Ο Τζον Ουίλκινς (αγγλικά: John Wilkins, 14 Φεβρουαρίου 1614[3] – 19 Νοεμβρίου 1672) ήταν Αγγλικανός κληρικός, φυσικός φιλόσοφος και συγγραφέας, και ένας από τους ιδρυτές της Βασιλικής Εταιρείας (Royal Society). Ήταν Επίσκοπος του Τσέστερ από το 1668 έως τον θάνατό του.
Ο Ουίλκινς ήταν ένα από τα λίγα άτομα, που παρακολούθησαν τα μαθήματα, τόσο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όσο και του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Ήταν πολυμαθής, αν και δεν θεωρείται ως ένας από τους σημαντικούς επιστημονικούς νεωτεριστές της περιόδου. Οι προσωπικές του ικανότητες φανερώθηκαν, προφανώς, στους σύγχρονούς του, στη μείωση της πολιτικής έντασης στη Μεσοβασιλική Οξφόρδη, με την ίδρυση της Βασιλικής Εταιρείας, χωρίς κομματικές γραμμές, και στις προσπάθειες του να προσεγγίσει τους θρησκευτικά αιρετικούς. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της νέας φυσικής θεολογίας, εν αρμονία με την επιστήμη της εποχής του.[4]
Είναι κυρίως γνωστός για το έργο του An Essay towards a Real Character and a Philosophical Language (Επιστολή προς τον αληθινό χαρακτήρα και την φιλοσοφική γλώσσα, 1668) στο οποίο, μεταξύ άλλων, πρότεινε μια παγκόσμια γλώσσα και ένα δεκαδικό σύστημα μέτρων, το οποίο αργότερα μετατράπηκε στο μετρικό σύστημα.[5][6]
Ο Ουίλκινς έζησε σε μια περίοδο μεγάλης πολιτικής και θρησκευτικής αναταραχής, αλλά κατάφερε να διατηρήσει σχέσεις με άνδρες όλων των πολιτικών πλευρών. Είχε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση της Εκκλησίας της Αγγλίας μέσω της αποδοχής όσο το δυνατόν περισσότερων δογμάτων, και «ανεκτικότητας προς τα υπόλοιπα». Ο Τζίλμπερτ Μπέρνετ τον αποκαλούσε ως τον «πιο σοφό κληρικό που γνωρίζω. Ήταν λάτρης της ανθρωπότητας, και απολάμβανε να κάνει το σωστό».[7] Η θετή κόρη του παντρεύτηκε με τον Τζον Τίλοτσον, ο οποίος έγινε Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι.
Πρώιμος βίος
Πιθανώς, γεννήθηκε στο Κάνονς Άσμπι, του Νορθαμπτονσάιρ, αν και ορισμένες πηγές αναφέρουν το Φώσλεϊ. Ο πατέρας του Ουόλτερ Ουίλκινς (απεβ. 1625) ήταν χρυσοχόος και η μητέρα του Τζέιν Ντοντ ήταν κόρη του Τζον Ντοντ, γνωστού αιρετικού Πουριτανού. Η μητέρα του παντρεύτηκε ξανά και ο Ουόλτερ Πόουπ έγινε ετεροθαλής αδελφός του.[8][9]
Ο Ουίλκινς εκπαιδεύτηκε σε σχολείο στην Οξφόρδη υπό τον Έντουαρντ Συλβέστερ και εγγράφηκε στο Νιου Ιν Χολ. Έπειτα μετακινήθηκε στο Μώντλιν Χολ της Οξφόρδης όπου διδάσκαλός του ήταν ο Τζον Τομπς, και αποφοίτησε με πτυχίο το 1631 και μεταπτυχιακό το 1634.[8] Σπούδασε αστρονομία με τον Τζον Μπεϊνμπρίτζ.[10]
Ο Ουίλκινς μετέβη στο Φώσλεϊ το 1637, μια κτηνοτροφική περιοχή με λίγους κατοίκους, υπό τον έλεγχο της οικογένειας Νάιτλι, στην οποία αυτός και έπειτα ο Ντοντ είχαν, ενδεχομένως, υπηρετήσει. Ο Ρίτσαρντ Νάιτλι είχε γίνει ο προστάτης του Ντοντ εκεί. Χειροτονήθηκε ιερέας στην Εκκλησία της Αγγλίας, στον Καθεδρικό Ναό του Χριστού τον Φεβρουάριο του 1638.[11][12] Έπειτα έγινε εφημέριος διαδοχικά στον Λόρδο Σάγιε και Σέλε και από το 1641 στον Λόρδο Μπέρκλεϋ. Το 1644 έγινε εφημέριος του Πρίγκιπα Καρόλου Λουδοβίκου, ανηψιού του Βασιλιά Καρόλου Α΄, που τότε ήταν στην Αγγλία.[8]
Στο Λονδίνο, την Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ
Ο Τζον Ουίλκινς σε χαρακτικό του 18ου αιώνα, Τσέστερ
Ο Ουίλκινς ήταν μέλος της ομάδας των λογίων που είχαν ενδιαφέρον στην πειραματική φιλοσοφία γύρω από τον Τσαρλς Σκάρμπουργκ, τον βασιλόφρονα φυσικό, που μετακόμισε στο Λονδίνο το καλοκαίρι του 1646, μετά την πτώση της Οξφόρδης στις κοινοβουλευτικές δυνάμεις. Μεταξύ άλλων στην ομάδα αυτή περιλαμβανόταν οι Τζορτζ Εντ, Σάμουελ Φόστερ, Φράνσις Γκλίσον, Τζόναθαν Γκόνταρντ, Κρίστοφερ Μέρετ και Τζον Ουόλις.
Άλλα μέλη του κύκλου του Σκάρμπουργκ ήταν οι Ουίλλιαμ Χάρβεϊ και Σεθ Ουάρντ. Αυτή η ομάδα του Λονδίνου, η ομάδα του Κολλεγίου Γκρέσχαμ του 1645, περιγραφόταν πολύ μεταγενέστερα από τον Ουόλις, ο οποίος ανέφερε επίσης τον Τέοντορ Χάακ, που προσδενόταν επίσης με τους εξόριστους του Παλατινάτου. Υπάρχουν ξεκάθαρες διασυνδέσεις με τον Φιλοσοφικό Σύλλογο της Οξφόρδης του Ουίλκινς, έναν ακόμη λιγότερο απομακρυσμένο προκάτοχο της Βασιλικής Εταιρείας.[13]
Από το 1648, ο Κάρολος Λουδοβίκος, απέκτησε τη δυνατότητα να διεκδικήσει τη θέση του ως Εκλέκτορα του Παλατινάτου στον Ρήνο, ως συνέπεια της Συνθήκης της Βεστφαλίας. Ο Ουίλκινς ταξίδεψε στην ηπειρωτική Ευρώπη και, σύμφωνα με τον Άντονυ Γουντ, επισκέφθηκε τη Χαϊδελβέργη.[14]
Το 1648, ο Ουίλκινς, έγινε Φύλακας του Κολλεγίου Ουάντχαμ, στην Οξφόρδη και υπό τον έλεγχο του το κολέγιο άκμασε. Ενίσχυσε την πολιτική και θρησκευτική ανοχή και έλκυσε ταλαντούχα μυαλά στο κολέγιο, μεταξύ των οποίων ο Κρίστοφερ Ρεν.[8] Αν και ήταν υποστηρικτής του Όλιβερ Κρόμγουελ, οι βασιλόφρονες ενέγραφαν τους γιους του στο κολέγιο υπό την επίβλεψη του. Από όσους έδειξαν ενδιαφέρον στην πειραματική φυσική, συνέταξε μια σημαντική ομάδα που έγινε γνωστή ως Φιλοσοφικός Σύλλογος της Οξφόρδης, της οποίας η λειτουργία ρυθμιζόταν από το 1650 από κανόνες. Πέρα από μερικούς της ομάδας του Λονδίνου (Γκόνταρντ, Ουόλις, Ουάρντ, Ρεν ο οποίος ήταν νέος προστατευόμενος του Σκάρμπουργκ), συμπεριλαμβανόταν (στην έκθεση του Τόμας Σπρατ) οι Ραλφ Μπάθερστ, Ρόμπερτ Μπόιλ, Ουίλλιαμ Πέτυ, Λώρενς Ρουκ, Τόμας Ουίλλις και Μάθιου Ρεν.[15] Ο Ρόμπερτ Χουκ έγινε σταδιακά μέλος της ομάδας του Ουίλκινς. Μετέβη στο Κράιστ Τσερτς της Οξφόρδης το 1653, δουλεύοντας για την εκπαίδευση του, έγινε βοηθός του Ουίλις, και γνωρίστηκε με τον Ουίλκινς (ενδεχομένως μέσω του Ρίτσαρντ Μπάσμπι) ως τεχνικός. Από το 1658 εργαζόταν με τον Μπόιλ.[16]
Το 1656, παντρεύτηκε την Ρομπίνα Φρεντς το γένος Κρόμγουελ, τη μικρή αδελφή του Όλιβερ Κρόμγουελ, η οποία χήρεψε το 1655, όταν ο σύζυγός της, Πίτερ Φρεντς, ιερέας στο Κράιστ Τσερτς της Οξφόρδης, απεβίωσε. Ο Ουίλκινς, έτσι έγινε μέλος των υψηλών στρωμάτων της Κοινοβουλευτικής κοινωνίας και το ζεύγος χρησιμοποιούσε δωμάτια του Παλατιού Ουάιτχολ. Το 1659, λίγο πριν τον θάνατό του, ο Όλιβερ Κρόμγουελ συμφώνησε να τοποθετήσει τον Ουίλκινς ως νέο Διδάσκαλο του Κολλεγίου Τρίνιτυ του Κέιμπριτζ,[17][18] μια τοποθέτηση που εγκρίθηκε από τον Ρίτσαρντ Κρόμγουελ ο οποίος τον διαδέχθηκε ως Λόρδος Προστάτης. Έμεινε εκεί αρκετά ώστε να συμφιλιωθεί και να γίνει προστάτης του Ισαάκ Μπάροου.[19]
Μετά την Αποκατάσταση
Η υπογραφή του Ουίλκινς ως Γραμματέα, υπογράφοντας τις εκθέσεις απολογισμού της Βασιλικής Εταιρείας το 1667
Κατά την Αποκατάσταση το 1660, οι νέες αρχές απομάκρυναν τον Ουίλκινς από τη θέση που του έδωσε ο Κρόμγουελ. Έλαβε τη θέση του πρεβενδάριου στο Γιορκ και του εφημέριου στο Κράνφορντ του Μίντλσεξ. Το 1661 υποβαθμίστηκε σε ιεροκήρυκα στο Γκρέις Ιν, καταλύοντας με τον φίλο του Σεθ Ουάρντ. Το 1662 έγινε εφημέριος στον ναό του Αγίου Λαυρεντίου του Εβραίου, στο Λονδίνο. Υπέφερε κατά τη Μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, χάνοντας τον οίκο, την βιβλιοθήκη και τα επιστημονικά όργανά του.[20]
Έχοντας αποκτήσει ισχυρές επιστημονικές γνώσεις, ο Ουίλκινς ήταν ιδρυτικό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας και σε σύντομο διάστημα εξελέγη μέλος και ένας εκ των δύο Γραμματέων της Εταιρείας: μοιράστηκε τη θέση του με τον Χένρι Όλντενμπουργκ, τον οποίο είχε γνωρίσει στην Οξφόρδη το 1656.[8][21]
Επίσκοπος
Ο Ουίλκινς έγινε εφημέριος στο Πόουλμπρουκ, του Νορθαμπτονσάιρ το 1666, πρεβενδάριος του Έξετερ το 1667, και την επόμενη χρονιά πρεβενδάριος του Αγίου Παύλου και επίσκοπος του Τσέστερ. Διατήρησε τη θέση του ως επίσκοπος υπό την επιρροή του Τζορτζ Βιλιέρ, 2ου Δούκα του Μπάκιγχαμ. Η προσέγγιση του Μπάκιγχαμ στο θρησκευτικό πρόβλημα της εποχής ήταν η αποδοχή, κάτι λιγότερο από την θρησκευτική ανοχή αλλά σκόπευε τουλάχιστον να φέρει τους Πρεσβυτεριανούς και τους αιρετικούς στην Εκκλησία της Αγγλίας σε κάποια μορφή ειρηνικής διαπραγμάτευσης και συμφωνίας. Ο Ουίλκινς έλαβε αποφάσεις μαζί με αυτά τα ρεύματα.[22] Ανέγνωσε την αιτιολόγηση του Τζον Χάμφρεϊ το 1661 περί της αποδοχής του εκ νέου συντονισμού από τον Ουίλιαμ Πιρς, που ήδη είχε χειροτονηθεί στις τάξεις του Πρεσβυταριανισμού.[23]
Όταν ο Ουίλκινς χειροτονήθηκε, μίλησε κατά της χρήσης του ποινικού δικαίου, και αμέσως προσπάθησε να συλλέξει υποστήριξη από άλλους μετριοπαθείς επισκόπους για να ερευνήσει τι είδους παραχωρήσεις μπορούσαν να αποδοθούν στους αιρετικούς.[24]
Μια σοβαρή προσπάθεια πραγματοποιήθηκε το 1668 ώστε να διασφαλιστεί ένα καθεστώς αποδοχής, με τους Ουίλιαμ Μπέιτς, Ρίτσαρντ Μπάξτερ και Τόμας Μάντον από τους διαφωνούντες να συναντιούνται με τον Ουίλκινς και τον Έζεκια Μπέρτον. Ο Ουίλκινς θεώρησε πως οι Πρεσβυτεριανοί μπορούσαν να έλθουν στην Εκκλησία της Αγγλίας, ενώ οι Ανεξάρτητοι σχισματικοί θα έμεναν εκτός. Ήταν προς το τέλος του καλοκαιριού, όταν ο Μάντον κατηγόρησε τον Τζον Όουεν για την ανεξάρτητη σχισματοποίηση της γενικής ανοχής του Μπάκιγχαμ και ο Μπάξτερ έδειχνε προς τον Οίκο των Λόρδων.[25]
Θάνατος
Ο Ουίλκινς απεβίωσε στο Λονδίνο, με πιο πιθανό λόγο τα φάρμακα που χρησιμοποιούσε για την θεραπεία των πετρών των νεφρών του και της διακοπής των ούρων.[26]
Έργα
Mathematicall magick, 1691
Εξώφυλλο του "An Essay towards a Real Character and a Philosophical Language" (1668) του Τζον Ουίλκινς
Στα πολυάριθμα γραπτά έργα του περιλαμβάνονται:
The Discovery of a World in the Moone (1638)[27][28]
A Discourse Concerning a New Planet (1640)
Mercury, or the Secret and Swift Messenger (1641), το πρώτο βιβλίο σχετικά με την κρυπτογραφία στα Αγγλικά.
Ecclesiastes (1646)
Mathematical Magick (1648)
A Discourse Concerning the Beauty of Providence (1649)
A discourse concerning the gift of prayer: shewing what it is, wherein it consists and how far it is attainable by industry (1651)
Vindiciae academiarum (1654), με τον Σεθ Ουάρντ
An Essay towards a Real Character and a Philosophical Language (1668), στο οποίο προτείνει μια νέα παγκόσμια γλώσσα για τους φυσικούς φιλόσοφους.
Of the Principle and Duties of Natural Religion, London, UK: Archive, 1675
Τα πρώτα επιστημονικά έργα του ήταν δημοφιλή και διασυνδεόταν με τις δημοσιεύσεις του Φράνσις Γκόντουιν. Το The Discovery of a World in the Moone (Η ανακάλυψη του κόσμου στη Σελήνη, 1638) ακολουθήθηκε από το A Discourse Concerning a New Planet (Ομιλία αναφορικά με ένα νέο πλανήτη, 1640). Ο συγγραφέας υπογραμμίζει τις ομοιότητες μεταξύ Γης και Σελήνης. Με βάση αυτές τις ομοιότητες, υποστηρίζει την ιδέα πως στη Σελήνη υπάρχουν ζωντανοί οργανισμοί, οι Σεληνίτες.[29] Το The Man in the Moone (Ο άνθρωπος στη Σελήνη) του Γκόντουιν εκδόθηκε επίσης το 1638. Το 1641, ο Ουίλκινς δημοσίευσε μια ανώνυμη πραγματεία με τίτλο Mercury, or The Secret and Swift Messenger (Ερμής, ή ο μυστικός και ταχύς αγγελιοφόρος).[30] Αυτό ήταν μια μικρή εργασία πάνω στην κρυπτογραφία. Ίσως επηρεάστηκε από το Nuncius inanimatus (1629) του Γκόντουιν.[31][32] Το Mathematical Magic (Μαθηματική μαγεία, 1648) ήταν χωρισμένο σε δύο τμήματα, ένα για τις παραδοσιακές μηχανικές συσκευές όπως ο μοχλός, και το άλλο, πιο θεωρητικό, για τις μηχανές. Τράβηξε την προσοχή πολλών συγγραφέων, τόσο κλασσικών όσο και σύγχρονων όπως ο Γκουιντομπάλντο ντελ Μόντε και ο Μαρίν Μερσέν.[33] Υπανίσσεται το έργο The Man in the Moone του Γκόντουιν, για το πέταγμα των πουλιών.[34] Επρόκειτο για ανοικτά έργα εάν ήταν πολύπλευρα και αμφότερα ακολούθησαν τον ίδιο τρόπο σκέψης, όπως σχετικά με την πιθανότητα η Σελήνη να είναι κατοικήσιμη, και αναφορές σε μορφές της «απόκρυφης» πλευράς: Τριθήμιος, Τζων Ντη, τους Ροδόσταυρους, τον Ρόμπερτ Φλαντ.[35][36]
Το Ecclesiastes (Εκκλησιαστής, 1646) αποτελεί παράκληση για χρήση απλού τρόπου κηρύγματος, αποφεύγοντας τη ρητορική και το εκπαιδευτικό δόγμα του μεσαίωνα, ώστε να υπάρχει πιο άμεση και συναισθηματική επίκληση.[37][38] Ανέλυσε ολόκληρο το πεδίο του διαθέσιμου Βιβλικού σχολιασμού, για χρήση αυτών που προετοιμάζουν κηρύγματα, και επανεκδόθηκε πολλές φορές. Αναφέρεται ως μεταβατικό έργο, τόσο στην κατεύθυνση απομάκρυνσης από το Κικερώνιο ύφος κηρύγματος, και στην αλλαγή σημασίας της ευγλωττίας στην σύγχρονη αίσθηση της παραγωγής λόγου.[39][40]
Το A Discourse Concerning the Beauty of Providence (Μια ομιλία αναφορικά με την ομορφιά της πρόνοιας, 1649) ακολούθησε μια μη μοντέρνα γραμμή, και συγκεκριμένα πως η θεία πρόνοια ήταν πολύ πιο ανεξερεύνητη από τις σύγχρονες ερμηνείες της. Όταν οι Στιούαρτ επέστρεψαν στο θρόνο, προστέθηκε στην υπόληψη του Ουίλκινς πως η βραχυπρόθεσμη ανάγνωση των γεγονότων όπως διευθύνονται από τον Θεό ήταν επικίνδυνη.[41]
Το 1654, ο Ουίλκινς έγραψε μαζί με τον Σεθ Ουάρντ το Vindiciae academiarum, ως απάντηση στο Academiarum Examen του Τζον Γουέμπστερ, μια από τις πολλές επιθέσεις της εποχής στα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ, και τις διδακτικές μεθόδους τους. Η επίθεση αυτή ήταν πιο υποτιμητική από τις περισσότερες: Αναφερόταν στον Τζον Λάμπερτ, κορυφαία στρατιωτική μορφή, και ξεκίνησε κατά την περίοδο του Κοινοβουλίου των Μπέαρμποουν, όταν προετοιμαζόταν ριζικές αλλαγές. Ο Ουίλκινς (ως NS) απηύθυνε ανοικτή επιστολή στον Ουάρντ, και αυτός (ως HD, επίσης χρησιμοποιώντας τα τελευταία γράμματα του ονόματός του με τον ίδιο τρόπο) έδωσε μεγαλύτερη απάντηση. Ο Ουίλκινς είχε δύο κύρια σημεία: πρώτον, ο Γουέμπστερ δεν ανέφερε την ακριβή κατάσταση των πανεπιστημίων, τα οποία δεν ήταν προσκολλημένα στις παλιές εκπαιδευτικές μεθόδους, του Αριστοτέλη και του Γαληνού, όπως είπε. Κατά δεύτερον το μείγμα των συγγραφέων που σχολίαζε ο Γουέμπστερ, χωρίς άρτια κατανόηση των θεμάτων, ήταν πραγματικά ανόητο. Κατά αυτή την προσέγγιση ο Ουίλκινς έπρεπε να απομακρυνθεί κατά κάποιο τρόπο από τα γραπτά του των τελών της δεκαετίας του 1630 και των αρχών του 1640. Διάνοιξε αυτό το δρόμο δείχνοντας στον Αλεξάντερ Ρος, έναν πολύ συντηρητικό Αριστοτελιστή, ο οποίος προσέβαλε τα αστρονομικά του έργα, ως πιο προσιτός στόχος για τον Γουέμπστερ. Η ανταλλαγή αυτή ήταν μέρος της διαδικασίας των νέων πειραματικών φιλοσόφων που απέρριπταν τις διασυνδέσεις τους με τους αποκρυφιστές και τους ριζοσπάστες.[42]
Το 1668, δημοσίευσε το An Essay towards a Real Character and a Philosophical Language (Επιστολή προς έναν πραγματικό χαρακτήρα και μια φιλοσοφική γλώσσα). Σε αυτό το έργο του προσπάθησε να δημιουργήσει μια παγκόσμια γλώσσα, η οποία θα αντικαθιστούσε τα λατινικά με μια ξεκάθαρη γλώσσα, μέσω της οποίας οι λόγιοι και οι φιλόσοφοι θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν.[43] Μια πτυχή του έργου αυτού ήταν η εισήγηση ενός δεκαδικού συστήματος μέτρησης, όπως το μετρικό σύστημα.[44]
Στο λεξικογραφικό έργο του συνεργάστηκε με τον Ουίλλιαμ Λόιντ.[45] Το Ballad of Gresham College (Επικό άσμα του Κολλεγίου Γκρέσχαμ, 1663), μια ελαφρώς σατιρική ωδή στην Εταιρεία, αποτελεί μέρος του αυτού του έργου:
A Doctor counted very able (Ένας γιατρός πολύ ικανός)
Designes that all Mankynd converse shall, (Σχεδιάζει το αντίθετο από αυτό που πρέπει να κάνει η Ανθρωπότητα)
Spite o' th' confusion made att Babell, (Παρά την σύγχυση που δημιουργήθηκε στη Βαβέλ)
By Character call'd Universall. (Χαρακτηριστικά το ονομάζουμε Παγκόσμιο)
How long this character will be learning, (Για πόσο καιρό θα μαθαίνει αυτός ο χαρακτήρας)
That truly passeth my discerning. (Αυτό κυριολεκτικά ξεπέρασε την παρατηρητικότητα μου)[46]
Παραπομπές
Sanders, Francis (1900). «Wilkins, John». Στο: Lee, Sidney, επιμ. Dictionary of National Biography. 61. London: Smith, Elder & Co.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12095643f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Davies, Cliff S.L. (2004), «The Family and Connections of John Wilkins, 1614–72», Oxoniensia, LXIX
McGrath, Alister E. (2001). A Scientific Theology: Nature. UK: Bloomsbury T&T Clark, σελ. 242. ISBN 978-0567031228.
Rooney, Anne (2012). The History of Mathematics. UK: Rosen Publishing Group, σελ. 65. ISBN 9781448873692. «An identical metric system to that eventually introduced in France was proposed in 1668 by Bishop John Wilkins, a founder of the Royal Society in England.»
GoogleTalksArchive (22-08-2012), Metrication Matters, ανακτήθηκε στις 03-04-2017
Burnet, Gilbert (1833). Lives, Characters, and an Address to Posterity (2η έκδοση). London, England: James Duncan, σελ. 304.
John, Henry (online). «Wilkins, John». Oxford Dictionary of National Biography. Oxford: Oxford University Press.
Geoffrey Russell Richards Treasure (1998). Who's who in British History: A-H. UK: Taylor & Francis, σελ. 1309–. ISBN 978-1-884964-90-9.
Feingold, Mordechai (1997), «Mathematical Sciences and New Philosophies», στο: Tyacke, Nicholas, επιμ., The History of the University of Oxford, IV Seventeenth-century Oxford, σελ. 380
Shapiro, Barbara J. (1969). John Wilkins, 1614–1672: An Intellectual Biography. USA: University of California Press, σελ. 257. GGKEY:BA7AHU7B3TC.
«Knightley, Richard (1593–1639), of Fawsley, Northants. History of Parliament Online». www.historyofparliamentonline.org. Ανακτήθηκε στις 03-04-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Tinniswood, Adrian (2001), His Invention So Fertile: A life of Christopher Wren, σελ. 23–24.
Barbara J. Shapiro (1969). John Wilkins, 1614-1672: An Intellectual Biography. University of California Press, σελ. 23. GGKEY:BA7AHU7B3TC.
Purver, Margery (1967), The Royal Society: Concept and Creation, σελ. 205.
Jardine, Lisa (2003), The Curious Life of Robert Hooke, σελ. 63–75.
The Master of Trinity, UK: Trinity College, Cambridge
«John WILKINS». venn.lib.cam.ac.uk. Ανακτήθηκε στις 03-04-2017. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Feingold, Mordechai (1990), Before Newton: The Life and Times of Isaac Barrow, σελ. 52–3.
Project Gutenberg.
Garber, Daniel; Ayers, Michael, επιμ.. (2003), 'The Cambridge History of Seventeenth-century Philosophy, II, σελ. 1455.
Keeble, NH (2002), The Restoration: England in the 1660s, σελ. 123.
«Humfrey, John», Dictionary of National Biography
Marshall, John (1991), «Locke and Latitudinarianism», στο: Kroll, Richard W.F.; Ashcraft, Richard; Zagorin, Perez, επιμ., Philosophy, Science, and Religion in England, 1640–1700, σελ. 257.
Lamont, William M. (1979), Richard Baxter and the Millennium, σελ. 220
Inwood, Stephen (2005). The Forgotten Genius: The Biography of Robert Hooke 1635–1703. MacAdam/Cage Publishing. ISBN 1-59692-115-3.
«Cromwell's moonshot: how one Jacobean scientist tried to kick off the space race», This Britain, UK: The Independent, 10-10-2004.
«14; The Discovery of a World in the Moon», History, Positive atheism
Claire, Bouyre (2014). «Vivre et Aller sur la Lune en 1640 ? Les sciences du vivant dans le discours sur la pluralité des Mondes, à partir de l’œuvre de John Wilkins: The Discovery Of A New World (1640)». Bulletin d’Histoire et d’épistémologie des Sciences de la vie 21 (1): 7-37.
MERCVRY: The secret and swift Messenger, Light of truth.
Knowlson, James R. (1968), «A Note on Bishop Godwin's "Man in the Moone:" The East Indies Trade Route and a 'Language' of Musical Notes», Modern Philology 65 (4): 357–91, doi:10.1086/390001
«Francis Godwin», Encyclopædia Britannica, 1911
Fauvel, UIUC
Proceedings, Newberry, σελ. 25
Brann, Noel E. (1999), Trithemius and Magical Theology: A Chapter in the Controversy over Occult Studies in Early Modern Europe, σελ. 233
Yates, Frances (1986), The Rosicrucian Enlightenment, σελ. 284
Jones, Richard Foster (1951), The Seventeenth Century: Studies in the History of English Thought and Literature from Bacon to Pope, σελ. 78
Goring, Paul (2005), Rhetoric of Sensibility in Eighteenth-century Culture, σελ. 37
Green, I.M. (2000), Print and Protestantism in Early Modern England, σελ. 109
Enos, Theresa, επιμ.. (1996), Encyclopedia of Rhetoric and Composition: Communication from Ancient Times to the Information Age, σελ. 764
Guyatt, Nicholas (2007), Providence and the Invention of the United States, 1607–1876, Cambridge University Press, σελ. 43, ISBN 978-0-521-86788-7
Debus, Allen G. (1970), Science and Education in the Seventeenth Century: The Webster-Ward Debate
The Analytical Language of John Wilkins, Alamut
«Metric system 'was British'», News, BBC, 13-07-2007.
Natascia final report, NO: UIB
Stimson, Dorothy (1932), «Ballad of Gresham College», Isis, 18, σελ. 103–17
Βιβλιογραφία
Wright Henderson, Patrick Arkley, The Life and Times of John Wilkins, Project Gutenberg.
Funke, O (1959), «On the Sources of John Wilkins' philosophical language», English Studies, XL.
Shapiro, Barbara J (1968), John Wilkins 1614–1672: An Intellectual Biography.
Dolezal, Fredric (1985), Forgotten But Important Lexicographers: John Wilkins and William Lloyd. a Modern Approach to Lexicography Before Johnson.
Subbiondo, JL, επιμ.. (1992), John Wilkins and 17th-Century British Linguistics.
Subbiondo, JL (July 2001), «Educational Reform in Seventeenth-Century England and John Wilkins' Philosophical Language», Language & Communication, 21, σελ. 273–84.
Davies, Cliff S L (2004), «The Family and Connections of John Wilkins, 1614–72», Oxoniensia, LXIX.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
MacTutor, Wilkins, UK: St Andrews.
Wilkins, Oxford, UK: Hertford College.
«Wilkins», Galileo Project, Rice University
Bishop Wilkins, Bishop Wilkins, UK: Bishop Wilkins College.
«A 17th Century Mission to the Moon», Skymania News, 18 July 2009.
Έργα του/της John Wilkins στο Project Gutenberg
Wilkins, John, Musical Alphabet, RU: Shtukoviny.
Wilkins, Right Rev. John, Mathematical and Philosophical Works, 1, Archive.
Wilkins, Right Rev. John, Mathematical and Philosophical Works, 2, Archive.
Mercury; or, The Secret and Swift Messenger Από τη συλλογή George Fabyan στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
