Η Σκυλίσια μέρα (Dog Day Afternoon) - είναι Αμερικανική κινηματογραφική αστυνομική ταινία, παραγωγής 1975. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Σίντνεϊ Λουμέτ και κύριος πρωταγωνιστής ήταν ο Αλ Πατσίνο.
Το σενάριο της ταινίας βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία που συνέβη στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης στις 22 Αυγούστου του 1972 όταν δυο νεαροί επιχείρησαν να ληστέψουν μια τράπεζα της περιοχής.
Η ταινία που διανεμήθηκε από την Warner Bros. τον Σεπτέμβριο του 1975 θεωρείται σήμερα κλασσική στο είδος της. Αν και ήταν υποψήφια σε αρκετές κατηγορίες των Όσκαρ και των βραβείων Χρυσής Σφαίρας, κέρδισε μόνο το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου. Το 2009 επιλέχτηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου να ενταχτεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου «για την πολιτισμική, ιστορική και αισθητική σημασία της».
Η ταινία πρωτο-παρουσιάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1975 στο «Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν» στην Ισπανία ενώ την επόμενη μέρα ακριβώς - στις 21 Σεπτεμβρίου έγινε η δημόσια προβολή της στις Η.Π.Α.
Η ληστεία έπρεπε να διαρκέσει 10 λεπτά.
4 ώρες μετά, η τράπεζα ήταν σαν θέαμα τσίρκου.
8 ώρες μετά, ήταν το πιο καυτό πράγμα για την ζωντανή τηλεόραση.
12 ώρες μετά, όλα ήταν ιστορία. Και είναι όλα αληθινά. [7]
Η αληθινή ιστορία
Ο πραγματικός τόπος της ληστείας
Στις 22 Αυγούστου του 1972 ο 27χρονος ιταλο-πολωνικής καταγωγής αμερικανός πολίτης Τζων Βόζτοβιτς (John Stanley Wojtowicz) μαζί με τον 18 χρονο ιταλικής καταγωγής Σαλβατόρε Νατουράλε (Salvatore Antonio "Sal" Naturale) και τον 20χρονο Ρόμπερτ Γουέστενμπεργκ (Robert Westenberg) επιτέθηκαν με σκοπό να ληστέψουν το υποκατάστημα της τράπεζας "Chase Manhattan" στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Οι δύο ληστές, (ο Ρόμπερτ έφυγε μόλις είδε ένα περιπολικό να περνάει τυχαία μπροστά από την τράπεζα), κράτησαν ομήρους 7 από τους υπαλλήλους της τράπεζας για 14 ώρες. Στο ταμείο οι δυο ληστές δεν βρήκαν παρά σχεδόν 1000 δολλάρια μόνο και αφού κατέφτασε η Αστυνομία άρχισαν να διαπραγματεύονται την απελευθέρωση των ομήρων και των ίδιων.
Ο ίδιος ο Βόζτοβιτς σε ένα γράμμα που θα στείλει στην εφημερίδα New York Times λίγες μέρες μετά την προβολή της ταινίας εξηγώντας τους λόγους της ληστείας θα γράψει:
«...ο βασικός λόγος που έκανα ότι έκανα ήταν για να σώσω τη ζωή κάποιου που αγαπούσα πάρα πολύ. Το όνομά του ήταν Ερνστ Άρον (Ernest Aron) - τώρα ονομάζεται Λιζ Έντεν (Liz Debbie Eden) - και ήταν ομοφυλόφιλος. Ήθελε να κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου για να γίνει γυναίκα. Τον γνώρισα το 1971 σε μια γιορτή της ιταλικής κοινότητας της Νέας Υόρκης, δυο χρόνια αφότου είχα χωρίσει από την σύζυγό μου Κάρμεν. Ο Ερνστ και εγώ παντρευτήκαμε στο Γκρήνουιτς Βίλλατζ τον Απρίλιο του 1971 σύμφωνα με το ρωμαιοκαθολικό τυπικό. Προσπαθούσε απελπισμένα να μαζέψει τα λεφτά για την εγχείρηση και μάλιστα στις 20 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς, την επομένη των γενεθλίων του έκανε απόπειρα αυτοκτονίας. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου έφτασε κοντά στον θάνατο αλλά σιγα- σιγά ανέρρωσε και μεταφέρθηκε στο ψυχιατρικό τμήμα του νοσοκομείου. Στις 21 Αυγούστου πήγα να τον επισκεφτώ και να πετύχω την έξοδό του από το ψυχιατρείο αλλά οι γιατροί είπαν ότι δεν μπορούσαν να τον αφήσουν να φύγει και ότι θα παρέμενε εκεί πολύ καιρό. Έτσι ένιωσα ότι έπρεπε να κάνω τα πάντα για να του σώσω τη ζωή.....Μετανιώνω για όσα έκανα αλλά πιο πολύ λυπάμαι για τον θάνατο του Σαλ. Ήταν άδικος θάνατος γιατί δεν χρειαζόταν να τον σκοτώσουν. Ο Σαλ ήταν ακινητοποιημένος και ανίκανος να κάνει οτιδήποτε. Η ταινία δεν έδειξε τι πραγματικά έγινε...Βασικά η ταινία παίρνει τα γεγονότα όπως έγιναν αλλά τα παρουσιάζει διαφορετικά...».[8]
Ο Βοζτόβιτς καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 20 χρόνια φυλάκισης, τα οποία στην δίκη δεύτερου βαθμού μειώθηκαν σε 15 χρόνια με δικαίωμα αναστολής. Το 1978 αποφαλακίστηκε με αναστολή της ποινής.[9] Πέθανε το 2006 από καρκίνο.
Το σενάριο
Ο σεναριογράφος της ταινίας, Φρανκ Πήρσον, βασίστηκε πάνω στο άρθρο των R.F.Kluge και Thomas Moore "The boys in the bank", που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "LIFE" στις 22 Σεπτεμβρίου του 1972 και στο οποίο περιγράφεται η ληστεία και τα γεγονότα που επακολούθησαν λεπτομερώς.
Στις 22 Αυγούστου του 1972 ελάχιστο λεπτά πριν το κλείσιμο της τράπεζας "First Brooklyn Savings Bank", στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, τρεις άντρες μπαίνουν στην τράπεζα, με σκοπό να πραγματοποιήσουν μια συναλλαγή. Αφού ο ηλικιωμένος φύλακας της τράπεζας θα κλειδώσει την πόρτα για να μην μπουν άλλοι πελάτες, οι δυο νεαροί αποκαλύπτουν τα όπλα που κρύβουν και φωνάζουν «Ακίνητοι, ληστεία !» Ο ένας από τους νεαρούς όμως, εκείνη την στιγμή θα δειλιάσει, και ανακοινώνει ότι θέλει να φύγει από την τράπεζα, να μην πάρει μέρος στη ληστεία. Και έτσι, του ανοίγουν και φεύγει.
Ο σεναριογράφος Φρανκ Πήρσον
Ο ένας από τους νεαρούς, ο Σαλ, σημαδεύει με το όπλο του τον διευθυντή για να μην ενεργοποιήσει τον συναγερμό, ενώ ο άλλος, ο Σόνι προσπαθεί να πάρει τα χρήματα του χρηματοκιβωτίου. Όταν ανοίγει το χρηματοκιβώτιο δεν βρίσκει παρά μόνο 1.000 δολλάρια. Αρπάζει ότι μετρητά είχαν τα ταμεία καθώς και κάποιες τραπεζικές επιταγές, και ετοιμάζονται να φύγουν. Για να αποτρέψει την αναγνώριση των τραπεζικών επιταγών αργότερα, καίει το βιβλίο με τις καταχωρήσεις τους. Ο καπνός όμως που βγαίνει από το βιβλίο που καίγεται, τραβά την προσοχή ενός γείτονα, που τελικά ειδοποιεί την Αστυνομία. Ελάχιστα λεπτά πριν αναχωρήσουν και την ώρα που κλειδώνουν τους 7 υπαλλήλους που βρίσκονταν στην τράπεζα μέσα στο χώρο του χρηματοκιβωτίου, ο δρόμος απέξω γεμίζει με αστυνομικούς. Το ένα μετά το άλλο καταφτάνουν αστυνομικά αυτοκίνητα και λεωφορεία που αδειάζουν αστυνομικούς οι οποίοι αποκλείουν την περιοχή και παίρνουν θέσεις μάχης. Με το που βλέπει ο κόσμος τα οδοφράγματα, αρχίζει να συγκεντρώνεται για να παρακολουθήσει τι πρόκειται να συμβεί. Στο τέλος καταφτάνουν και τα τηλεοπτικά συνεργεία, έτοιμα να αναμεταδώσουν ζωντανά οτιδήποτε συμβεί ή δεν συμβεί. Οι δυο ληστές, μην έχοντας ακόμα συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει, καλούνται από τον επικεφαλής αστυνομικό Γιουτζήν Μορέτι να διαπραγματευτούν την απελευθέρωση των ομήρων. Ο Σόνι αποφασίζει να το σκάσουν στο εξωτερικό, αφού εδώ ξέρει οτι τους περιμένει μόνο η φυλακή και ζητάει αεροπλάνο για να φύγουν από την χώρα. Οι ώρες περνούν, οι διαπραγματεύσεις μέσα σε ένα περιβάλλον έντασης και εκνευρισμού, πότε συνεχίζονται πότε διακόπτονται, οι δυο ληστές έχουν γίνει - χωρίς να το θέλουν- οι διάσημοι της ημέρας λόγω της ζωντανής αναμετάδοσης των καναλιών και όλα τα μυστικά τους βγαίνουν στη φόρα. Έτσι μαθαίνουμε ότι ο λόγος που ο Σόνι σχεδίασε και εκτέλεσε την ληστεία, ήταν για να βρει χρήματα για τον σύζυγό του, το τραβεστί Λήον Σέρμερ, με το οποίο είχαν παντρευτεί πριν μερικούς μήνες. Ο Λήον ήθελε και έπρεπε να κάνει εγχείρηση αλλαγής φύλου για να βρει την ψυχική και πνευματική του ισορροπία και ο Σόνι που τον αγαπούσε αποφάσισε να ρισκάρει για να του βρει τα χρήματα. Μάλιστα, ζητάει να του φέρουν τον αγαπημένο του για να τον αποχαιρετίσει -από ότι φαίνεται - για πάντα.
Τελικά, το αυτοκίνητο που θα μεταφέρει τους ληστές και τους ομήρους μέχρι το αεροδρόμιο Κένεντυ, όπου οι δυο ληστές θα μπουν στο αεροπλάνο για να φύγουν και οι όμηροι θα απελευθερωθούν φτάνει αργά τη νύχτα. Μέσα στις φωνές, στα χειροκροτήματα, στις κραυγές του συγκεντρωμένου όχλου, επιβιβάζονται στο αυτοκίνητο και φεύγουν. Οι αστυνομικοί είχαν διαλέξει το αεροδρόμιο και μάλιστα το δευτερόλεπτο αφότου θα είχαν απελευθερωθεί με ασφάλεια οι όμηροι,για να προσπαθήσουν να αφοπλίσουν και να συλλάβουν τους ληστές. Και πράγματι, το καταφέρνουν. Με ταχύτητα αστραπής, ακινητοποιούν τον Σόνι και σκοτώνουν τον Σαλ. Όλα είχαν τελειώσει.
Διακρίσεις
Η ταινία είχε προταθεί για έξι συνολικά Όσκαρ:
Καλύτερης ταινίας για τους παραγωγούς Martin Bregman και Martin Elfand
Καλύτερης σκηνοθεσίας για τον Σίντνεϊ Λουμέτ
Καλύτερου ηθοποιού α' ανδρικού ρόλου για τον Αλ Πατσίνο
Καλύτερου ηθοποιού β' ανδρικού ρόλου για τον Κρις Σάραντον
Καλύτερου Μοντάζ για την Dede Allen
Καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου για τον Φρανκ Πήρσον, το μοναδικό Όσκαρ που κατέκτησε τελικά.
Επίσης είχε προταθεί για εφτά συνολικά Χρυσές Σφαίρες στις κατηγορίες:
Καλύτερης δραματικής κινηματογραφικής ταινίας
Καλύτερου σκηνοθέτη κινηματογραφικής ταινίας
Καλύτερου δραματικού ηθοποιού α' ανδρικού ρόλου
Καλύτερου σεναρίου
Καλύτερου ηθοποιού β'ανδρικού ρόλου για τον Τζων Καζάλ (Σαλ) και
Καλύτερου ηθοποιού β'ανδρικού ρόλου για τον Τσαρλς Ντέρνινγκ (για τον ντετέκτιβ Μορέτι)
Καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου άνδρα ηθοποιού για τον Κρις Σάραντον, αλλά δεν κέρδισε σε καμμία κατηγορία.
Ο Τσαρλς Ντέρνινγκ (ντετέκτιβ Μορέτι) κέρδισε το Βραβείο καλύτερου β' ηθοποιού από το "The National Board of Review of Motion Pictures",
ενώ ο Φρανκ Πήρσον κέρδισε και το Βραβείο πρωτότυπου σεναρίου από την "Writers Guild of America".
Ο Αλ Πατσίνο κέρδισε το Βραβείο καλύτερου ηθοποιού στα αντίστοιχα Βρετανικά Όσκαρ, τα Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ("BAFTA").
Η ταινία κατέχει την 70η θέση στη λίστα "AFI 100 Χρόνια... 100 Τρόμοι" των 100 καλύτερων ταινιών δράσης, σασπένς και μυστηρίου του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου (A.F.I.).
Επίσης και η λέξη - σύνθημα του Αλ Πατσίνο «Άτικα!, Άτικα!» που φώναξε κατά την διάρκεια της ληστείας προς τους αστυνομικούς κατέχει την 86η θέση ανάμεσα στις 100 καλύτερες ατάκες της ανάλογης λίστας (AFI 100 Χρόνια... 100 Κινηματογραφικές Ατάκες), του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου. Η δε ερμηνεία του Πατσίνο, θεωρήθηκε από τις καλύτερες στα κινηματογραφικά χρονικά, και κατέχει την 4η καλύτερη θέση στην ανάλογη λίστα του έγκριτου περιοδικού κινηματογράφου "Premiere". [10]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Το άρθρο του περιοδικού Life στο Google Books
Σκυλίσια μέρα στην IMDb
http://www.cine.gr/film.asp?id=651016
Σκυλίσια μέρα στο Rotten Tomatoes
Παραπομπές
www.imdb.com/title/tt0072890/. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2016.
www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=1621.html. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2016.
stopklatka.pl/film/pieskie-popoludnie. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2016.
www.imdb.com/title/tt0072890/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2016.
(Τσεχικά) ČSFD. 2001.
(Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt0072890/releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2017.
από την αφίσα της ταινίας
https://www.ejumpcut.org/archive/onlinessays/JC15folder/RealDogDay.html
https://news.google.com/newspapers?id=xQ4wAAAAIBAJ&sjid=uwUEAAAAIBAJ&pg=5097,9351713&dq=released+from+prison+john+wojtowicz&hl=en
http://www.filmsite.org/100greatperformances4.html
Κινηματογραφικές ταινίες σε σκηνοθεσία Σίντνεϊ Λουμέτ
Οι 12 ένορκοι (1957) Ο Πόθος της Ράμπας (1958) Μια Γυναίκα σαν κι Αυτή (1959) Ο Φυγάς (1959) Ψηλά από τη Γέφυρα (1961) Μακρύ ταξίδι μέσα στη νύχτα (1962) Συναγερμός Θανάτου (1964) Ο Λόφος (1965) Όσα Κρύβει ο Ουρανός (1965) Η Κατάσκοπος του Λονδίνου (1967) Ο Γλάρος (1968) Η Συνάντησις (1969) Ο Τελευταίος Κληρονόμος (1970) Η Μεγάλη Ληστεία της Νέας Υόρκης (1971) Child's Play (1972) Αυτή Είναι η Ιστορία μου (1972) Σέρπικο (1973) Lovin' Molly (1974) Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές (1974) Σκυλίσια μέρα (1975) Το Δίκτυο (1976) Έκβους (1977) Ο Μάγος του Οζ (1978) Just Tell Me What You Want (1980) Τον Λέγαν Πρίγκιπα της Πόλης (1981) Θανάσιμη Παγίδα (1982) Η Ετυμηγορία (1982) Ντάνιελ (1983) Περιμένοντας την Γκάρμπο (1984) Η Γοητεία της Εξουσίας (1986) Το Επόμενο Πρωινό (1986) Τρέχοντας στο Κενό (1988) Οικογενειακή Υπόθεση (1989) Επικίνδυνες Ερωτήσεις, Θανάσιμες Απαντήσεις (1990) Μια Ξένη Ανάμεσά Μας (1992) Ενοχος σαν Αμαρτία (1993) Βρώμικες Υποθέσεις στο Μανχάταν (1997) Σε Κωματώδη Κατάσταση (1997) Γκλόρια (1999) Ένοχη Σιωπή(2006) Πριν ο Διάβολος Καταλάβει οτι Πέθανες (2007)
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
