Ρόμπερτ Ντόνατ

Ο Ρόμπερτ Ντόνατ (Friedrich Robert Donat, 18 Μαρτίου 1905 - 9 Ιουνίου 1958) ήταν Βρετανός ηθοποιός του κινηματογράφου και του θεάτρου βραβευμένος με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία του 1939 Αντίο, Ωραία Νιάτα (Goodbye Mr. Chips)[8]. Είναι επίσης γνωστός για τη συμμετοχή του στην ταινία μυστηρίου του Άλφρεντ Χίτσκοκ Τα 39 σκαλοπάτια (The 39 Steps, 1935) καθώς και στο δράμα του Κινγκ Βίντορ Γκρεμισμένα Είδωλα (The Citadel, 1938).

Πρώτα Χρόνια

Ο Ρόμπερτ Ντόνατ γεννήθηκε στο Γούθινγτον του Μάντσεστερ το 1905. Γονείς του ήταν ο Ερνστ Εμίλ Ντόνατ κι η Ρόουζ Άλις Γκριν. Ήταν αγγλικής, πολωνικής, γερμανικής και γαλλικής καταγωγής και φοίτησε στο Κεντρικό Σχολείο Αρρένων του Μάντσεστερ. Είχε έναν αδελφό, τον Τζον Ντόνατ.
Καριέρα

Ο Ντόνατ έκανε το ντεμπούτο του στο θέατρο του Πρίγκηπα της Ουαλίας στο Μπέρμινγκχαμ, το 1921, σε ηλικία 16 ετών με το θίασο του Χένρι Μπέιντον, ερμηνεύοντας το ρόλο του Λούκιου στο έργο του Σαίξπηρ Ιούλιος Καίσαρ. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε το 1924 όταν έγινε μέλος του σαιξπηριανού θιάσου του Σερ Φρανκ Μπένσον, όπου κι έμεινε για 4 χρόνια[9] . Ο ηθοποιός έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το 1932 στην ταινία Men of Tomorrow. Η συμμετοχή του στην ταινία του 1933 Ερρίκος Η' (The Private Life of Henry VIII) πλάι στον Τσαρλς Λότον του χάρισε αναγνωρισιμότητα[10].

Έπειτα ερμήνευσε μια σειρά από ρόλους Άγγλων ευγενών που δεν ήταν υπερόπτες αλλά ούτε κοινότυποι. Η διαφορετικότητά του τον κατέστησε ιδιαίτερα δημοφιλή για τα κινηματογραφικά δρώμενα της εποχής κι οι κριτικοί της περιόδου τον συνέκριναν με τον Κλαρκ Γκέιμπλ και τον Γκάρι Κούπερ. Είχε επιτυχία με τις εμφανίσεις του στις ταινίες: Τα 39 σκαλοπάτια (The 39 Steps, 1935), Το Φάντασμα Ταξιδεύει (The Ghost Goes West, 1936) του Ρενέ Κλερ, Γκρεμισμένα Είδωλα (The Citadel, 1938) για το οποίο έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου και Αντίο, Ωραία Νιάτα (Goodbye, Mr. Chips, 1939) για το οποίο κέρδισε το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου υπερισχύοντας ηθοποιών, οι οποίοι ήταν υποψήφιοι για ταινίες που θεωρούνται πλέον κλασικές (όπως ο Κλαρκ Γκέιμπλ για το Όσα Παίρνει ο Άνεμος (Gone with the Wind), o Λόρενς Ολίβιε για το Ανεμοδαρμένα Ύψη (Wuthering Heights), ο Τζέιμς Στιούαρτ για το Ο κύριος Σμιθ πάει στην Ουάσινγκτον (Mr. Smith Goes to Washington) και ο Μίκι Ρούνεϊ για το Τα Ανήλικα εν Δράσει (Babes in Arms). Οι περισσότερες ταινίες που γύρισε μετά τη νίκη του ήταν βρετανικής παραγωγής, με εξαίρεση την ταινία του 1958 Το Πανδοχείο της Έκτης Ευτυχίας (The Inn of the Sixth Happiness), όπου εμφανίστηκε στο πλευρό της Ίνγκριντ Μπέργκμαν. Αυτή ήταν κι η τελευταία του ταινία. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ο Ντόνατ είχε την επιθυμία να αναλάβει δυο ρόλος που τελικά δεν του δόθηκαν. Ήθελε να αναλάβει το ρόλο του αφηγητή στην ταινία του Λόρενς Ολίβιε Ερρίκος Ε' (Henry V) που ανέλαβε τελικά ο Λέσλι Μπανκς, καθώς και το ρόλο του Μπιλ Σάικς στη μεταφορά του Όλιβερ Τουίστ (Oliver Twist, 1948) του Ντέιβιντ Λιν. Ο Λιν θεωρούσε ότι ήταν ακατάλληλος για το ρόλο και τον ανέθεσε στον Ρόμπερτ Νιούτον.

Η εμφανίσεις του στην αγγλική θεατρική σκηνή περιλαμβάνουν τα έργα του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω Ο Μαθητής του Διαβόλου το 1938 και Το Σπίτι της Πονεμένης Καρδιάς το 1942, στο Πολύ κακό για το τίποτα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ το 1946 και στο Φονικό στην Εκκλησία του Τόμας Στερνς Έλιοτ το 1952.
Προσωπική ζωή

Υπήρξε παντρεμένος από το 1929 εώς το 1946 με την Έλλα Άνεσλεϊ Βόισεϊ, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά κι έπειτα το 1952 παντρεύτηκε τη Ρενέ Άσερσον, η οποία έμεινε μαζί του μέχρι και το θάνατό του το 1958.

Ο ηθοποιός έπασχε από χρόνιο άσθμα που επηρέασε τις εμφανίσεις του περιορίζοντας τη φιλμογραφία του μόνο σε είκοσι ταινίες.[11]. Το 1952 αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τα γυρίσματα της ταινίας του Ντέιβιντ Λιν Η Εκλογή του Χόμπσον (Hobson's Choice) δίνοντας τη θέση του στον Τσαρλς Λότον[11]. Ο ηθοποιός πέθανε τον Ιούνιο του 1958 στο Λονδίνο σε ηλικία 53 ετών. Ο βιογράφος του Κένεθ Μπάροου έγραψε για το λόγο του θανάτου του: Ίσως το άσθμα να τον είχε καταστήσει αδύναμο, αλλά μετά το θάνατό του η αυτοψία έδειξε ότι είχε εγκεφαλικό όγκο, μεγέθους όσο κι ένα αυγό πάπιας κι η θρόμβωση θεωρήθηκε ως ο πρωταρχικός λόγος του θανάτου του[12]. Η τελευταία του ατάκα στην τελευταία του ταινία Το Πανδοχείο της Έκτης Ευτυχίας (The Inn of the Sixth Happiness), ήταν προφητική: Νομίζω ότι δε θα ιδωθούμε ποτέ ξανά. Αντίο.

Φιλμογραφία

Έτος	Ταινία	Ρόλος	Σημειώσεις
1932	Men of Tomorrow	Julian Angell
1932	That Night in London	Dick Warren
1933	Cash	Paul Martin
1933	Ερρίκος Η' (The Private Life of Henry VIII)	Thomas Culpeper
1934	Ο Κόμης Μοντεχρήστος (The Count of Monte Cristo)	Έντμοντ Νταντές, ο επώνυμος κόμης
1935	Τα 39 σκαλοπάτια (The 39 Steps)	Richard Hannay
1936	Το Φάντασμα Ταξιδεύει (The Ghost Goes West)	Murdoch Glourie/Donald Glourie
1937	Ιππότης Χωρίς Πανοπλία (Knight Without Armour)	Peter Ouronov
1938	Γκρεμισμένα Είδωλα (The Citadel)	Dr. Andrew Manson	Υποψηφιότητα — Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
1939	Αντίο, Ωραία Νιάτα (Goodbye, Mr. Chips)	Mr. Chips	Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
1942	The Young Mr Pitt	William Pitt / The Earl of Chatham
1943	Κατάσκοποι των Βαλκανίων (The Adventures of Tartu)	Captain Terence Stevenson / Jan Tartu	προβλήθηκε στις Η.Π.Α. με τίτλο Sabotage Agent
1943	The New Lot	Actor	Δεν αναφέρεται στους τίτλους
1945	Perfect Strangers	Robert Wilson
1947	Κάπταιν Μπόικοτ (Captain Boycott)	Charles Stewart Parnell
1948	The Winslow Boy	Sir Robert Morton
1950	The Cure for Love	Sergeant Jack Hardacre
1951	Το Μαγικό Κουτί (The Magic Box)	Γουίλιαμ Φριζ Γκριν, "ο ξεχασμένος κινηματογραφιστής"
1954	Lease of Life	Rev. William Thorne	Υποψηφιότητα — Βραβεία BAFTA Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας
1958	Το Πανδοχείο της Έκτης Ευτυχίας (The Inn of the Sixth Happiness)	The Mandarin of Yang Cheng	Υποψηφιότητα — Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας σε Δράμα

Παραπομπές

Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14011615v. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Αγγλικά) SNAC. w69p3ptp. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 6440538. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
filmportal.de. d83d1285ee744b769ab220e640a3f5df. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
www.debate.org/reference/film/actors-actresses/-names-starting-with-r/13.
homepage.ntlworld.com/alscot1/Chriseccle.htm.
Obituary Variety, June 11, 1958.
[1] Donat Family Letters - John Rylands University Library
«NOTES ON FILMS.». The Sunday Herald (Sydney, NSW : 1949 - 1953) (Sydney, NSW: National Library of Australia): σελ. 6 Supplement: Features. 23 July 1950. Ανακτήθηκε στις 7 July 2012.
«illness May Silence Donat's Golden Voice.». The Sunday Herald (Sydney, NSW : 1949 - 1953) (Sydney, NSW: National Library of Australia): σελ. 14. 2 August 1953. Ανακτήθηκε στις 7 July 2012.

Barrow, Kenneth. Mr Chips: The Life of Robert Donat. London: Methuen (1985)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ρόμπερτ Ντόνατ, σελίδα στον ιστότοπο Cine.gr (Ελληνικά).

Βραβείο Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
1928–1940

Εμίλ Γιάνινγκς (1928) Γουόρνερ Μπάξτερ (1929) Τζόρτζ Άρλις (1930) Λάιονελ Μπάριμορ (1931) Φρέντρικ Μαρτς / Γουάλας Μπίρι (1932) Τσαρλς Λότον (1933) Κλαρκ Γκέιμπλ (1934) Βίκτορ ΜακΛάγκλεν (1935) Πολ Μιούνι (1936) Σπένσερ Τρέισι (1937) Σπένσερ Τρέισι (1938) Ρόμπερτ Ντόνατ (1939) Τζέιμς Στιούαρτ (1940)

1941–1960
Γκάρι Κούπερ (1941) Τζέιμς Κάγκνεϊ (1942) Πολ Λούκας (1943) Μπινγκ Κρόσμπι (1944) Ρέι Μιλάντ (1945) Φρέντρικ Μαρτς (1946) Ρόναλντ Κόλμαν (1947) Λόρενς Ολίβιε (1948) Μπρόντερικ Κρόφορντ (1949) Χοσέ Φερρέρ (1950) Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ (1951) Γκάρι Κούπερ (1952) Γουίλιαμ Χόλντεν (1953) Μάρλον Μπράντο (1954) Έρνεστ Μποργκνάιν (1955) Γιουλ Μπρίνερ (1956) Άλεκ Γκίνες (1957) Ντέιβιντ Νίβεν (1958) Τσάρλτον Ίστον (1959) Μπαρτ Λάνκαστερ (1960)
1961–1980
Μαξιμίλιαν Σελλ (1961) Γκρέγκορι Πεκ (1962) Σίντνεϊ Πουατιέ (1963) Ρεξ Χάρισον (1964) Λι Μάρβιν (1965) Πολ Σκόφιλντ (1966) Ροντ Στάιγκερ (1967) Κλιφ Ρόμπερτσον (1968) Τζον Γουέιν (1969) Τζορτζ Σι Σκοτ (1970) Τζιν Χάκμαν (1971) Μάρλον Μπράντο (1972) Τζακ Λέμον (1973) Αρτ Κάρνεϊ (1974) Τζακ Νίκολσον (1975) Πίτερ Φιντς (1976) Ρίτσαρντ Ντρέιφους (1977) Τζον Βόιτ (1978) Ντάστιν Χόφμαν (1979) Ρόμπερτ Ντε Νίρο (1980)
1981–2000
Χένρι Φόντα (1981) Μπεν Κίνγκσλεϊ (1982) Ρόμπερτ Ντυβάλ (1983) Φ. Μάρεϊ Έιμπραχαμ (1984) Γουίλιαμ Χερτ (1985) Πολ Νιούμαν (1986) Μάικλ Ντάγκλας (1987) Ντάστιν Χόφμαν (1988) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (1989) Τζέρεμι Άιρονς (1990) Άντονι Χόπκινς (1991) Αλ Πατσίνο (1992) Τομ Χανκς (1993) Τομ Χανκς (1994) Νίκολας Κέιτζ (1995) Τζέφρεϊ Ρας (1996) Τζακ Νίκολσον (1997) Ρομπέρτο Μπενίνι (1998) Κέβιν Σπέισι (1999) Ράσελ Κρόου (2000)
2001–σήμερα
Ντένζελ Ουάσινγκτον (2001) Άντριεν Μπρόντι (2002) Σον Πεν (2003) Τζέιμι Φοξ (2004) Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν (2005) Φόρεστ Γουίτακερ (2006) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2007) Σον Πεν (2008) Τζεφ Μπρίτζες (2009) Κόλιν Φερθ (2010) Ζαν Ντιζαρντέν (2011) Ντάνιελ Ντέι-Λιούις (2012) Μάθιου Μακόναχι (2013) Έντι Ρέντμεϊν (2014) Λεονάρντο Ντι Κάπριο (2015) Κέισι Άφλεκ (2016) Γκάρι Όλντμαν (2017) Ράμι Μάλεκ (2018)