Η Τότεναμ Χότσπερ (αγγλικά: Tottenham Hotspur F.C.) είναι αγγλική ομάδα ποδοσφαίρου η οποία ιδρύθηκε το 1882 και έχει έδρα της το Λονδίνο. Η ομάδα είναι γνωστή απλώς ως Tottenham (Τότεναμ, προφέρεται: [ˈtɒtᵊnəm]), καθώς και με το παρατσούκλι Spurs (Σπιρούνια).
Ιστορία
Η ομάδα ιδρύθηκε το 1882, ως Hotspur F.C., και έπαιξε στο πρωτάθλημα του νότου ως το 1908, όταν εισήλθε στη δεύτερη τη τάξει κατηγορία του Αγγλικού ποδοσφαίρου. Πριν από αυτήν την άνοδο, η Τότεναμ είχει κατακτήσει το κύπελλο Αγγλίας το 1901, και έγινε η μόνη ομάδα που δεν συμμετείχε σε μεγάλη κατηγορία από την ίδρυση του συστήματος Football League. Από τότε, η Τότεναμ έχει κερδίσει το κύπελλο Αγγλίας ακόμα 7 φορές, το πρωτάθλημα 2 φορές, το Λιγκ Καπ 4, το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ 2, ενώ έχει κατακτήσει και το Κύπελλο Κυπελλούχων. Η κατάκτηση του τελυταίου το 1963 έκανε την Τότεναμ την πρώτη αγγλική ομάδα που κατέκτησε ευρωπαικό τίτλο. Στον τελικό, που διεξήχθη στις 15 Μαΐου του 1963 στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, η Τότεναμ συνέτριψε την Ατλέτικο Μαδρίτης με 5-1[2]. Τη σεζόν 1960-61 έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το νταμπλ τον 20ο αιώνα.
Πορεία στο Τσάμπιονς Λιγκ (2010-2011)
Η Τότεναμ κατόρθωσε να εισέλθει για πρώτη φορά στην ιστορία της στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ το 2010, αφού απέκλεισε την ελβετική Γιουνγκ Μπόις, αφού έχασε 3-2 στο εκτός έδρας πρώτο ματς, την διέσυρε με 4-0 στο Γουάιτ Χαρτ Λέιν, με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Πίτερ Κράουτς, οποίος πέτυχε χατ τρικ.
Τερμάτισε πρώτη σε έναν πολύ δύσκολο πρώτο όμιλο, έχοντας να αντιμετωπίση την κάτοχο του τρεμπλ Ίντερ, την πρωταθλήτρια Ολλανδίας Τβέντε και την τριταθλήτρια Γερμανίας Βέρντερ Βρέμης. Σε 6 αγώνες είχε 11 βαθμούς.
Νίκησε εντός έδρας και τις 3 αντιπάλους της (4-1 την Τβέντε, 3-1 την Ίντερ και 3-0 τη Βέρντερ), ενώ εκτός έδρας έφερε 2 ισοπαλίες (2-2 με τη Βέρντερ και 3-3 με την Τβέντε), ενώ έχασε ηρωικά από την Ίντερ με 4-3. Από αυτό το ματς έγινε ξακουστός στην Ευρώπη ο Γκάρεθ Μπέιλ, αφού ενώ η Τότεναμ έχανε με 4-0 από το πρώτο ημίχρονο, πήρε από το χέρι την ομάδα του και με χατ τρικ στο δεύτερο μέρος την οδήγησε ένα βήμα πριν την ισοπαλία (4-3)!
Στη φάση των 16 κληρώθηκε με την ιστορική Μίλαν. Όλοι την είχαν ξεγραμμένη και ως απόλυτο αουτσάιντερ για την πρόκριση. Κι όμως. Κέρδισε εκτός έδρας στο πρώτο ματς 0-1 με γκολ του Κράουτς, ενώ στο δεύτερο με ηρωική εμφάνιση από τον Γκαλάς, κατάφερε και έμεινε στο 0-0, ώστε να πάρει την ιστορική πρόκριση στα προημιτελικά.
Εκεί αντιμετώπισε την πολυνίκη του θεσμού Ρεάλ Μαδρίτης. Από τη Ρεάλ αποκλείστηκε χάνοντας 4-0 εκτός έδρας και 0-1 εντός.
Τσάμπιονς Λιγκ σεζόν 2018/19
Η Τότεναμ κατάφερε για ακόμη μία σεζόν να εισέλθει στους ομίλους της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης του κόσμου τερματίζοντας την προηγούμενη σεζόν στην Premier League 3η. Κληρώθηκε σε έναν πολυ δύσκολο όμιλο έχοντας να αντιμετωπίσει την δευτεραθλήτρια, Μπαρτσελόνα, την Ίντερ και την πρωταθλήτρια Ολλανδίας Αϊντχόβεν. Η Τότεναμ παρουσιάστηκε ως το αουτσάιντερ καθώς οι πιο πολλοί πίστευαν ότι θα προκριθούν η Μπαρτσελόνα και η Ίντερ, η Τότεναμ όμως κατάφερε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή της στους 16 του Champions League μόλις την 6η και τελευταία αγωνιστική χάρη στην ισοπαλία που έφερε η Αϊντχόβεν στην έδρα της Ίντερ με τελικό σκορ 1-1 και την ηρωική ισοπαλία 1-1 της Τότεναμ μέσα στο Καμπ Νου. Σε έξι αγωνιστικές η Τότεναμ μετρούσε δύο νίκες δύο ισοπαλίες και δύο ήττες. 2-4 ήττα από την Μπαρτσελόνα, 2-0 ήττα από την Ίντερ, 2-2 ισοπαλία με την Αϊντχόβεν και 1-1 με την Μπαρτσελόνα και νίκη 1-0 επί της Ίντερ στο Γουέμπλεϊ και 2-1 νίκη επί της Αϊντχόβεν επίσης στο Γουέμπλεϊ. Έτσι η ομάδα του Βόρειου Λονδίνου κατάφερε μετά δυσκολίας να εξασφαλίσει την πρόκρισή της στους 16 όπου εκεί αντιμετώπισε την δευτεραθλήτρια Ντόρτμουντ, ένας φαινομενικά δύσκολος αγώνας στον οποίο όμως η Τότεναμ δεν είχε την παραμικρή δυσκολία απέναντι στους Βεστφαλούς τους οποίος κέρδισε 3-0 στο Λονδίνο και 0-1 στη Γερμανία.Ετσι με δύο ισάριθμες νίκες Απέναντι στην Ντόρτμουντ με συνολικό σκορ 4-0 η Τότεναμ μπορούσε να συνεχίσει το ευρωπαϊκό της ταξίδι για τα προημιτελικά του Champions League εκεί όπου θα αντιμετώπιζε μία γνώριμη της την Μάντσεστερ Σίτι.Ετσι όλοι την είχαν ξεγραμμένη και ως το απόλυτο αουτσάιντερ για την πρόκριση και όμως η Τότεναμ με Νίκη 1-0 στο Tottenham Hotspur Stadium και ηρωική εμφάνιση της ομάδας σε ένα από τα ωραιότερα και συναρπαστικότερα παιχνίδια των τελευταίων ετών στο Champions League έχασε ηρωικά 4-3 στο Έτιχαντ. Όμως το γκολ του Φερνάντο Γιορέντε στο 74ο λεπτό της αναμέτρησης και έτσι χάρη στα τρία εκτός έδρας γκολ και το 1-0 υπέρ τής του πρώτου αγώνα η Τότεναμ κατάφερε να ξεπεράσει το εμπόδιο τής Σίτυ και να μπορέσει να συνεχίσει το ταξίδι της για τα ημιτελικά του Champions League για πρώτη φορά έπειτα από 57 ολόκληρα χρόνια όπου εκεί βρέθηκε αντιμέτωπη με μία ακόμα ολλανδική ομάδα τον Άγιαξ αυτή τη φορά όμως όχι για τους ομίλους στους οποίους είχε αντιμετωπίσει την πρωταθλήτρια Αϊντχόβεν αλλά για τα ημιτελικά της κορυφαίας αυτής διοργάνωσης. Ο πρώτος αγώνας που διεξήχθη στο Λονδίνο, η τρομερή ομάδα του Άγιαξ κατάφερε να κερδίσει την Τότεναμ εκτός έδρας με σκορ 1-0 και να βάλει βάσεις πρόκρισης για τον τελικό. Στον επαναληπτικό όμως που διεξήχθη στις 8 Μαΐου του 2019 στην Γιόχαν Κρόιφ Αρίνα του Άμστερνταμ η Τότεναμ βρέθηκε στο 35ο λεπτό να χάνει με 2-0(μάλιστα στα συνολικά γκολ έχανε με 3-0!!!)με το οποίο βέβαια σκορ έχανε μέχρι το 53ο λεπτό!! Από εκεί και έπειτα όμως άλλαξαν όλα. Ο Λούκας Μόουρα στο 54' έκανε το 2-1 για τους Σπερς βάζοντας στους ξανά στο παιχνίδι στο 58' ξανά ο ίδιος παίκτης έστειλε την μπάλα στα δίχτυα του Αντρέ Ονάνα για να γράψει το 2-2 και να βάλει φωτιά στη Γιοχαν Κρόϊφ Αρίνα. Φτάνοντας όμως στο 95ο λεπτό η Τότεναμ δεν μπορούσε να βρει το πολυπόθητο τρίτο γκολ που χρειαζότανε για να προκριθεί μιας και ήταν πολύ καλύτερη ομάδα από τον Άγιαξ καθώς τελείωσε το παιχνίδι με 26 φάσεις έναντι 14 του Άιαντα και εκεί που φαινόταν σχεδόν διαφαινόταν η επική πρόκριση της ολλανδικής ομάδας στον τελικό έπειτα από 23 ολόκληρα χρόνια ο Λούκας Μόουρα με το τρίτο του προσωπικό τέρμα είχε άλλη άποψη και έτσι κατάφερε να στείλει την Τότεναμ στον τελικό του Champions League για πρώτη φορά στην ιστορία της και μάλιστα με τεράστια ανατροπή με σκορ 2-3 στην Ολλανδία και συνολικό σκορ 3-3 χάρη στα περισσότερα εκτός έδρας τέρματα. Έτσι τα Σπιρούνια περιμένουν να αντιμετωπίσουν την έτερη αγγλική φιναλίστ Λιβερπουλ στον τελικό της Μαδρίτης που θα διεξαχθεί την 1η Ιουνίου στο Wanda Metropolitano, διεκδικόντας το πρώτο μεγάλο τρόπαιο της σύγχρονης ιστορίας της (τελευταίο τρόπαιο η κατάκτηση ενός Λιγκ Καπ τό 2008) και το πρώτο Champions League τής Ιστορίας της.
Έμβλημα και χρώματα
Έπειτα από πολλές αλλαγές, αλλά χωρίς να αλλάξει το κύριο θέμα του σήματος που είναι ο πετεινός με τη μπάλα στα πόδια, από το 2006 έχουμε το σημερινό σήμα. Αυτή η αλλαγή ήταν μία πιο μοντέρνα πινελιά στο κλασικό σήμα. Πρόκειται για έναν πιο λιτό πετεινό και μία μπάλα του παλαιού ποδοσφαίρου στα πόδια του, μαζί με το όνομα της ομάδας. Ο σύλλογος υποστηρίζει ότι στο σήμα αυτό διατηρούνται πολλά από τα στοιχεία του ονόματος, ενώ τονίζει και την πρωτοτυπία του.[3]
Εξέλιξη του εμβλήματος
1956–1983
1983–2006
2006–σήμερα
Έχουν γίνει πολλές αλλαγές στη δομή και το σχήμα της φανέλας, όπως και την εταιρία που την κατασκευάζει, όμως τις περισσότερες φορές είδαμε ένα στοιχείο: το μπλε σε όλες τις αποχρώσεις του. Η πρώτη στολή της Τότεναμ ήταν ολόκληρο σκούρη μπλε, ενώ η σημερινή πρώτη αποτελείται από άσπρη φανέλα, που μέχρι πέρσι είχε κάποιες λεπτομέρεις στο πάνω μέρος της, από σκούρο μπλε σορτσάκι, το οποίο επίσης μέχρι πέρσι είχε μία τριγωνική λεπτομέρεια στο κάτω δεξιά μέρος του, και από άσπρες κάλτσες. Η τωρινή εταιρία κατασκευής φανέλας της Τότεναμ είναι η αναπτυσσόμενη συνεχώς Under Armour, με τις δυο πλευρές να έχουν συμβόλαιο συνεργασίας μέχρι το 2017.
Οικονομικά και ιδιοκτησιακό
Στις 16 Ιανουαρίου 2012, η ομάδα ανακοίνωσε ότι ο σύλλογος είχε μεταφερθεί σε ιδιωτική ιδιοκτησία μετά τη διαγραφή των μετοχών που είχαν εφαρμοστεί κατά την λήξη της διαπραγμάτευσης για την προηγούμενη Παρασκευή 13 Ιανουαρίου. Πλέον, το 85% των μετοχών της Τότεναμ το κατέχει η εταιρία επενδύσεων που έχει επικεντρωθεί στον αθλητισμό και τα ΜΜΕ ENIC International Ltd. Χρέη προέδρου του συλλόγου εκτελεί ο διευθύνων σύμβουλος της ENIC, Ντανιέλ Λίβι.
Υποστηρικτές
Η Τότεναμ έχει μεγάλη βάση οπαδών στο Ηνωμένο Βασίλειο, κυρίως από το Βόρειο Λονδίνο. Πέντε φορές μεταξύ 1946 και 1969 η Τότεναμ είχε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην Αγγλία. Υπάρχουν, επίσης, λέσχες φίλων Τότεναμ σκορπισμένες σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι οπαδοί της Τότεναμ έχουν αντιπαλότητες με διάφορους συλλόγους, κυρίως εντός Λονδίνου. Ο σφοδρότερος είναι αυτός με τη γειτονική Άρσεναλ. Επίσης, υπάρχουν αξιοσημείωτες αντιπαλότητες και με άλλες 2 ομάδες του Λονδίνου, την Τσέλσι και τη Γουέστ Χαμ.
Ο σύλλογος, όπως άλλωστε και πολλοί του Λονδίνου, έχει μεγάλο αριθμό Εβραίων οπαδών, και αυτό έχει οδηγήσει σε εκδηλώσεις αντισημιτικών πρόκλησεων εναντίον των οπαδών της Τότεναμ. Οι τελευταίοι, ενωμένοι -ανεξάρτητα από καταγωγή ή θρήσκευμα- ενάντια στις ρατσιστικές προκλήσεις, υιοθέτησαν το παρατσούκλι Υids (υποτιμητική προσφώνηση για τους Εβραίους). Πολλοί οπαδοί υιοθέτησαν το χαρακτηρισμό Υid ως ένδειξη υπερηφάνειας, προκειμένου να εξουδετερώσουν την προσβολή.
Στάδιο
Αεροφωτογραφία του Γουάιτ Χαρτ Λέιν
Η Τότεναμ είχε για έδρα το γήπεδο White Hart Lane το οποίο από το 2006 αποτελούνταν από 36.110 θέσεις. Άνοιξε τις πύλες του στις 4 Σεπτεμβρίου 1899. Επίσης το γήπεδο αυτό χρησιμοποιούσε η Εθνική Αγγλίας κάτω των 21 ετών. Τη δεκαετία του 70 το Γουάιτ Χαρτ Λέιν είχε 70.000 θέσεις γιατί τότε το χρησιμοποιούσαν οι Λόντον Μόραχς, ομάδα Αγγλικού Μπέισμπολ η οποία το 1998 διαλύθηκε και έτσι έδωσαν καθίσματα σε άλλες ομάδες που ήθελαν περισσότερη χωρητικότητα στα γήπεδα τους.
Μελλοντικά σχέδια
Η ομάδα της Τότεναμ σκοπεύει να αλλάξει γήπεδο. Στις 30 Οκτωβρίου ο σύλλογος ανακοίνωσε ότι στον τωρινό χώρο θα φτιαχτεί καινούργιο γήπεδο 58.000 θέσεων. Η καινούργια περιοχή θα συμπεριλαμβάνει εγκαταστάσεις για τον ελεύθερο χρόνο, καταστήματα, μουσείο της ομάδας, παγοδρόμιο κ.α. Το νέο γήπεδο άνοιξε στις 3 Απριλίου 2019 και είναι χωρητικότητας 62.062 θέσεων. Το όλο πρότζεκτ κόστισε 1 δισεκατομμύριο λίρες και είναι το ακριβότερο γήπεδο στην ιστορία. Ο πρώτος αγώνας βρήκε νικήτρια την Τότεναμ με νίκη 2-0 επί της Κρίσταλ Πάλας.
Τίτλοι
- 2 Πρωταθλήματα Αγγλίας
- 1951 ,1961
- 8 Κύπελλα Αγγλίας
- 1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982, 1991
- 4 Λιγκ Καπ Αγγλίας
- 1971, 1973, 1999, 2008
- 2 Κύπελλα UEFA
- 1972, 1984
- 1 Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης
- 1963
Ρεκόρ
Ομάδας
Μεγαλύτερη νίκη: 13-2, με την Κρου Αλεξάντρα, 1960
Μεγαλύτερη ήττα: 0-7, από τη Λίβερπουλ, 1978
Ρεκόρ προσέλευσης: 75.038, με τη Σάντερλαντ, 1938
Περισσότεροι πόντοι πρωταθλήματος: 77, 1984-85
Παικτών
Περισσότερα γκολ: 266, Τζίμι Γκριβς
Περισσότερες συμμετοχές: 854, Στιβ Πέριμαν
Περισσότερα γκολ σε μία σεζόν: 49, Κλιβ Άλεν
Γηραιότερος παίκτης: 40 και 345 ημερών, Μπραντ Φρίντελ, 2012
Νεαρότερος παίκτης: 16 χρονών και 295 ημερών, Τζον Μπόστοκ, 2008
Ακριβότερη μεταγραφή (πληρωμή): 16.750.000 στην Διναμό Ζάγκρεμπ για τον Λούκα Μόντριτς
Ακριβότερη μεταγραφή (είσπραξη): 100.000.000 από τη Real Madrid για τον Gareth Bale
Παίκτης της χρονιάς
- 1987 Γκάρι Μάμπατ
- 1988 Κρις Γουάντλ
- 1989 Έρικ Θόρστβεντ
- 1990 Πολ Γκασκόιν
- 1991 Πολ Άλεν
- 1992 Γκάρι Λίνεκερ
- 1993 Ντάρεν Άντερτον
- 1994 Γιούργκεν Κλίνσμαν
- 1995 Τέντι Σέριγχαμ
- 1996 Σολ Κάμπελ
- 1997 Σολ Κάμπελ
- 1998 Νταβίντ Τζινόλα
- 1999 Στέφεν Καρ
- 2000 Στέφεν Καρ
- 2001 Νέιλ Σούλιβαν
- 2002 Σιμόν Ντέιβις
- 2003 Ρόμπι Κιν
- 2004 Ζερμέν Ντεφόε
- 2005 δεν βγήκε
- 2006 Ρόμπι Κιν
- 2007 Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ
- 2008 Ρόμπι Κιν
- 2009 Άαρον Λένον
- 2010 Μάικλ Ντόουσον
- 2011 Λούκα Μόντριτς
- 2012 Σκοτ Πάρκερ
- 2013 Γκάρεθ Μπέιλ
Παίκτες
Τρέχουσα σύνθεση
Τελευταία ενημέρωση: 1 Φεβρουαρίου 2019[4]
Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.
|
|
Τεχνικό τιμ
Ρόλος | Όνομα | Εθνικότητα |
---|---|---|
Προπονητής | Μαουρίσιο Ποκετίνο | Αργεντινή |
Βοηθός προπονητή | Στέφεν Φρόιντ | Γερμανία |
Προπονητής πρώτης ομάδας | Λουίς Μάρτινς | Πορτογαλία |
Γυμναστής | Χοσέ Μάριο Ρότσα | Πορτογαλία |
Βοηθός προπονητή πρώτης ομάδας | Τιμ Σέργουντ | Αγγλία |
Προπονητής τερματοφυλάκων | Τόνι Παρκς | Αγγλία |
Προπονητής επιθετικών | Λες Φέρντιναντ | Αγγλία |
Φυσιοθεραπευτής | Τζέοφ Σκοτ | Αυστραλία |
Παραπομπές
(Αγγλικά, Τουρκικά, Γερμανικά) Transfermarkt. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2019.
Ιστορικό Λεύκωμα 1963, σελ. 160, Καθημερινή (1997)
«Unveiled new club badge». tottenhamhotspur.com. Totteham Hotspur. 19 January 2006. Ανακτήθηκε στις 1 March 2013.
«First team: Players». Tottenham Hotspur F.C. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2018.
«First team: Hugo Lloris». Tottenham Hotspur F.C. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2018.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημος ιστότοπος
Πρέμιερ Λιγκ
Περίοδοι
1992–93 1993–94 1994–95 1995–96 1996–97 1997–98 1998–99 1999–00 2000–01 2001–02 2002–03 2003–04 2004–05 2005–06 2006–07 2007–08 2008–09 2009–10 2010–11 2011–12 2012–13 2013–14 2014–15 2015–16 2016–17 2017–18
Ομάδες
2017–18
ΑΦΚ Μπόρνμουθ Άρσεναλ Μπράιτον και Χόουβ Άλμπιον Μπέρνλεϊ ΦΚ Τσέλσι ΦΚ Κρίσταλ Πάλας ΦΚ Έβερτον ΦΚ Χάντερσφιλντ Τάουν Λέστερ Σίτι Λίβερπουλ ΦΚ Μάντσεστερ Σίτι Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Σαουθάμπτον ΦΚ Στόουκ Σίτι Σουόνσι Σίτι Τότεναμ Χότσπερ Γουότφορντ ΦΚ Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ
Παλαιότερες
Άστον Βίλα Μπάρνσλεϊ ΦΚ Μπέρμιγχαμ Σίτι Μπλάκμπερν Ρόβερς Μπλάκπουλ ΦΚ Μπόλτον Γουόντερερς Μπράντφορντ Σίτι Κάρντιφ Σίτι Τσάρλτον Αθλέτικ Κόβεντρι Σίτι Ντέρμπι Κάουντι Φούλαμ ΦΚ Χαλ Σίτι Ίπσουιτς Τάουν ΦΚ Λιντς Γιουνάιτεντ Μίντλεσμπρο ΦΚ Νόριτς Σίτι Νότιγχαμ Φόρεστ Όλντχαμ Αθλέτικ Πόρτσμουθ ΦΚ Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς Ρέντινγκ ΦΚ Σέφιλντ Γιουνάιτεντ Σέφιλντ Γουένσντεϊ Σάντερλαντ ΑΦΚ Σουίντον Τάουν Γουίγκαν Αθλέτικ Γουίμπλετον ΦΚ Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς
Κατηγορια
Τότεναμ -τρέχων ρόστερ
1 Γιορίς · 2 Τρίπιερ · 3 Ρόουζ · 4 Αλντερβάιρελντ · 5 Φερτόνχεν · 6 Σάντσες · 7 Σον · 10 Κέιν · 11 Λαμέλα · 12 Βανιγιάμα · 13 Βορμ · 15 Ντάιερ · 17 Σισοκό · 18 Γιορέντε · 19 Ντεμπελέ · 20 Ντέλε Αλί · 21 Φοΐθ · 22 Γκασανίγκα · 23 Έρικσεν · 24 Οριέ · 27 Λούκας · 29 Χάρι Γουίνκς · 33 Μπεν Ντέιβις · 37 Κάιλ Γουόκερ-Πίτερς ·
Προπονητής: Μαουρίσιο Ποκετίνο
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License