσουν από τα τούνελ των Τελώνιων, όπου ο Μπίλμπο θα συναντήσει ένα πλάσμα που θα αλλάξει τη ζωή του για πάντα, τον Γκόλουμ. Εκεί, ο Μπίλμπο θα πάρει στην κατοχή του το "πολύτιμο" δαχτυλίδι του Γκόλουμ, το οποίο διαθέτει απρόσμενες και χρήσιμες βοήθειες. Ένα απλό, χρυσό δαχτυλίδι που είναι δεμένο με τη μοίρα της Μέσης Γης.
Αν και αρχικά η σειρά ταινιών προοριζόταν να αποτελείται από δύο μέρη, ο Τζάκσον και η MGM επιβεβαίωσαν μία τρίτη ταινία.[6][7][8] Το πρώτο και το δεύτερο μέρος γυρίστηκαν ταυτόχρονα, με τα γυρίσματα να ξεκινούν στις 21 Μαρτίου 2011 και να ολοκληρώνονται στις 6 Ιουλίου 2012.[9]
Το πρώτο μέρος κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών στις 14 Δεκεμβρίου 2012, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε μία μέρα νωρίτερα και έλαβε θετικά σχόλια από τους κριτικούς.[10] Έγινε τεράστια εισπρακτική επιτυχία ξεπερνώντας το 1 δισεκατομμύριο δολάρια παγκοσμίως[11] και έλαβε τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ.[12]
Το δεύτερο μέρος με τον τίτλο Η Ερημιά του Νοσφιστή κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους στις 13 Δεκεμβρίου 2013 και το τρίτο μέρος με τίτλο Η Μάχη των Πέντε Στρατών κυκλοφόρησε στις 17 Δεκεμβρίου 2014.[6]
Πλοκή
Το πρωί της ημέρας των 111ων γενεθλίων του, ο ηλικιωμένος πλέον, Χόμπιτ, Μπίλμπο Μπάγκινς, αποφασίζει να γράψει την ιστορία της περιπέτειας που έζησε 60 χρόνια πριν, για τον ανιψιό του, τον Φρόντο. Ο Μπίλμπο λοιπόν, γράφει για το πως ο Νάνος Θρορ ήταν Βασιλιάς του Έρεμπορ, ενός βασιλείου που βρισκόταν εντός του Βουνού της Μοναξιάς, μακριά στην Ανατολή και έφερε μια εποχή ευημερίας για το λαό του, μέχρι την άφιξη του δράκου Νοσφιστή. Ο δράκος, αφού κατέστρεψε τη γειτονική πόλη του Ντέιλ, που κατοικούνταν από ανθρώπους, ανάγκασε τους Νάνους να εγκαταλείψουν το Έρεμπορ. Ο εγγονός του Θρορ, ο Θόριν, καθώς έφευγε από το παλάτι είδε το Βασιλιά Θράντουιλ και τα Ξωτικά σε μια κοντινή πλαγιά και απογοητεύτηκε που, αντί να τους βοηθήσουν, αποχώρησαν.
Μετά από αυτό, ο Μπίλμπο διηγείται πως, πολλά χρόνια μετά την επίθεση του δράκου στο βουνό, ξεγελάστηκε από έναν μάγο, τον Γκάνταλφ τον Γκρίζο, στο να φιλοξενήσει στο σπίτι του τον Θόριν και τη συντροφιά των 12 Νάνων φίλων του. Ζητάνε από τον Μπίλμπο να πάει μαζί τους ως "διαρρήκτης" για να τους βοηθήσει να επανακτήσουν το θησαυρό τους ή μέρος αυτού, από τον Νοσφιστή και να πάρουν την εκδίκηση τους από τον δράκο. Ο Μπίλμπο διστακτικά δέχεται να τους ακολουθήσει στο ταξίδι τους μέχρι το Βουνό της Μοναξιάς. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, ο Μπάλιν (ξάδερφος του Γκίμλι), διηγείται στην ομάδα τη μάχη της Μόρια, όπου οι Νάνοι, αναζητώντας ένα νέο βασίλειο μετά την καταστροφή του Έρεμπορ, ήρθαν αντιμέτωποι με τα Ορκ που βρίσκονταν εκεί. Στη μάχη, ο αρχηγός τον Ορκ, Αζόγκ, σκότωσε τον Θρορ, ενώ ο ίδιος τραυματίστηκε από τον Θόριν, που τον θεώρησε νεκρό. Μετά την ιστορία του Μπάλιν, η συντροφιά συνεχίζει τον δρόμο της. Αργότερα, η ομάδα αιχμαλωτίζεται από Τρολ των βουνών, αλλά ο Μπίλμπο καταφέρνει να τα καθυστερήσει από το να τους φάνε μέχρι την αυγή, όπου εμφανίζεται ο Γκάνταλφ και τους σώζει εκθέτοντας τα στο φως του ήλιου, μετατρέποντάς τα σε πέτρα. Στη συνέχεια ψάχνουν τη σπηλιά των Τρολ και βρίσκουν αρχαίους θησαυρούς και ξίφη των Ξωτικών από την Πρώτη Εποχή. Οι Θόριν και Γκάνταλφ παίρνουν από ένα τέτοιο ξίφος και ο Γκάνταλφ δίνει μία σπάθα στον Μπίλμπο.
Αργότερα, τους συναντάει ο Ράνταγκαστ ο Καφετής, ένας μάγος και φίλος του Γκάνταλφ που ζει στο Πράσινο Δάσος. Τους λέει ότι ήρθε αντιμέτωπος με έναν νεκρομάντη στο κάστρο Ντολ Γκουλντούρ, ο οποίος δηλητηριάζει το Πράσινο Δάσος με σκοτεινή μαγεία και ενημερώνει τον Γκάνταλφ ότι όσοι ζουν εκεί κοντά το λένε πλέον Δάσος της Σκοτεινιάς, ενώ δίνει στον Γκάνταλφ ένα αρχαίο ξίφος Μόργκουλ που βρήκε στο κάστρο. Ξαφνικά, Ορκ πάνω σε Βαργκ (λύκοι) εμφανίζονται και αρχίζουν να τους κυνηγάνε, ενώ ο Ράνταγκαστ τους βοηθάει να αποδράσουν. Ο Γκάνταλφ τους οδηγεί μέσω ενός πέτρινου περάσματος στο Σχιστό Λαγκάδι καθώς οι Βάργκς και τα Ορκ κατατροπώνονται από τα Ξωτικά του Λαγκαδιού με αρχηγό τον Άρχοντα Έλροντ, ο οποίος στη συνέχεια τους οδηγεί στην πόλη τους, Ρίβεντελ (Σχιστό Λαγκάδι). Αργότερα, αφού όλοι πλέον ήταν ασφαλής, ο Έλροντ τους δείχνει το μυστικό που κρύβει ο χάρτης του Θόριν. Πρόκειται για μία κρυφή είσοδο του Έρεμπορ (Βουνό της Μοναξιάς). Στη συνέχεια, ο Γκάνταλφ θα συναντηθεί με το Λευκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τον ίδιο, τον Έλροντ, την Γκαλάντριελ και τον Σάρουμαν τον Λευκό. Εκεί, συζητείται η ύπαρξη του Νεκρομάντη και η περιπέτεια του Ράνταγκαστ στο Ντολ Γκουλντούρ και ο Γκάνταλφ εκφράζει τις υποψίες του ότι πρόκειται για τον Σκοτεινό Άρχοντα Σάουρον. Βασίζει τις υποψίες του στο ξίφος που του έδωσε ο Ράνταγκαστ, αφού αυτό ανήκει, σύμφωνα και με την Γκαλάντριελ, στον Μάγο-Βασιλιά, αρχηγό των Νάζγκουλ, ένα πνεύμα που μόνο ο Σάουρον θα είχε τη δύναμη να καλέσει. Ο Έλροντ όμως και πολύ περισσότερο ο Σάρουμαν, δεν συμμερίζονται τις ανησυχίες του, μιας και πιστεύουν ότι ο Σάουρον έχει νικηθεί για πάντα και ότι ο Νεκρομάντης είναι ένας θνητός και απατεώνας, για τον οποίο δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Από την άλλη, η Γκαλάντριελ στηρίζει κρυφά τις απόψεις του Γκάνταλφ και του υπόσχεται πως όποτε χρειαστεί τη βοήθεια της, αυτή θα του τη προσφέρει. Στη συνέχεια μιλάνε για τους Νάνους και την αποστολή τους, ενώ ο Σάρουμαν εκφράζει αμφιβολίες για το αποτέλεσμά της.
Ενάντια στις επιθυμίες του Συμβουλίου, ο Γκάνταλφ συνεννοείται κρυφά με τον Μπίλμπο και τους Νάνους, ώστε αυτοί να αναχωρήσουν για να συνεχίσουν την πορεία τους. Ενώ διασχίζουν τα Ομιχλιασμένα Βουνά και περνώντας από τους Πέτρινους Γίγαντες, ο Μπίλμπο και οι Νάνοι αιχμαλωτίζονται από Τελώνια. Ο Μπίλμπο, μέσα στην ταραχή ξεφεύγει, χωρίζεται από τους Νάνους και πέφτει σε μία σπηλιά όπου γνωρίζει τον Γκόλουμ, από τον οποίο κατά λάθος πέφτει ένα μυστηριώδες, χρυσό δαχτυλίδι. Ο Μπίλμπο παίρνει το δαχτυλίδι και το βάζει στην τσέπη του και αντιμετωπίζει το Γκόλουμ, παίζοντας ένα παιχνίδι γρίφων. Αν κερδίσει ο Μπίλμπο, ο Γκόλουμ θα πρέπει να του δείξει το δρόμο διαφυγής, αλλά αν κερδίσει ο Γκόλουμ, τότε θα φάει τον Μπίλμπο. Αφού ο Μπίλμπο κερδίζει, ρωτώντας τον αντίπαλό του τι έχει στην τσέπη του, ο Γκόλουμ συνειδητοποιεί ότι ο Μπίλμπο έκλεψε το δαχτυλίδι και του επιτίθεται. Ο Μπίλμπο ανακαλύπτει τυχαία, ότι φορώντας το δαχτυλίδι γίνεται αόρατος και ξεφεύγει από τον Γκόλουμ.
Εν τω μεταξύ, ο Βασιλιάς των Τελώνιων αποκαλύπτει στους Νάνους ότι ο Αζόγκ, ο αρχηγός των Ορκ που αποκεφάλισε τον Θρορ και έχασε το ένα χέρι του από τον Θόριν στη Μάχη της Μόρια, όχι μόνο είναι ζωντανός, αλλά έχει βάλει χρηματικό έπαθλο για τη ζωή τους. Ο Γκάνταλφ καταφτάνει και σώζει τους Νάνους από τα Τελώνια, σκοτώνοντας τον Βασιλιά τους. Ο Μπίλμπο βρίσκει την έξοδο της σπηλιάς και επανενώνεται με τους Νάνους, κρατώντας το δαχτυλίδι μυστικό. Η ομάδα τότε, έρχεται αντιμέτωπη με τον Αζόγκ και τα Ορκ του και βρίσκουν καταφύγιο, σκαρφαλώνοντας στα δέντρα, ενώ ο Γκάνταλφ στέλνει μήνυμα στην Γκαλάντριελ, με τη βοήθεια μιας νυχτοπεταλούδας. Ο Θόριν, γεμάτος μίσος για τον Αζόγκ, του επιτίθεται, αλλά ο Αζόγκ τον νικάει. Ο Μπίλμπο τρέχει να υπερασπιστεί τον Θόριν πριν ο Αζόγκ τον αποκεφαλίσει και καταφέρνει να τον καθυστερήσει. Χάρης τον επιπλέον χρόνο που πρόσφερε ο Μπίλμπο η ομάδα σώζεται, αφού στο μεταξύ οι Αετοί των Βουνών, τους οποίους έστειλε η Γκαλάντριελ, καταφτάνουν και τους γλιτώνουν. Μετά, αφού οι αετοί τους αφήνουν σε ασφαλές μέρος, ο Γκάνταλφ θεραπεύει τον Θόριν, ο οποίος παραδέχεται τον Μπίλμπο για την ανδρεία του. Τότε, από το ύψωμα στο οποίο βρίσκονται, βλέπουν στον ορίζοντα τον προορισμό τους, το Βουνό της Μοναξιάς. Μέσα στο βουνό ένας κρότος ακούγεται βαθιά μέσα στη γη και ο Νοσφιστής ξυπνάει.
Ηθοποιοί και Χαρακτήρες
Μάρτιν Φρίμαν στο ρόλο του Μπίλμπο Μπάγκινς[13]
Ίαν ΜακΚέλεν στο ρόλο του Γκάνταλφ[14]
Κέιτ Μπλάνσετ στο ρόλο της Γκαλάντριελ[15]
Χιούγκο Γουίβινγκ στο ρόλο του Έλροντ[16]
Κρίστοφερ Λι στο ρόλο του Σάρουμαν[17]
Σιλβέστερ Μακόι στο ρόλο του Ράνταγκαστ
Ίαν Χολμ στο ρόλο του ηλικιωμένου Μπίλμπο Μπάγκινς[18]
Ελάιτζα Γουντ στο ρόλο του Φρόντο Μπάγκινς[19]
Άντι Σέρκις στο ρόλο του Γκόλουμ
Λι Πέις στο ρόλο του Θράντουιλ
Μπένεντικτ Κάμπερμπατς στο ρόλο του Νεκρομάντη και της φωνής του Νοσφιστή
Μάνου Μπένετ στο ρόλο του Αζόγκ
Μπάρι Χάμφρις στο ρόλο του Βασιλιά των Τελώνιων
Τζέφρευ Τόμας στο ρόλο του Θρορ
Νάνοι
Ρίτσαρντ Άρμιταζ στο ρόλο του Θόριν Δρύασπη
Γκράχαμ ΜακΤάρβις στο ρόλο του Ντουάλιν
Κεν Στοτ στο ρόλο του Μπάλιν
Έινταν Τέρνερ στο ρόλο του Κίλι
Ντιν Ο' Γκόρμαν στο ρόλο του Φίλι
Μαρκ Χάντλοου στο ρόλο του Ντόρι
Τζεντ Μπρόφι στο ρόλο του Νόρι
Άνταμ Μπράουν στο ρόλο του Όρι
Τζον Κάλεν στο ρόλο του Όιν
Πίτερ Χάμπλτον στο ρόλο του Γκλόιν
Γουίλιαμ Κίρσερ στο ρόλο του Μπίφουρ
Τζέιμς Νέσμπιτ στο ρόλο του Μπόφουρ
Στίβεν Χάντερ στο ρόλο του Μπόμπουρ
Παραγωγή
Πρώτα στάδια ανάπτυξης
Ο Πίτερ Τζάκσον, σκηνοθέτης, παραγωγός και συνσεναριογράφος της ταινίας
Ο Πίτερ Τζάκσον και η Φραν Γουόλς είχαν εκφράσει ενδιαφέρον για το Χόμπιτ (The Hobbit) το 1995, με το όραμα να αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τριλογίας, με τα υπόλοιπα δύο μέρη να βασίζονται στα βιβλία Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (The Lord of the Rings).[20] Προέκυψε απογοήτευση από τον Χάρβεϊ Γουάινσταϊν, παραγωγό του Τζάκσον, όταν ανακάλυψε ότι ο παραγωγός Σολ Ζάεντζ είχε τα δικαιώματα παραγωγής του Χόμπιτ και τα δικαιώματα διανομής ανήκαν στην United Artists.[21] Οι προσπάθειες του Γουάινσταϊν να αποκτήσει τα δικαιώματα απέτυχαν και έτσι ζήτησε από τον Τζάκσον να προχωρήσει με την κινηματογραφική μεταφορά του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.[22] Αισίως, η τριλογία Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών έγινε σε παραγωγή της New Line Cinema και τα δικαιώματα για το Χόμπιτ έληγαν το 2010.[23] Το Σεπτέμβριο του 2006, η Metro-Goldwyn-Mayer (MGM), ιδιοκτήτρια τώρα της United Artists, εξέφρασε ενδιαφέρον να συνεργαστεί με τη New Line Cinema και τον Τζάκσον και να γυρίσουν το Χόμπιτ.[24]
Το Μάρτιο του 2005, ο Τζάκσον προχώρησε σε μήνυση κατά της New Line Cinema, ισχυριζόμενος ότι είχε απώλεια εσόδων από την εμπορευματοποίηση, βίντεο και παιχνιδιών ηλεκτρονικού υπολογιστή που σχετίστηκαν με την ταινία Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, 2001).[25] Δεν επιδίωξε έναν συγκεκριμένο κανονισμό, αλλά ζήτησε εφοριακό έλεγχο για να δει αν η New Line Cinema του στέρησε χρήματα.[23] Αν και ο Τζάκσον ήθελε το θέμα να διευθετηθεί πριν την ταινία[23], πίστευε ότι η μήνυση δεν θα επηρέαζε τη New Line Cinema από το να τον εμποδίσει να σκηνοθετήσει την ταινία.[26] Ο συνιδρυτής της New Line Cinema, Ρόμπερτ Σέι, ενοχλήθηκε με τη μήνυση και δήλωσε τον Ιανουάριο του 2007 ότι ο Τζάκσον δεν θα σκηνοθετούσε ποτέ ξανά ταινία για τη New Line Cinema, κατηγορώντας τον για απληστία.[27] Στέλεχος της MGM, ο Χάρι Σλόουν, εμπόδισε την ανάπτυξη της ταινίας καθώς επιθυμούσε την ανάμιξη του Τζάκσον.[28] Τον Αύγουστο, ο Σέι προσπάθησε να βελτιώσει την κατάσταση με το σκηνοθέτη, λέγοντας "Σέβομαι και θαυμάζω πραγματικά τον Πίτερ [Τζάκσον] και θα ήθελα να υπάρχει η συμμετοχή του με κάποιο τρόπο στο 'Χόμπιτ'".[29] Τον επόμενο μήνα, δόθηκε στη New Line Cinema πρόστιμο 125.000 δολαρίων επειδή δεν έδωσε τον απαραίτητο αριθμό εγγράφων.[23]
Στις 16 Δεκεμβρίου 2007, ανακοινώθηκε ότι ο Τζάκσον θα εκτελούσε χρέη executive producer στην ταινία και στη συνέχειά της. Οι New Line Cinema και MGM θα χρηματοδοτούσαν την ταινία και η MGM (μέσω της 20th Century Fox) θα αναλάμβανε τη διανομή εκτός Ηνωμένων Πολιτειών.[30] Ο προϋπολογισμός κάθε ταινίας ξεχωριστά κυμαίνεται στα 150 εκατομμύρια δολάρια.[31]
Αργότερα, η οικογένεια του Τόλκιν, κατέθεσε μήνυση ενάντια στη New Line Cinema για παραβίαση συμβολαίου και απάτης, ζητώντας 220 εκατομμύρια δολάρια αποζημίωση. Η υπόθεση έληξε το Σεπτέμβριο του 2009 με το ποσό του συμβιβασμού να παραμένει άγνωστο.[32][33]
Συμμετοχή του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο
Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο ήταν αρχικά ο σκηνοθέτης της ταινίας. Ο Τζάκσον δήλωσε πως το "δημιουργικό DNA" του Ντελ Τόρο παραμένει στο σενάριο και στα σχέδια
Παρά τις μηνύσεις, η ανάπτυξη της ταινίας προχώρησε τον Απρίλιο του 2008 με τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Ο Ντελ Τόρο δήλωσε πως ήταν θαυμαστής της τριλογίας του Τζάκσον και βρίσκονταν σε συζητήσεις το 2005 να σκηνοθετήσουν μαζί μια κινηματογραφική προσαρμογή της σειράς ηλεκτρονικών παιχνιδιών Halo. Αν και το πρότζεκτ δεν προχώρησε, κράτησαν επαφές.[34] Σε μια συνέντευξή του το 2006, ο Ντελ Τόρο δήλωσε "Δεν μου αρέσουν οι κοντοί τύποι και οι δράκοι, τα τριχωτά πόδια, τα Χόμπιτ... Δεν μου αρέσουν τα ξίφη και η μαγεία, τα μισώ όλα αυτά".[35] Αφού υπέγραψε να σκηνοθετήσει τον Απρίλιο του 2008[36], ο Ντελ Τόρο δήλωσε πως μαγεύτηκε με το Χόμπιτ ως παιδί αλλά θεωρεί πως τα άλλα βιβλία του Τόλκιν περιείχαν γεωγραφία και γενεολογία πολύ περίπλοκη για τον προεφηβικό εγκέφαλό του.[34]
Η διαδικασία του pre-production ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2008, με τους Ντελ Τόρο, Τζάκσον, Γουόλς και Φιλίπα Μπόγιενς να γράφουν τα σενάρια.[37] Ο Ντελ Τόρο πέρναγε τα πρωινά του γράφοντας και τα απογεύματά του κοιτάζοντας υλικό σχετικό με τον Τόλκιν, ώστε να τον βοηθήσει να καταλάβει το έργο του συγγραφέα. Παρακολούθησε ντοκιμαντέρ σχετικά με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και ζήτησε προτάσεις από τον Τζάκσον, γνωστό συλλέκτη αναμνηστικών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ντελ Τόρο πίστευε ότι οι εμπειρίες του Τόλκιν στον Πόλεμο επηρέασαν τις ιστορίες του.[38]
Το Νοέμβριο του 2008, ο Ντελ Τόρο είπε ότι μαζί με τους Τζάκσον, Γουόλς και Μπόγιενς συνειδητοποιούσαν κάτι καινούριο για την ιστορία κάθε εβδομάδα και το σενάριο άλλαζε συνεχώς.[39] Στα τέλη του Νοεμβρίου του 2009 ο Τζάκσον αποκάλυψε ότι το σενάριο δεν θα έχει ολοκληρωθεί παρά μέχρι τις αρχές του 2010, καθυστερώντας το ξεκίνημα της παραγωγής μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.[40] Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε αμφιβολίες για το αν η ταινία θα κατάφερνε να ολοκληρωθεί ώστε να είναι έτοιμη να κυκλοφορήσει την προγραμματισμένη ημερομηνία, το Δεκέμβριο του 2011.[40] Στις 22 Ιανουαρίου 2010, ο Άλαν Χορν, δήλωσε πως η ταινία δεν θα κυκλοφορήσει παρά μέχρι τα τέλη του 2012.[41]
Αποχώρηση του Ντελ Τόρο
Το 2010 ο Ντελ Τόρο αποχώρησε από το πρότζεκτ εξαιτίας των καθυστερήσεων. Στις 28 Μαΐου εξήγησε σε μια συνέντευξη τύπου ότι εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων της MGM, το Χόμπιτ δεν είχε πάρει επισήμως το πράσινο φως. "Δεν μπορούν να υπάρξουν ημερομηνίες έναρξης μέχρι η κατάσταση στην MGM να επιλυθεί... Σχεδιάσαμε όλα τα πλάσματα. Σχεδιάσαμε τα σκηνικά και τα κοστούμια. Τελειώσαμε τα ανιμάτικς και σχεδιάσαμε μακροσκελής σκηνές δράσης. Έχουμε τρομακτικές σκηνές και αστείες σκηνές και είμαστε πολύ, πολύ προετοιμασμένοι αλλά δεν ξέρουμε τίποτα μέχρι το πρόβλημα της MGM να λυθεί".[42][43] Γρήγορα άρχισε να γίνεται λόγος για πιθανό σκηνοθέτη, προφανώς τα στούντιο ήθελαν τον Τζάκσον, αλλά ονόματα όπως Νιλ Μπόμκαμπ, Μπρετ Ράτνερ, Ντέιβιντ Γέιτς και Ντέιβιντ Ντόμπκιν αναφέρθηκαν.[44]
Ωστόσο, αυτό το περιστατικό προκάλεσε αρνητική αντίδραση από πολλούς θαυμαστές του Χόμπιτ, οι οποίοι ήταν εκνευρισμένοι με την MGM για την καθυστέρηση του πρότζεκτ. Προσπάθησαν επίσης να πείσουν το στούντιο να πουλήσουν τα δικαιώματα στη Warner Bros. Στις 27 Ιουλίου, ο Ντελ Τόρο απάντησε στους θυμωμένους φαν, λέγοντας "Δεν ήταν μόνο η MGM. Αυτές είναι πολύ περίπλοκες ταινίες, οικονομικά και πολιτικά".[45]
Στις 25 Ιουνίου 2010, κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο Τζάκσον βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις να σκηνοθετήσει τις δύο ταινίες.[46] Στις 15 Οκτωβρίου 2010, η New Line Cinema και η Warner Bros. επιβεβαίωσαν ότι το Χόμπιτ θα προχωρούσε με τον Τζάκσον ως σκηνοθέτη και ότι η ταινία θα είναι σε μορφή 3D.[47] Με την επιβεβαίωση του Τζάκσον, η ταινία πήρε το πράσινο φως, με τα γυρίσματα να ξεκινούν το Φεβρουάριο του 2011.[48] Ο Τζάκσον δήλωσε ότι "Η εξερεύνηση της Μέσης Γης του Τόλκιν ξεπερνά την εμπειρία γυρίσματος μιας φυσιολογικής ταινίας. Είναι ένα ταξίδι μέσα σε ένα μέρος φαντασίας, ομορφιάς και δράματος".[49]
Δομή
Το πρότζεκτ είχε αποφασιστεί να χωριστεί σε δύο μέρη από το 2006, αλλά τα προτεινόμενα περιεχόμενα άλλαξαν κατά τη διάρκεια ανάπτυξης. Η MGM εξέφρασε ενδιαφέρον σε μια δεύτερη ταινία το 2006, η οποία να διαδραματίζεται ανάμεσα στο Χόμπιτ και στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.[50] Ο Τζάκσον δήλωσε "Ένα από τα εμπόδια του 'Χόμπιτ' είναι ότι σε σύγκριση με τον 'Άρχοντα' είναι πιο ελαφρύ. Υπάρχουν πολλά κεφάλαια στα οποία χαρακτήρες όπως ο Γκάνταλφ εξαφανίζονται για λίγο. Από τη μνήμη, εννοώ, έχω καιρό να το διαβάσω, αλλά νομίζω ότι παρευρίσκεται στο Λευκό Συμβούλιο, στο οποίο είναι χαρακτήρες όπως η Γκαλάντριελ και ο Σάρουμαν και άλλοι που βλέπουμε στον 'Άρχοντα των Δαχτυλιδιών'. Εξαφανίζεται μυστηριωδώς για λίγο και μετά επιστρέφει, αλλά δεν ξέρουμε τι πραγματικά συμβαίνει".[26] Ο Τζάκσον ενδιαφερόταν επίσης να δείξει το ταξίδι του Γκόλουμ στη Μόρντορ και την παρακολούθηση του Άραγκορν στο Σάιρ.[51]
Μετά την πρόσληψή του το 2008, ο Ντελ Τόρο επιβεβαίωσε ότι η συνέχεια "θα προσπαθούσε να συμφιλιωθεί με τα γεγονότα της πρώτης ταινίας με μια ελάχιστα διαφορετική ματιά. Θα μπορείς να δεις γεγονότα που δεν διαδραματίστηκαν στην πρώτη".[52] Σημείωσε επίσης ότι η ιστορία θα πρέπει να βασιστεί μόνο σε ότι αναφέρεται στο Χόμπιτ και στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, καθώς δεν είχαν τα δικαιώματα των βιβλίων Σιλμαρίλλιον (Silmarillion) και Ατέλειωτες Ιστορίες (Unfinished Tales).[53] Ο Ντελ Τόρο πρόσθεσε επίσης ότι αν δεν μπορούσαν να βρουν μια ιστορία με συνοχή για τη δεύτερη ταινία, θα γύριζε μόνο το Χόμπιτ.[54]
Τρίτη ταινία
Στις 30 Ιουλίου 2012, ο Τζάκσον επιβεβαίωσε τη δημιουργία μιας τρίτης ταινίας, μετατρέποντας το Χόμπιτ σε τριλογία.[6][7] Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, η τρίτη ταινία θα κάνει εκτεταμένη χρήση των προσαρτημάτων που έγραψε ο Τόλκιν, να επεκτείνει την ιστορία της Μέσης Γης, και που δημοσιεύτηκε στο πίσω μέρος του βιβλίου Η Επιστροφή του Βασιλιά (The Return of the King). Οι Μάρτιν Φρίμαν και Σερ Ίαν ΜακΚέλεν έχουν ήδη προσεγγιστεί για να εμφανιστούν στην τρίτη ταινία.[55]
Box office
Με προϋπολογισμό 180.000.000 δολάρια[56], η ταινία Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι έκανε άνοιγμα τριημέρου στην 1η θέση με 84,6 εκατομμύρια δολάρια.[11] Οι συνολικές εισπράξεις στο αμερικανικό box office έφτασαν τα 303 εκατομμύρια δολάρια και στον υπόλοιπο κόσμο συγκέντρωσε 714 εκατομμύρια δολάρια.[11] Παγκοσμίως ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια[11] και έγινε η 15η ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου που το καταφέρνει.[57]
Βραβεία & Υποψηφιότητες
| Οργάνωση | Κατηγορία | Υποψήφιος | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|
| Όσκαρ[12] | Σχεδιασμός Παραγωγής | Νταν Χένα, Ρα Βίνσεντ & Σάιμον Μπράιτ | Υποψηφιότητα |
| Μακιγιάζ & Κομμώσεις | Πίτερ Σουόρντς, Ρικ Φάιντλατερ & Τάμι Λέιν | Υποψηφιότητα | |
| Οπτικά Εφέ | Τζο Λέτερι, Έρικ Σάιντον, Ντέιβιντ Κλέιτον & Ρ. Κρίστοφερ Γουάιτ | Υποψηφιότητα | |
| BAFTA[58] | Ήχος | Τόνι Τζόνσον, Κρίστοφερ Μπόις, Μάικλ Χέτζες, Μάικλ Σεμάνικ, Μπρεντ Μπερτζ & Κρις Γουόρντ | Υποψηφιότητα |
| Μακιγιάζ & Κομμώσεις | Πίτερ Σουόρντς, Ρίτσαρντ Τέιλορ & Ρικ Φάιντλατερ | Υποψηφιότητα | |
| Ειδικά Οπτικά Εφέ | Τζο Λέτερι, Ντέιβιντ Κλέιτον & Ρ. Κρίστοφερ Γουάιτ | Υποψηφιότητα |
Παραπομπές
(Γερμανικά) Λεξικό παγκόσμιων κινηματογραφικών ταινιών. Zweitausendeins. 541095. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020.
BFI Film & TV Database. 4f4b8d67d3009. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020.
The American Film Institute Catalog of Motion Pictures. 69177. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020.
film distribution certificate database. 135469. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020.
Russ Fischer (20 Δεκεμβρίου 2011). «The Hobbit: An Unexpected Journey' Trailer: After Many Trials, Peter Jackson Returns to Middle-Earth Posted on Tuesday». Slash Film. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Zakarin Jordan (30 Ιουλίου 2012). «Third 'Hobbit' Film Confirmed». Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Jackson, Peter (30 Ιουλίου 2012). «An unexpected journey». Facebook. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Peter Jackson adds third film to 'The Hobbit' series». Global News. Associated Press]. 3 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
Bulbeck, Pip (20 March 2011). «'Hobbit' Filming Finally Under Way in New Zealand». The Hollywood Reporter. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-03-21. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι στο Rotten Tomatoes». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012.
«Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι στο Box Office Mojo». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012.
«85th Academy Awards Nominations». oscar.go.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2013.
«Martin Freeman to play Bilbo Baggins in The Hobbit». BBC News. 22 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Ian McKellen as Gandalf in The Hobbit». mckellen.com. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«TORN EXCLUSIVE: CATE BLANCHETT, KEN STOTT, SYLVESTER MCCOY, MIKAEL PERSBRANDT JOIN CAST OF PETER JACKSON'S "THE HOBBIT"». 7 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Kiwi actor steps into Hobbit breach». The Dominion Post. 2 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Sir Christopher Returns in The Hobbit». Christopher Lee Official Website. 11 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-01-15. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«The Hobbit: Ian Holm is officially in as old Bilbo». Entertainment Weekly. 22 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Warner Bros Taking WW Distribution (And Paying For) 'The Hobbit'». Deadline Hollywood. 6 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Brian Sibley (2006). Peter Jackson: A Film-maker's Journey. London: HarperCollins. σελίδες 313–16. ISBN 0-00-717558-2.
Tom Ambrose (Μάρτιος 2009). «The Return of the Ring». Empire: σελ. 67.
Brian Sibley (2006). Peter Jackson: A Film-maker's Journey. London: HarperCollins. σελίδες 323–25. ISBN 0-00-717558-2.
Benjamin Svetkey (4 Οκτωβρίου 2007). «The Hobbit: Peace in Middle-Earth?». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-10-05. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Stax (11 Σεπτεμβρίου 2006). «MGM Eyes Hobbit, T4». ΙGN. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Director sues over Rings profits». BBC News. 2 Μαρτίου 2005. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Steve Daly (22 Σεπτεμβρίου 2006). «Action Jackson». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-10-13. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«Jackson ruled out of Hobbit film». BBC News. 11 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Dade Hayes, Dave McNary (28 Φεβρουαρίου 2008). «New Line in Warner's corner». Variety. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Patrick Goldstein (10 Αυγούστου 2007). «THE BIG PICTURE: New Line's midlife crisis». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-01-14. Ανακτήθηκε στις 2007-08-17.
Michael Fleming (18 Δεκεμβρίου 2007). «'Hobbit' back on track as twin bill». Variety. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Kit, Borys (28 Ιανουαρίου 2008). «Del Toro doubles up for 'Hobbit'». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Alex Dobuzinskis (8 Σεπτεμβρίου 2009). «Legal settlement clears way for "Hobbit" movie». Reuters. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Legal path clear for Hobbit movie». BBC. 10 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«An Unexpected Party Chat transcript now available!». Weta Holics. 25 Μαΐου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Conversations: Guillermo del Toro». Salon.com. 12 Οκτωβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-10-20. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Guillermo del Toro Chats with TORN About 'The Hobbit' Films!». theonering.net. 25 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Nicole Sperling (19 Αυγούστου 2008). «Peter Jackson, Fran Walsh, Philippa Boyens join Guillermo Del Toro penning The Hobbit». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-08-28. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Max Evry (5 Οκτωβρίου 2008). «Guillermo del Toro on The Hobbit and Frankenstein». ComingSoon.net. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
Ryan Rotten (12 Νοεμβρίου 2008). «Guillermo del Toro Gives Hobbit Update». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-08-20. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
McNary, Dave (30 Νοεμβρίου 2009). «Jackson, del Toro Still Working on 'Hobbit' Scripts.». Variety. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
McNary, Dave (22 Ιανουαρίου 2010). «Leaner New Line ready for a tentpole again». Variety. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012.
«Interview: Guillermo del Toro on Splice». ShockTillYouDrop.com. 28 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Silas Lesnick (28 Μαΐου 2010). «Guillermo del Toro Confirms Hobbit Delay». ComingSoon.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-05-31. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«MGM and WB Want Jackson For The Hobbit». The Film Stage. 14 Ιουνίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«Guillermo del Toro opens up on 'The Hobbit': 'It wasn't just MGM'». Los Angeles Times. 27 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«Peter Jackson in Negotiations to Direct The Hobbit Films!». ComingSoon.net. 25 Ιουνίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Tom Cardy (16 Οκτωβρίου 2010). «Peter Jackson to direct The Hobbit in 3-D». The Dominion Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-02-07. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«'The Hobbit' Gets Its Greenlight, With Jackson Directing». TheWrap.com. 16 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Bevan Hurley (17 Οκτωβρίου 2010). «Jackson casts his net worldwide for Hobbit cast». The New Zealand Herald News. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«Hobbit, Crown, Panther News». IGN. 14 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Eric Vespe (8 Οκτωβρίου 2008). «Quint and Peter Jackson talk THE HOBBIT and a potential return to low budget horror!!!». Ain't It Cool News. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
Shawn Adler (28 Απριλίου 2008). «Guillermo Del Toro Addresses 'Hobbit' Fans' Concerns, Talks Possible Casting». MTV. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«News of the Week». Sci Fi Weekly. 7 Ιουλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-08-22. Ανακτήθηκε στις 2008-09-30.
Guillermo del Toro (26 Μαΐου 2008). «2 centavos». TheOneRing.net forum. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
B. Fritz, S. Zeitchik and N. Sperling (24 Ιουλίου 2012). «Third 'Hobbit' movie may be coming from Peter Jackson». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2012.
«Box office / business for The Hobbit: An Unexpected Journey». IMDb. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2012.
Lindsey Bahr (3 Μαρτίου 2013). «'The Hobbit: An Unexpected Journey' passes $1 billion worldwide». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2013.
«British Academy Film Awards Nominations in 2013». bafta.org. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2013.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι
Επίσημη σελίδα
Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι στο IMDb
[απόκρυψη]π • σ • ε Πίτερ Τζάκσον
Ταινίες που σκηνοθέτησε
Bad Taste (1987) Meet the Feebles (1989) Εγκεφαλικά Νεκρός (1992) Ουράνια Πλάσματα (1994) Forgotten Silver (1995) Κυνηγός φαντασμάτων (1996) Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού (2001) Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Οι Δύο Πύργοι (2002) Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά (2003) Κινγκ Κονγκ (2005) Παραδεισένια Οστά (2009) Χόμπιτ: Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι (2012) Χόμπιτ: Η Ερημιά του Νοσφιστή (2013) Χόμπιτ: Η Μάχη των Πέντε Στρατών (2014)
Ταινίες ντοκιμαντέρ
They Shall Not Grow Old (2018) The Beatles: Get Back (2021)
Ταινίες μικρού μήκους
The Valley (1976) Crossing the Line (2008)
Ταινίες που παρήγαγε μόνο
Valley of the Stereos (1992) Jack Brown Genius (1997, επίσης και σεναριογράφος) District 9 (2009) Οι περιπέτειες του Τεν Τεν (2011) West of Memphis (2012) Φονικές Μηχανές (2018, επίσης και σεναριογράφος)
Σχετιζόμενα άρθρα
Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (σειρά ταινιών)
[απόκρυψη]π • σ • ε Η Μέση Γη στην οθόνη
Middle-earth Enterprises
Έργα κινουμένων σχεδίων
Χόμπιτ (1977) Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών (1978) Η Επιστροφή του Βασιλιά (1980) The War of the Rohirrim (2024)
Έργα ζωντανής δράσης
Σειρές ταινιών
του Πίτερ Τζάκσον
Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών
Ταινίες
Η Συντροφιά του Δαχτυλιδιού (2001) Οι Δύο Πύργοι (2002) Η Επιστροφή του Βασιλιά (2003) Στοιχεία
Accolades Original characters Film vs book Μουσική Παραγωγή
Το Χόμπιτ
Ταινίες
Ένα Αναπάντεχο Ταξίδι (2012) Η Ερημιά του Νοσφιστή (2013) Η Μάχη των Πέντε Στρατών (2014)
Στοιχεία
Accolades Original characters Μουσική
Άλλα έργα
Sagan om ringen (1971) The Hobbit (1985) Khraniteli (1991) Hobitit (1993) Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών: Τα Δαχτυλίδια της Δύναμης (2022-σήμερα)
Ταινίες απο Φαν
The Hunt for Gollum (2009) Born of Hope (2009)
Wikipedia book Book Κατηγορία
Κινηματογράφος, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Ταινίες
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
