Ο Τζον Ουίλμπι (John Wilbye, Μπρόουμ, βάπτιση 7 Μαρτίου 1574 – Κόλτσεστερ Σεπτέμβριος 1638) ήταν Άγγλος συνθέτης της ύστερης Αναγέννησης. Θεωρείται ο σημαντικότερος συνθέτης μαδριγαλίων της Αγγλίας και από τους σημαντικότερους συνθέτες μαδριγαλίων του καιρού του, γενικότερα. [13]
Βιογραφικά στοιχεία
Γιος βυρσοδέψη, ο Τζον Ουίλμπι βαπτίστηκε στο χωριό Μπρόουμ (Brome), κοντά στο Ντις (Diss) της κομητείας Σάφοκ, τον Μάρτιο του 1574 και τέθηκε υπό την προστασία της οικογένειας Κορνουόλις (Cornwallis). [14] Ο Ουίλμπι εργάστηκε για δεκαετίες στον Οίκο Χένγκρεϊβ (Hengrave Hall), υπό την Λαίδη Ελίζαμπεθ Κορνουόλις (Lady Elizabeth Cornwallis) που ήταν παντρεμένη με τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, Σερ Τόμας Κίτσον (Sir Thomas Kitson ή Kytson). Οι Κίτσονς διατηρούσαν, επίσης, μακρά σχέση με τον συνθέτη Έντουαρντ Τζόνσον (Edward Johnson), ο οποίος ήταν περισσότερο από είκοσι χρόνια μεγαλύτερος από τον Ουίλμπι, και άρχισε να εργάζεται στο Χένγκρεϊβ στη δεκαετία του 1570.
Εκτός από τη δουλειά του στο Σάφοκ, ο Ουίλμπι ασχολήθηκε με τη μουσική σκηνή στο Λονδίνο, όπου οι Κίτσονς διατηρούσαν ένα οίκημα. Το πρώτο βιβλίο του Ουίλμπι με μαδριγάλια δημοσιεύθηκε στο Λονδίνο το 1598, με τη σημείωση ότι τα μαδριγάλια είναι «άρτι συντεθέντα». Η έκδοση ήταν αφιερωμένη στον Σερ Τσαρλς Κάβεντις (Sir Charles Cavendish), του οποίου η πρώτη σύζυγος ανήκε στους Κίτσονς.Ο Ουίλμπι είχε επαφές με τον τυπογράφο μουσικών βιβλίων, Τόμας Ιστ (Thomas Easte). Το 1600, οι Ουίλμπι και Τζόνσον ανέλαβαν μια εργασία επιμέλειας για τον Ιστ, την πρώτη έκδοση του δεύτερου βιβλίου των «Τραγουδιών του Τζον Ντόουλαντ» («Dowland's Songs»), καθώς ο ίδιος ο Ντόουλαντ βρισκόταν στο εξωτερικό. [15] Όταν ό Ιστ πέθανε το 1608, το δεύτερο βιβλίο των μαδριγαλίων του Ουίλμπι εκτυπώθηκε το επόμενο έτος από τον ανιψιό τού Ιστ και διάδοχό του στην τυπογραφία, Τόμας Σνόνταμ (Thomas Snodham).
Ο Ουίλμπι ουδέποτε απέκτησε οικογένεια. Το 1628, μετά τον θάνατο της Λαίδης Κίτσον, όλα τα έπιπλα, τα βιβλία και τα μουσικά όργανα του Οίκου Χένγκρεϊβ μεταβιβάστηκαν με τη διαθήκη της στους νέους ιδιοκτήτες του σπιτιού, πρώτα στην κόρη της, Μέρι Ντάρσι (Mary Darcy) και, στη συνέχεια< στην εγγονή της Πηνελόπη (Penelope). Ωστόσο, ο Ουίλμπι άφησε το Χένγκρεϊβ για να ζήσει συνταξιοδοτημένος στο σπίτι της Μέρι Ντάρσι στο Κόλτσεστερ, όπου και πέθανε το 1638. Ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της Εκκλησίας της Αγίας Τριάδας, στο κέντρο της πόλης. [16]
Μουσική και μουσικολογικά στοιχεία
Παρόλο που το Χένγκρεϊβ ήταν ένας Οίκος αντιρρησιών, ελάχιστη θρησκευτική μουσική του Ουίλμπι διασώζεται και ακόμη λιγότερη μουσική για πληκτροφόρα -ένα (1) μόνο κομμάτι. Το αποκλειστικό ενδιαφέρον του φαίνεται να εστιάζεται στα μαδριγάλια, σε δύο συλλογές (1598, 1608) με εξήντα τέσσερα κομμάτια συνολικά. Ο Ουίλμπι είναι, ίσως, ο διασημότερος μαδριγαλιστής της Αγγλίας. Τα μαδριγάλιά του διαχέονται από «αυστηρή» μουσική, ένα στυλ που, εκείνη την εποχή, ελάχιστα χρησιμοποιούσαν οι Άγγλοι συνθέτες. Μελοποίησε πολλές μεταφράσεις ιταλικών στίχων που βρήκαν στη μουσική του Ουίλμπι, το ιδανικό τους αντίστοιχο. Γενικά, προσπαθούσε να διατηρεί το συναισθηματικό του θέμα -συνήθως ερωτικό- καθ’ όλη τη διάρκεια της σύνθεσης, αποφεύγοντας κάθε αλλαγή διάθεσης, στοιχείο που προσέδιδε στα κομμάτια αισθητική ενότητα. Δεξιοτέχνης του ρυθμού, ο Ουίλμπι, όπως και ο Τόμας Ουίλκς γνώριζε καλά τις δυνατότητες της μουσικής φόρμας και πειραματιζόταν με εναλλαγές θεμάτων και επαναλήψεις επωδών. [17]
Το ύφος του χαρακτηρίζεται από ντελικάτη γραφή για τη φωνή, ευαισθησία στο κείμενο και χρήση των αποκαλουμένων «ψευδών σχέσεων» (false relations) ανάμεσα στους μείζονες και ελάσσονες τρόπους.Τα κομμάτια του είχαν αγαπηθεί για πολύ καιρό και, συχνά, περιλαμβάνονται στις σύγχρονες συλλογές. [18][19]
Γνωστότερα μαδριγάλια
Alas what Hope of Speeding
All Pleasure is of this condition
Draw on, Sweet Night
Flora gave me fairest flowers
Love not me for comely grace
Of joys and pleasing paines
Oft have I vowed
Sweet honey sucking bees
Weep, Weep O Mine Eyes
Παραπομπές
(Αγγλικά) SNAC. w6r7911b. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
International Music Score Library Project. Category:Wilbye,_John. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb148523442. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 118807277. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας. 964033. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά) Open Library. OL5391427A. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) john-wilbye. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Encyclopædia Universalis. Encyclopædia Britannica Inc.. john-wilbye. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
LIBRIS. 316391. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 200064. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Poetry Online database. wilbye-john. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Muziekweb. M00000239992. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ΠΛΜ
Brown
Smith
http://www.british-history.ac.uk/vch/essex/vol9/pp67-76
ΠΛΜ
https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Wilbye,_John
Ledger
Βιβλιογραφία
«Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (ΠΛΜ), έκδοση 1996, τόμος 19, σ. 84
Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
Enciclopedia Treccani, on line
Eric Blom, The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
David Brown, Wilbye John (bap. 1574, d. 1638), Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004
Ledger, Philip, ed. (1978), The Oxford Book of English Madrigals, Oxford University Press.
Smith, Jeremy L. (2003), Thomas East and Music Publishing in Renaissance England, Oxford University Press.ISBN 9780195350012
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
