Η ταινία Χαμένα Νιάτα (αγγλ. Dodsworth) είναι δραματική κινηματογραφική ταινία, δράμα παραγωγής 1936 σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Γουάιλερ. Η ταινία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Σίνκλερ Λιούις, που γράφτηκε το 1929. Ο Σίντνεϊ Χάουαρντ βασίστηκε στην προσαρμογή του μυθιστορήματος για το θέατρο για να γράψει το σενάριό. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι ο Γουόλτερ Χιούστον στο ρόλο του Σαμ Ντόντσγουορθ, η Ρουθ Τσάτερτον στο ρόλο της άπιστης συζύγου του Φραν, η Μαίρη Άστορ στο ρόλο της Ίντιθ Κόρτραϊτ και ο Πολ Λούκας στο ρόλο του πλέιμποϊ Άρνολντ Άιζλιν. Η ταινία πραγματεύεται την κρίση που επέρχεται στο γάμο ενός ζευγαριού, που μετά από είκοσι χρόνια συμβίωσης διαπιστώνουν ότι δεν έχουν τίποτα κοινό. Η ταινία προτάθηκε για 7 βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας κερδίζοντας ένα.
Το 1990 ταινία επιλέχθηκε να φυλαχθεί για διατήρηση στο Εθνικό Αρχείο Κινηματογράφου των ΗΠΑ από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, με αιτιολόγηση πως είναι πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική.
Υπόθεση
Ο αυτοκινητοβιομήχανος Σαμ Ντόντσγουορθ (Γουόλτερ Χιούστον), αποσύρεται από τα ηνία της εταιρίας του μετά από πολλά χρόνια. Σκοπός του είναι να ξεκουραστεί και να βρει χρόνο για να απολαύσει τις χαρές της ζωής με τη σύζυγό του Φραν (Ρουθ Τσάτερτον). Οι δυο τους φεύγουν για υπερατλαντικό ταξίδι με το πλοίο, όπου πρόκειται να κάνουν δεύτερο μήνα του μέλιτος και να γνωρίσουν την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όμως, η Φραν, που φοβάται ότι έχει γεράσει και είναι ανασφαλής με την εξωτερική της εμφάνιση, φλερτάρει με άλλους άνδρες παραμελώντας τον Σαμ. Όσο ο καιρός περνάει και όσο οι δυο τους περνούν τις διακοπές τους στην Ευρώπη, τόσο μεγαλώνει το χάσμα στη σχέση τους, καθώς ο Σαμ δεν μπορεί να συνοδεύει τη Φραν σε κοσμικές εκδηλώσεις, ούτε να υποκρίνεται ότι είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι πραγματικά. Κάποια στιγμή οι δυο τους αποφασίζουν να πάρουν διαζύγιο και ο Σαμ πηγαίνει στη Νάπολη για να ζήσει με την Ίντιθ Κόρτραϊτ (Μαίρη Άστορ), μια πνευματώδη γυναίκα που γνώρισε στο πλοίο και που ταιριάζει περισσότερο στην ιδιοσυγκρασία του. Τότε η Φραν αποφασίζει ότι δε θέλει πια να του δώσει διαζύγιο. Ο Σαμ πρέπει να αποφασίσει αν θα πρέπει να επιστρέψει σε έναν αποτυχημένο γάμο, ή αν θέλει να ζήσει την ευτυχία με τη γυναίκα που αγαπά.
Πληροφορίες παραγωγής
Το μυθιστόρημα του Σίνκλερ Λιούις διασκευάστηκε αρχικά για το θέατρο. Ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ το 1934 με πρωταγωνιστές τους Γουόλτερ Χιούστον και Φέι Μπέιντερ στο ρόλο της συζύγου. Το θεατρικό έκανε επιτυχία και παίχτηκε για 147 παραστάσεις. Μόνο όμως ο Γουόλτερ Χιούστον, ο Χάρλαν Μπριγκς και ο Τσαρλς Χάλτον συμμετείχαν στην κινηματογραφική μεταφορά δυο χρόνια αργότερα.
Κατά την περίοδο των γυρισμάτων η Μαίρη Άστορ, είχε να αντιμετωπίσει ένα σκανδαλώδες διαζύγιο, το οποίο είχε λάβει μεγάλη δημοσιότητα. Ο σύζυγός της είχε χρησιμοποιήσει το ημερολόγιό της για να αποδείξει ότι είχε ερωτική σχέση με τον δραματουργό Τζορτζ Κάουφμαν. Δημοσιογράφοι την ακολουθούσαν παντού, γι' αυτό η ηθοποιός αναγκαζόταν να κοιμάται στο κινηματογραφικό πλατό για να γλιτώσει. Η Άστορ έλαβε τη συμπαράσταση του Γουάιλερ, του Χιούστον και της Τσάτερτον που κατέθεσε στο δικαστήριο υπέρ της.
Ο Γουίλιαμ Γουάιλερ θεωρούσε ότι η ερμηνεία της Ρουθ Τσάτερτον ήταν ακραία και της ζήτησε να χαμηλώσει τον τόνο, όταν ερμήνευε τις ατάκες της. Η Τσάτερτον διαφώνησε και οι δυο τους διαπληκτίζονταν συχνά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Κάποια στιγμή η ηθοποιός χαστούκισε το σκηνοθέτη. Η Μαίρη Άστορ παρατήρησε στην αυτοβιογραφία της ότι ο χαρακτήρας που υποδυόταν η Τσάτερτον, ήταν εκείνος μιας γυναίκας που δε θέλει να εγκαταλείψει τη νιότη της, συμπεριφορά που παρουσίαζε ομοιότητες με εκείνη της ηθοποιού. Η ταινία ήταν η τελευταία στην οποία συμμετείχε η Ρουθ Τσάτερτον.
Υποδοχή
Ο Φρανκ Σ. Νάτζεντ των New York Times στην κριτική του για την ταινία επαίνεσε τη σκηνοθεσία του Γουάιλερ λέγοντας: Ο Γουίλιαμ Γουάιλερ είχε την ικανότητα να δώσει στο μυθιστόρημα κινηματογραφική υπόσταση, σκηνοθετώντας ένα λαμπρό επιτελείο ηθοποιών και χαρίζοντάς μας ικανοποίηση. Η ταινία αναβάθμισε το σενάριο του Σίντνεϊ Χάουαρντ[1].
Το περιοδικό Time έγραψε ότι ο Γουίλιαμ Γουάιλερ κατάλαβε την αξία του μυθιστορήματος σκηνοθετώντας το με μεγάλη μαεστρία[2]. Το 2005 το ίδιο περιοδικό τη συμπεριέλαβε στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών[3].
Η ταινία ήταν μια από τις εμπορικότερες του 1936.
Βραβεία
Η ταινία έλαβε συνολικά πέντε υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ, κερδίζοντας το Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης. Ο Γουίλιαμ Γουάιλερ, μαζί με τον Γουόλτερ Χιούστον και τη Μαρία Ουσπένσκαγια έλαβαν την πρώτη υποψηφιότητα της καριερα τους για Όσκαρ. Ο σκηνοθέτης ηττήθηκε από τον Φρανκ Κάπρα που έλαβε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας για την ταινία Ο Πρίγκηψ των Δολλαρίων (Mr. Deeds Goes to Town, 1936), ενώ το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας πήγε στην ταινία Ο μέγας Ζίγκφελντ (The Great Ziegfeld, 1936)[4].
Βραβεία Ακαδημίας Κινηματογράφου (Όσκαρ)
Βράβευση:
Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης - Ρίτσαρντ Ντέι
Υποψηφιότητα:
Καλύτερης Ταινίας - Σάμιουελ Γκόλντγουιν
Σκηνοθεσίας - Γουίλιαμ Γουάιλερ
Α' Ανδρικού Ρόλου - Γουόλτερ Χιούστον
Β' Γυναικείου Ρόλου - Μαρία Ουσπενσκάγια
Σεναρίου - Σίντνεϊ Χάουαρντ
Ήχου - Τόμας Τ. Μούλτον
Παραπομπές
New York Times review
Time review
Dodsworth at Time All-Time 100 Best Films
«The 9th Academy Awards (1936) Nominees and Winners». oscars.org. Ανακτήθηκε στις 2013-02-14.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Χαμένα Νιάτα (ταινία 1936) στην IMDb
Εγκυκλοπαίδεια Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
